Naturalna wentylacja, jako alternatywa dla mechanicznych systemów klimatyzacyjnych, stanowi atrakcyjną opcję w wielu budynkach, jednak jej zastosowanie zależy od kilku czynników. Zasadniczym ograniczeniem jest klimat danego regionu. W Stanach Zjednoczonych, na przykład, południowe stany charakteryzują się zbyt wysoką temperaturą i wilgotnością, aby naturalna wentylacja mogła być stosowana przez większość roku, podczas gdy północne stany są zwykle zbyt zimne. Regiony o umiarkowanych warunkach klimatycznych, takie jak San Francisco, mogą wykorzystywać naturalną wentylację przez około 30-40% roku, co czyni je idealnymi do tego celu.

Jednak nawet w regionach o korzystnym klimacie, wciąż należy zwrócić uwagę na jakość powietrza. W miejscach z wysokim poziomem zanieczyszczeń, jak np. w Chinach, korzystanie z naturalnej wentylacji może stanowić zagrożenie dla zdrowia. W takich lokalizacjach konieczne jest zapewnienie odpowiednich norm jakości powietrza, a projektanci muszą informować klientów o możliwych zagrożeniach związanych z używaniem naturalnej wentylacji. W związku z tym, decydując się na ten typ wentylacji, warto przeanalizować warunki otoczenia i zdolność systemu wentylacyjnego do odpowiedniego oczyszczania powietrza.

W klimatach umiarkowanych można stosować systemy wentylacji wspomaganej, wykorzystujące wentylatory mechaniczne i kontrolę entalpii, by zapewnić odpowiednią temperaturę wewnątrz budynku. Takie systemy mogą chłodzić pomieszczenia poprzez dopływ świeżego powietrza z zewnątrz, gdy temperatura na zewnątrz jest wystarczająco niska, a przepływ powietrza odpowiedni, by zaspokoić potrzeby chłodzenia. Jednak systemy oparte na entalpii wymagają wysokiego poziomu konserwacji, co może utrudniać ich stosowanie.

Wysokie budynki biurowe, szczególnie te z dużymi obciążeniami chłodniczymi, w większości przypadków nie będą w stanie korzystać z naturalnej wentylacji w zastępstwie dla klimatyzacji mechanicznej. Używanie okien lub innych otworów do zwiększenia wentylacji w taki sposób, aby w pełni zastąpić systemy klimatyzacyjne, jest mało praktyczne, szczególnie w dużych budynkach komercyjnych.

Zaleca się, aby przed podjęciem decyzji o zastosowaniu naturalnej wentylacji, projektanci odpowiedzieli na szereg pytań, takich jak: czy budynek jest odpowiednio chroniony przed nadmiernym zyskiem ciepła, czy obciążenia cieplne wewnętrzne są minimalne, oraz czy lokalizacja otworów wentylacyjnych zapewnia odpowiednią jakość powietrza. Dodatkowo, warto wziąć pod uwagę, czy możliwe jest wykorzystanie efektu kominowego do wentylacji pomieszczeń takich jak toalety czy klatki schodowe, przy odpowiednim zarządzaniu przepływem powietrza.

Istotnym elementem w projektowaniu wentylacji naturalnej jest również zapewnienie komfortu cieplnego i jakości powietrza wewnętrznego. Zły komfort cieplny może prowadzić do spadku wydajności pracowników i obniżenia efektywności pracy. Z tego powodu, wentylacja naturalna w dużych budynkach biurowych w większości przypadków nie będzie wystarczająca, ale jej stosowanie w mniejszych budynkach czy w regionach o łagodnym klimacie staje się coraz bardziej popularne w związku z rosnącymi kosztami energii.

Dzięki rosnącemu naciskowi na zmniejszenie zużycia energii, coraz częściej wprowadza się model komfortu adaptacyjnego, który dostosowuje warunki wewnętrzne do zmieniającego się klimatu zewnętrznego. W takich przypadkach naturalna wentylacja staje się częścią złożonych systemów, które wspierają zarządzanie temperaturą i jakością powietrza w sposób efektywny, ale wymagający odpowiedniej analizy.

