Развитие школьного исторического образования Казахстана в контексте мировых тенденций обучения истории. гг (стр. 3 )

1 Развитие общеобразовательной школы в Казахстане в годы//Вестник Карагандинского государственного университета. Серия история, философия, право. - Караганда, 2004,-№ 2.-С.25-34

2 Проблема реформирования средней общеобразовательной школы Республики Казахстан в трудах казахстанских ученых.//Вестник Карагандинского государственного университета. Серия история, философия, право. - Караганда,2004,-№ 3.-С. 46-53

3 Историческое образование в Казахстане.//Материалы межд. научно-практической конференции молодых ученых (21-22 декабря) – Караганда,2004.-С. 195-197

4 О задачах преподавания истории Казахстана в средней школе по новым программам.// Вестник Карагандинского университета. Серия «История. Философия. Право». - Караганда: Изд-во КарГУ, 2004.-№ 4(36)–С.76-82

5 Усиление гуманистической направленности исторического образования в условиях реформирования средней школы // Материалы международной конференции, посвященной 80-летию (23-24 марта). – Караганда: Изд-во КарГУ, 2005.-С.584-588

6.Методика преподавания истории в средней школе. Караганда: Изд-во КарГУ, 20с.

7 Изучение личности исторического деятеля на уроках по истории Казахстана// Имена героев в памяти потомков: Материалы международной конференции. – Караганда: Изд-во КарГУ, 2005.-С.203-207

8 Орта мектептердi реформалауда тарихи бiлiмнiң гуманистiк бағытын арттыру // Байконуровские чтения: Доклады V Международных чтений. Жезказган, 2005. - С. 133-141

9 Методика преподавания истории в средней школе для специальностей 050114 – история, 050203 – история, 050208 - археология и этнология, 050419 - музейное дело и охрана памятников.- Караганда: Изд-во КарГУ, 2006.-125 с.

10 Методические указания по организации и проведению семинарских занятий по дисциплине МПИ для студентов исторического факультета очной и заочной форм обучения. - Караганда: Изд-во КарГУ, 2006.-37с.

11 Методика преподавания истории в средней школе для специальности 050203-история (гуманитарная) - Караганда: Изд-во КарГУ, 2006.-188 с.

12 Опыт создания учебной литературы по истории Казахстана// Жуасовские чтения-11: Материалы ежегодной научно-практической конференции. - Караганда: Изд-во КарГУ, 2007.-С.24-34

13 История Казахстана для студентов 1 курса, обучающихся по кредитной системе - Караганда: КарГУ, 2007.140с.; Қазақстан тарихы пәнi бойынша. несие жүйесi бойынша оқытылатын 1-шi студенттерiне арналған - Қарағанды: ҚарМУ, 2007.-142 б.

14 Проектное обучение истории Казахстана: Алихан Букейханов - грани таланта Вестник Карагандинский государственный университет. Серия «История. Философия. Право». - Караганда: Изд-во КарГУ, 2007.- № 3(47) –С.15-21

15 Проблемы содержания профильного образования истории Казахстана в условиях реформирования школы. Вестник Карагандинского государственного университета. Серия «История. Философия. Право»- Караганда: Изд-во КарГУ, 2007.- № 3(47) –С.133-139

16 Об изучении отечественной истории в высших учебных заведениях Республики Казахстан //Закон РК «Об образовании» в свете реализации национальной идеи Республики Казахстан / Под ред. , . - Алматы, 2007.

17 Проблемы изучения Отечественной истории в высших учебных заведениях Республики Казахстан. Военное образование: парадигмы системы, процессов и качества: Материалы международной научно-практической конференции.-Петропавловск, 2007.-С.132-136

18 Роль современных учебников по истории Казахстана в процессе перехода к новой структуре исторического образования Степной край Евразии. Историко-культурные взаимодействия и современность: Тезисы докладов и сообщений V международной научной конференции. - Омск, 2007 - С.242-244

19 Система среднего образования США: учебный план и программа обучения в условиях реформирования (опыт для евразийского пространства). Степной край Евразии. Историко-культурные взаимодействия и современность: Тезисы докладов и сообщений V международной научной конференции. - Омск, 2007 -С.195-197

20 Методические требования к отбору теоретического материала по отечественной истории // Жуасовские чтения-12: Материалы республиканской научно-теоретической конференции, посвященной 70-летию исторического факультета Карагандинского государственного университета им. . - Караганда: Изд-во КарГУ, 2008.-С.78-83

21 Инициативы Совета Европы и казахстанские учебники по национальной истории. // Жуасовские чтения-13: Материалы республиканской научно-теоретической конференции. - Караганда: Изд-во КарГУ, 2009.-С.122-126

Қазақстан мектептеріндегі тарих білімінің дамуы дүниежүзілік тарихты оқыту үйлесімінде (контекстінде). жж.

