Czy kobiety w polityce mogą liczyć na szacunek? Online’owa mizoginia jako narzędzie "innego traktowania"

Współczesne społeczeństwo, które nieustannie podkreśla wagę równości płci, wciąż nie potrafi całkowicie zaakceptować obecności kobiet na stanowiskach władzy, zwłaszcza w polityce. Kobiety pełniące funkcje reprezentacyjne w demokratycznym systemie nierzadko spotykają się z różnorodnymi formami "innego traktowania", co w konsekwencji negatywnie wpływa na ich zdolność do pełnienia swoich obowiązków. Internet, będący przestrzenią dla publicznego wyrażania opinii, stał się jednym z głównych pól, na którym wyrażana jest niechęć do kobiet polityków. Wypowiedzi skierowane do nich, pełne obraźliwych i dehumanizujących komentarzy, stanowią przykład tego, jak wciąż funkcjonują w społeczeństwie głęboko zakorzenione uprzedzenia wobec kobiet w polityce.

Jednym z najczęstszych sposobów "innego traktowania" kobiet polityków w Internecie jest podważanie ich kompetencji intelektualnych. Wiele tweetów, kierowanych do kobiet w parlamencie, sugeruje, że nie nadają się one do pełnienia swoich funkcji, ponieważ są "głupie" lub "nieinteligentne". Przykłady takich wypowiedzi to między innymi komentarze dotyczące błędów gramatycznych, które miałyby świadczyć o braku zdolności intelektualnych polityczek, jak i bardziej obraźliwe i wulgarne wyzwiska, w tym określenia w rodzaju „głupia kobieta” czy „twój mózg to papka”. Tego rodzaju ataki mają na celu nie tylko poniżenie jednostki, ale również zbudowanie obrazu, w którym kobiety w polityce są postrzegane jako niekompetentne i niegodne zaufania.

Przykładami takiego zachowania mogą być wypowiedzi skierowane do Diane Abbott, w których jej zdolności matematyczne były ośmieszane, przypominając o jednym błędzie z przeszłości. Podobne podejście w stosunku do kobiet polityków pojawia się także w kontekście pytań o ich wybór na stanowisko – sugerując, że kobiety te zostały wybrane jedynie w ramach politycznej poprawności, w celu promowania "różnorodności". W ten sposób podważa się ich autentyczność jako przedstawicieli społeczeństwa, twierdząc, że nie zasługują na swoje stanowiska. Tego rodzaju uwagi stanowią próbę zminimalizowania wartości ich obecności w polityce i przypisania jej wyłącznie ideologicznym motywom.

Jednak nie tylko pytania o kompetencje czy sposób wyboru kobiet do parlamentu stanowią formę "innego traktowania". Kolejną metodą jest zarzucanie im braku zaangażowania w pełnienie obowiązków. Przykłady takich komentarzy to pytania o to, kiedy dany polityk "znów pojawi się w pracy" czy zarzuty o brak odpowiedzi na zapytania wyborców. Zjawisko to dotyczy zwłaszcza kobiet polityków, które – mimo swoich publicznych zobowiązań – są często traktowane z większą surowością niż ich męscy koledzy. Mówi się o nich, że nie są wystarczająco aktywne, nawet gdy w rzeczywistości mogą zmagać się z osobistymi trudnościami, np. chorobą.

Ataki te są jednak szczególnie szkodliwe, gdyż stawiają pod znakiem zapytania podstawowe prawo kobiet do uczestniczenia w polityce na równych zasadach z mężczyznami. Często, choć te same błędy popełniają także politycy mężczyźni, reakcje społeczne i medialne nie są tak surowe. Tego rodzaju "dramatyzowanie" mniejszych potknięć kobiet w polityce może prowadzić do ich marginalizacji i pozbawienia ich głosu w kwestiach publicznych.

Szczególnie niepokojąca jest sytuacja kobiet polityków, które pochodzą z mniejszości etnicznych. Ich obecność w parlamencie często bywa traktowana przez niektóre osoby jako rezultat politycznej poprawności i walki o "różnorodność", co w rzeczywistości jest próbą dyskredytowania ich pozycji. Pomimo braku formalnych kwot, kobiety, zwłaszcza te pochodzące z mniejszości, spotykają się z przekonaniem, że są one jedynie reprezentantkami określonego wizerunku "inclusiveness", a nie rzeczywistymi liderkami.

