Corrosie manifesteert zich in diverse vormen, elk met hun specifieke kenmerken en mechanismen die bijdragen aan materiaaldegradatie. Een belangrijke variant is stresscorrosie (SCC), die zich voordoet wanneer mechanische spanning en een corrosieve omgeving samengaan, wat leidt tot scheurvorming en uiteindelijk falen van materialen. Stresscorrosie kan verschillende typen aannemen, afhankelijk van het materiaal en de omstandigheden. Intergranulaire stresscorrosie (IGSCC) richt zich bijvoorbeeld op de korrelgrenzen in metalen, terwijl drukwaterstresscorrosie (PWSCC) specifiek relevant is voor watergekoelde reactoren, waar hoge druk en temperatuur een rol spelen. Irradiatie-ondersteunde stresscorrosie (IASCC) onderscheidt zich doordat stralingsschade het corrosieproces versnelt, wat typisch is voor kernreactoromgevingen.

Een ander belangrijk corrosieproces is flow-accelerated corrosion (FAC). Dit fenomeen, historisch gezien vaak onderschat, ontstaat wanneer stromend water de beschermende oxidefilm van metalen oppervlakken afneemt, waardoor versnelde corrosie optreedt. FAC wordt gekenmerkt door een progressieve afname van materiaal en is vooral kritisch in hoogdruk-waterstroomsystemen binnen nucleaire installaties. De omstandigheden die FAC bevorderen omvatten hoge stroomsnelheden, lage pH-waarden en verminderde zuurstofconcentraties. Hierdoor ontstaat een continue cyclus van afbraak en heropbouw van de oxidelaag, wat uiteindelijk leidt tot lokale verzwakking.

Binnen kerncentrales is corrosie niet slechts een technisch probleem, maar een veiligheidskwestie van de hoogste orde. Kleine corrosieschade kan escaleren tot structurele falen, wat gevolgen heeft voor zowel de bedrijfszekerheid als de bescherming van mens en milieu. Daarom is monitoring essentieel. Moderne technieken richten zich op in situ detectie van corrosie, waarbij sensoren en online analyse-instrumenten in realtime de toestand van materialen volgen. Het onderzoek richt zich op het verbeteren van deze methoden, met aandacht voor nauwkeurigheid, betrouwbaarheid en het vroegtijdig signaleren van risicovolle situaties. Niettemin zijn er beperkingen; veel conventionele methoden zijn reactief en bieden slechts een momentopname van de corrosietoestand.

Tegelijkertijd is corrosiebestrijding een multidimensionale uitdaging. Chemische remmers worden ingezet om corrosieprocessen te vertragen, maar het selecteren van de juiste inhibitor vereist een diepgaande kennis van het systeem en de corrosiemechanismen. Materialen en coatings spelen eveneens een cruciale rol in de preventie. Daarnaast zijn microbiele corrosie (MIC) en crud-geïnduceerde lokale corrosie (CILC) niet te negeren factoren die de integriteit van installaties kunnen ondermijnen. Het geïntegreerd aanpakken van deze diverse corrosieverschijnselen vraagt om een combinatie van materiaalwetenschap, chemie en systeembeheer.

De complexiteit van corrosie in industriële omgevingen, en in het bijzonder in nucleaire installaties, benadrukt dat alleen theoretische kennis onvoldoende is. Praktische toepassing van monitoring en mitigatie is noodzakelijk om de veiligheid en levensduur van installaties te waarborgen. Het inzicht in de wisselwerking tussen mechanische spanningen, stralingsinvloeden, waterkwaliteit en stromingscondities is van essentieel belang voor het ontwerpen van robuuste corrosiebeheersystemen. Voor de lezer is het belangrijk om te beseffen dat corrosie niet statisch is, maar een dynamisch proces dat voortdurend verandert met de bedrijfscondities en de omgeving.

Verder dient men aandacht te besteden aan de evolutie van corrosietechnologieën, vooral in het kader van digitalisering en automatisering. Toekomstige ontwikkelingen zullen waarschijnlijk steeds meer gebaseerd zijn op real-time data-analyse en predictive maintenance, waardoor interventies niet alleen sneller maar ook effectiever kunnen plaatsvinden. Dit vereist een interdisciplinair begrip, waarbij materiaalwetenschappers, chemici en ingenieurs nauw samenwerken. Bovendien moet er rekening worden gehouden met de economische en milieuaspecten van corrosiebeheer, omdat duurzame oplossingen essentieel zijn voor een verantwoorde industrie.

