Kino w ZSRR jest jednym z głównych narzędzi, które władze wykorzystują do kreowania pożądanej wizji przeszłości i kształtowania opinii publicznej. W 1928 roku, kiedy świat zaczynał dostrzegać wielki wpływ nowych technologii na życie społeczne, ZSRR, pomimo swojego młodego wieku jako państwo socjalistyczne, już skutecznie posługiwał się filmem i radiem jako narzędziami propagandy. Filmy, często oparte na prawdziwych wydarzeniach, przedstawiające historię Rosji, miały służyć nie tylko rozrywce, ale i edukacji. Co ciekawe, w tej narracji bohaterowie często byli ukazywani w sposób nieoczywisty – dawni wrogowie stali się dziś bohaterami, a zabójcy carów, rewolucjoniści i buntownicy, zyskali miano postaci pozytywnych, które walczyły z despotyzmem i tyranią.
W kinach moskiewskich, do których filmy dostarczane były przez władze, seanse odbywały się w specjalnie przekształconych hotelach czy klubach, a nie, jak często podawano, w kościołach. Publiczność w tych salach była niezwykle zaangażowana – od momentu, kiedy na ekranie pojawiał się pierwszy napis, sala cichła, a część z obecnych głośno odczytywała napisy, co świadczyło o wysokim poziomie alfabetyzacji. Po seansach, przy zapalonych światłach, rozbrzmiewał gwar rozmów i dźwięki chrupania prażonych nasion słonecznika, które były typowym przekąską w Rosji, przypominającą amerykańskie orzeszki ziemne.
Większość filmów radzieckich, które wyświetlano, miały charakter historyczny. Wielokrotnie wykorzystywano autentyczne miejsca, co miało na celu wzmocnienie realizmu i przekonania widza o autentyczności przedstawianych wydarzeń. Opowieści te, rzadko zniekształcone, kończyły się w sposób tragicznym, co miało na celu nie tylko emocjonalne poruszenie widza, ale także pokazanie moralności. Na przykład, w „Potemkinie”, który stał się jednym z najpiękniejszych filmów radzieckich, opowiedziano historię buntu załogi okrętu wojennego przeciwko carskim oficerom, podczas nieudanej rewolucji 1905 roku. Zderzenie entuzjazmu rewolucyjnych marynarzy z brutalnością carskiej policji miało na celu ukazanie nie tylko cierpienia, ale także heroizmu „ludu”, który podjął walkę z systemem.
W filmach tych władze ZSRR stosowały również techniki kontrastu, w celu podkreślenia wartości rewolucji. Na przykład w filmie „Pałac i Twierdza” główny bohater, który był buntownikiem, spędził dwadzieścia lat w twierdzy, podczas gdy carskie dwory cieszyły się przepychem i obfitością, a on sam, zamiast cieszyć się życiem, malował ściany swojej celi własną krwią. Tego rodzaju obrazy miały za zadanie wzbudzić w widzu jednoznaczną sympatię do bohatera i potępienie władzy carów.
Obok kina, radzieckie władze zwróciły również dużą uwagę na moc radia jako medium masowego przekazu. W 1928 roku radio było jeszcze nowością, ale już wkrótce miało stać się nieodzownym elementem codziennego życia. W Rosji, mimo nielicznej liczby stacji radiowych i prywatnych odbiorników, radio zaczęło odgrywać rolę nie tylko w przekazywaniu muzyki czy wiadomości, ale także w edukacji i politycznych debatach. W Leningradzie, Astrakhanie i innych miastach, wieczorami gromadziły się tłumy przed budynkami, z których dochodziły dźwięki publicznych audycji. Wśród programów można było usłyszeć muzykę, przemówienia, porady rolnicze oraz polityczne debaty, a radio stawało się dla wielu Rosjan ważnym narzędziem kształtowania ich poglądów.
Równocześnie władze radzieckie dostrzegały w radiu potężną siłę edukacyjną i propagandową. Zgodnie z opinią przedstawiciela Ministerstwa Edukacji, radio stało się jednym z najważniejszych narzędzi w edukacyjnym programie państwa. Plany rozwoju tej technologii były ambitne – wkrótce miała powstać stacja radiowa, która docierałaby nie tylko do wszystkich zakątków ZSRR, ale również do zachodniej Europy. Celem było nie tylko szerzenie propagandy, ale także kształtowanie świadomości obywateli.
