Hoe het Institutionele Systeem in India de Alledaagse Problemen van een Wetenschapper Beïnvloedde

In 1972 bevond ik mij in India, pas teruggekeerd na een carrière in het Westen, klaar om me te vestigen en bij te dragen aan de wetenschappelijke gemeenschap van mijn moederland. Maar al snel merkte ik dat het dagelijks leven in India, met name de administratieve en praktische aspecten, onverwachte uitdagingen met zich meebracht. Het leek alsof de bureaucratische structuren overal in het land invloed hadden, zelfs op de kleinste zaken die in andere landen als vanzelfsprekend werden beschouwd.

Gelukkig kwam er een oplossing via een vriend, die me op de hoogte bracht van de betrokkenheid van Yashwantrao Chavan, de toenmalige minister in de centrale regering. Hij was geïnformeerd over mijn situatie en had deze doorgegeven aan Bahugunaji, de minister van Communicatie. Binnen enkele dagen kreeg ik te horen dat er een telefoonlijn voor mij was goedgekeurd en dat deze dezelfde dag nog geïnstalleerd zou worden. Dit bleek een voorbeeld van het privilege dat je als invloedrijke figuur in India kon verkrijgen, waar de zaken vaak sneller werden geregeld voor degenen met de juiste connecties.

Maar dit was slechts een van de vele problemen die ik ondervond. De schaarste aan basisgoederen was wijdverbreid en veelal het resultaat van een slecht doordacht overheidsbeleid en de strikte vergunningen die het land kende. In die tijd, na de oorlog voor de bevrijding van Bangladesh, waren de nationale middelen ernstig uitgeput, en de mislukte moesson zorgde voor nog meer tekorten. In veel gevallen werden tekorten veroorzaakt door slecht management en de vertrouwde "permit raj", die pas vele jaren later zou verdwijnen. De dagelijkse zaken, van het verkrijgen van rijst tot het kopen van melk, werden een bron van constante bezorgdheid.

De situatie was in 1972 zo ernstig dat een van mijn vrienden me adviseerde om rijst uit Bangalore mee te nemen omdat er een ernstige schaarste was in Maharashtra. Er waren strikte limieten aan hoeveel rijst uit andere staten mocht worden geïmporteerd. Zelfs de meest basale benodigdheden werden schaars, zoals bijvoorbeeld het kopen van melk. Voordat de 'Witte Revolutie' in Maharashtra begon, was melk een schaars goed en was het bezit van een "melkkart" noodzakelijk om in aanmerking te komen voor melktoewijzingen. Deze kaarten bepaalden de hoeveelheid melk die je kon ontvangen, en met de wijziging in de regelgeving, moesten bewoners zoals ik plotseling alsnog zo'n kaart verkrijgen.

De alledaagse administratieve moeilijkheden in India konden een wetenschapper ontmoedigen, vooral voor iemand die uit een land kwam waar veel zaken sneller en efficiënter werden geregeld. De ervaring van het moeten navigeren door een complex bureaucratisch systeem, waar elk klein verzoek via de juiste kanalen moest worden ingediend, werd een test van geduld en doorzettingsvermogen. Veel van deze praktische problemen zouden wetenschappers die terugkeerden naar India moeten worden duidelijk gemaakt voordat ze een beslissing namen over hun terugkeer. De verwachting dat alles soepel zou verlopen, was vaak een illusie, en velen zouden na enige tijd terugkeren naar het buitenland als ze de obstakels niet konden overwinnen.

Toch waren er andere belangrijke zaken die een wetenschapper in India zou moeten overwegen, zoals de rol van onderzoeksinstellingen. Het Tata Institute of Fundamental Research (TIFR) was een uitzondering op de regel, aangezien het een autonoom instituut was waar wetenschappers hun werk konden doen zonder veel inmenging van bureaucraten. Het contrast met universiteiten, waar de bureaucratie vaak de overhand had, was merkbaar. In TIFR werd wetenschap ondersteund door een administratief systeem dat als achtergrond diende, niet als obstakel.

