Śmierć Jermaka — bohaterski kres zdobywcy Syberii

K.F. Ryłejew
Duma
ŚMIERĆ JERMAKA
       Dla P. A. Muchanowa

Pod słowem Syberia rozumie się obecnie niezmierzone przestrzenie od grzbietu Uralu po brzegi Oceanu Wschodniego. Niegdyś Syberyjskim królestwem nazywano niewielkie tatarskie państwo, którego stolica, Isker, znajdowała się nad rzeką Irtysz, uchodzącą do Obu. W połowie XVI wieku to królestwo było zależne od Rosji. W 1569 roku car Kuczum został przyjęty pod opiekę Iwana Groźnego i zobowiązał się płacić daninę. Tymczasem syberyjscy Tatarzy oraz podporządkowani im ostjacy i wogulicy czasami napadali na tereny permskie. To zmusiło rząd rosyjski do zwrócenia uwagi na zabezpieczenie tych obszarów warowniami i zwiększenie tam ludności. Bogaci wówczas kupcy Stroganowowie otrzymali we władanie rozległe pustkowia na granicach Permii: dano im prawo do ich zasiedlenia i uprawy. Zwołując wolnicę, ci aktywni posiadacze zwrócili się do Kozaków, którzy, nie uznając żadnej wyższej władzy nad sobą, rabowali nad Wołgą przemysłowców i karawany kupieckie. Latem 1579 roku 540 tych śmiałków dotarło do brzegów Kamy; dowodziło nimi pięciu przywódców, główny nazywał się Jermał Timofiejew. Stroganowowie przyłączyli do nich 300 różnych osadników, zaopatrzyli ich w proch, ołów i inne zapasy i wysłali za Ural (w 1581 r.). W ciągu następnego roku Kozacy pokonali Tatarów w wielu bitwach, zdobyli Isker, pojmali siostrzeńca Kuczuma, carowicza Mametkuła, i przez około trzy lata pan