Mizoginia w Internecie, która często przyjmuje formę prób dehumanizacji kobiet polityków, stawia je w bardzo trudnej sytuacji. Takie ataki mają na celu nie tylko ich ośmieszenie, ale i osłabienie ich autorytetu, zarówno w oczach wyborców, jak i innych polityków. Zjawisko to stanowi część szerszej tendencji, w ramach której kobiety w polityce, a szczególnie kobiety kolorowe, postrzegane są jako "inny" element systemu politycznego, który nie do końca przynależy do tej przestrzeni. Dodatkowo, ataki te stanowią część kultury, która wciąż uznaje kobiety za mniej zdolne do sprawowania władzy, co pozostaje głęboko zakorzenione w tradycyjnych rolach płciowych.

Pomimo tego, że reakcje społeczne na "inny traktowanie" kobiet w polityce są powoli widoczne, wciąż istnieje potrzeba zmiany w sposobie, w jaki traktujemy kobiety na wysokich stanowiskach. Zmiana ta powinna opierać się na edukacji społecznej, ukierunkowanej na przełamywanie stereotypów oraz dostrzeganie w politykach – bez względu na ich płeć – przede wszystkim profesjonalizmu, kompetencji i zaangażowania.

Jakie wyzwania stoją przed mniejszościami etnicznymi na terenach wiejskich w dobie cyfryzacji?

Z perspektywy socjologii i kryminologii, analiza zjawisk rasizmu i tożsamości etnicznych w kontekście współczesnych technologii, w tym mediów społecznościowych, staje się nie tylko istotna, ale wręcz niezbędna. W szczególności, rozwój Internetu i platform takich jak Facebook stał się nowym polem, na którym przejawiają się zjawiska wykluczenia i marginalizacji, które do tej pory kojarzono głównie z przestrzenią miejską. Zjawisko to nabrało nowego wymiaru, w miarę jak mieszkańcy wiejscy zaczęli w sieci budować i kultywować swoją tożsamość związaną z „ruralnością” — specyficznym, tradycyjnym charakterem życia na wsi, który stał się narzędziem obrony przed postrzeganą ingerencją „innych”.

W badaniach przeprowadzonych na terenach wiejskich w południowej Anglii, wykorzystujących metodologię etnografii cyfrowej, wskazano na to, jak mieszkańcy, zwłaszcza ci, którzy długo mieszkali w tych społecznościach, tworzyli w przestrzeni internetowej coś na kształt wirtualnej wsi. Ten proces „reprezentacji” ruralności w Internecie stwarzał swego rodzaju zamknięte, ekskluzywne środowisko, w którym wykluczeni byli wszyscy, którzy nie pasowali do określonych, tradycyjnych norm — szczególnie osoby o obcobrzmiących nazwiskach czy inne mniejszości etniczne.

Fenomen ten wiązał się z przemocą werbalną i wykluczeniem, które przejawiały się w formie hate speech, często skierowanego wobec mniejszości etnicznych, a także osób, które starały się zbliżyć do tej wiejskiej wspólnoty. Chociaż społeczeństwo wiejskie na ogół uznawane jest za bardziej konserwatywne, to jednak w cyfrowym świecie otwierają się nowe przestrzenie, w których ideologia obrony tożsamości etnicznej i narodowej przyjmuje niekiedy bardzo agresywną formę, szczególnie gdy chodzi o ochronę przestrzeni online przed „obcymi”.

Rasizm na terenach wiejskich, chociaż w mniejszych miastach często jest marginalizowany, ma swoje specyficzne cechy. Mniejszości etniczne, które zdecydują się na osiedlenie się na wsi, często stają się obiektami rasistowskich ataków, nie tylko fizycznych, ale również psychicznych. Często ich obecność na tym tle postrzegana jest jako zagrożenie dla istniejącego porządku. „Obcy” nie mają w tym kontekście szansy na pełne włączenie do wspólnoty, a procesy integracyjne są znacznie utrudnione przez społeczności, które postrzegają siebie jako bardziej homogeniczne i zamknięte na zmiany.