07.00.02 - Отан тарихы (Қазақстан Республикасының тарихы) мамандығы бойынша тарих ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін диссертациясының

Түйіні

Диссертациялық жұмыстың өзектілігі. Қазіргі түбірлі әлеуметтік - экономикалық қайта өзгерістер жағдайында жалпы білім беретін мектептердің маңызы ерекше. Адамның құндылығы, интеллектуалдық білімі, тәжірибесі негізгі факторға айналды. Отандық тарих білімнің негізгі мазмұнын анықтауда жалпы адамдық, ұлттық құндылықтар және демократиялық, гуманитарлық білімнің өзара қарым-қатынасы негізгі идея болып саналады. Тарихи сананың негізін тарих ғылымы қалайды. Мектепте алған білім халықтың өмір бойына жететін тарихи ақпараты болып қалады.

Диссертациялық зерттеудің нысаны. Қазақстандағы жылдар арасындағы мектептегі тарих білімі.

Диссертациялық жұмыстың зерттеу пәні - мектеп тарих курсы бойынша жылдардағы бағдарламадағы, оқулық пен оқу құралдарының мазмұны және Қазақстан тарихын оқытудағы технологиялар.

Зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы. Қазақстан тарихнамасында бүгінге дейін дүниежүзілік тарихты оқыту үрдісіне сәйкес, Қазақстан мектептеріндегі тарихтан білім берудің дамуы туралы арнайы зерттеулер жоқ. Алағашқы рет отандық тарихта тарих пәні оқулығы бағдарламасының оқу құралдарының мазмұны талданады.

Зерттеу жұмысының мақсаты - Қазақстандағы жылдар арасындағы мектептегі тарих білімінің мазмұнын кешенді тарихи салыстырмалы талдау болып табылады.

Осы мақсатты жүзеге асыру үшін мынадай міндеттер қойылды:

1 шетелдік, ресейлік және қазақстандық ғалымдардың еңбектерін тарихи-салыстырмалы талдау негізінде шет елдердегі, КСРО, тәуелсіздік жылдардағы Қазақстан мектептеріндегі тарих білімінің реформалануының алғышарттарын анықтау;

2 мектепте тарихты оқытудағы шетелдердің тәжірибесін зерттеу және жүйелеу;

3 мектепте тарихты оқытудың 1980 жылдардың ортасынан 2000 жылдар арасындағы кеңестік білім беру жүйесіне баға беру. Тәуелсіз Қазақстандағы мектептегі тарих білімін реформалау үрдісіне кеңестік орта білім жүйесінің ықпалын көрсету;

4 отандық тарихты оқыту құралдарының мазмұндық компонентін берудегі формациялық және өркениеттік ұстанымдар арқылы Қазақстандық ғалымдардың жеткен нәтижелерін қарастыру;

5 Қазақстан тарихы бойынша мектеп бағдарламасындағы жеке тұлғаның орны және бағдарламаның құрылу принциптерін талдау;

6 Қазақстан тарихын оқытуда қазіргі білім беру технологиясын пайдалану мүмкіндігін зерттеу;

7 дайындалған бағдарламалардың, оқулықтардың тәжірибелік маңыздылығына байланысты бағалау.

Жұмыстың сыннан өтуі. Зерттеу жұмысының негізгі нәтижесі 19 жарияланымда көріс тапты, солардың ішінде 1 оқу - әдістемелік құрал, 3 оқу-әдістемелік кешен, ғылыми конференциялар материалдарында 9 мақала, ҚР БжҒМ Білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті ұсынған ғылыми журналдарда 5 мақала жарияланды.