Stosowanie wentylacji naturalnej w budynkach wysokich i komercyjnych wymaga precyzyjnego zaprojektowania systemów wentylacyjnych, które będą w stanie sprostać wymaganiom komfortu cieplnego, jakości powietrza i efektywności energetycznej. Należy pamiętać, że adaptacja do warunków lokalnych, a także ścisłe przestrzeganie norm i procedur, są kluczowe dla sukcesu tego typu rozwiązań.

Jak zmniejszyć ciśnienie robocze w systemach chłodzenia za pomocą wymienników ciepła z płaskimi płytami?

W systemach chłodzenia budynków, gdzie wykorzystywana jest woda schłodzona do zasilania różnych stref klimatyzacyjnych, konieczność utrzymania odpowiedniego ciśnienia roboczego w rurach, zaworach i armaturze jest kluczowym aspektem projektowania. W klasycznych układach chłodzenia, przy użyciu wymienników ciepła typu shell-and-tube, różnice temperatury między wodą pierwotną a wtórną mogą wynosić nawet 8°F (4,4°C). Jednakże technologia wymienników ciepła z płaskimi płytami zrewolucjonizowała te systemy, umożliwiając zmniejszenie ciśnienia roboczego w rurociągach i armaturze, co ma kluczowe znaczenie dla efektywności i trwałości całego układu chłodzenia.

Wymienniki ciepła z płaskimi płytami pozwalają na podział systemu chłodzenia na oddzielne strefy statycznego ciśnienia, co jest szczególnie korzystne w wysokich budynkach, gdzie odległości między maszyną chłodniczą a końcowymi punktami dystrybucji wody są znaczne. Na przykład, w budynku o wysokości 600 m, w którym chłodnia znajduje się w piwnicy, system można podzielić na trzy oddzielne strefy. Ciśnienie robocze w pompach pierwotnego obiegu chłodzenia w takim układzie nie ulega znacznym zmianom w porównaniu do tradycyjnych systemów, gdzie nie zastosowano podziału na strefy. Jednak dodanie nowych stref wymaga montażu nowych pomp dla wody wtórnej, co może wpłynąć na całkowite koszty operacyjne.

Zaletą zastosowania płaskich wymienników ciepła jest jednak zmniejszenie ciśnienia na armaturze, rurach i zaworach, co może prowadzić do obniżenia kosztów konserwacji i zwiększenia trwałości systemu. Należy jednak pamiętać, że wprowadzenie dodatkowych stref i wymienników ciepła wiąże się z koniecznością przeprowadzenia analizy ekonomicznej, aby ocenić opłacalność takiego rozwiązania. W szczególności należy uwzględnić koszty związane z nowymi pompami, dodatkowymi zaworami i zwiększonymi wymaganiami dotyczącymi przepływu wody.

Wymienniki ciepła z płaskimi płytami mają również zastosowanie w systemach chłodzenia skraplaczy maszyn chłodniczych. Chociaż zastosowanie tego rozwiązania jest teoretycznie możliwe, w praktyce jest rzadko stosowane, ponieważ rurociągi w systemie skraplania są zazwyczaj krótkie i mało złożone, co nie uzasadnia kosztów instalacji wymienników. Ponadto, zmniejszenie ciśnienia roboczego w skraplaczu może prowadzić do wzrostu temperatury wody skraplacza, co z kolei podnosi koszty eksploatacyjne maszyn chłodniczych.

Podstawowym wyzwaniem przy projektowaniu systemów chłodzenia jest dobór odpowiednich materiałów rurowych i armatury. W Stanach Zjednoczonych standardową grubością ścianek rur stalowych jest Schedule 40, co jest wystarczające do obsługi ciśnień roboczych w systemach chłodzenia w większości budynków. Dla większych średnic rur (powyżej 300 mm) stosuje się rury o grubości 9,5 mm. Ważne jest, aby dobierać odpowiednie materiały rur, biorąc pod uwagę specyfikę systemu, w tym odporność na korozję, szczególnie w systemach pary lub wody skraplającej.

Kolejnym ważnym aspektem przy projektowaniu systemu rurociągów jest uwzględnienie czynników związanych z rozszerzalnością i skurczem rur. Zmiany temperatury powodują, że rury w systemie chłodzenia ulegają rozszerzeniu lub skurczeniu, co może prowadzić do powstawania niepożądanych naprężeń. Problem ten jest szczególnie istotny w budynkach o konstrukcji żelbetowej, gdzie możliwe jest skrócenie ramy budynku z powodu kurczenia się betonu. W takim przypadku projektanci systemów HVAC muszą zapewnić odpowiednią elastyczność rur oraz odpowiednie punkty mocowania, aby zapobiec uszkodzeniom systemu w wyniku tego rodzaju ruchów.