Het begrijpen van corrosie binnen nucleaire installaties gaat dus verder dan alleen het herkennen van typen en oorzaken. Het vraagt om een integraal perspectief dat wetenschap, technologie en praktische toepassingen combineert om zo de complexiteit van corrosie te beheersen en de integriteit van kritieke infrastructuren te waarborgen.

Wat zijn de verschillende soorten corrosie die invloed hebben op industriële materialen?

Geïsoleerde corrosie, zoals putcorrosie, die relatief kleine maar diepe deuken vormt, en spleetcorrosie, die de voorkeur geeft aan het afbreken van metalen rondom een opgesloten elektrolytvolume, zijn twee veelvoorkomende vormen van lokale corrosie. Beide zijn gekoppeld aan de afbraak van een passieve film, hoewel spleetcorrosie ook actieve metalen kan beïnvloeden. Voor lokale aantasting moet een beschermende laag van corrosieproducten ontstaan. Bij putcorrosie moet de passieve film worden afgebroken door agressieve anionen zoals Cl-, Br-, I-, SO₄²- of NO₃-. Er kunnen verschillende mechanismen betrokken zijn bij de afbraak van de film, zoals de competitieve adsorptie van agressieve ionen en de verbinding van ionen die films vormen. Ook kunnen complexe en oplosbare ionen in interactie gaan met legeringselementen, waardoor de hechting van de film wordt verstoord. Verder kunnen de spanningen die ontstaan door de variatie in oppervlakte spanning van de passieve film, of de concentratie van kationvacuüm in het contactpunt tussen metaal en film, bijdragen aan de afbraak. Watercorrosie werd experimenteel onderzocht voor elk van deze oorzaken.

Mechanisch ondersteunde corrosie, zoals spanningscorrosiebreuk (SCC) onder willekeurige spanningen en corrosie vermoeidheid onder cyclische belasting, zijn voorbeelden van corrosie die door mechanische factoren wordt versneld. Dit verwijst naar de synergistische combinatie van mechanische spanning en corrosieprocessen die leiden tot een catastrofale scheurontwikkeling. Het belang van mechanische spanning is cruciaal omdat materialen die bekend staan om hun uitstekende corrosiebestendigheid in de praktijk vaak ineffectief blijken wanneer ze onder mechanische belasting staan. Mechanisch ondersteunde corrosie vereist kleine trekkende spanningen die lager zijn dan de macrogrote rekgrens. Spanningen kunnen extern worden aangebracht, maar ook residuele spanningen kunnen bijdragen aan falen.

De techniek van versnellen van corrosie door het verplaatsen van de gesmolten zout-elektrolyt is afhankelijk van de stroomsnelheid. Het proces is efficiënter bij lagere snelheden, waar de massa-overdracht beter werkt dan diffusie, waardoor de uitputting van kathodische reacties wordt geminimaliseerd en de oplosbare corrosieproducten sneller worden verwijderd. Verhoogde stroomsnelheden kunnen de beschermende lagen eroderen en het basismateriaal verzwakken. Twee belangrijke factoren in de erosie zijn de invalshoek en de stromingsturbulentie. Onderzoek naar Inconel 690 in gesmolten MgCl₂–KCl heeft aangetoond dat massa-overdracht de selectieve Cr-oxidatie aandrijft, wat verergerd kan worden in CSP-systemen die gedwongen convectie gebruiken.

In de nucleaire industrie ervaren alle primaire metalen minstens één type corrosie, zoals intergranulaire en transgranulaire spanningscorrosiebreuk. Spanningscorrosiebreuk is voornamelijk intergranulair in primair water. Drie elementen zijn noodzakelijk voor spanningscorrosiebreuk: hoge spanningen, een agressieve omgeving en een gevoelig materiaal. Het is aangetoond dat 15% van Cr–Ni legeringen bijzonder gevoelig zijn voor primair water spanningscorrosiebreuk (PWSCC). De meest voorkomende problemen zijn penetraties in de drukvatenkoppen, persluchtmonden en falen van legering 600 in stoomgenererende buizen. Reparaties aan de persluchtmonden of vervangingen van de SG's samen met de bovenste kop van de RPV zijn nodig vanwege deze scheuren en lekkages. De hogere Cr-inhoud van de vervangende legeringen (690, 52, 152) verklaart waarschijnlijk waarom ze aanzienlijk hogere weerstand bieden tegen spanningscorrosiebreuk. SCC lijkt de belangrijkste factor bij corrosie in PWR’s en BWR’s met IASCC. In tegenstelling tot PWSCC, dat omgevingsgevoelig is, wordt IASCC beïnvloed door neutronverharding.