Жұмыстың қысқаша мазмұны. “Білім жүйесін реформалаудың дүниежүзілік тенденциясы және жж. кеңес мектептеріндегі тарихты оқытудың мақсаты мен міндеттерінің өзгеруі” деген 1 бөлімде шетелдердегі мектепте тарихтан білім берудің құрылымының өзгеруінің әлеуметтік-экономикалық алғышарты және кеңестік мектептердегі тарихтан білім берудің мақсаты пен міндеттері талданады. “Жалпы білім беретін мектептердің дамуы және жж. Қазақстандағы тарих білімінің мазмұнын реформалау” атты бөлімде тәуелсіз Қазақстандағы мектептегі білім жүйесінің даму эволюциясы көрсетіліп, мектептегі тарих пәнінің мазмұнын өзгерту реформасының негізгі мәселелері қарастырылды. Осы жылдары тарихи санада түбегейлі өзгеріс болды. Қуғын сүргін, жер аудару тақырыптары эмоцияналдық түрде беріле бастады. Оқу әдебиеттері тарихи үрдістерді кеңестік дәстүрден аспайтын сипатта баяндауды жалғастырды. «Қазіргі кездегі білім беру жүйесінің ұлттық моделі: мәселелері және даму болашағы» атты үшінші бөлімде ұлттық мектептердегі әртүрлі оқыту моделдеріне, оқу орындарының қазіргі мәселелері мен даму болашағына көп көңіл бөлініп, талдау жасалды.

Қорғауға ұсынылатын тұжырымдар: 1. ХХ ғ. 80-жж. ортасынан бастап Қазақстанда гуманитарлық білімнің мазмұнына өркениеттік көзқарас тұрғысынан қарау үрдістері өтіп жатыр. ХХ ғ. 90-жж. көпшілік санасында қатаң дағдарыс болып, жалпы ұлттық құндылық жүйенің болмауы салдарынан Қазақстандағы тарих ғылымы жалпы білім беретін мектептерге жаңа методологияны және мектептегі тарих білімінің тұжырымдамасын бере алмады; 2. дүниежүзінің көптеген елдері бірінші орынға - жәй сауаттылықты емес, кәсіби білімділікті ұсынды. Оқытудың дифференциялық маңызын ескере отырып оқушыларды ерте оқыту, мектептердің әртүрлі типтері және бағдарламаның бірнеше нұсқаларын ұсынған жағдайында ғана мүмкін болады; 3. 1980 жж. дүниежүзілік білім жүйесінің реформалық бағыты болып: білімділік деңгейіне деген талаптың, тарихи дамудың баламалық мәселесіне деген көзқарастың, адамның қоғамға ықпалын күшейтудегі демократияның дамуы болады. 2000 жылы реформалардың бағыты болып білім құрылымы, жеке тұлғаны тәрбиелеу және дамыту, педагог кадрларды дайындау және Қазақстан мектептеріндегі реформаның тарихи білім санасының артуы болып саналады; 4. Қазақстанда мектептегі тарих білімі құрылымының өзгеруі мектеп реформасының барсындағы үш кезеңде іске асты. Бұл өзгеріс, мектептегі тарих курсы (ежелгі дүние, орта ғасыр, жаңа және қазіргі уақыт) біртіндеп оқытудың линейлік принципінен концентрлік (тереңдетіп оқыту) негізіне, кеңестік 11-жылдық мектептен жаңа ұлттық модел (кеңестік орта мектеп негізінде) яғни, біртіндеп 12-жылдық оқуға көшу; 5. Қазақстан Республикасы мектептерінде оқу-тәрбие үрдісінің тиімділігін арттыру жағдайында, реформаның барлық кезеңдерінде тарихи білімдегі интеграциялық үрдіс дамуда, отандық тарихты оқытуда қазіргі оқыту технологиялары және оны жетілдіру жолдары тәжірибеден өтуде; 6. Қазақстан мектептерінде тарихтан білім беруді реформалау дүниежүзілік үрдістен қалысқалуымен, жүйелі еместігінен, қарама-қайшылықты мақсатымен және бағдарламалардың, оқулықтардың, оқу құралдарының тәжірибелік маңызының төмендігімен сипатталады.

Диссертация құрылымы анықтама, қысқарту және белгілеу, кіріспе, үш бөлімнен, жеті бөлімшеден, қорытындыдан және пайдаланған деректер тізімінен тұрады.

Summary

Zueva Lyudmila Ivanovna

Development of the Kazakhstan’s school historical education in context

World tendencies training of history ( years).

The dissertation on competition of a scientific degree of the candidate of historical sciences on a speciality 07.00.02 - Native history (History the Republic of Kazakhstan)

Actuality In modern conditions of radical social and economical transformations, the important role is allocated to the comprehensive school. Intellectual knowledge, experience and valuable points of person become the primary’s factor. Universal and national values, their interaction, democratization and humanization of education are the main idea in definition of contents the bases of knowledge on a native history. The historical science is pawned the base of historical consciousness. School education provides historical information the majority of population for all life.

The object of the dissertational research is the system of school historical education in independent Kazakhstan in years.

The subject of research of the dissertational work are school course "history" (its contents reflected in programs, textbooks and manuals on history, issued in years) and technologies of training as applied to history of Kazakhstan.

