Przetoki wątrobowe to poważne zaburzenia, które mogą prowadzić do różnych wtórnych manifestacji chorób, w tym niedokrwienia wątroby, encefalopatii wątrobowej, nadciśnienia wrotnego czy zatorów naczyń wątrobowych. Rodzaj i nasilenie przetoki zależy od jej typu – czy jest to przetoka między tętnicą wątrobową (HA) a żyłą wątrobową (HV), żyłą wrotną (PV) a żyłą wątrobową (HV) lub tętnicą wątrobową (HA) a żyłą wrotną (PV). Każdy z tych typów prowadzi do różnych konsekwencji klinicznych, zależnych od stopnia uszkodzenia układu naczyniowego i samej wątroby.

Wśród zaburzeń, które mogą wystąpić w wyniku takich przetok, wyróżnia się kilka istotnych jednostek chorobowych, takich jak pelioza wątroby, tętniaki tętnicy wątrobowej, niedokrwienie wątroby oraz hepatopatia zastoinowa. Każde z tych schorzeń ma swoją charakterystykę, która jest kluczowa dla zrozumienia ich patogenezy oraz odpowiedniego leczenia.

Pelioza wątroby to rzadka choroba, która charakteryzuje się ogniskowym zniszczeniem hepatocytów i komórek śródbłonka sinusoidalnego, co prowadzi do powstawania mnogich cyst wypełnionych krwią w wątrobie. Choć pacjenci często nie odczuwają żadnych objawów, w rzadkich przypadkach może dojść do poważnego krwawienia wewnętrznego lub niewydolności wątroby. Zmiany te mogą być wynikiem infekcji bakteryjnych, takich jak zakażenie Bartonellą, chorób autoimmunologicznych, a także stosowania niektórych leków immunosupresyjnych, w tym sterydów.

Tętniaki tętnicy wątrobowej to kolejny problem naczyniowy, który może mieć różne przyczyny, w tym miażdżycę, urazy, infekcje czy wrodzone zaburzenia tkanki łącznej. Często są to zmiany bezobjawowe, wykrywane przypadkowo podczas badań obrazowych. W przypadku ich pęknięcia, mogą wystąpić poważne objawy kliniczne, takie jak hemobilia (krwawienie do dróg żółciowych), żółtaczka, ból i krwawienie z przewodu pokarmowego, znane jako triada Quincke. Rzadko występują tętniaki zakażone, które mogą prowadzić do pęknięcia do przestrzeni zaotrzewnowej lub otrzewnej.

Niedokrwienie wątroby, zwane również wątrobą wstrząsową, to stan, w którym dochodzi do masywnego wzrostu poziomów enzymów wątrobowych (AST, ALT), bilirubiny, a także czasu protrombinowego po epizodzie hipotonii systemowej lub zmniejszonego rzutu serca. Po ustabilizowaniu pacjenta wartości te zazwyczaj wracają do normy w ciągu kilku dni, ale długoterminowe skutki mogą być poważne, zwłaszcza w przypadku przewlekłej niewydolności serca i marskości wątroby.

Hepatopatia zastoinowa, z kolei, to przewlekłe uszkodzenie wątroby wywołane przez choroby serca, zwłaszcza niewydolność serca prawokomorową, prowadzącą do wzrostu ciśnienia żylnego centralnego. Zmiany te objawiają się specyficzną morfologią wątroby, znaną jako wątroba orzechowa, z naprzemiennymi obszarami krwotoku i martwicy, zwłaszcza w strefie 3 zrazików wątroby. To wskazuje na upośledzenie krążenia w wątrobie, co w dłuższym czasie prowadzi do jej zwłóknienia i przewlekłych zaburzeń metabolicznych.

Warto zwrócić uwagę, że naczyniowe choroby wątroby mogą być związane z różnorodnymi stanami zapalnymi i naczyniowymi. Przykładem może być zapalenie naczyń w polimialgii reumatycznej, która może manifestować się jako martwicze zapalenie małych i średnich tętnic, prowadzące do zawałów wątroby, ropni czy zapalenia pęcherzyka żółciowego w ciężkich przypadkach. Ponadto, zmiany naczyniowe w wątrobie mogą być wynikiem różnych chorób genetycznych, takich jak choroba Rendu-Oslera-Webera, która prowadzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych i powstawania przetok w obrębie wątroby.

Z kolei najczęstszym naczyniowym guzem wątroby są hemangiomy, które są łagodnymi zmianami naczyniowymi, występującymi u 2-20% populacji, z przewagą kobiet. Zmiany te są zazwyczaj bezobjawowe, chyba że przekroczą 5 cm średnicy, wtedy mogą powodować ból brzucha. Najcięższe przypadki to hemangiomy o średnicy przekraczającej 10 cm, które mogą prowadzić do pęknięcia i krwotoku, a nawet wywołać zespół Kasabacha-Merritta, objawiający się rozsianą koagulopatią. W takich przypadkach konieczne jest leczenie chirurgiczne lub przeszczepienie wątroby.

Należy pamiętać, że w przypadku podejrzenia naczyniowej choroby wątroby, diagnostyka obrazowa, w tym rezonans magnetyczny (MRI), jest kluczowa dla określenia wielkości i charakterystyki zmian, a także planowania dalszego leczenia. Przewlekłe naczyniowe zaburzenia wątroby mogą prowadzić do trwałych uszkodzeń narządu, dlatego tak ważne jest wczesne wykrywanie problemów naczyniowych i odpowiednia interwencja, zarówno w zakresie farmakoterapii, jak i zabiegów chirurgicznych.

