De toenemende elektriciteitsprijzen kunnen de kloof verkleinen tussen wat de gegarandeerde koper moest betalen via feed-in-tarieven (FITs) aan leveranciers van hernieuwbare energie (Kozakevich, 2020). Er was vóór de oorlog bezorgdheid onder energie-experts in Oekraïne dat als de regering geen rekening hield met het verslechterende investeringsklimaat voor hernieuwbare energie, en vooral windenergie, de Oekraïense investering in windenergie, die een capaciteit van 514 MW (inclusief de Krim) had gerealiseerd, had kunnen omslaan in een investeringstekort (Pantsyr et al., 2020, p. 5).

Oekraïne had vóór de oorlog 1,3 GW aan windenergiecapaciteit, met de verwachting dat dit tegen 2025 zou groeien naar 3 GW, mits de juiste beleidsmaatregelen werden genomen. Elke nieuw gebouwde windturbine zou bovendien 10 miljoen euro aan de economie bijdragen. Dit zou niet alleen helpen om de energiezekerheid van Oekraïne te waarborgen, maar ook bijdragen aan een toename van het bruto binnenlands product (bbp) van het land (Wind Europe, 2021). Zoals eerder opgemerkt, betogen Vakulchuk et al. dat systematische empirische gegevens over de geopolitiek van windenergie schaars zijn, wat vaak resulteert in publicaties die sterk leunen op anekdotisch bewijs. Het gebrek aan wetenschappelijke literatuur beïnvloedt de reikwijdte van de conclusies die uit dit onderzoek kunnen worden getrokken (Vakulchuk et al., 2020, p. 9). Specifieke conclusies kunnen daarom niet zonder meer op andere gevallen worden toegepast zonder rekening te houden met de kenmerken die deze individuele gevallen vormgeven. Eveneens blijkt uit gesprekken met windenergie-experts en wetenschappelijke literatuur dat het moeilijk is om conclusies te trekken over de geopolitieke invloed van hernieuwbare energie. De wereld, evenals deze landen, blijft nog steeds sterk afhankelijk van fossiele brandstoffen.

Hoewel hernieuwbare energie het potentieel heeft om de geopolitiek te beïnvloeden en patronen van conflict en samenwerking te veranderen, is het voor windenergie, vooral in de context van Rusland en Oekraïne, moeilijk te beoordelen hoeveel invloed het kan hebben. Dit komt door het beperkte marktaandeel van windenergie, vooral in de gevallen van Rusland en Oekraïne. Elke poging om te voorspellen hoe windenergie de geopolitieke situatie zou hebben beïnvloed als Rusland Oekraïne niet had binnengevallen, zou dus nog steeds sterk speculatief zijn, vooral vanwege het gebrek aan wetenschappelijke onderbouwing.

In een situatie van vreedzaam samenleven tussen Rusland en Oekraïne zouden onshore windontwikkelingen kunnen bijdragen aan een dynamische samenwerking en economische voordelen voor beide landen. Beide landen zijn echter afhankelijk van Westerse technologische expertise en knowhow op het gebied van windenergie. Dit zou kunnen leiden tot gezamenlijke projecten die wederzijds voordelig zouden zijn, maar tegelijkertijd zouden ze zich ook kunnen verhouden tot geopolitieke belangen, vooral als Rusland zich meer zou gaan richten op hernieuwbare energie. Echter, de kans op dergelijke samenwerking is moeilijk te realiseren, gezien de recente geopolitieke spanningen en de voortdurende vijandigheid tussen beide landen.

Sinds de Russische invasie in Oekraïne zijn de relaties tussen de twee landen beheerst door een strategisch militaire denkwijze, gekarakteriseerd door vijandelijkheden sinds 2014 en het falen van een bestand in Oost-Oekraïne vóór februari 2022. Zelfs als de inzet van onshore windenergie na de oorlog zou doorgaan, is het onwaarschijnlijk dat dit de geopolitieke energierelaties “bottom-up” zal beïnvloeden. Windenergie, en hernieuwbare energie in het algemeen, speelt nog steeds een beperkte rol en zal niet in belangrijke mate bijdragen aan het normaliseren van de samenwerking tussen Rusland en Oekraïne na de oorlog.

Desondanks heeft de inzet van windenergie een potentieel om de energiebeveiliging van Oekraïne te verbeteren en de afhankelijkheid van gasimporten te verminderen. In de laatste jaren richtte Oekraïne zich steeds meer op de EU en haar integratie in het ENTSO-E elektriciteitsnet van de EU. De energierelaties tussen Rusland en Oekraïne werden verder verzwakt, wat vooral zichtbaar werd toen Oekraïne zijn elektriciteitsnet loskoppelde van Rusland (KyivPost, 2021), vlak voor de Russische invasie. Deze beslissing zal de geopolitieke invloed van windenergie in termen van samenwerking tussen de hernieuwbare elektriciteitsnetten van beide landen na de oorlog beperken.

