Lekcja chemii w klasie 8 Temat: „Reakcje chemiczne”

Lekcja chemii w klasie 8
Temat: „Reakcje chemiczne”
Cel lekcji: wprowadzić pojęcie reakcji chemicznej.
Zadania lekcji:
Edukacyjne: sformułować definicję reakcji chemicznej; poznać cechy i warunki zachodzenia reakcji chemicznych, ich zastosowanie i znaczenie w życiu człowieka.
Rozwojowe: rozwijać twórcze i badawcze zdolności uczniów, stosując technologię problemowego nauczania; umiejętności obserwacji, analizy, porównywania, uogólniania, wypowiadania się i wyrażania własnych myśli; umiejętności samodzielnej pracy z dodatkowymi informacjami; umiejętności pracy w grupach i indywidualnie.
Wychowawcze: wzbudzać u uczniów zainteresowanie poznaniem i przedmiotem chemii; poczucie wzajemnego szacunku między uczniami, szacunku do siebie, samodyscypliny; stworzyć pozytywną atmosferę psychologiczną.
Typ lekcji: nietradycyjna (warsztat budowania nowej wiedzy)
Metody: problemowo-poszukiwawcza, badawcza.
Formy: naprzemiennie praca indywidualna, grupowa i zbiorowa.
Wyposażenie: karty instruktażowe; elektroniczna aplikacja do podręcznika; komputer, projektor; zestaw odczynników do wykonania doświadczeń (patrz instrukcja);

Przebieg lekcji:
I. Część organizacyjna
(Cel: stworzyć pozytywną atmosferę emocjonalną, nastawić i zorganizować uczniów).
Nauczyciel:
Dziś mamy nietypową lekcję – twórczy warsztat budowania nowej wiedzy. Otrzymujecie rolę mistrzów. Każdy z was postara się pokazać swoje zdolności twórcze, umiejętność pracy samodzielnej, w grupach, doskonalenie zdolności badawczych.
W warsztacie nie ma ocen, rywalizacji ani współzawodnictwa. Każdy ma prawo mówić, co myśli. Powinniśmy odnosić się do tego ze zrozumieniem. Moja rola to mistrz mistrzów. Trochę wam pomogę stać się mistrzami.

II. Indukcja (wprowadzenie)
(Cel: stworzyć emocjonalny nastrój lekcji, wzbudzić zainteresowanie dalszą pracą)
Slajdy EOR: zjawiska chemiczne (reakcje)

• palenie drewna w ognisku,

• palenie gazu domowego,

• palenie świecy,

• kwaśnienie mleka,

• fotosynteza,

• utlenianie miedzianych naczyń,

• otwarta butelka z wodą gazowaną,

• palenie sztucznych ogni.
  Nauczyciel:
  Dzieci, jak myślicie, jakim wspólnym słowem można nazwać wszystkie pokazane procesy?
  Przewidywana odpowiedź: zjawiska chemiczne lub reakcje chemiczne.

III. Budowanie nowej wiedzy.
Nauczyciel:
Zatem temat naszej lekcji to „Reakcje chemiczne”. (W trakcie lekcji robimy główne notatki w zeszycie).
To pojęcie będzie przedmiotem naszego badania.
Jakie pytanie problemowe tu się pojawia? Co musimy poznać?
Przewidywana odpowiedź: czym jest reakcja chemiczna, co się dzieje podczas reakcji chemicznej, jakie są jej główne różnice w stosunku do zjawisk fizycznych.

Sformułujmy wspólnie cel i zadania naszego badania.
(Nauczyciel tylko pomaga, ukierunkowuje).
Cel: wprowadzić pojęcie reakcji chemicznej jako głównego przedmiotu chemii
Zadania:

• sformułować definicję reakcji chemicznej,

• poznać istotę powstawania i przebiegu reakcji chemicznych,

• określić, co dzieje się podczas reakcji chemicznej,

• nauczyć się stosować zdobytą wiedzę w życiu.

Rozwiązanie problemu. Wykonanie doświadczenia laboratoryjnego.
Nauczyciel:
Teraz wcielicie się w rolę młodych badaczy – mistrzów pracujących w laboratorium chemicznym.
Waszym zadaniem jest wykonanie doświadczeń opisanych w instrukcji. Ustnie odpowiedzcie na pytania z punktu 1 instrukcji. Nie zapominajcie o zasadach bezpiecznej pracy. Instruktaż BHP. (Praca w grupach)

Socjalizacja.
Prezentacja grup: pokaz wyników doświadczenia, wyjaśnienia, odpowiedzi na pytania.