Scientific novelty of research consists that in the Kazakhstan’s historiography no the special generalizing researches devoted to studying of development of school historical education in Kazakhstan in context of world tendencies of training of history. For the first time in native history, the school curriculums and contents of textbooks on school’s discipline "history" became the subject of analysis.

The aim of the research is the complex’s history-comparative analysis of contents of school historical education in Kazakhstan from 1985 to 2000 years.

Achievement of this aim is served with realization of the following tasks: 1) on the basis of history - comparative analysis works of the foreign, Russian and Kazakhstan’s scientists to reveal historical preconditions of reforming school historical education abroad, at schools of the USSR and in Kazakhstan within independence. 2) To study and systematize experience of foreign countries in school training history. 3) To assess experience of the Soviet system of school training of history from the middle of 1980th to 2000 years. To show influence of the Soviet system of secondary education on processes of reforming school historical education in independent’s Kazakhstan. 4) To consider achievements of the Kazakhstan’s scientists in area formation and civilization approaches in a substantial component of school curriculums and other means of training on a native history. 5) To analyze the school programs on history of Kazakhstan from the point of view socialization the persons and principles of construction of these programs. 6) To investigate opportunities of use the modern educational technologies in training history of Kazakhstan. 7) To estimate quality of the prepared programs, textbooks and available school-methodical materials in view of their practical importance.

Approbation of work. The basic results of research have found reflection in 19 publications among which 1-school-methodical manual, 1-methodical instructions, 3- school-methodical complexes, 9- articles in materials of scientific conferences and 5- articles are published in the scientific magazines recommended KКSON MSE RК.

The summary of work. In the 1 chapter - «World tendencies of the reforming education systems and transformation of the purposes and tasks of historical training at the Soviet school in years» are analyzed social and economical conditions of change the structure of school education abroad and the purposes and tasks of historical education in practice of the Soviet school. In the 2 chapter - «Development of comprehensive school and reforming of contents the historical education in Kazakhstan in years» - is traced evolution of the school education system in independent’s Kazakhstan, the basic questions of reforms of the historical contents of school discipline "history" are allocated. These years occurs radicalization of historical consciousness. Themes of reprisals, deportations have got emotionally sated forms. The educational literature continued the Soviet traditions of the description historical process and a little than differed, that has been written much earlier. The 3 chapter - «Modern national model of education system: the problems and perspectives of development» - it is devoted to the analysis of various models of national school, the basic kinds of activity of educational institutions with accent on available problems and perspectives of development.

The positions that are taken out on defense:

1. There is from the middle of 80th years of the XX c. in Kazakhstan process of updating the contents humanitarian education to the account civilization approach, which has come on change formation. In 90th years of the XX c. in conditions of the sharpest crisis of mass consciousness, absence of system of the national values and reference points, the Kazakhstan’s historical science at once could not offer to comprehensive school a new methodology and Concept of school historical education. 2. The majority countries of the world on the first place put forward not usual literacy, but quality of education, which is determined by the higher parameter - functional erudition. It becomes possible under condition of earlier training schoolboys, presence of the various types of schools and variants of programs which are taking into account differentiation of training. 3. Directions of reforming of world educational system in 1980th year were: growth of requirements to the level of erudition, attention to the problem of alternativeness of historical development, the role of democracy as mechanism of influence of person on society. In 2000 year, the directions of reforming are structure of education, development of person, system of the professional training of teachers and quality of historical education, which are most brightly shown in the school reforms in Kazakhstan. 4. Transformation of structure school historical education in Kazakhstan was carried out at three stages of the school reforms: from 1985 to 1990 years, from 1991 to 1994 yу., from 1995 to 2000 years. It was carried out from the linear principle of consecutive studying school courses of history (ancient world, middle ages, new and the newest time) to concentric (studying of history in everyone consenter more is profound, than before), from model the Soviet 11 years schools to new national model (on the basis of the Soviet high school) with gradual transition to 12 years raining. 5. With purposes of efficiency the teaching and educational process at schools the Republic of Kazakhstan at all stages of reforms the integration processes in historical education develop. There are adaptation of the educational technologies and modern approaches in view of active and personal-guided training in teaching a native history. 6. Process of reforming school historical education in Kazakhstan is characterized by backlog from universal tendencies, inconsistency and discrepancy of the purposes and practical steps in the field of development of programs, textbooks and other means of training.

The structure of the dissertation will consist of normative references, reductions and designations, introduction, three chapters, seven paragraphs, conclusion and the list of the used sources.