Warto zauważyć, że zjawisko to nie ogranicza się jedynie do przestrzeni fizycznej, ale ma swoje odzwierciedlenie w sieci, gdzie anonimowość i brak nadzoru sprzyjają rozprzestrzenianiu się nienawiści. Tak jak w tradycyjnych przestrzeniach, także w Internecie procesy te wykluczają, nie tylko marginalizując, ale i dehumanizując osoby, które różnią się od tzw. normy. To poczucie „zagrożenia” ze strony „innych” wcale nie jest obce także samym mieszkańcom tych terenów, którzy często, nie będąc świadomi, stają się częścią tego cyfrowego zjawiska wykluczenia.

Również media społecznościowe, takie jak Facebook, który staje się nowym narzędziem do utrzymywania spójności wsi, niosą za sobą wiele kontrowersji. Z jednej strony, są miejscem dla dzielenia się informacjami i wsparciem, z drugiej – mogą stać się narzędziem do utrwalania podziałów. Wspólnoty wiejskie, z braku innych przestrzeni dialogowych, zaczynają w internecie tworzyć swoje „własne miejsca” - strefy, w których „cudzoziemcy” nie mają wstępu. Kiedy zaczynają one przyjmować formę zamkniętą, a grupy wokół nich stają się bardziej hermetyczne, można zaobserwować dynamiczny proces odrzucania wszelkich przejawów inności, w tym osób z innych grup etnicznych.

Społeczności wiejskie online, ze względu na swoją specyfikę, są bardzo wrażliwe na zmiany. Te zmiany, które w tradycyjnych warunkach mogłyby zostać zaakceptowane — na przykład zwiększona obecność mniejszości etnicznych — w przestrzeni internetowej stają się źródłem głębokich napięć. Pojawiające się strategie „obrony ruralności” stają się coraz bardziej agresywne, nie tylko w realnym życiu, ale także w sieci.

Chociaż dyskusje o rasizmie w miastach zajmują bardziej widoczną przestrzeń, to zmieniający się krajobraz mediów społecznościowych zmusza do rozważenia tych zjawisk także na wsi, gdzie mogą mieć one równie destrukcyjny wpływ na spójność społeczną, jak w środowiskach miejskich. To wyzwanie, z którym muszą zmierzyć się nie tylko badacze, ale i sami członkowie społeczności wiejskich, którzy mogą, nie zdając sobie z tego sprawy, uczestniczyć w tych procesach, umacniając stereotypy i podziały w sieci.

Jak zrozumieć online'ową przemoc wobec kobiet: przemoc w sieci jako nowa forma przemocy

Przemoc online wobec kobiet stała się jednym z najważniejszych tematów współczesnej debaty na temat przemocy wobec płci. Zjawisko to jest szczególnie niebezpieczne, ponieważ oferuje przestrzeń, w której tradycyjne granice społeczne i prawne wydają się mniej wyraźne, a sprawcy często czują się bezkarni. Warto zauważyć, że online'owa przemoc nie dotyczy jedynie „złośliwego” zachowania, ale jest głęboko zakorzeniona w strukturalnych nierównościach i istniejących dyskryminacjach wobec kobiet.

W przeciągu ostatnich kilku lat obserwujemy znaczną wzrost online'owej agresji, która kierowana jest szczególnie do kobiet. Zjawisko to przybiera różne formy: od wyzwisk i obelg, przez groźby gwałtu, aż po dezinformację i działania zmierzające do zniszczenia reputacji kobiet. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez Lumsdena i Morgana (2017), media i internetowe platformy społecznościowe, które umożliwiają łatwą komunikację, stają się jednocześnie przestrzenią, w której następuje eskalacja przemocy wobec kobiet, prowadząc do powstawania nowych form przemocy symbolicznej.