Toch was het niet alleen de wetenschap die een teruggekeerde wetenschapper bezig zou moeten houden, maar ook de sociaaleconomische context. Dit was een land in ontwikkeling, met tal van infrastructuurproblemen, maar ook met enorm potentieel voor vooruitgang. Wetenschappers die terugkeerden naar India moesten bereid zijn om niet alleen bij te dragen aan de wetenschap, maar ook om actief betrokken te zijn bij het verbeteren van de bredere maatschappelijke omstandigheden.

Het is belangrijk te begrijpen dat het leven in India in die tijd niet altijd gemakkelijk was voor iemand die gewend was aan de efficiëntie van de westerse wereld. De schaarste aan middelen en de complexiteit van administratieve processen vereisten niet alleen doorzettingsvermogen, maar ook een open geest en de bereidheid om te navigeren door de ingewikkelde netwerken van de Indiase samenleving. Wetenschappers die deze uitdagingen aandurfden, zouden uiteindelijk kunnen bijdragen aan de vooruitgang van het land, maar niet zonder een groot aantal persoonlijke obstakels te overwinnen.

Hoe het TIFR zijn Wetenschappelijke Structuren opbouwde: Een Kijken naar de Eerste Jaren

De traditie van TIFR was dat na de faculteitsvergadering op woensdag, er een gezamenlijke lunch werd gehouden die door de meeste faculteitsleden werd bijgewoond. De lunch werd gekarakteriseerd door een westers menu en een formeel gezeten maaltijd, iets dat sinds de oprichting door Bhabha werd voortgezet. In latere jaren werd het menu echter aangepast naar een Indiase stijl, en de lunch werd omgevormd tot een buffet. Ik persoonlijk betreurde deze verandering. De vergaderingen van de faculteit, of ze nu onder leiding stonden van Goku of Roy Daniel, waren vaak lang en uitgerekt. Er waren momenten waarop ik vond dat sommige onderwerpen al op een lager niveau geregeld hadden kunnen worden en niet in de faculteitsvergadering hoefden te komen. Het leek soms alsof het voorzitterschap ervan overtuigd was dat het loslaten van de kans om te praten de leden meer op hun gemak zou stellen. Ikzelf sprak zelden tijdens de vergaderingen, tenzij het onderwerp echt mijn aandacht trok.

TIFR ondervond de gevolgen van Goku’s bredere verplichtingen. Zijn tijd en energie werden opgedeeld tussen verschillende belangrijke posities, wat resulteerde in een verminderde aandacht voor het instituut. Op een gegeven moment moest Roy Daniel zelfs naar de luchthaven van Bombay reizen om Goku's handtekening op documenten te krijgen terwijl hij tussen verschillende steden in India reisde. Dit leidde tot de vraag in TIFR: Hoeveel petten kan een man tegelijkertijd dragen? De situatie bereikte zijn hoogtepunt in 1974, toen Goku werd gevraagd Science Advisor voor het Ministerie van Defensie te worden, een functie die hem naar Delhi zou trekken. Dit was de laatste druppel die leidde tot zijn besluit om het directeurschap van TIFR neer te leggen, aangezien de overheidsregels hem verhinderden al zijn verantwoordelijkheden te behouden.

Naast mijn onderzoekswerk gaf ik een populaire cursus over algemene relativiteit en kosmologie, die door zowel nieuwe als meer gevorderde onderzoekers werd bijgewoond. Het was duidelijk dat, ondanks de meer formele sfeer in het instituut, de informele structuren zoals de wekelijkse lunches en de gezamenlijke wetenschappelijke activiteiten, een belangrijk onderdeel van de academische cultuur waren.