W kontekście ekonomiki projektowania systemów chłodzenia, ważne jest również uwzględnienie różnic temperatury wody w wymiennikach ciepła. Tradycyjnie przyjęte zasady projektowania wskazują na stosowanie różnicy temperatury między wodą wchodzącą a wychodzącą z wymiennika na poziomie 10°F (około 6°C). Tego typu wytyczne są odpowiednie dla mniejszych budynków, gdzie nie mają one istotnego wpływu na koszty. W dużych obiektach, gdzie różnice temperatury mogą być większe, konieczne jest dokładne obliczenie tych różnic, aby zoptymalizować koszty operacyjne systemu.

Zatem projektowanie systemów chłodzenia w dużych budynkach to skomplikowane zagadnienie, które wymaga uwzględnienia wielu czynników, takich jak dobór materiałów, sposób rozdziału ciśnienia roboczego, analiza ekonomiczna rozwiązań oraz uwzględnienie efektów związanych z rozszerzalnością materiałów. Zastosowanie nowoczesnych technologii, takich jak wymienniki ciepła z płaskimi płytami, może znacząco poprawić efektywność systemu, ale wiąże się również z koniecznością przeprowadzenia dokładnej analizy kosztów i korzyści.

Jakie są kluczowe elementy systemu zarządzania bezpieczeństwem pożarowym w wysokich budynkach?

Systemy zarządzania bezpieczeństwem pożarowym w wysokich budynkach są skomplikowane i wymagają precyzyjnego projektowania oraz koordynacji działań różnych specjalistów. Współpraca inżynierów HVAC, elektryków oraz specjalistów od ochrony przeciwpożarowej jest niezbędna, aby stworzyć skuteczny i kompleksowy system, który zapewni odpowiednią ochronę przed pożarem. W ramach systemu zarządzania bezpieczeństwem pożarowym w budynkach wysokościowych projektuje się różne elementy, które wspólnie tworzą spójny i niezawodny mechanizm reagowania na sytuacje awaryjne.

Podstawowe komponenty takiego systemu obejmują: system detekcji dymu, systemy hydrantowe i zraszaczowe, system kontroli dymu, system awaryjnego zasilania elektrycznego, system automatycznego wzywania wind, systemy komunikacji i powiadamiania o zagrożeniu oraz centralne centrum dowodzenia pożarem. Każdy z tych elementów pełni kluczową rolę w zapewnieniu ochrony przed pożarem, a ich współpraca i integracja są niezbędne do skutecznego działania systemu.

System detekcji

System detekcji jest jednym z najważniejszych elementów systemu zarządzania bezpieczeństwem pożarowym. Kluczową rolę w tym systemie pełnią czujniki dymu, które są instalowane w odpowiednich miejscach w budynku. Nie wszystkie obszary biurowca wymagają czujników dymu, ale powinny one znajdować się w miejscach, które umożliwiają inicjowanie odpowiednich reakcji systemu, takich jak zmiana pracy wentylatorów lub przywołanie windy. W przypadku wykrycia dymu, czujniki mogą również aktywować wentylatory ciśnieniowe schodów, co zapobiega rozprzestrzenianiu się dymu i umożliwia ewakuację.

Właściwe zaprojektowanie systemu detekcji dymu wymaga współpracy inżynierów elektryków i specjalistów od HVAC. To oni odpowiadają za instalację czujników oraz okablowanie całego systemu. Projektanci muszą szczególnie zadbać o precyzyjne określenie odpowiedzialności każdego z wykonawców, aby uniknąć konfliktów w trakcie realizacji projektu. Czujniki dymu powinny być montowane zgodnie z normami NFPA 90A, które określają wymagania dla systemów klimatyzacyjnych i wentylacyjnych. Oprócz tego, normy budowlane wymagają umieszczenia czujników dymu w strefach takich jak korytarze wind, pomieszczenia techniczne oraz w pobliżu filtrów wentylacyjnych, aby zminimalizować ryzyko w przypadku pożaru lub zadymienia.

