Po co potrzebny jest ogólnokrajowy projekt edukacyjny?
Durniewa W.I., zastępca dyrektora ds. edukacji
MBOU „SZKOŁA ŚREDNIA Nr 19 z UIOP”

Nie ma na świecie niczego, co mogłoby osiągnąć doskonałość już w zarodku, wręcz przeciwnie, prawie w każdym zjawisku początkowo – jest to skromna nadzieja, a później – niepodważalna pełnia realizacji.
Apulejusz

Priorytetowym zadaniem narodowego projektu „Edukacja” jest pobudzenie rosyjskiego systemu edukacji do postępu. Idea tego projektu ma nieocenione znaczenie. Skierowany jest na priorytet innowacyjnej edukacji, która zapewni sukces państwa i jego obywateli. „Edukacja musi odpowiadać globalnym zadaniom budowy nowoczesnej gospodarki, która dzisiaj może rozwijać się tylko na bazie innowacji naukowo-technicznych”, zauważono w projekcie. Zawiera się w nim także ciągłość między edukacją szkolną a wyższą: „Ale zanim absolwent opuści ławę uniwersytecką, musi przejść długą drogę edukacji szkolnej i wychowania obywatelskiego, dojść do zrozumienia, że jego wiedza to przewaga w konkurencji na rynku pracy, a także najlepsza okazja do wejścia w dorosłe życie i zbudowania kariery. A jego postawa patriotyczna i gotowość do służenia swojemu krajowi – to elementy, z których tworzy się społeczeństwo obywatelskie”.

Akademik D.S. Lichaczow pisał: „Miłość do ojczyzny zaczyna się od miłości do rodziny, do domu, do swojej szkoły”. Jaką szkołę może pokochać uczeń XXI wieku? Odpowiedź jest jedna: tę, w której podoba mu się uczyć. W wyniku realizacji programu modernizacji szkół, wyposażenia ich w nowoczesny sprzęt, już w 2009 roku dostępność internetu w szkołach stała się powszechna, uczniowie i nauczyciele zyskali dostęp do bibliotek elektronicznych, muzeów, naukowo-technicznych, humanistycznych i przyrodniczych portali online. Dziś w szkołach realizowany jest projekt aktualizacji wyposażenia dydaktycznego. Skierowany jest on przede wszystkim „na zmianę treści edukacji, która polega na stopniowym przejściu od paradygmatu przedmiotowego do zadania wychowania unikalności i niepowtarzalności każdej osoby, jej odpowiedzialności za własny los, uznania jej wyjątkowości wobec innych ludzi”. W jednym z dokumentów programowych („Strategia rozwoju edukacji do 2020 r.”) duży nacisk położono na edukację profilowaną na wyższym etapie kształcenia, co poszerza możliwości przygotowania zawodowego uczniów. W szkołach tworzy się sieć różnych warsztatów, laboratoriów, grup projektowych, w których kształtują się uniwersalne umiejętności uczniów. W takich warunkach szczególne znaczenie i wagę zyskuje kierunek projektu wspierającego uzdolnioną młodzież. Na mocy Narodowej inicjatywy edukacyjnej „Nasza nowa szkoła” rozpoczęto przejście na nowe standardy edukacyjne, które kładą nacisk na wyniki działalności edukacyjnej, a nie na formalne przyswajanie materiału; na rozwój systemu wsparcia uzdolnionych dzieci, tworzenie kreatywnego środowiska ich wykrywania, wspieranie systemu olimpiad i konkursów, praktyk dodatkowego kształcenia, opracowanie mechanizmów uwzględniania indywidualnych osiągnięć uczniów przy przyjęciach na uczelnie, materialne motywowanie nauczyciela, dzięki któremu uczeń osiągnął wysokie wyniki.

