Presidentiële toespraken, inclusief die van presidentskandidaten, worden zelden letterlijk door henzelf geschreven. Meestal worden deze teksten vervaardigd door teams van professionele speechwriters, die de taak hebben om de politieke boodschap helder en overtuigend over te brengen, en tegelijkertijd de retorische stem van de politicus te versterken. Bij Donald Trump valt op dat hij, hoewel hij grotendeels een voorbereid manuscript gebruikt, tijdens zijn toespraken vaak spontane toevoegingen maakt die niet in het teleprompter-script staan. Een nauwkeurige vergelijking tussen de teleprompter-teksten en transcripties van zijn toespraken toont verschillen in interpunctie en zinssegmentatie, maar vooral ook in de manier waarop Trump bepaalde zinnen uitbreidt door herhalingen en parallelle constructies toe te voegen. Zo herhaalt hij in de praktijk vaak campagnebeloften met kleine variaties, gebruikmakend van parallellen zoals “we’re going to” tegenover “she’s going to” om zichzelf te positioneren tegenover zijn tegenstander.

Deze herhalingen en parallelismen zijn niet alleen stilistische keuzes, maar dienen ook een strategisch doel. Ze versterken de boodschap en maken deze voor het publiek beter te volgen en te onthouden. Het ritme en de herhaling creëren een gevoel van urgentie en zekerheid, wat bijdraagt aan de overtuigingskracht van de toespraak. De transcripties tonen dat Trump in zijn toespraken een aanzienlijk hoger percentage herhalingen gebruikt dan zijn tegenstanders. Uit een vergelijking van drie presidentiële debatten tussen Trump en Clinton blijkt dat ongeveer 13 tot 16 procent van Trumps uitspraken herhalingen bevat, terwijl dat bij Clinton slechts 6 tot 8 procent is.

De linguïstische analyse van deze toespraken is uitgevoerd met behulp van de open-source tool Varseta, die het mogelijk maakt om herhalingen en variaties in teksten systematisch te detecteren. Deze tool vergelijkt zinnen op basis van tekstuele overeenkomst en kan daardoor nauwkeurig herhalingen, zelfs gedeeltelijke of syntactische variaties, identificeren. Hoewel de tool niet in staat is om volledige parafrasen te herkennen, levert zij waardevolle inzichten op in de manier waarop Trump zijn taalgebruik structureert.

Belangrijk om te beseffen is dat de herhalingen in Trumps retoriek niet willekeurig zijn, maar nauw aansluiten bij zijn politieke strategie. Door eenvoudige, herhaalde boodschappen creëert hij een herkenbare en krachtige retorische stijl die zijn aanhangers aanspreekt. Tegelijkertijd zorgt dit herhalingspatroon voor een zekere mate van incoherentie of fragmentatie wanneer het publiek wordt geconfronteerd met zowel de officiële tekst als de spontane toevoegingen. Het publiek ervaart daardoor een discours dat enerzijds strak geregisseerd is, maar anderzijds ruimte laat voor improvisatie, wat de authenticiteit van de spreker kan versterken.

Naast het feit dat Trump een kleinere woordenschat gebruikt dan zijn tegenstander, onderstreept dit het belang van herhaling in zijn strategie: eenvoud en toegankelijkheid boven complexiteit en variatie. De herhaling draagt bij aan het inprenten van kernboodschappen en het creëren van een emotionele verbinding met het publiek, wat vaak effectiever blijkt dan een gevarieerde, complexe woordenschat.

Het is ook van belang te erkennen dat deze herhalingen en parallelismen invloed hebben op de perceptie van coherentie in Trumps toespraken. Waar traditionele retoriek streeft naar logische samenhang en helderheid, lijkt Trumps stijl soms fragmentarisch of incoherent, wat in andere contexten als een zwakte gezien zou kunnen worden. Echter, binnen zijn politieke communicatie blijkt deze stijl een eigen effectiviteit te hebben, vooral wanneer het publiek resonantie voelt met de herhaalde boodschappen en de directe stijl.

Het begrip van deze dynamiek is cruciaal voor iedereen die Trumps retoriek wil doorgronden, maar ook voor bredere analyses van politieke communicatie. Het toont aan hoe herhaling en parallelisme niet alleen taaltechnische verschijnselen zijn, maar ook instrumenten van macht en invloed. De combinatie van voorbereid tekstmateriaal met spontane, herhalende toevoegingen creëert een hybride discours dat enerzijds betrouwbaar en gepland overkomt, maar anderzijds dynamisch en menselijk.

Naast deze tekstuele en stilistische aspecten verdient de lezer aandacht voor de psychologische impact van herhaling in politieke toespraken. Herhaling bevordert niet alleen het onthouden van informatie, maar versterkt ook het vertrouwen en de emotionele betrokkenheid. Dit mechanisme speelt een essentiële rol in de manier waarop politieke boodschappen resoneren bij diverse doelgroepen en kan de effectiviteit van campagnevoering significant verhogen.

Hoe Politieke Excuses de Zelf en Authenticiteit Splitsen

Excuses vormen een complexe spraakhandeling die de "zelf" splitst, waarbij de "zelf" verwijst naar het reflexieve bewustzijn van iemands bestaan in tijd en ruimte, evenals hoe dit bestaan door anderen wordt waargenomen. Wanneer iemand zich verontschuldigt, wordt er een scheiding aangebracht tussen een schuldige versie van de zelf en een versie die sympathiseert met de toewijzing van schuld, wat ervoor zorgt dat de overtreder opnieuw geaccepteerd kan worden in de sociale gemeenschap. Dit proces van zelf-splitsing is een noodzakelijke voorwaarde voor het verontschuldigen om als oprecht te worden ervaren. Echter, door de scheiding van het huidige zelf van het zelf dat de overtreding beging, komt er ook een risico, vooral in het geval van publieke excuses, en vooral in politieke contexten.