Systemy zraszaczowe i hydrantowe

Systemy zraszaczowe i hydrantowe pełnią różne funkcje, ale obie te instalacje mają na celu zapewnienie skutecznej ochrony przed pożarem. System hydrantowy zapewnia stały dostęp do wody na każdej kondygnacji, co umożliwia strażakom efektywne gaszenie ognia. Z kolei system zraszaczowy jest jednym z najlepszych sposobów automatycznej ochrony przed pożarem, włączając się w odpowiedzi na wykrycie ognia lub dymu.

Wysokie budynki komercyjne, szczególnie te o dużej powierzchni lub wysokości, wymagają zastosowania systemu hydrantowego, który zapewnia dostawę wody do każdego piętra, umożliwiając strażakom walczenie z pożarem na różnych poziomach budynku. Z kolei system zraszaczy zapewnia automatyczną reakcję na zagrożenie, uruchamiając nawilżanie powierzchni w przypadku wykrycia dymu lub ognia. Oba systemy są wymagane w nowoczesnym projektowaniu budynków wysokościowych, a ich skuteczne zaprojektowanie ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa.

Komunikacja i systemy powiadamiania

Skuteczny system komunikacji i powiadamiania jest niezbędny do zapewnienia sprawnej ewakuacji i szybkiej reakcji na zagrożenie pożarowe. W budynku należy zaprojektować odpowiednią sieć komunikacyjną, która umożliwi informowanie wszystkich osób o zagrożeniu, a także pozwoli na monitorowanie sytuacji przez personel zarządzający budynkiem oraz służby ratunkowe. W skład tego systemu wchodzi m.in. system powiadamiania o alarmie, który automatycznie uruchamia różne komponenty systemu, takie jak wentylatory, windy czy urządzenia zapobiegające rozprzestrzenianiu się dymu.

Dodatkowo, system komunikacji powinien być zsynchronizowany z centralnym centrum dowodzenia pożarem, które będzie pełniło rolę koordynującą w przypadku zaistnienia sytuacji awaryjnej. Każdy alarm, czy to z systemu detekcji dymu, czujnika przepływu wody w systemie zraszaczy, czy manualnego wyzwolenia alarmu, powinien być natychmiast przekazywany do centrum, które będzie odpowiedzialne za koordynowanie działań ratunkowych.

Współpraca i integracja systemów

Projektowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem pożarowym wymaga nie tylko współpracy inżynierów z różnych dziedzin, ale także precyzyjnego integrowania różnych komponentów systemu w jedną całość. Zasadniczym celem jest stworzenie takiego systemu, który będzie w stanie w odpowiedni sposób reagować na zagrożenie, zapewniając maksymalne bezpieczeństwo wszystkim użytkownikom budynku.

Współpraca między inżynierami elektrycznymi, HVAC oraz specjalistami od ochrony przeciwpożarowej, a także z firmami wykonawczymi, jest kluczowa, aby wszystkie elementy systemu działały zgodnie z założeniami. Ważne jest, aby projektanci byli świadomi zmieniających się przepisów i wymagań, które mogą mieć wpływ na projektowanie systemów bezpieczeństwa pożarowego w budynkach. Zmiany w normach i przepisach budowlanych są często wprowadzane, dlatego należy na bieżąco monitorować wszystkie nowe regulacje, aby odpowiednio dostosować projekt.

Jak zapewnić bezpieczeństwo pożarowe w budynkach wysokościowych?

W przypadku równoczesnego wystąpienia pożaru i przerwy w dostawie prądu, systemy bezpieczeństwa budynków wysokościowych muszą być przygotowane na kontynuację działania w warunkach awaryjnych. Agregat prądotwórczy musi być w stanie zasilać co najmniej jedną windę obsługującą wszystkie kondygnacje budynku, przy jednoczesnej możliwości przekierowania zasilania awaryjnego na wszystkie windy w danej grupie. Pozwala to na bezpieczne sprowadzenie pasażerów wind na poziom ewakuacyjny i ich kontrolowaną ewakuację. Takie rozwiązanie wymaga ścisłej współpracy producentów wind z jednostkami odpowiedzialnymi za nadzór pożarowy, jednak zapewnia wymierne korzyści dla użytkowników budynku. Umożliwia nie tylko efektywną ewakuację, lecz również szybkie dotarcie strażaków do strefy zagrożenia, co znacząco zwiększa efektywność działań ratowniczych.