Een ander belangrijk aspect van corrosie in kerncentrales is de zogenaamde milieu-geassisteerde scheurvorming, die vaak wordt besproken in de literatuur over corrosie-v Vermoeidheid. Het wordt verondersteld dat milieu-geassisteerde scheurvorming van staal in waterige omgevingen optreedt wanneer de snelheid van scheurpropagatie meer dan drie keer sneller is dan in lucht. Corrosie in gebieden met beperkte stroming, zoals in stoomgenererende buizen van mill-annealed legering 600, is een typisch voorbeeld van intergranulaire corrosie. De integriteit van deze buizen kan worden aangetast door aanzienlijke intergranulaire corrosie, die kan worden opgelost door de vervanging van legering 600 door legering 690. Hoge snelheid tweefasige stroming, waterdruppelinslag en de aanwezigheid van abrasieve magnetische deeltjes zijn de gebruikelijke oorzaken van stroomversnelde corrosie.

Turbinebladen kunnen ook worden aangetast door corrosie vermoeidheid, wat kan leiden tot falen van ongeveer 403 turbinebladen. In reactoromgevingen, zoals drukvaten, kan de toename van oxidevorming van de brandstofomhulling leiden tot verzwakking van het metaal. Dit gebeurt door de afzetting van zirkoniumoxide, wat kan resulteren in het dunner worden van de omhulling en uiteindelijk zelfs scheuren door een dikke oxidelaag.

Er zijn methoden om de corrosie van materiaal in verschillende systemen te beheersen. Bijvoorbeeld, om de algemene corrosie in kerncentrales te verminderen, kunnen de chemische condities van het reactorwater worden aangepast, zoals de pH-waarde of door de toevoeging van chroom aan koolstofstalen leidingen. Verder kan microbiologisch geïnduceerde corrosie (MIC), die vaak voorkomt in systemen met stilstaand water, zoals brandbeveiligingssystemen, worden verminderd door het gebruik van fosfaatverbindingen die anaerobe bacteriën tegenwerken.

Hoe beïnvloedt corrosie de chemische verwerkingsindustrie en welke vormen komen het meest voor?

Corrosie vormt een fundamentele uitdaging binnen de chemische verwerkingsindustrie, waar het de duurzaamheid en betrouwbaarheid van apparatuur en infrastructuur rechtstreeks beïnvloedt. Door de agressieve omstandigheden waaronder procesinstallaties functioneren, leidt corrosie onvermijdelijk tot materiaalaantasting, onverwachte defecten, kostbare reparaties en ongeplande stilstand. Dit maakt het beheer en de beheersing van corrosie onontbeerlijk voor een efficiënte bedrijfsvoering.

De economische impact van corrosie is aanzienlijk. Herstelkosten, onderhoudsuitgaven en productieonderbrekingen kunnen enorme financiële schade veroorzaken. Een enkel incident van corrosiefalen in bijvoorbeeld een raffinaderij kan direct en indirect miljoenen euro’s aan verliezen betekenen. Daarnaast zijn de veiligheidsrisico’s groot: corrosie kan leiden tot lekkages van giftige of brandbare stoffen, wat niet alleen medewerkers maar ook de omgeving in gevaar brengt. Milieuschade veroorzaakt door dergelijke incidenten kan resulteren in zware boetes en langdurige herstelkosten. Effectief investeren in corrosiebeheersing beschermt daarom niet alleen activa en verhoogt operationele efficiëntie, maar draagt ook bij aan de gezondheid van mens en milieu.

Binnen de chemische industrie zijn verschillende vormen van corrosie van belang, waarbij algemene en gelokaliseerde corrosie het meest opvallen. Algemene corrosie, ook wel uniforme corrosie genoemd, wordt gekenmerkt door een gelijkmatige afname van materiaal over het gehele oppervlak. Dit type ontstaat vaak wanneer metalen worden blootgesteld aan vochtige, chemische of atmosferische omstandigheden, waarbij een homogene elektrochemische reactie optreedt. Factoren zoals temperatuur, vochtigheid en de aanwezigheid van corrosieve stoffen zoals zuren, basen of zouten beïnvloeden de corrosiesnelheid. Daarnaast speelt de materiaalsamenstelling een cruciale rol, waarbij corrosiebestendige legeringen en beschermende coatings de snelheid van degradatie kunnen beperken.