Nauczyciel:
Teraz wykonajcie punkt 2 instrukcji. Dokończcie w zeszycie zdanie: „Reakcja chemiczna to…”
Socjalizacja.
Wysłuchanie wyjaśnień każdej grupy.
Porównanie z wzorem, korekta i ostateczna formułka tego pojęcia.
„Reakcja chemiczna to przemiana jednych substancji w inne, różniące się od wyjściowych składem, budową, właściwościami.”

Nauczyciel:
Odpowiedzieliśmy na główne pytanie – czym jest reakcja chemiczna? A co jeszcze powinniśmy poznać? (Odpowiedzi uczniów, nauczyciel pomaga). Reakcja charakteryzuje się pewnymi zmianami. Jak myślicie, jak nazywają się te zmiany?
Przewidywana odpowiedź: cechy.
Jakimi cechami można uznać, że zaszła reakcja chemiczna? Odpowiedź na to pytanie pomogą Wam uzyskać wyniki wykonanych doświadczeń i punkt 3 instrukcji.
(Praca w grupach).
Socjalizacja. Uczniowie wymieniają cechy reakcji chemicznych.
Porównanie z wzorem, korekta i zapis w zeszycie.

Stworzenie sytuacji problemowej.
Nauczyciel:
Dzieci, wiecie, że kłoda drewna jest trudniejsza do zapalenia niż cienka gałązka. Trudniej też zapalić kawałek węgla. A wiórki drewniane w kontakcie z powietrzem w zwykłej temperaturze się nie zapalają.
Pytanie problemowe: jak to wytłumaczyć? Co trzeba zrobić, żeby zaszła reakcja chemiczna?
Przewidywana odpowiedź: muszą być spełnione jakieś warunki.
Uczniowie sami wymieniają warunki zachodzenia reakcji chemicznych. Jeśli mają trudności, nauczyciel poleca wykonać punkt 4 instrukcji.
Socjalizacja. Uczniowie wymieniają warunki reakcji chemicznych.
Porównanie z wzorem, korekta i zapis w zeszycie.

Nauczyciel:
Dzieci, gdzie są stosowane reakcje chemiczne? Jakie jest ich znaczenie?
(Odpowiedzi uczniów). Wykonanie punktu 5 instrukcji. Zwrócenie uwagi na wystawę „Chemia wokół nas”.

V. Praca domowa.
Obowiązkowe: pkt 26, pytania 2, 3 str. 139
Dodatkowe: 2–3 przykłady zjawisk chemicznych i ich zastosowanie.
Twórcze: wymyślić zagadki o zjawiskach chemicznych, bajkę lub krzyżówkę.

VI. Refleksja. Uczniowie oceniają swoją pracę na lekcji.
Nauczyciel: na stołach leżą karty, dokończcie w nich zdania.
Dziś na lekcji ja:
                 * nauczyłem się......
                 * było interesująco.....
                 * było trudno....
                 * moje odczucia...
                 * wydawało mi się ważne...
                 * zrozumiałem, że...
                 * poczułem, że ...

Ocena nauczyciela: świetna robota! Dziękuję wszystkim za aktywną, owocną, twórczą pracę!

Załącznik 1.
Instrukcja do pracy grupowej
I. Przeprowadzenie doświadczeń laboratoryjnych.

1. Do probówki włóż kilka kawałków kredy (CaCO3). OSTROŻNIE dodaj trochę roztworu kwasu siarkowego (H2SO4). Co obserwujesz? Czy można to zjawisko zaliczyć do reakcji chemicznej? Jeśli tak, to dlaczego? Czy substancje zmieniają się po wykonaniu doświadczenia?

2. OSTROŻNIE do probówki wlej trochę roztworu wodorotlenku potasu (KOH) i dodaj tyle samo roztworu siarczanu miedzi (II) (CuSO4). Co obserwujesz? Czy można to zjawisko zaliczyć do reakcji chemicznej? Jeśli tak, to dlaczego? Czy substancje zmieniają się po wykonaniu doświadczenia?

3. Do probówki wlej trochę roztworu chlorku baru (BaCl2) i OSTROŻNIE dodaj tyle samo roztworu kwasu siarkowego (H2SO4). Co obserwujesz? Czy można to zjawisko zaliczyć do reakcji chemicznej? Jeśli tak, to dlaczego? Czy substancje zmieniają się po wykonaniu doświadczenia?

II. W zeszycie dokończ zdanie: „Reakcja chemiczna to…”
(jeśli masz trudności, zajrzyj do podręcznika Gabrielyana, str. 13)

III. Wymień cechy reakcji chemicznych (pomogą wcześniejsze notatki w zeszycie).

IV. Wymień warunki zachodzenia reakcji chemicznych.
(pomocny jest podręcznik Gabrielyana, str. 138)

V. Podaj przykłady zastosowania reakcji chemicznych.