Systemy komunikacji głosowej i ostrzegania to nieodzowny element infrastruktury bezpieczeństwa budynków wysokościowych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, każdy taki budynek musi być wyposażony w system alarmu głosowego i komunikacji publicznej, który pozwala informować osoby przebywające w budynku o zagrożeniu oraz o koniecznych działaniach ewakuacyjnych. System ten, kontrolowany z centralnego punktu dowodzenia, generuje sygnały ostrzegawcze w reakcji na zadziałanie czujników dymu lub przepływu wody w systemach tryskaczowych. Co istotne, umożliwia selektywne przekazywanie komunikatów nie tylko na kondygnacjach biurowych, ale również w windach, holach windowych i klatkach schodowych.

Dodatkowo, w budynkach wysokich wymagane jest zainstalowanie dwukierunkowego systemu komunikacji przeznaczonego wyłącznie dla jednostek straży pożarnej. Tego typu rozwiązanie zapewnia możliwość szybkiego przekazywania informacji o stanie zagrożenia do centrum zarządzania pożarem oraz koordynację działań ratowniczych na miejscu. Punkty komunikacyjne muszą znajdować się w każdej windzie, holu windowym i na klatkach schodowych przeciwpożarowych.

Centralne stanowisko dowodzenia pożarowego to serce i mózg całego systemu zarządzania bezpieczeństwem budynku. Zlokalizowane najczęściej na parterze, w pobliżu paneli sterowania windami, stanowi punkt koncentracji działań jednostek ratowniczych. To właśnie stamtąd możliwe jest monitorowanie stanu wszystkich systemów alarmowych oraz zarządzanie systemami kontroli dymu, wentylacji, stanu wind i przepływu wody. W skład wyposażenia centrum wchodzą m.in. panele sterujące systemem alarmowym, urządzenia do komunikacji straży pożarnej, tablice sygnalizacyjne, systemy wskazujące pozycję kabin wind i status ich działania, kontrolki stanu zaworów tryskaczowych, generatorów awaryjnych, pomp pożarowych oraz możliwość centralnego otwarcia wszystkich drzwi na klatkach schodowych.

Plan reagowania na zagrożenie pożarowe stanowi kluczowy element organizacyjny zapewniający bezpieczeństwo użytkowników budynku. Wysokie budynki nie są zaprojektowane z myślą o masowej ewakuacji przy użyciu wind – ich przepustowość nie pozwala na szybkie opuszczenie budynku przez znaczną liczbę osób. W warunkach pożaru windy są automatycznie kierowane na dolne kondygnacje i przekazywane pod kontrolę straży pożarnej. W takich okolicznościach ewakuacja musi odbywać się pieszo do wyznaczonych stref schronienia zlokalizowanych zwykle trzy lub więcej kondygnacji poniżej piętra objętego pożarem. Z tych miejsc osoby mogą być ewakuowane stopniowo przez służby ratunkowe w sposób bezpieczny i skoordynowany.

Zgodnie z normą NFPA 101 oraz lokalnymi przepisami budowlanymi, każdy budynek wysokościowy musi posiadać szczegółowy plan reagowania na wypadek pożaru, obejmujący organizację odpowiedzialną za nadzór przeciwpożarowy, procedury ewakuacyjne, a także regularne ćwiczenia ewakuacyjne. Kluczowe znaczenie ma tutaj szkolenie wszystkich użytkowników budynku w zakresie procedur bezpieczeństwa – tylko regularne powtarzanie i utrwalanie zachowań ewakuacyjnych pozwala na skuteczne działanie w warunkach rzeczywistego zagrożenia.

Nieodzownym aspektem organizacyjnym, który często pozostaje niezauważony, jest konflikt pomiędzy systemami bezpieczeństwa pożarowego a systemami kontroli dostępu. Wiele nowoczesnych budynków posiada systemy zabezpieczeń uniemożliwiające otwieranie drzwi na klatkach schodowych z poziomu kondygnacji biurowych, poza kondygnacją lobby lub co czwartym piętrem, zgodnie z lokalnymi przepisami, np. w Nowym Jorku. Taka konfiguracja, choć skuteczna z punktu widzenia ochrony przed nieuprawnionym dostępem, może stanowić poważne zagrożenie w warunkach pożaru. Dlatego konieczne jest zapewnienie automatycznego otwierania zamkniętych drzwi w przypadku aktywacji któregokolwiek z urządzeń wykrywania pożaru w budynku.