Jaką szkołę może pokochać uczeń XXI wieku? Odpowiedź druga: tę, w której czeka na niego utalentowany i mądry przyjaciel – nauczyciel – profesjonalista. Bez doskonalenia kadry nauczycielskiej, wsparcia krajowego nauczycielstwa, przyciągania młodych, utalentowanych ludzi do zawodu nauczyciela, modernizacji kształcenia pedagogicznego, rozwoju systemu doskonalenia zawodowego, wymiany doświadczeń innowacyjnych między szkołami sąsiednich regionów, rozpowszechniania doświadczeń najlepszych nauczycieli – optymalne wyniki realizacji projektu po prostu są niemożliwe. Cieszy fakt, że dzięki PNNP zmienia się stosunek społeczeństwa obywatelskiego do kadry nauczycielskiej kraju, pojawia się świadomość, że degradowanie nauczycieli do poziomu personelu pomocniczego to zgubna praktyka. Narodowy projekt „Edukacja” zwrócił uwagę na nauczyciela, pozwolił zajrzeć do twórczej pracowni pedagoga i zobaczyć złożoną, wielostronną pracę osoby, która zajmuje się przyszłością kraju.

Jaką szkołę może pokochać uczeń XXI wieku? Odpowiedź trzecia: tę, w której troszczą się o jego zdrowie fizyczne i duchowe. Tak, kwestia zdrowia fizycznego uczniów jest szczególnie paląca: „zachowanie i wzmacnianie zdrowia uczniów: zajęcia sportowe jako sposób rozwiązywania problemów takich jak narkomania, alkoholizm, bezdomność dzieci; zrównoważone gorące posiłki, opieka medyczna obejmująca terminowe badania lekarskie; realizacja programów profilaktycznych”, omawianie z dziećmi kwestii zdrowego stylu życia, przejście od obowiązkowych dla wszystkich działań do indywidualnych programów rozwoju zdrowia uczniów – i na to skierowany jest projekt.

Jednak już dziś wiadomo, że bez odrodzenia tradycji humanistycznych naszej edukacji, rosyjska szkoła po prostu utraci „swoje unikalne oblicze”. Prezydent W.W. Putin, podczas zjazdu założycielskiego Ogólnorosyjskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Języka Rosyjskiego i Literatury, który odbył się w listopadzie 2013 roku, z żalem zauważył, że poziom znajomości języka rosyjskiego oraz zainteresowanie literaturą wśród młodzieży spada. Zaproponował, aby rok 2015 ogłoszono Rokiem Literatury. W związku z tym, jak nie przypomnieć sobie rozmyślań Dmitrija Siergiejewicza Lichaczewa: „Wyobrażam sobie XXI wiek jako wiek rozwoju kultury humanistycznej, kultury dobrej i wychowującej, kładącej fundamenty wolności wyboru zawodu i zastosowania twórczych sił. Edukacja, podporządkowana zadaniom wychowania, różnorodność szkół średnich i wyższych, odrodzenie poczucia własnej godności, które nie pozwala talentom zmierzać ku przestępczości, odrodzenie reputacji człowieka jako czegoś najwyższego, o co należy dbać, odrodzenie sumienności i poczucia honoru – oto w ogólnych zarysach to, czego potrzebujemy w XXI wieku. Nie tylko Rosjanom, ale szczególnie Rosjanom, ponieważ to właśnie to straciliśmy w naszym nieszczęśliwym XX wieku”.

Po zakończeniu pierwszego etapu realizacji PNNP pojawiły się jego nowe kierunki. Są one realizowane w ścisłej współpracy z federalnymi programami celowymi „Naukowe i naukowo-pedagogiczne kadry innowacyjnej Rosji” na lata 2009-2013, „Język rosyjski (2011-2015)”, Narodową inicjatywą edukacyjną „Nasza nowa szkoła”, projektami „Wsparcie wiodących rosyjskich uniwersytetów”, „Modernizacja regionalnych systemów szkolnictwa” i innymi. Ponadto, 1 września 2013 roku wszedł w życie nowy „Ustawa o edukacji”, której realizacja powinna stać się zadaniem całego naszego społeczeństwa. Wszystko to świadczy o tym, że realizacja PNNP staje się zadaniem całego naszego społeczeństwa. A więc pytanie: po co potrzebny jest ogólnokrajowy projekt edukacyjny? – dzisiaj przestaje być aktualne. Ważniejsze jest inne: jak „zjednoczyć się jako naród” i osiągnąć wyniki jego realizacji „w niepodważalnej pełni”?