Zelfs als Rusland een grote speler zou worden op de hernieuwbare energiemarkt (wat op dit moment zeker niet het geval is), blijft er nog steeds een belangrijke rol voor fossiele brandstoffen zolang er afnemers voor deze energiebronnen bestaan. De Russische invasie heeft duidelijk gemaakt dat als de vraag naar Russisch gas en olie, vooral vanuit de EU, afneemt, de geopolitieke kracht van Rusland om fossiele brandstoffen als een ‘geopolitiek wapen’ te gebruiken, ook zal afnemen. Het gebruik van energie als wapen was bijzonder zichtbaar in het energiebeleid van de EU tegenover Rusland vóór de oorlog, waarin de EU ervoor zorgde dat aardgas grotendeels niet onderhevig was aan sancties (wat de impact van de sancties in het conflict tussen Rusland en Oekraïne beperkte).

De trend die Oekraïne volgde (de snelle ontwikkeling van hernieuwbare energie zoals wind) werd echter abrupt gestopt door budgettaire beperkingen. Oekraïne zelf remde de investeringsprikkels in de sector af, wat het vertrouwen van investeerders ondermijnde en zo de mogelijkheid van Rusland vergrootte om fossiele brandstoffen als geopolitiek wapen te benutten. De invloed van hernieuwbare energie, zoals windenergie, als geopolitiek bezit was daarom sterk afhankelijk van het binnenlandse beleid van Oekraïne en zijn vermogen om een efficiënte strategie voor de energietransitie uit te voeren.

Internationale samenwerking in de ontwikkeling van de windenergie-industrie kan echter ook bijdragen aan de verbetering van de betrekkingen tussen landen. Voor deze samenwerking is echter wel een duidelijke stimulans nodig, bijvoorbeeld wanneer Rusland afhankelijk is van Deense technologie voor de ontwikkeling van een specifiek windpark (interview met een analist van hernieuwbare energie, 2021). Sinds het interview met de CEO van Vestas besloot de Deense fabrikant van windturbines om zijn activiteiten in de Russische Federatie stop te zetten en zijn bladenfabriek en dochteronderneming, Vestas Rus, tegen het einde van 2022 te sluiten vanwege de oorlog van Rusland in Oekraïne.

Voordat de oorlog begon, speelden de EU Green Deal en Europese windturbinefabrikanten een belangrijke rol in het verdiepen van de strategische relaties tussen de EU en Oekraïne, in het kader van de Vrijhandels- en Associatieovereenkomst, en in het bijdragen aan het depoliticiseren van de energierelaties tussen de EU en Rusland. Oekraïne zou een belangrijke rol hebben moeten spelen in de EU Green Deal, vooral bij de productie van groene waterstof (Sabadus, 2021). De vijandelijkheden in de regio Donbas hebben echter een negatieve invloed gehad op de ontwikkeling van de windenergie in Oekraïne, waardoor de aanleg van nieuwe windparken vertraagde (Pantsyr et al., 2020, p. 5).

Hoe de Wereld zich Aanpast aan Hernieuwbare Energie: China, Duitsland, de VS en Japan

China’s initiële groei in hernieuwbare energie werd gestimuleerd door beleidsmaatregelen die zowel de binnenlandse vraag als het aanbod subsidieerden, en tegelijkertijd het doel van export naar Westerse landen zoals Europa, Japan en de Verenigde Staten dienden (Ladislaw et al., 2021). Binnenlands blijft hernieuwbare energie echter slechts een klein percentage van de totale energieconsumptie in China, ondanks de enorme groei van het aantal geïnstalleerde windturbines en zonnepanelen. In 2020 bereikte de share van elektriciteit gegenereerd door niet-fossiele brandstoffen slechts 32%. Om dit percentage te verhogen, verschuift China zijn beleid van grote centrale energiecentrales naar gedistribueerde energiebronnen, offshore wind, drijvende zonnepanelen en energie geïntegreerd in gebouwen (BMWi, 2021). Het gevolg is dat China wereldwijd de grootste investeringen in schone energie heeft, met een record van 83,4 miljard USD in 2019 (Statista, 2020a). Dit leidde ertoe dat China wereldwijd het voortouw nam in de groei van hernieuwbare energie, verantwoordelijk voor ongeveer 45% van de nieuwe hernieuwbare capaciteit in 2018 (Liu et al., 2021). Ondanks deze opmerkelijke groei wordt verwacht dat hernieuwbare energie in de Chinese productie-industrie slechts 15% van het totaal zal uitmaken in 2030 (IRENA, 2014). Desondanks zijn de werkgelegenheidspercentages in de hernieuwbare energiesector in China opmerkelijk hoog, met 39% van de wereldwijde 12 miljoen banen in deze sector (Irena & ILO, 2021). Dit wijst op een enorm potentieel voor verdere groei en aanpassing van China’s energiemix, ondanks de marktmacht van fossiele brandstoffen, vooral kolen.