Znaczenie centralnej koordynacji, redundancji systemów oraz przejrzystej i wielopoziomowej struktury komunikacyjnej nie może być przecenione. Skuteczność reakcji w sytuacji pożaru zależy nie tylko od technologii, ale przede wszystkim od przygotowania ludzi – projektantów, zarządców, użytkowników, służb technicznych i ratowniczych – do wspólnego działania w sytuacji zagrożenia.

Jakie są granice komfortu naturalnej wentylacji w wysokich budynkach?

Wysokie budynki, zwłaszcza te w dużych miastach, wymagają dokładnych analiz dla zapewnienia komfortu ich mieszkańcom, zwłaszcza jeśli chodzi o naturalną wentylację. Jednym z kluczowych parametrów jest przestrzeganie norm ASHRAE, które ustalają granice temperatury oraz prędkości powietrza w przestrzeniach mieszkalnych. Przyjrzyjmy się, jak te zasady funkcjonują w praktyce i jak można je zastosować do zapewnienia komfortu w wysokich budynkach.

Zgodnie z normami ASHRAE, 80% granica komfortu naturalnej wentylacji ma wyznaczone zakresy temperatur, które zależą od pory roku. Na przykład w czerwcu górna granica temperatury wynosi 82,6°F (28°C), a dolna 70°F (21°C), co oznacza, że temperatura w budynku powinna mieścić się w tym przedziale, aby wentylacja naturalna była uznana za zgodną z normami. Wszystkie godziny, które wychodzą poza ten zakres, są usuwane z analizy.

Pomiar godzin zgodnych z wymaganiami ASHRAE odbywa się na podstawie średnich wartości temperatury oraz prędkości powietrza w danym okresie. Dodatkowo, aby wynik był dokładniejszy, z analizy wyklucza się godziny weekendowe, kiedy użytkownicy budynku nie są obecni.

Przykładem może być analiza godzin zgodności w Nowym Jorku w marcu, gdzie dolna granica temperatury wynosi 55,68°F (13,1°C), a górna 69,28°F (20,7°C). W tym okresie występują godziny uznawane za zbyt zimne, dobre oraz dobre przy zwiększonej prędkości powietrza. W przypadku czerwca, granice te są odpowiednio 67,78°F (19,8°C) i 80,38°F (26,8°C), a prędkość powietrza podnosi je do 84,38°F (29,1°C).

Równocześnie, w ramach porównania, analizowane są różnice w adaptacyjnym komforcie. Porównanie temperatury operacyjnej w pomieszczeniu do średnich wartości dla różnych miesięcy ukazuje, jak zmienia się komfort w zależności od pory roku. Na przykład w marcu przy prędkości powietrza zbliżonej do tej wymaganej przez normy ASHRAE, liczba godzin uznawanych za komfortowe wzrasta, a zbyt zimne godziny zostają zredukowane.

Warto zauważyć, że analiza taka nie uwzględnia jeszcze dodatkowych czynników, jak wilgotność czy zanieczyszczenia powietrza, które mogą również wpływać na ogólny komfort w pomieszczeniach. Przykłady takie jak te z Nowego Jorku mogą stanowić cenne źródło wiedzy na temat tego, jak zaplanować i zrealizować systemy naturalnej wentylacji w nowoczesnych, wielopiętrowych budynkach.

Ponadto, istotne jest, aby pamiętać, że każda lokalizacja może mieć swoje specyficzne warunki klimatyczne, które będą miały wpływ na efektywność wentylacji naturalnej. Dlatego też, w celu dokładniejszego zaplanowania systemu, warto uwzględnić nie tylko średnie temperatury, ale także specyficzne warunki dla danego regionu. Należy również pamiętać, że w przypadku bardzo dużych budynków, takich jak te o wysokości przekraczającej 1000 metrów, systemy wentylacji muszą być zaprojektowane z uwzględnieniem wielu zmiennych, które mogą wpływać na efektywność naturalnej wentylacji.

Endtext