Zatem kino i radio w ZSRR stanowiły narzędzia do formowania opinii publicznej, podkreślania moralności zgodnej z ideologią państwową oraz zniekształcania przeszłości w celu umocnienia nowego porządku. Oba media miały również za zadanie integrować społeczeństwo, zbliżając ludzi do wspólnej idei, która stawiała interes państwa ponad jednostką. Wydaje się, że efektywność tych narzędzi nie wynikała jedynie z ich technicznych walorów, ale z umiejętności manipulacji emocjami i postawami społecznymi, co jest cechą charakterystyczną dla systemów totalitarnych.
Jak kultura ryżu kształtuje gęstość zaludnienia i życie społeczne
Wzrost gęstości zaludnienia w regionach, gdzie uprawa ryżu jest podstawą wyżywienia, nie jest przypadkowy ani jedynie skutkiem niskich wymagań energetycznych tej rośliny. To matematyczne zrównoważenie między dostępną ziemią, ilością produkowanego jedzenia i zapotrzebowaniem ludności tworzy specyficzne warunki demograficzne. W miejscach, gdzie plony ryżu są wysokie, a rodziny mają skromne potrzeby żywieniowe, populacja rośnie aż do momentu, gdy dostępność żywności, ziemi i ludności wzajemnie się równoważy. Dla porównania, regiony o bardziej aktywnym trybie życia i niższej wydajności produkcji rolnej mają znacznie niższą gęstość zaludnienia.
Przykład Jawy, gdzie uprawa ryżu pozwala na utrzymanie ogromnej liczby ludzi, kontrastuje z regionami o mniej korzystnych warunkach, jak Borneo czy Nowa Gwinea. Gdyby te obszary zostały skolonizowane przez społeczności ryżowe, ich populacje mogłyby osiągnąć nieporównywalnie wyższe liczby. Potencjał kultury ryżu jest tak duży, że jego rozpowszechnienie mogłoby nawet podnieść światową populację o 50%, bez większych zaburzeń innych obszarów.
Zrozumienie wpływu kultury ryżu wykracza jednak poza demografię. W społeczeństwach opartych na tej uprawie kształtują się specyficzne normy społeczne i role. W społecznościach takich jak Ouled-Nails, gdzie przyjęcie określonych zawodów jest zaakceptowane i trwa przez lata, jednostki przejawiają determinację i ambicje, które nie zawsze pokrywają się z tradycyjnymi wzorcami. Przykład Mabroucki, matki pragnącej dla swojej córki innego życia niż taniec – tradycyjna profesja kobiet z jej otoczenia – ukazuje złożoność indywidualnych aspiracji wobec społecznych oczekiwań. Jej marzenie o godnym, spokojnym życiu dla córki, schowanej jak „róża w liściach”, podkreśla pragnienie ochrony i odmienności wobec stereotypowych ról.
Znaczące jest, że kultura ryżu, choć sprzyja koncentracji ludności, wpływa także na wykształcenie się wyrafinowanych struktur społecznych i ekonomicznych, które determinują losy jednostek i rodzin. Tradycje, normy oraz wybory indywidualne nie zawsze pokrywają się z ogólnymi wzorcami demograficznymi, co prowadzi do napięć, konfliktów wewnętrznych i pragnień zmiany.
Ważne jest, aby dostrzec, że rozwój kultury ryżu i jej wpływ na ludność świata to nie tylko kwestia produkcji żywności czy ekonomii, ale także transformacji społecznych, mentalności i ról kobiecych. Przenikanie się tradycji i ambicji jednostek tworzy skomplikowany obraz społeczeństw, których rozwój nie jest wyłącznie liniowy, lecz pełen sprzecz

Deutsch
Francais
Nederlands
Svenska
Norsk
Dansk
Suomi
Espanol
Italiano
Portugues
Magyar
Polski
Cestina
Русский