Voor het beheersen van algemene corrosie is een combinatie van strategieën noodzakelijk. Het kiezen van de juiste materialen, zoals roestvast staal of geanodiseerd aluminium, vormt de eerste verdedigingslinie. Vervolgens kunnen beschermende lagen, bijvoorbeeld verf of galvanisatie, als barrière fungeren tegen agressieve stoffen. Omgevingscontrole, waaronder het minimaliseren van vochtcontact en het reguleren van de luchtvochtigheid, draagt verder bij aan bescherming. Het regelmatig inspecteren en onderhouden van installaties is essentieel om vroege tekenen van corrosie te detecteren en schade te voorkomen. Bovendien kan kathodische bescherming, waarbij een opofferingsanode de corrosie absorbeert, in bepaalde situaties zeer effectief zijn.

Gelokaliseerde corrosie, zoals putcorrosie, spleetcorrosie en galvanische corrosie, is vaak gevaarlijker vanwege de geconcentreerde schade die het kan veroorzaken. Putcorrosie ontstaat door het plaatselijk aantasten van de beschermende oxidelaag, vaak veroorzaakt door chloride-ionen, en leidt tot diepe kleine putten die het materiaal aanzienlijk kunnen verzwakken zonder dat het meteen zichtbaar is. Dit maakt vroege detectie cruciaal. Spleetcorrosie ontwikkelt zich in nauwe, afgesloten ruimtes waar zuurstofconcentraties verschillen, wat een elektrochemische potentiaal opwekt die tot versnelde corrosie binnen de spleet leidt. Dit fenomeen wordt versterkt door agressieve haliden en vereist vaak aanpassingen in ontwerp en materiaalkeuze om het te voorkomen.

Galvanische corrosie treedt op wanneer twee verschillende metalen elektrisch verbonden zijn in een corrosieve omgeving. Hierbij corrodeert het minder edele metaal, terwijl het edelere metaal beschermd blijft. Deze vorm komt veel voor in maritieme en industriële omgevingen en kan leiden tot snelle degradatie van bijvoorbeeld aluminiumcomponenten die verbonden zijn met staal.

Naast het begrijpen van de verschillende corrosietypen, is het essentieel te beseffen dat corrosie een dynamisch proces is dat beïnvloed wordt door de interactie van materiaal, omgeving en ontwerp. Preventieve maatregelen vereisen daarom een integrale benadering waarbij materiaalwetenschap, chemie en technische engineering samenkomen. Het besef dat corrosie niet slechts een technisch probleem is, maar ook een risico voor veiligheid, milieu en economie, benadrukt het belang van voortdurende innovatie in detectie- en beschermingsmethoden. Verder moeten industrieën zich bewust zijn van de noodzaak om regelgeving en milieunormen na te leven, aangezien het nalaten van corrosiebeheer kan leiden tot ernstige juridische en maatschappelijke consequenties.

Hoe Corrosiebeheer kan worden Geoptimaliseerd: Innovaties in Inspectie en Materialen

Visuele inspectietechnieken vormen de basis van corrosiebeheer. Ze stellen inspecteurs in staat om vroegtijdig mogelijke problemen te identificeren en interventies uit te voeren voordat er aanzienlijke schade ontstaat. Naast visuele inspecties zijn geavanceerdere methoden van niet-destructief testen (NDT) cruciaal voor het beoordelen van de structurele en materiaalintegriteit zonder het risico van schade. Deze technieken stellen inspecteurs in staat om verborgen problemen zoals erosie en corrosie vroegtijdig op te sporen, wat van essentieel belang is voor de veiligheid en duurzaamheid van industriële installaties.

