Formowanie uniwersalnych działań edukacyjnych u uczniów szkoły podstawowej w kontekście realizacji FГОС

Formowanie UUD uczniów szkół podstawowych w warunkach realizacji FGOŚ
„Powiedz mi, a zapomnę.
Pokaż mi, a zapamiętam.
Zaangażuj mnie, a nauczę się”.
Chińska mądrość.

Szkoła dzisiaj zmienia się szybko, stara się nadążyć za czasami. Najważniejszą zmianą w społeczeństwie, która wpływa na sytuację w edukacji, jest przyspieszenie tempa rozwoju. Oznacza to, że szkoła musi przygotować swoich uczniów do życia, o którym sama jeszcze nie wie. Współczesny nauczyciel musi na nowo przemyśleć cele i wartości edukacji początkowej, określone w nowym standardzie dla szkół podstawowych.

• konceptualnej i organizacyjnej integracji działalności zespołu szkoły - nauczycieli szkoły podstawowej, nauczycieli przedmiotowych, specjalistów służby psychologiczno-pedagogicznej oraz pracowników medycznych. Działalność służby wsparcia ma na celu tworzenie optymalnych warunków psychologiczno-pedagogicznych dla samorealizacji i rozwoju indywidualnych zdolności każdego dziecka.
  Osiągnięcie tego celu wiąże się z rozwiązaniem szeregu zadań:

• realizacja profilaktyki zmęczenia psychicznego i urazów dzieci na początku nauki szkolnej oraz w związku z przejściem do szkoły średniej;

• prowadzenie pracy korekcyjno-logopedycznej w zakresie profilaktyki zaburzeń czytania i pisania u młodszych uczniów, rozwój funkcji wzrokowo-przestrzennych, pamięci, uwagi, działalności analityczno-syntetycznej;

• badanie dynamiki rozwoju poszczególnych cech osobowości (odpowiedzialności, samodzielności), samooceny, motywów działalności edukacyjno-poznawczej itd.;

• badanie poziomu ukształtowania sfer poznawczej, emocjonalnej i woli, w tym tych, które determinują gotowość do kontynuowania edukacji.

2. Przyjęcie przez członków rodziny uczniów roli pełnoprawnego uczestnika procesu edukacyjnego. Rodzice uczniów na każdym etapie edukacji są informowani o treści kształcenia i podejściu do oceniania jego wyników, psychologiczno-pedagogicznej adaptacji dziecka do nauki w szkole, socjalizacji młodszego ucznia. W tym celu odbywają się tematyczne zebrania rodziców oraz konsultacje dotyczące aktualnych zagadnień psychologii i dydaktyki.
   Rodzice uczestniczą w lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych wraz z psychologiem. Rodzice uczniów są angażowani w organizowanie pracy zdrowotnej, realizację programów kulturalno-rekreacyjnych.

3. Konieczność świadomego przeciwdziałania obiektywnie istniejącym negatywnym zjawiskom współczesnego społeczeństwa:
   Prawa i obowiązki uczestników procesu edukacyjnego są ustalane w umowie społecznej między szkołą a rodzicami ucznia.
   Wskaźnikami realizacji programu edukacyjnego szkoły podstawowej GBOU progimnazjum są:

• zachowanie zdrowia fizycznego i psychicznego uczniów,

• pozytywna dynamika ich rozwoju intelektualnego i społecznego,

• stabilna motywacja i gotowość do poznawania - chęć i umiejętność uczenia się, psychologiczna gotowość do kontynuowania edukacji.
  Jednym z najważniejszych celów edukacji początkowej zgodnie z Federalnym państwowym standardem edukacji podstawowej jest formowanie działalności edukacyjnej.
  Termin „uniwersalne działania edukacyjne” oznacza umiejętność uczenia się, czyli zdolność człowieka do samorozwoju i doskonalenia poprzez świadome i aktywne przyswajanie nowego doświadczenia społecznego.
  Skuteczne rozwiązanie zadań edukacyjnych zakłada, że uczeń:

• umie wyznaczać cele (zadania),

• posługuje się metodami lub tworzy metody rozwiązywania postawionego zadania,

• umie kontrolować, oceniać i poprawiać swoje działania.
  

  Efektywność edukacji objawia się również w tym, że w trakcie działalności edukacyjnej dziecko potrafi odpowiedzieć sobie i innym na takie pytania, jak: „Co muszę zrobić? Dlaczego to robię? W jaki sposób to robię? Jak mogę sprawdzić poprawność swoich działań? Jak oceniam to, co zrobiłem? Jak oceniam to, jak to robiłem? Jak mogę poprawić to, co się nie udało?”
  
  Tak więc, rozwój osobowości ucznia na podstawie przyswajania uniwersalnych działań edukacyjnych stanowi cel i główny wynik edukacji szkolnej. W dużej mierze osiągnięcie tego wyniku edukacyjnego związane jest z rozwojem metaprzemiotowych uniwersalnych działań edukacyjnych. Dysponując metaprzemiotowymi UUD, uczeń nie tylko rozwiązuje zadania edukacyjno-poznawcze i edukacyjno-praktyczne, ale także uświadamia sobie metody działania, które zastosował. Daje mu to możliwość dobierania najbardziej racjonalnych i precyzyjnych metod działania w celu rozwiązania zadań edukacyjnych i osiągnięcia celów edukacyjnych, czyli zarządzania swoją działalnością.
  Przy opracowywaniu FGOŚ NNO drugiej generacji szczególną uwagę zwrócono na podejście kompetencyjne i systemowo-działaniowe.
  Współczesne podejście w edukacji nie neguje znaczenia formowania solidnych przedmiotowych ZUN, które są niezbędne, ale niewystarczające do sukcesywnego rozwoju osobowości dziecka. Dlatego w dzisiejszych czasach coraz bardziej aktualne staje się stosowanie w nauczaniu technik i metod, które kształtują umiejętności samodzielnego zdobywania nowej wiedzy, zbierania niezbędnych informacji, stawiania hipotez, wyciągania wniosków i rozumowań.
  
  Przed szkołą i uczniem stoi zadanie nie tylko uczenia się podstaw matematyki, literatury, świata przyrody, ale przede wszystkim zadanie rozszerzania, komplikowania indywidualnych zasobów poznawczych w procesie opanowywania danej dyscypliny naukowej. Integracja, generalizacja, przemyślenie nowych informacji, powiązanie ich z doświadczeniem życiowym dziecka na podstawie formowania umiejętności uczenia się. Wiadomo, że skuteczny nie jest ten, kto po prostu wie, ale ten, u kogo ukształtowane są mechanizmy zdobywania, organizowania i stosowania wiedzy. Nauczyć się uczyć się – oto zadanie, którego rozwiązać szkoła nie ma dziś alternatywy. Współczesne potrzeby uczniów pozostaną niezrealizowane, jeśli w procesie edukacyjnym uczeń nie zdobędzie statusu podmiotu edukacji. W związku z tym bardzo ważny staje się proces formowania i rozwoju UUD w warunkach rosnącej ilości informacji oraz jej szybkiego starzenia się. Dlatego UUD stanowią kluczowy składnik standardów drugiej generacji i zapewniają formowanie kluczowych kompetencji uczniów.
  
  Szabanowa E.A., nauczyciel klas początkowych