Publieke excuses impliceren de officiële erkenning van wangedrag, wat vaak leidt tot een reeks gevolgen die verder gaan dan de oorspronkelijke bedoeling om de relatie tussen de overtreder en de benadeelde te herstellen. Dit kan resulteren in oproepen tot herstelbetalingen of andere vormen van compensatie, die de reikwijdte van de excuses zelf overschrijden. Om deze reden worden publieke excuses vaak zorgvuldig geconstrueerd om de verantwoordelijkheid te minimaliseren, met een bewuste afweging van de kosten en baten. Politici vermijden vaak formele excuses zoals “mijn excuses” of “het spijt me” en kiezen in plaats daarvan voor vage formuleringen die slechts een verklaring geven of sympathie uitdrukken, zonder expliciete verantwoordelijkheid te nemen.

Publieke excuses zijn bovendien vaak tijd- en ruimte-afhankelijke gebeurtenissen, waarbij de feitelijke overtreder of benadeelde persoon mogelijk niet meer leeft, of wanneer er geen duidelijke ontvanger is die de excuses kan accepteren. Bijvoorbeeld, een nationale regering kan een verklaring afleggen waarin zij zich verontschuldigt voor onrechtvaardigheden die in het verleden zijn begaan, terwijl de werkelijke daders en slachtoffers al overleden kunnen zijn. In dergelijke gevallen kunnen de ontvangers van de excuses impliciet worden geïnterpreteerd, zoals de afstammelingen van de benadeelden of bepaalde instellingen. Dit maakt het moeilijk om een directe reactie te verwachten, aangezien de excuses vaak breed verspreid zijn en ontvangen kunnen worden door verschillende actoren, van de algemene bevolking tot de media en instituties. Politici moeten daarom zeer zorgvuldig omgaan met hun woorden om te controleren hoe verschillende publieken hun excuses zullen waarnemen.

In publieke verklaringen maken politici vaak gebruik van persoonlijke verhalen om een bepaald publiek imago, een "politiek zelf," te construeren. Deze verhalen zijn een manier om zichzelf voor te stellen, ze tonen het soort persoon dat een politicus beweert te zijn. Publieke excuses passen binnen dit genre van narratieven; ze zijn gebeurtenissen die een verhaal vertellen. De kracht van verhalen ligt in hun vermogen om ervaring te ordenen en betekenis te geven aan gebeurtenissen, niet alleen voor de verteller, maar ook voor het publiek. De verteller moet zorgen voor consistentie tussen de gepresenteerde "zelf" in het verhaal en de verteller van het verhaal zelf, om te zorgen dat de twee niet in contradictie met elkaar staan.

Dit wordt ingewikkeld wanneer het gaat om excuses. Het doel van excuses is vaak om het sociale gezicht te redden, en ze zijn sterk afhankelijk van de context van het misdrijf, de benadeelde partij en de situatie van de excuses zelf. Authenticiteit wordt vaak in twijfel getrokken wanneer de overtreder zich distantieert van de versie van zichzelf die het misdrijf beging. Deze disjunctie tussen de verontschuldiging en de feiten uit het verleden maakt excuses kwetsbaar voor beschuldigingen van incoherentie en onechtheid. Politici hebben bijvoorbeeld de neiging om hun excuses te verpakken in een vorm die de authenticiteit benadrukt, maar de noodzaak om een coherent en consistent imago te behouden, maakt het moeilijk om een verontschuldiging volledig als authentiek te ervaren.

In dit verband komt de christelijke getuigenis als een standaardvorm van publieke verontschuldiging naar voren. In de christelijke doctrine is het idee van zonden en verlossing essentieel: een persoon moet zich tot God wenden om vergeving te verkrijgen, waarbij deze transformatie een element van publieke getuigenis wordt. Het verontschuldigen voor zonden wordt gezien als een manier om anderen te tonen hoe iemand is verlost door Gods genade. Deze christelijke getuigenis is een vorm die politici vaak gebruiken om zichzelf af te schilderen als mensen die van zonden zijn gered. Het maakt deel uit van hun publieke imago als 'elke man', een symbool van moraliteit, waarin de zonden van het verleden dienen als bewijs van hun morele ontwikkeling en redding.

Politici gebruiken deze vorm vaak wanneer ze zich verontschuldigen voor misstappen zoals overspel of andere controversiële acties. Het belangrijkste kenmerk van de christelijke getuigenis is het idee van een zelf dat zichzelf verwerpt om opnieuw geaccepteerd te worden, en deze gespleten zelf is essentieel voor het proces van verontschuldigen. Politici die zich verontschuldigen, maken vaak gebruik van een verschuiving tussen de eerste en derde persoon, waarbij ze zichzelf als het ware scheiden van hun eerdere daden, en door deze splitsing claimen ze een morele hergeboorte. Deze vorm van verontschuldigen versterkt het idee van de 'verloren en gevonden' reis, waarbij de spreker de belichaming wordt van het opnieuw geredde zelf.

In politieke verontschuldigingen is het belangrijk dat de politicus niet alleen het verleden verwerpt, maar tegelijkertijd een authentieke, nieuwe identiteit creëert, die zowel coherent als geloofwaardig is voor het publiek. Deze dubbele uitdaging van verontschuldigen – het afstand nemen van het verleden en tegelijkertijd de kans krijgen op vergeving en acceptatie – vormt een belangrijk aspect van de dynamiek van publieke excuses in de politiek.