Ultrasoononderzoek is een van de meest gebruikte NDT-methoden. Hierbij wordt de dikte van materialen gemeten door middel van hoogfrequente geluidsgolven, die ook interne defecten kunnen detecteren. Radiografisch onderzoek, waarbij röntgen- en gammastraling worden ingezet, maakt het mogelijk om beelden te produceren van de interne structuur van materialen, waardoor scheuren, holtes en corrosie zichtbaar worden. Eddy current testing maakt gebruik van elektromagnetische velden om oppervlakkige en net onder het oppervlak gelegen defecten in geleidende materialen te identificeren. Elke NDT-techniek heeft zijn eigen voordelen, afhankelijk van de inspectiebehoeften, het type materiaal en de toegankelijkheid van het te inspecteren gebied. Deze methoden zijn onmisbaar in de chemische industrie, waar ze essentieel zijn voor het onderhoud van apparatuur en de veiligheid van de operatie.

Naast NDT zijn elektrochemische technieken van groot belang voor de analyse en monitoring van corrosieprocessen in real-time. De potentiodynamische polarisatietechniek verandert het potentiaal van een metaal-elektrode en meet de resulterende stroom om de mate van corrosie en het gedrag van het metaal in een bepaald milieu vast te stellen. Electrochemische impedantiespectroscopie (EIS) meet de impedantie van een systeem over verschillende frequenties en biedt waardevolle informatie over de oorzaken van corrosie, de effectiviteit van corrosiewerend middelen en beschermende coatings. Deze technieken bieden gedetailleerde gegevens die cruciaal zijn voor het monitoren van corrosie in omgevingen waar andere methoden mogelijk niet zo effectief zijn.

De elektrochemische technieken bieden inzicht in de effectiviteit van corrosiewerende middelen en de duurzaamheid van beschermende coatings, vaak lang voordat de visuele tekenen van schade zichtbaar zijn. Zo is gebleken dat plantenextracten, zoals afgeleid van Ginkgo- en olijfbladeren, de impedantie van metalen kunnen verbeteren, wat duidt op een verhoogde weerstand tegen corrosie door het vormen van beschermende lagen op metalen oppervlakken.

Vooruitgang in materialen en coatings speelt een belangrijke rol in de strijd tegen corrosie. Nieuwe legeringen en composietmaterialen worden ontwikkeld om beter bestand te zijn tegen corrosieve omgevingen. Nanogestructureerde materialen en hoge-entropie legeringen, die verschillende primaire componenten combineren, bieden veelbelovende oplossingen voor de industrie, dankzij hun uitzonderlijke mechanische eigenschappen en weerstand tegen corrosie. Toekomstige coatingtechnologieën richten zich op zelfherstellende coatings of coatings die van kleur veranderen om schade aan te duiden. Deze innovaties worden voornamelijk gedreven door de ontwikkelingen in nanotechnologie, waardoor zeer beschermende, ultradunne coatings mogelijk zijn die de prestaties verbeteren en de levensduur verlengen.

Corrosiemodellering en simulatie ontwikkelen zich eveneens snel, wat de mogelijkheid biedt om corrosieprocessen nauwkeuriger te voorspellen en te mitigeren. Door gebruik te maken van voorspellende modellering kunnen ingenieurs de corrosiesnelheden en mogelijke probleemgebieden in verschillende omgevingen simuleren. Deze modellen helpen bij het kiezen van de juiste materialen en beschermingsmaatregelen tijdens het ontwerpproces, wat de kans op corrosiegerelateerde storingen vermindert en de betrouwbaarheid en efficiëntie van chemische verwerkingssystemen verhoogt.

Sustainable Corrosion Management wordt steeds belangrijker naarmate de industrieën proberen een balans te vinden tussen milieuvriendelijkheid en prestatie. Er wordt gewerkt aan de ontwikkeling van milieuvriendelijke corrosiewerende middelen, zoals groene inhibitoren die natuurlijk of biologisch afbreekbaar zijn. Watergedragen verven en behandelingen, die het gebruik van vluchtige organische stoffen (VOS) en andere schadelijke stoffen verminderen, zijn eveneens voorbeelden van milieuvriendelijke oplossingen die bijdragen aan duurzamer corrosiebeheer.

Naast de bestaande technologieën wordt ook het potentieel van biogeïnspireerde en biologische oplossingen steeds meer onderzocht, zoals het gebruik van biologisch afbreekbare stoffen of extracten die actief bijdragen aan de bescherming van metalen tegen corrosie. In combinatie met nanotechnologie bieden deze methoden een veelbelovende toekomst voor de bescherming van industriële materialen in agressieve omgevingen, terwijl ze tegelijkertijd bijdragen aan een groenere en duurzamere industrie.