Waarom het administratieve proces soms onverwachte wendingen neemt: een ervaring bij IUCAA

Het was het jaar 1999, en ik stond op het punt mijn tweede termijn als directeur van IUCAA af te ronden. Zoals dat gaat in het leven, had ik al geruime tijd vooraf plannen gemaakt voor de periode na mijn pensioen. Ik had mijn opvolger al voorgesteld aan de voorzitter van de UGC (University Grants Commission), Dr. Armity Desai, en tegelijk had ik de prestigieuze Homi Bhabha Distinguished Professorship aanvaard, een aanstelling die ik na mijn pensioen zou kunnen behouden. Dit alles leek een rustige overgang naar een nieuw hoofdstuk in mijn carrière te worden. Maar, zoals vaak het geval is in de wereld van academisch management, bleek het pad naar mijn afscheid allesbehalve rechtlijnig.

Y leek vastbesloten om zijn voorkeur voor een bepaalde kandidaat, niet de nummer één op de lijst van sollicitanten, maar een andere persoon die hij persoonlijk kende, kenbaar te maken. Dit leidde tot een reeks gebeurtenissen waarbij de transparantie van het selectieproces werd aangetast. Terwijl de commissie zijn werk deed en een weloverwogen beslissing nam, vond er een geleidelijke verschuiving plaats binnen de UGC, die uiteindelijk leidde tot de benoeming van Y als voorzitter. En vanaf dat moment werd het administratieve proces merkbaar anders. Het leek alsof steeds vaker belangrijke besluiten niet via de gebruikelijke procedures verliepen, maar door invloed van de nieuw aangetreden voorzitter en zijn naaste adviseurs.

De situatie escaleerde toen Y besloot dat het besluit om de functie van CAO te creëren, ondanks de goedkeuring van de UGC en het bestuur van IUCAA, niet rechtsgeldig was. Zijn verklaring, waarbij hij de bevoegdheid van de UGC om dergelijke posten aan te stellen in twijfel trok, zorgde voor verwarring en bezorgdheid onder de betrokkenen. Het was duidelijk dat de administratieve machtsdynamiek op dat moment verschuifde, en Y’s benadering werd gekarakteriseerd door een vastberadenheid die eerder niet zo duidelijk aanwezig was geweest.

Naast de administratieve spanningen kwam er ook kritiek op andere dagelijkse zaken. Tijdens een routinematige boekinventarisatie werden enkele boeken als verloren beschouwd. Terwijl dit binnen de gebruikelijke limieten viel, vond Y dat er verder onderzoek moest komen naar het verdwenen materiaal. Dit incidentele probleem leek weinig van belang, maar het illustreerde de bredere veranderende houding die de administratieve sfeer begon te bepalen.

Wat begon als een eenvoudige overgang naar pensioen, werd een test voor de stabiliteit van de administratieve structuren binnen IUCAA. Wat voor velen leek op een logische en gladde overgang naar mijn emeritaat, werd een periode van bureaucratische hobbels en politieke spanning. De lessen die we hieruit trekken zijn niet alleen praktisch, maar benadrukken ook de kwetsbaarheid van een systeem dat afhankelijk is van vertrouwen en transparantie.

Hoe het Leven van een Onderzoekstudent in Cambridge Verschilt van Dat van een Undergraduate

Het leven als onderzoekstudent aan de Universiteit van Cambridge was voor mij een totaal andere ervaring dan mijn eerdere jaren als undergraduate. De eerste verandering was dat de aanwezigheid bij lezingen niet verplicht was en de frequentie van de lezingen veel lager lag dan in mijn eerste jaren. De focus verschuift naar diepgaande onderzoeksactiviteiten, wat de band met de faculteit versterkt, maar het contact met het College werd merkbaar minder. Het was duidelijk dat ik nu deel uitmaakte van de afdeling toegepaste wiskunde en theoretische natuurkunde (DAMTP), die onder leiding stond van George Batchelor.

