Jak Internet stał się narzędziem mobilizacji skrajnej prawicy?

W połowie lat 90. XX wieku Milton Kleim Jr., powiązany z National Alliance, opublikował podręcznik „National Socialism Primer” oraz stworzył grupę dyskusyjną na Usenecie, rec.music.white-power. W jednym ze swoich tekstów wskazywał na ogromne możliwości, jakie Internet daje skrajnej prawicy, zwłaszcza w kwestii dotarcia do nieświadomych i ignorujących ludzi. Zauważył, że Usenet jest jednym z niewielu wówczas nienadzorowanych i wolnych od cenzury mediów masowych, które mogą być wykorzystane do szerzenia ideologii. Kleim proponował także stworzenie wirtualnych „cyber-guerrillas” – samotnych wilków działających na rzecz ruchu, których zadaniem byłoby infiltrację „głównego nurtu” za pomocą grup dyskusyjnych, takich jak alt.politics.nationalism.white, alt.politics.white-power i innych.

Stormfront, które zostało założone przez Dona Blacka, stało się jednym z najbardziej odwiedzanych przez suprematystów białych serwisów w sieci. Początkowo jego celem była budowa forum dyskusyjnego dla osób podzielających poglądy rasistowskie, jednak z biegiem lat zaczęło również organizować bardziej tradycyjne formy aktywności, takie jak radio internetowe czy coroczne spotkania, przypominające zjazdy organizacji takich jak Aryan Nations. W 2001 roku Stormfront zyskało ogromną popularność, a do jego rejestracji dołączyło kilka tysięcy nowych użytkowników, co pozwoliło na znaczny rozwój i wzmocnienie skrajnej prawicy w sieci. Z czasem zaczęto również wprowadzać bardziej subtelne formy komunikacji, takie jak zastąpienie symboli nienawiści mniej kontrowersyjnymi ikonami.

W 2008 roku, po wyborze Baracka Obamy, aktywność skrajnej prawicy w Internecie gwałtownie wzrosła. Wiele organizacji, takich jak Stormfront, odnotowało wzrost liczby użytkowników, którzy po raz pierwszy zaczęli angażować się w te dyskusje, nie zdając sobie jeszcze sprawy z pełnej ideologicznej wymowy treści. Kampanie skrajnej prawicy, które wykorzystywały obawy związane z imigracją, rzekomymi zagrożeniami ze strony mniejszości etnicznych i wyznaniowych, znalazły dużą publiczność na coraz bardziej zróżnicowanych platformach, w tym tych, które początkowo nie miały nic wspólnego z polityką.

W tym kontekście warto zaznaczyć, że to nie tylko same organizacje prawicowe, ale także działania osób fizycznych, takich jak tzw. alt-right, miały znaczący wpływ na popularyzację tych idei w Internecie. Wykorzystując popularność Donalda Trumpa, grupy te zyskały nowy impuls do działania, a sam Trump stał się swoistym symbolem dla wielu ekstremistów, których dotąd nie łączyły konkretne organizacje, ale wspólne, nienawistne poglądy. Trump, poprzez swoje kontrowersyjne wypowiedzi i retorykę, która przemawiała do białych nacjonalistów, stał się katalizatorem dalszej mobilizacji w sieci.

W kontekście mobilizacji skrajnej prawicy warto również zauważyć, jak Internet, zwłaszcza media społecznościowe, przeobraziły sposób, w jaki tego rodzaju grupy rekrutują nowych członków. Internet stał się platformą do rekrutacji, ale również do budowy poczucia wspólnoty, jaką wcześniej zapewniały tradycyjne formy organizowania się. Wspólnota ta opierała się na idei „białej supremacji” i odwoływała się do prostych, choć radykalnych idei, które łatwo mogły dotrzeć do osób szukających poczucia przynależności w sieci.

Warto podkreślić, że powyższe zjawisko, mimo jego wyraźnych wpływów na współczesną politykę i społeczeństwo, nie dotyczy tylko kilku ekstremistycznych organizacji. Jest to problem, który ma globalny zasięg i odnosi się do coraz szerszej przestrzeni, w której dochodzi do łączenia skrajnych poglądów politycznych z nowoczesnymi narzędziami komunikacji. W związku z tym, zjawisko to wymaga dalszej uwagi, a także refleksji nad rolą technologii w kształtowaniu współczesnych procesów politycznych i społecznych.