Duitsland speelt een leidende rol binnen de Europese Unie op het gebied van hernieuwbare energie. De EU heeft zichzelf ten doel gesteld de eerste klimaatneutrale regio ter wereld te worden tegen 2050, wat de basis vormt voor het ambitieuze Europese Groene Pact (European Commission, 2019). Duitsland, als een van de grootste investeerders in hernieuwbare energie binnen de EU, blijft een voorbeeld van vooruitstrevend beleid. In 2021 investeerde Duitsland ongeveer 47 miljard USD in de energietransitie, waarvan 10 miljard USD direct in de opbouw van hernieuwbare energie (BloombergNEF, 2022). Het land streeft naar 200 GW aan geïnstalleerde zonne-energiecapaciteit en 30 GW offshore windcapaciteit tegen 2030, en wil de capaciteit voor wind- en zonne-energie in 2022 verhogen (Renewables Now, 2021). De historische innovatiekracht van Duitsland heeft het land gepositioneerd als een leider in het onderzoek naar hernieuwbare energie, met meer dan 180 universiteiten en 120 onderzoeksinstituten die betrokken zijn bij het Energiewende-programma (Curry, 2019). Ondanks deze vooruitgangen kampt Duitsland echter met aanzienlijke problemen, zoals het gebrek aan eenvoud in goedkeuringsprocedures voor windenergie en een politieke omgeving die de langetermijnwaarde van hernieuwbare energie soms in twijfel trekt (Statista, 2020b).

In de Verenigde Staten heeft de afgelopen politieke instabiliteit geleid tot onzekerheid over de richting van het energiebeleid. Het land heeft in de afgelopen jaren enkele significante beleidsverschuivingen doorgemaakt met betrekking tot energieconsumptie en klimaatverandering. De recente focus onder president Biden op koolstofneutraliteit tegen 2050 heeft echter de hernieuwbare energieproductie in de VS gestimuleerd. In 2020 was ongeveer 12% van de energieproductie in de VS afkomstig van hernieuwbare bronnen, en het jaarlijkse energieverbruik uit hernieuwbare energie overtrof voor het eerst sinds 1885 het verbruik van steenkool (EIA, 2020). De vooruitzichten voor hernieuwbare energie in de VS zijn gunstig, maar de onzekerheid in de politieke sfeer en de lage gasprijzen kunnen belemmeringen vormen voor verdere groei. Geopolitieke risico’s hebben een onverwacht positieve invloed gehad op de ontwikkeling van hernieuwbare energie in de VS (Sweidan, 2021), wat suggereert dat de VS de kansen die hernieuwbare energie biedt, kan omarmen als geopolitieke troef.

Japan, als een land met beperkte fossiele brandstoffen, ziet in het gebruik van hernieuwbare energie in combinatie met waterstof een strategisch voordeel. Het land werd in 2017 het eerste dat een Basis Waterstofstrategie (METI, 2017) lanceerde. Deze strategie was gericht op het bevorderen van de energiebeveiliging, industriële concurrentiepositie en het verminderen van koolstofemissies. Japan heeft hierdoor de mogelijkheden om zijn energiebehoeften te diversifiëren en tegelijkertijd zijn milieu-impact te verlagen.

Belangrijk is dat de toekomst van hernieuwbare energie wereldwijd niet alleen afhankelijk is van technologische innovatie, maar ook van politieke wil en internationale samenwerking. Terwijl landen als China en Duitsland aanzienlijk vooruitgang boeken in de hoeveelheid geïnstalleerde hernieuwbare energiecapaciteit, zijn er wereldwijd nog steeds aanzienlijke barrières die de uitbreiding van hernieuwbare energie belemmeren, zoals het behoud van lage fossiele brandstofprijzen, complexe regelgeving, en de politieke instabiliteit die sommige landen nog steeds kenmerkt. Wat hierbij essentieel blijft, is dat de transitie naar hernieuwbare energie niet alleen een economische en technologische uitdaging is, maar ook een sociaal-politieke kwestie. Het succes van deze energietransitie zal in grote mate afhangen van de bereidheid van overheden, bedrijven en burgers om te investeren in en zich aan te passen aan deze veranderingen, waarbij duurzaamheid en langetermijndoelen altijd centraal zullen staan.

Wat maakt Le Marche tot het verborgen hart van Italië?
Hoe Optimaliseer je Device Selectie in Federated Edge Learning met Sparse en Low-Rank Functies?
Hoe ontstaat fascisme binnen een kapitalistische democratie?
Hoe Waarborgt het Systeem Mutuele Uitsluiting?
Wiskundige probleemoplossing: Mengsels, oplossingen en legeringen – methoden, vaardigheden en samenwerking in de klas
Deel 3. Thema 5. Het ionproduct van water. De waterstofionenconcentratie en de pH-schaal.
Gegevens en Betalingsvoorwaarden voor het Verstrekken van Documentkopieën – Openbaar Aandelenvennootschap "Centrale Voorstedelijke Passagiersmaatschappij"
Gewijzigd document met gecorrigeerde informatie uit het verslag van de emittent over het eerste halfjaar van 2022
Ze moeten in elke tijd in een zegevierende mars vooruitgaan Middelbare school nr. 2 van Makarev sluit zich aan bij de landelijke Russische initiatief “Onsterfelijk Regiment”