De ruimte voor de afdeling was echter beperkt. Batchelor moest improviseren om een geschikte plek te vinden voor zijn studenten. Uiteindelijk vond hij een klein gebouw tegenover de Cavendish Laboratories, dat werd gerenoveerd en ingericht voor de studenten sterrenkunde. Dit bescheiden gebouw had een kleine kamer aan de voorkant die werd gedeeld door Hoyle's oudere studenten, John Ireland en Sverre Aarseth, terwijl acht bureaus in de grote zaal achterin ruimte boden aan jongere studenten, zoals ikzelf, Kumar Chitre, Ian Roxburgh, John Faulkner, Ken Griffiths en Chandra Wickramasinghe. Wij waren allemaal eerstejaars, met uitzondering van Joan Crampin, een tweedejaarsstudent.

De werkruimtes waren eenvoudig. Tegen de muur was een groot zwart bord bevestigd, wat ons de kans gaf om onze ideeën visueel uit te werken. Er was een pantry die diende als plek voor onze theeclub. De ingrediënten voor de thee, koffie en suiker werden gekocht uit onze gezamenlijke bijdragen, waarbij de prijzen erg laag waren: een penny voor koffie en een halve penny voor thee. Dit creëerde een informele sfeer, waarin we niet alleen werkten, maar ook veel met elkaar praatten. Vaak wisselden we niet alleen wetenschappelijke ideeën uit, maar deelden we ook roddels over de stad en het dagelijkse leven.

Deze informele en collegiale sfeer werd verder versterkt door de woensdagseminars van de Observatorium Club, die altijd vooraf werden gegaan door een voortreffelijke lunch verzorgd door de vrouwen van het personeel van het observatorium, waaronder sandwiches, gebak en scones. Het was een uitgelezen moment om niet alleen nieuwe wetenschappelijke inzichten op te doen, maar ook om te genieten van de sociale interactie die Cambridge zo bijzonder maakt.

Op een avond herinner ik me nog goed dat ik mijn fiets dynamo lamp had stuk gegaan en ik met mijn fiets aan de hand naar huis liep om een boete te voorkomen. Het was verboden om zonder verlichting te rijden na zonsondergang. Terwijl ik langs de Wilberforce Road liep, zag ik een politieauto die mogelijk verwachtte dat ik zou proberen door te rijden. Dit was voor mij een moment van zelfreflectie en het besef dat je altijd waakzaam moet blijven, zelfs in schijnbaar onbelangrijke situaties.

In het begin van mijn eerste jaar aan Cambridge was ik ook bezig met het proberen om Anant, een vriend uit India, een onderzoeksbeurs te verkrijgen zodat hij naar Cambridge kon komen. Hij had een grote interesse in kristallografie en ik hoopte hem onder te kunnen brengen bij de Cavendish. Het proces verliep echter traag, omdat een toezegging van een faculteitslid in de Cavendish noodzakelijk was voor zijn toelating. Ondanks dat de Holkar Fellowship van de BHU hem £150 per jaar zou bieden, was dit bedrag onvoldoende om al zijn kosten te dekken.

Het leven als onderzoekstudent draaide niet alleen om academische bezigheden, maar was ook doordrenkt met persoonlijke ontmoetingen en ervaringen die de tijd in Cambridge onvergetelijk maakten. Zo herinner ik me de warme gastvrijheid van de Lapwood familie tijdens kerst, waar ik voor het eerst een Engelse kerst beleefde, compleet met een kerstboom vol cadeaus en een bezoek van de Kerstman. Het was een moment om te ervaren hoe tradities in een ander land werden gevierd.

Fred Hoyle, die na zijn verblijf in de VS terugkeerde naar Cambridge, begon onze kleine werkruimte regelmatig te bezoeken. Zijn aanwezigheid was een inspiratie voor ons allen. Hij was een van de pioniers in de astronomie, en zijn eerste bezoek werd met veel anticipatie ontvangen. Ian Roxburgh, die afkomstig was uit Yorkshire, was bijzonder enthousiast om hem te ontmoeten, omdat ze een gemeenschappelijke achtergrond hadden. Het was een privilege om van zo'n gerenommeerd wetenschapper te leren en zijn wijze raad te ontvangen.