Wielu badaczy wskazuje na istotną rolę, jaką odgrywają takie zjawiska jak „trolling” oraz „gendertrolling”. Terminy te odnoszą się do działania osób, które w internecie angażują się w działania mające na celu upokorzenie, zniszczenie reputacji lub zastraszenie kobiet. W literaturze przedmiotu pojawiają się różne analizy tej kwestii, które dowodzą, że przemoc online wobec kobiet jest zjawiskiem głęboko związanym z patriarchyalnymi strukturami społecznymi i normami, które dominują w wielu kulturach.

Internet stanowi szczególną przestrzeń dla tego typu zjawisk, ponieważ zapewnia anonimowość, co w wielu przypadkach skutkuje brakiem odpowiedzialności. Podstawowym problemem związanym z walką z przemocą online jest trudność w ściganiu sprawców. Mimo że wiele platform internetowych, takich jak Twitter czy Instagram, wdraża mechanizmy raportowania nadużyć, to wciąż pozostaje wiele luk w systemie prawnym, które nie umożliwiają skutecznego zwalczania przemocy w sieci.

W kontekście przemocy online, istotne jest również zrozumienie, jak różnorodne formy nienawiści, takie jak seksizm, rasizm czy homofobia, mogą współistnieć i wzmacniać się nawzajem. Przemoc wobec kobiet w internecie to nie tylko agresja słowna, ale także swoiste narzędzie wykluczenia społecznego, które ma na celu ciszę kobiet, ograniczenie ich przestrzeni do działania i pogłębienie stereotypów. Zjawisko to ma także istotne konsekwencje dla zdrowia psychicznego kobiet, prowadząc do poczucia zagrożenia, lęku, a czasem nawet depresji.

Warto również podkreślić, że ofiary przemocy online często doświadczają podobnych mechanizmów gaslightingowych jak te, które występują w tradycyjnych formach przemocy domowej. Wiele kobiet, które stają się celem internetowego trolling'u, zaczyna wątpić w swoje postrzeganie rzeczywistości, a także czuje się winne za to, co się z nimi dzieje, w wyniku działania społecznych mechanizmów obwiniania ofiar.

W odpowiedzi na rosnącą liczbę takich przypadków, organizacje feministyczne i aktywiści na całym świecie podejmują coraz bardziej zdecydowane działania na rzecz zmiany prawa i kultury internetowej, by wprowadzić odpowiedzialność i karalność za przemoc online. Dążenie do większej odpowiedzialności technologicznych gigantów za swoje platformy jest kluczowe w walce z przemocą internetową.

Równocześnie niezwykle istotnym elementem walki z online'ową przemocą wobec kobiet jest zmiana postaw społecznych i edukacja. Zwiększenie świadomości społecznej na temat tego, czym jest przemoc w internecie, jak ją rozpoznać, oraz jak skutecznie reagować, jest kluczowe w tworzeniu bezpieczniejszych przestrzeni w sieci. Niezwykle ważne jest również wspieranie ofiar przemocy online, które muszą wiedzieć, że nie są same w tej walce, a odpowiedzialność za skutki takich działań spoczywa na ich sprawcach, a nie na ofiarach.

W kontekście działań technologicznych warto również podkreślić, że chociaż platformy społecznościowe podejmują kroki w celu walki z przemocą, to wciąż istnieje wiele wyzwań związanych z egzekwowaniem zasad w Internecie. Często spotyka się zbytnią tolerancję wobec agresywnych zachowań w sieci, co sprzyja powstawaniu wirtualnych „bańek nienawiści”, gdzie przemoc staje się normą, a nie wyjątkiem.

Ważne jest, aby nie zapominać, że online'owa przemoc wobec kobiet to zjawisko, które nie dzieje się w próżni – jest ściśle związane z szerszymi kwestiami społecznymi i politycznymi, w tym z nierównościami płciowymi, które wciąż dominują w wielu kulturach. Ostatecznie walka z przemocą online jest częścią szerszego ruchu na rzecz równości płci i sprawiedliwości społecznej. Tylko wówczas, gdy połączymy wysiłki w edukacji, legislacji, technologii oraz wsparciu ofiar, możemy liczyć na prawdziwą zmianę w tej dziedzinie.