Jak internetowe społeczności określają "obcych" i "znajomych"? Studium przypadku w kontekście mężczyzn białych i ich tożsamości

Zgodnie z teorią Baumana (2007), termin "obcy" nie odnosi się jedynie do kategorii "wewnętrznych" i "zewnętrznych", lecz do postaci, która nie mieści się w żadnej z tradycyjnych szufladek społecznych. Obcy zaburza porządek, kwestionując granice między tym, co uznaje się za "swoje" i "obce". W obecności wroga, który staje się punktem centralnym dla jedności grupy, reifikują się granice między tym, co "nasze", a tym, co "nie nasze". Jednak obecność obcego wprowadza niepokój, zmieniając dotychczasowy obraz rzeczywistości, szczególnie w kontekście hegemonii białej męskości. Jak zauważa Bauman, tworzenie porządku społecznego przez definiowanie binariów, choć może wywoływać iluzję naturalności, jest w istocie ćwiczeniem władzy: „…dychotomia jest ćwiczeniem władzy i jednocześnie jej kamuflażem” (2007: 14).

Wielu atakujących AS i CC odwołuje się do praktyk stygmatyzowania obcych, które mają na celu wyeliminowanie wszelkiej formy rozbieżności od normy. Badania Shane’a Phelana nad obywatelstwem mniejszości seksualnych w USA wskazują na fakt, że społeczności LGBT+ są postrzegane jako obcy, których tożsamość nie jest uznawana przez większość społeczeństwa. Podobnie, w kontekście apartheidu w RPA, Conway opisuje białych południowoafrykańskich krytyków systemu apartheidu jako obcych, którzy stawali się celem szczególnych ataków – w tym ataków na ich tożsamość seksualną. Ostatecznie chodziło o to, by utrzymać binarny podział na „swoich” i „obcych”, a stygmatyzowanie białych dysydentów miało na celu ich dehumanizację.

W kontekście AS i CC widać, jak obcy staje się przedmiotem ataków na podstawie cech osobistych, które odbiegają od dominujących wzorców męskości. To, jak krytykowano AS-a za jego wygląd (np. za brak muskulatury, jasną karnację czy fryzurę), jest typowym przykładem atakowania tych cech, które nie mieszczą się w tradycyjnie rozumianym obrazie mężczyzny. Takie osoby są nazywane "beta-mężczyznami", "fagami", "wimpami". Co więcej, w przypadku postaci takich jak AS, w których dostrzegano cechy niepasujące do hegemonicznej wizji męskości, ataki te przybierały formę wyśmiewania i upokarzania.

W przypadku internetowych społeczności, jak Reddit czy 4chan, ataki te funkcjonują w kontekście szerszej kulturowej i politycznej dynamiki. Osoby uczestniczące w takich atakach nie są jedynie zwykłymi trollami, ale działają w ramach szerszej polityki, która jest wspierana przez białych nacjonalistów i rasistowską retorykę. To środowisko sprzyja tworzeniu elastycznych kategorii „wewnętrznych” i „zewnętrznych”, które mogą się zmieniać w zależności od sytuacji. AS i CC stają się ofiarami brutalnych ataków homofobicznych, mimo że inne postacie, takie jak Milo Yiannopoulos, które wpisują się w retorykę białego nacjonalizmu, są traktowane jako „swoi” – to pokazuje, jak elastyczne stają się granice przynależności w takich środowiskach.

Internetowe społeczeństwa, w których działają takie mechanizmy, nie są spójne ani trwałe. Chociaż mogą tworzyć pozory stabilnych i jednoznacznych podziałów, te same osoby, które atakują AS i CC, w innych kontekstach mogą wykazywać sprzeczne postawy wobec innych postaci. Wydaje się, że te grupy, choć luźne i nietrwałe, wciąż pozostają ważnym elementem w kształtowaniu społecznych granic i tożsamości, które opierają się na konceptach "obcego" i "swojego".

Jak banter kształtuje męskość w relacjach online: Rola humoru i rywalizacji w cyfrowych interakcjach między młodymi mężczyznami

Banter to złożony mechanizm interakcji, w którym uczestnicy wymieniają się złośliwościami, mając na celu testowanie swoich umiejętności werbalnych oraz zdolności do kontrolowania sytuacji. Jest to swoisty rytuał, w którym uczestnicy muszą balansować na granicy akceptowalności, starając się nie przekroczyć granicy, która mogłaby być uznana za zbyt obraźliwą przez innych. Takie wymiany mogą prowadzić do konfrontacji fizycznej, a to z kolei osłabia wiarygodność wszystkich zaangażowanych stron, demonstrując brak kontroli nad sobą, co prowadzi do utraty twarzy (Goffman, 1955). Aby uniknąć tego niepożądanego skutku, obecność humoru w tych interakcjach jest niezwykle ceniona. Dla uczestników bantera istotne jest, aby zachować twarz, co oznacza współpracę w celu utrzymania definicji sytuacji jako humorystycznej i przyjacielskiej. To współdziałanie stanowi główną cechę odróżniającą banter od zjawiska, które można by uznać za prześladowanie.

Jednakże, kiedy banter jest przenoszony do przestrzeni online, na przykład w relacjach, które nie są oparte na wcześniejszym offline’owym kontakcie, może on przyjąć niepożądany charakter. W internecie łatwiej o błędną interpretację tego, co ma być zabawnym żartem, a co może zostać uznane za agresywne ataki, jak ma to miejsce w przypadkach „trollingu” (Lumsden i Morgan, 2017). Często to, co dla inicjatora jest próbą bantera, odbierane jest przez odbiorcę jako atak, co prowadzi do napięć. Tego rodzaju nieporozumienia mogą wynikać z braku doświadczenia w sztuce banteru, a także z nieumiejętności rozpoznania subtelnych różnic w komunikacji.

Jednak banter to również mechanizm, który niejednokrotnie przyczynia się do wzmocnienia dominujących wzorców męskości. Uczestnicy tego typu interakcji uczą się nie tylko „sztuki banteru”, ale również tego, jak wzmacniać i reprodukować hegemoniczną męskość. Często oznacza to, że młody człowiek, angażując się w tę rywalizację słowną, nieświadomie przyswaja normy i wartości, które są związane z dominującym modelem męskości. Banter staje się więc narzędziem w procesie socjalizacji młodych mężczyzn w normy społeczne, które kształtują ich zachowania i postawy w kontekście relacji płciowych oraz społecznych.

Nie można jednak zapominać, że banter, choć pełni funkcje integracyjne, może również przyczynić się do marginalizowania innych grup społecznych. Badania wskazują na przykład, że w pewnych środowiskach banter może przyjąć formę seksistowskich żartów, które służą umacnianiu hierarchii płciowej i utrwalaniu stereotypów o kobietach i mężczyznach (Lerum, 2004; Phipps i Young, 2015). Choć badania te koncentrują się głównie na analizie interakcji między mężczyznami, nie możemy zapominać, że banter w kontekście online może również prowadzić do marginalizacji innych tożsamości społecznych, w tym tożsamości rasowych czy klasowych.

Warto również podkreślić, że skuteczność banteru jest często zależna od kontekstu społecznego. Banter, który sprawdza się w jednym środowisku, może być nieodpowiedni w innym. W relacjach online, gdzie brak jest możliwości bezpośredniej interakcji, a komunikacja jest w dużej mierze oparte na słowach pisanych, subtelności banteru mogą zostać łatwo zatarte. W związku z tym interakcje, które w tradycyjnych relacjach byłyby uznane za zabawne, w przestrzeni cyfrowej mogą być zrozumiane jako ataki, prowadzące do eskalacji konfliktu i wykluczenia.

Zatem banter, będący jednym z kluczowych elementów kształtujących męskość wśród nastolatków, pełni złożoną rolę w procesie socjalizacji. Uczy nie tylko umiejętności werbalnych, ale również współpracy w zachowywaniu „twarzy” i utrzymaniu porządku społecznego w grupie. Jednocześnie stanowi on przestrzeń do negocjowania statusu i tożsamości, w której młodzi mężczyźni często odtwarzają i umacniają normy hegemonicznej męskości, wzmacniając je zarówno w relacjach offline, jak i online.

Jak media społecznościowe kształtują postrzeganie kobiet w polityce: Analiza przypadków „inspirującego” innych

Analiza reakcji na Twitterze skierowanych do kobiet polityków ujawnia szereg zróżnicowanych form „innego traktowania”, które, choć mogą się wydawać mniej intensywne niż jawne ataki, mają głębsze konsekwencje dla sposobu postrzegania kobiet w przestrzeni politycznej. W przypadku Marshi de Cordovy, brytyjskiej parlamentarzystki z niepełnosprawnością wzrokową, wyraźnie widoczna jest tendencja do wykorzystywania jej wizerunku w sposób, który mimo pozytywnego tonu nadal marginalizuje ją w oczach społeczeństwa. Wiele komentarzy na jej temat pochwalało jej działania, określając ją mianem „inspirującej”, co wydaje się być wyrazem szacunku, ale jednocześnie podkreśla odmienność de Cordovy w kontekście jej niepełnosprawności. Takie podejście wpisuje się w zjawisko „inspiracyjnej pornografii”, o którym mówią badacze zajmujący się niepełnosprawnością. Choć twórcy tych tweetów chcą wyrazić podziw dla jej wytrwałości, sugerują, że osiągnięcia osoby z niepełnosprawnością są mniej „normalne” i wymagają specjalnej pochwały. Ostatecznie takie podejście nadal dehumanizuje osoby z niepełnosprawnościami, podkreślając ich odmienność zamiast traktować je na równi z ich pełnosprawnymi kolegami i koleżankami z parlamentu.

Na szczególną uwagę zasługują także zjawiska, które nie są od razu widoczne, ale które w dłuższym czasie mogą wywierać równie silny wpływ na życie polityczne. Przykładem może być przypadek kobiet z mniejszości LGBT+, które skarżą się na homofobiczne wyzwiska. Wydaje się, że mimo ich obecności w polityce, niektóre aspekty ich tożsamości wciąż są traktowane jako powód do wyśmiewania czy atakowania, co może skutkować ich marginalizowaniem lub wręcz wypychaniem ze sceny politycznej.

Analiza pokazuje, jak silna jest korelacja między sposobem, w jaki kobiety są traktowane w mediach społecznościowych, a ich przedstawieniem w tradycyjnych mediach. Praktyki takie jak „inspirujące” inne traktowanie, czy subtelne poniżanie, wpisują się w ogólny obraz, w którym kobiety w polityce są przedstawiane jako wyjątki, a nie równoprawne uczestniczki życia publicznego. Takie podejście nie tylko stygmatyzuje, ale również tworzy przeszkody w dostępie kobiet do polityki, a także może prowadzić do ich rezygnacji z aktywności politycznej, jeśli doświadczenia te staną się zbyt obciążające.

W kontekście demokracji, tego rodzaju działania w internecie mają daleko idące konsekwencje. Podważanie legitymacji kobiet polityków, czy to przez jawną przemoc słowną, czy przez subtelne formy poniżania, jest nie tylko przejawem społecznej nietolerancji, ale także zagrożeniem dla samego fundamentu demokracji. Przedstawiciele różnych grup społecznych, którzy są nieustannie atakowani i poddawani marginalizacji, mogą zacząć postrzegać politykę jako przestrzeń, która nie jest dla nich, co w konsekwencji osłabia system reprezentacji i wpływa na jego autentyczność.

Warto zwrócić uwagę na to, że „inny” sposób traktowania kobiet w polityce nie zawsze oznacza wyłącznie agresję słowną. Często są to ukryte mechanizmy wykluczenia, które w dłuższej perspektywie prowadzą do marginalizacji kobiet, niepełnosprawnych i mniejszości. Przemiany w tym zakresie wymagają nie tylko edukacji i świadomości społecznej, ale i zmiany w sposobie, w jaki kobiety i mniejszości są przedstawiane w mediach oraz w debacie publicznej.

Czy można skutecznie ścigać cyberstalking w epoce cyfrowej niepewności?

Definicja cyberstalkingu wciąż pozostaje niejednoznaczna, nawet wśród funkcjonariuszy policji i prokuratorów zajmujących się tego typu sprawami. Wyniki wywiadów przeprowadzonych w jednym z australijskich okręgów policyjnych ukazują głęboką niespójność w identyfikowaniu technologii, które mogą być wykorzystywane do nękania w sieci. Dla niektórych respondentów cyberstalking ogranicza się jedynie do niechcianego kontaktu za pośrednictwem Internetu, z wyłączeniem telefonu, mimo że smartfony umożliwiają dostęp do większości platform cyfrowych. Takie zawężenie rozumienia technologii skutkuje niedoszacowaniem zagrożenia i fragmentarycznym podejściem do śledztwa.

Z kolei bardziej świadomi technicznie śledczy postrzegają cyberstalking szerzej – jako zjawisko obejmujące całą gamę urządzeń i aplikacji cyfrowych. Nie chodzi już tylko o komputery, lecz także o media społecznościowe, komunikatory, aplikacje lokalizacyjne i dynamicznie rozwijające się formy komunikacji online. Ta różnica w percepcji znacząco wpływa na sposób prowadzenia dochodzenia, gromadzenia dowodów i formułowania zarzutów.

Technologiczne zapóźnienie organów ścigania jawi się jako jeden z kluczowych problemów. Wielu funkcjonariuszy i prokuratorów można określić mianem „cyfrowych imigrantów” – ludzi uczących się dopiero nowego języka technologii, często z opóźnieniem reagujących na zmiany i możliwości techniczne. Drukowanie dowodów cyfrowych, fotografowanie ekranów czy brak dostępu do technologii w salach sądowych to symptomy systemowej niegotowości wobec przestępczości cyfrowej.

Proces dochodzeniowy w sprawach o cyberstalking nie jest jednolity. Nie istnieje sformalizowany protokół postępowania, a zaangażowanie wielu funkcjonariuszy, często z różnych jurysdykcji, komplikuje przebieg sprawy. Cyberprzemoc nie zna granic geograficznych – może być prowadzona zdalnie, w wielu lokalizacjach jednocześnie, co utrudnia przypisanie odpowiedzialności jednej komórce policyjnej.

Jednym z najtrudniejszych wyzwań dla organów ścigania pozostaje anonimowość sprawców. Ustalenie autora nękających wiadomości często opiera się na analizie treści – jeśli zawiera ona informacje znane jedynie oskarżonemu, można ją powiązać z konkretną osobą. W przeciwnym razie identyfikacja sprawcy staje się wyjątkowo problematyczna. Dodatkowo cyberstalkerzy wykorzystują podstępne metody, takie jak podszywanie się pod ofiarę w kontaktach z rodziną w celu zdobycia informacji zabezpieczających konta. Tego typu techniki pozwalają im obchodzić systemy ochrony i pogłębiają poczucie bezradności ofiary.

W miarę jak młodsze pokolenia coraz sprawniej posługują się technologią, pojawiają się nowe zagrożenia. Użytkownicy znający zasady funkcjonowania sieci Tor, szyfrowania end-to-end czy innych metod ukrywania tożsamości stają się wyzwaniem, z którym klasyczne metody policyjne sobie nie radzą. Przyszłość organów ścigania zależy od ich zdolności do adaptacji – zarówno na poziomie indywidualnych kompetencji, jak i instytucjonalnych procedur.

Wreszcie – aspekty prawne. Obecne ramy legislacyjne często okazują się niewystarczające, by skutecznie ścigać wszystkie formy cyberstalkingu. Przepisy nie nadążają za zmieniającą się rzeczywistością technologiczną, a brak jednoznacznej definicji cyberstalkingu rodzi trudności w klasyfikacji przestępstwa i w zapewnieniu realnej ochrony ofierze. Organy ścigania, pozbawione jasnych wytycznych, muszą improwizować w ocenie sytuacji, co prowadzi do niespójności działań i utrudnia budowanie precedensów prawnych.

Warto także zrozumieć, że problem cyberstalkingu nie kończy się na aspekcie technologicznym. U jego podstaw leży zachowanie społeczne, które zostało przeniesione w cyfrową przestrzeń, a więc wciąż wymaga interdyscyplinarnego podejścia – połączenia wiedzy psychologicznej, prawnej, technologicznej i socjologicznej. Bez tego trudno mówić o skutecznej prewencji, ochronie ofiar i realnym pociągnięciu sprawców do odpowiedzialności.