Naast de kennis die werd opgedaan in het laboratorium of tijdens lezingen, was het leven in Cambridge doordrenkt van een sociale interactie die essentieel was voor het ontwikkelen van niet alleen wetenschappelijke, maar ook persoonlijke vaardigheden. In dit milieu vond je niet alleen inspiratie voor onderzoek, maar ook voor het leven zelf.

Hoe het proces van het kopen van een huis en het opbouwen van een gezin de wereld verandert

De beslissing om een huis te kopen was destijds voor ons een zware stap. In de verhalen die we in onze jeugd hadden gehoord, kwamen hypotheken vaak voor als een zware last die een familie met schulden kon verzwelgen. Toch werd ons door vrienden met een economische achtergrond duidelijk gemaakt dat het beter was om een hypotheek af te sluiten dan aanzienlijke hoeveelheden spaargeld in de bank te laten staan, vooral gezien de inflatie en de stijgende waarde van onroerend goed. Dit advies bracht ons op een pad dat we nooit hadden verwacht te volgen.

De zoektocht naar een huis begon met het idee dat we iets niet ouder dan vijf jaar wilden kopen. Na verschillende bezichtigingen, waar we huizen zagen die ons niet voldeden, stuitten we op een woning die precies aan onze wensen voldeed. Het huis aan Tavistock Road was een ruime, vrijstaande woning met een tuin aan zowel de voor- als achterkant. Het was niet te ver van de universiteit, en de buurt leek rustig en geschikt voor jonge gezinnen. De prijs was £ 5.750, maar na enige onderhandeling konden we de prijs verlagen naar £ 5.650, een bedrag dat we konden betalen door een combinatie van een lening van de Cambridge Building Society en een secundaire hypotheek van de universiteit.

Het kopen van een huis in Engeland volgde een gestandaardiseerd proces. Dankzij de hulp van onze advocaat werden de juridische zaken snel afgehandeld, zonder dat we ons zorgen hoefden te maken over administratieve rompslomp. De formele stappen werden zonder enige vertraging doorlopen, en op 22 april 1968 hadden we de sleutels van ons nieuwe huis in handen. De verhuizing zelf was een fysiek intensieve klus, maar de voldoening om eindelijk een eigen plek te hebben was enorm.

De tuin van het huis was in een nogal verwaarloosde staat, dus besloten we zelf aan de slag te gaan om het te verbeteren. We verwijderden de rommelige struiken en legden een gazon aan. Voor de aanleg van het gazon gebruikten we gras 'tegels', die we zelf op hun plaats legden. Met de hulp van vrienden maakten we van de achtertuin een plek voor groenten en kruiden. Het werk in de tuin was niet alleen fysiek bevredigend, maar gaf ons ook de kans om ons meer verbonden te voelen met ons nieuwe huis.

De ervaring van het kopen van een huis en het zelf uitvoeren van verbeteringen in het huis had voor ons een grotere betekenis. Het leerde ons niet alleen om praktisch te denken, maar ook om de waarde van zelfvoorziening en geduld te begrijpen. Deze tijd bood ook ruimte voor reflectie over wat het betekent om een thuis te hebben, en hoe een fysiek huis kan bijdragen aan de opbouw van een gezin en een gemeenschap. De tuin werd voor ons een symbool van groei en zorg, niet alleen voor de planten, maar ook voor onze eigen ontwikkeling als gezin.

Het kopen van een huis, en de verantwoordelijkheden die daarbij komen kijken, dwingen mensen om na te denken over hun plaats in de samenleving. Het is een investering, niet alleen in stenen en muren, maar in een toekomst die je zelf vormgeeft. De aanpassing aan een nieuwe woonomgeving, gecombineerd met de praktische taken die het bezit van een huis met zich meebrengt, kan stressvol zijn, maar het geeft ook een diepere betekenis aan het begrip "thuis". Dit is waar je je verbonden voelt met de ruimte om je heen, waar je wortels kunt planten, niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk.