Asymilacja imigrantów w nowym kraju jest procesem skomplikowanym, w którym trudno oddzielić funkcję języka jako narzędzia komunikacji od jego głębszych konotacji etnicznych i kulturowych. Przeciwnicy testów językowych dla imigrantów często postrzegają je jako współczesną wersję testu umiejętności czytania i pisania, mającego na celu wykluczenie imigrantów z krajów, w których dostęp do nauki języka angielskiego jest ograniczony. Zadają pytania, czy argumenty za asymilacją, które ograniczają imigrację, są próbą maskowania uprzedzeń. Z kolei niektóre badania wskazują, że wielu Amerykanów reaguje negatywnie na obcą mowę, zarówno w rozmowie, jak i w formie pisemnej czy online. Takie wyniki interpretowane są jako przejaw zagrożenia kulturowego, które podważa tożsamość narodową lub przejaw etnocentryzmu. Niemniej jednak istnieją powody, by sądzić, że wyniki te mają mniej wspólnego z powszechną koniecznością językowej homogeniczności w celu zachowania kulturowego dziedzictwa, a bardziej z obawami, że imigranci nie uczą się również języka angielskiego w dodatku do swojego ojczystego.
Badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych pokazują, że amerykańskie społeczeństwo wyraźnie popiera wielojęzyczność, pod warunkiem, że jednym z używanych języków jest angielski. Jedno z badań wykazuje, że zdecydowana większość Amerykanów nie ma nic przeciwko dwujęzyczności lub używaniu przez imigrantów ich ojczystego języka, o ile osoby te posługują się także językiem angielskim. Inne badania wykazują, że opinie na temat polityki edukacji dwujęzycznej są silniej powiązane z pragmatycznymi argumentami o potrzebie nauki języka angielskiego w celu zdobycia pracy i wartości płynącej z biegłości w drugim języku w zglobalizowanej gospodarce, niż z argumentami kulturowymi o potrzebie zachowania angielskiego jako języka jednoczącego naród. W związku z tym w opinii publicznej większe znaczenie ma funkcjonalna asymilacja, czyli opanowanie języka angielskiego i ciężka praca, niż jakiekolwiek inne aspekty asymilacji kulturowej.
Dodatkowo, poparcie dla dwóch filarów funkcjonalnej asymilacji – nauki angielskiego i samodzielnego utrzymania się przez imigrantów – jest głęboko związane z ogólnymi przekonaniami o indywidualizmie gospodarczym. W badaniu przeprowadzonym w 2018 roku na próbie krajowej, zapytano respondentów, jak ważne jest dla nich, aby imigranci asymilowali się w różnych aspektach. Najwyżej oceniono „praca na własne utrzymanie” (64% uznało to za bardzo ważne) oraz „nauka angielskiego” (65%). Duży wpływ na odpowiedzi miały także przekonania egalitarne: „traktowanie ludzi równo, niezależnie od ich pochodzenia” (56%), a dopiero później pojawiły się różne wskaźniki związane z republikanizmem obywatelskim, takie jak: „stać podczas hymnu narodowego” (40%) czy „znać podstawowe fakty z historii USA” (38%). Najmniej istotne dla respondentów były kwestie związane z kulturową asymilacją w sferze prywatnej, jak: „integracja z osobami spoza swojej grupy” (20%), „obchodzenie amerykańskich świąt” (20%) czy „oglądanie tych samych rodzajów rozrywki co inni Amerykanie” (18%).
Zjawisko formalnej asymilacji w ostatnich latach stało się bardziej widoczne w debatach politycznych. O ile wcześniej, w czasach masowej imigracji, wiele osób przyjeżdżało „bez papierów” i pozostawało przez długi czas w szarej strefie, to obecnie w krajach rozwiniętych procesy związane z uzyskaniem statusu obywatela stają się coraz bardziej restrykcyjne. We współczesnych warunkach imigracja wymaga przejścia przez liczne procedury, a dostęp do świadczeń publicznych czy praw wyborczych jest ściśle uzależniony od formalnego statusu. Pomimo tego, że w innych krajach procedury naturalizacji zostały złagodzone, w Stanach Zjednoczonych, na przykład, kwestia obywatelstwa pozostaje kluczowa. Większość Amerykanów uważa, że osoby, które pragną pełnoprawnego członkostwa w społeczeństwie, powinny przejść przez proces naturalizacji i uzyskać pełne prawa obywatelskie. Co więcej, przekonanie to jest głęboko zakorzenione w amerykańskim systemie wartości, który kładzie duży nacisk na przestrzeganie prawa, co jest rozumiane jako fundament amerykańskiej tożsamości narodowej. W tym kontekście naturalizacja jest postrzegana jako ostateczny etap procesu asymilacji.
Pomimo iż niektóre aspekty asymilacji funkcjonalnej stały się mniej wymagające, takie jak mniejsze znaczenie kulturowych oczekiwań wobec imigrantów, formalna asymilacja pozostaje centralnym punktem politycznych i społecznych dyskusji. Wciąż istnieje silne przekonanie, że imigranci muszą spełniać określone standardy, aby uzyskać pełne członkostwo w społeczeństwie. I chociaż formalna asymilacja nie zawsze musi być utożsamiana z całkowitą integracją kulturową, w wielu przypadkach jej brak oznacza pozostanie na marginesie społecznym i politycznym.
Jakie wartości kształtują opinię publiczną na temat imigracji?
Współczesna polityka imigracyjna, zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i w Europie, coraz częściej staje się obiektem debaty publicznej. Temat ten, w połączeniu z rosnącym naciskiem na kwestie wartości kulturowych i ideologicznych, wywołuje złożone reakcje społeczne. W szczególności warto zastanowić się, jak różnice w wartościach społecznych kształtują politykę imigracyjną w różnych częściach świata. Przyjrzenie się temu zagadnieniu z perspektywy porównawczej pozwala dostrzec zarówno różnice, jak i podobieństwa w podejściu do imigracji, a także wskazuje na głęboki wpływ wartości kulturowych na publiczne opinie na ten temat.
W przypadku Stanów Zjednoczonych, amerykańska tradycja liberalizmu i asymilacjonizmu miała duży wpływ na kształtowanie polityki imigracyjnej. Mimo że Stany Zjednoczone uchodzą za kraj „wyjątkowy” (w sensie ideologicznym), nie oznacza to, że wartości związane z asymilacją, takie jak indywidualizm czy legalizm, są zarezerwowane wyłącznie dla tego państwa. Przykład francuskiego prawa z 2010 roku, które zakazało noszenia burek w miejscach publicznych, pokazuje, jak wartości liberalne oraz asymilacyjne mogą być stosowane także w innych krajach. Warto zauważyć, że zarówno Nicolas Sarkozy, jak i François Hollande, liderzy polityczni o różnych poglądach, wspierali to prawo na podstawie argumentów, które można uznać za liberalne, podkreślając konieczność obrony praw kobiet.
Również w Europie, zwłaszcza w krajach takich jak Wielka Brytania, widać znaczną zmianę w kierunku bardziej restrykcyjnej polityki imigracyjnej, opartej na żądaniach „integracji obywatelskiej”. Koncepcja ta, której celem jest wymuszenie od imigrantów asymilacji kulturowej i społecznej, zyskuje na popularności. Warto jednak zauważyć, że mimo widocznych różnic w podejściu do imigracji, zarówno w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych, kwestie związane z przynależnością do narodu i wartościami kulturowymi stają się kluczowe w debacie publicznej.
Bardzo istotnym zagadnieniem, które pojawia się w kontekście polityki imigracyjnej, jest wpływ opinii publicznej na kształtowanie prawa. Choć wydaje się, że w krajach demokratycznych decyzje polityczne powinny odzwierciedlać wolę większości obywateli, w rzeczywistości zdarza się, że politycy podejmują decyzje, które są „rozłączone” z opinią publiczną. Niezależnie od tego, jak duży wpływ na proces legislacyjny mają grupy proimigracyjne, takie jak lobby etniczne czy biznesowe, opinia publiczna nie zawsze ma wpływ na ostateczny kształt polityki.
Biorąc pod uwagę te różnorodne aspekty, ważne jest, aby zrozumieć, że nie tylko strona polityczna, ale także wartości kulturowe i społeczne mają fundamentalne znaczenie w formułowaniu polityki imigracyjnej. W szczególności warto zauważyć, że reakcje społeczne na imigrację są nierozerwalnie związane z postrzeganiem zagrożenia dla wartości, które dana społeczność uznaje za kluczowe. W tym kontekście warto zastanowić się nad tym, jak różne państwa postrzegają rolę imigracji w kształtowaniu swojego społeczeństwa oraz jakie wyzwania związane z integracją stają przed nimi. Zmieniająca się dynamika polityczna w Europie i Stanach Zjednoczonych może wskazywać na rosnącą rolę wartości kulturowych w kształtowaniu przyszłości polityki imigracyjnej.

Deutsch
Francais
Nederlands
Svenska
Norsk
Dansk
Suomi
Espanol
Italiano
Portugues
Magyar
Polski
Cestina
Русский