Jak odróżnić chorobę Leśniowskiego-Crohna od innych schorzeń zapalnych jelit?

Choroba Leśniowskiego-Crohna (CD) jest przewlekłym stanem zapalnym, który może dotyczyć każdej części przewodu pokarmowego, od jamy ustnej do odbytu, choć najczęściej lokalizuje się w jelicie cienkim oraz jelicie grubym. Oznaczenie CD w diagnostyce różnicowej stanowi wyzwanie, zwłaszcza w przypadkach, kiedy choroba obejmuje jedynie okrężnicę. W takich sytuacjach często trzeba rozróżnić ją od wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (UC), które również wywołuje przewlekły stan zapalny jelit, ale ma różne cechy kliniczne i patologiczne.

Choć istnieje wiele markerów serologicznych, które mogą pomóc w diagnozie, takie jak przeciwciała anty-Saccharomyces cerevisiae (ASCA) czy perinuklearne przeciwciała cytoplazmatyczne neutrofili (p-ANCA), ich czułość i specyficzność są ograniczone. Często nie wystarczają one do jednoznacznego rozróżnienia CD od UC, a ich stosowanie w rutynowej diagnostyce nie jest zalecane. Większość diagnostów opiera się na obrazowaniu, endoskopii oraz wywiadzie medycznym, aby uzyskać pełny obraz choroby.

Warto podkreślić, że przy diagnozie CD należy uwzględnić wiele czynników klinicznych. Choroba Leśniowskiego-Crohna może przybierać różne formy, a w przypadku jej rozpoznania w obrębie tylko jelita grubego konieczne jest wykluczenie innych patologii zapalnych jelit. Istnieje jednak szereg wskazówek, które mogą pomóc w odróżnieniu obu schorzeń: choroba Leśniowskiego-Crohna charakteryzuje się dyskontynuowalnym zajęciem jelit (tzw. "skip lesions"), które nie obejmuje całego odcinka jelita, co odróżnia ją od wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, które ma charakter ciągły. Ponadto, w CD występuje częściej uszkodzenie ściany jelita na całej grubości (zapalenie transmuralne), a także obecność przetok i zwężeń. W przypadku UC zapalenie ogranicza się tylko do błony śluzowej jelita, a zmiany są zazwyczaj powierzchowne.

Choroba Leśniowskiego-Crohna może również przebiegać z dodatkowym zaangażowaniem innych narządów, co w znacznym stopniu różni ją od UC. Dlatego też, w diagnostyce należy zwrócić uwagę na możliwe pozajelitowe manifestacje choroby, takie jak zapalenie stawów, zapalenie oczu, problemy skórne, czy zmiany w funkcjonowaniu wątroby.

Zrozumienie tego, jak CD różni się od innych chorób zapalnych jelit, jest kluczowe dla wdrożenia odpowiedniego leczenia. Choroba ta charakteryzuje się długofalowym przebiegiem, w którym nasilające się objawy mogą prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak przetoki, zwężenia, a nawet konieczność przeprowadzenia operacji. Zatem, wczesne rozpoznanie i monitorowanie aktywności choroby jest niezbędne, aby zapobiec dalszemu uszkodzeniu jelit i poprawić jakość życia pacjenta.

Diagnostyka różnicowa

Choroba Leśniowskiego-Crohna w swojej różnorodności objawów może przypominać inne schorzenia przewodu pokarmowego, zarówno infekcyjne, jak i nieinfekcyjne. Do najczęstszych "mimikrów" choroby należą wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zapalenie jelita niedokrwiennego, uchyłkowatość jelit oraz rak jelita grubego. W diagnostyce różnicowej warto także uwzględnić inne patologie, takie jak zakażenia bakteryjne (np. Mycobacterium tuberculosis), choroby pasożytnicze, a także choroby autoimmunologiczne, takie jak sarkoidoza.

Historia naturalna choroby Leśniowskiego-Crohna

Długofalowe badania populacyjne wykazały, że w przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna najczęściej występuje zapalenie w okolicach jelita krętego, jelita grubego i jelita ślepego, z mniej niż 20% pacjentów prezentujących zmiany w górnym odcinku przewodu pokarmowego. Co istotne, u bardzo małej grupy chorych dochodzi do zmiany lokalizacji choroby w czasie, a jej przebieg często wiąże się z rozwojem powikłań, takich jak przetoki, zwężenia czy ropnie. Z danych wynika, że ponad 50% pacjentów doświadczy tych komplikacji w ciągu 20 lat od rozpoznania.

Należy pamiętać, że choroba Leśniowskiego-Crohna jest związana z wyższym ryzykiem hospitalizacji. Pierwszy rok po postawieniu diagnozy wiąże się z najwyższym wskaźnikiem hospitalizacji, co związane jest z dużą zmiennością objawów i nieprzewidywalnością przebiegu choroby. U wielu pacjentów występują objawy przewlekłe, co oznacza konieczność stałego monitorowania stanu zdrowia.

Ocena aktywności choroby

Pomiar aktywności choroby nie może opierać się na jednym teście, ponieważ zależy ona od wielu czynników klinicznych, w tym jakości życia pacjenta, powikłań związanych z chorobą oraz stosowanego leczenia. Istnieje wiele narzędzi do oceny aktywności choroby, takich jak Indeks Aktywności Choroby Leśniowskiego-Crohna (CDAI) oraz wskaźnik Harveya-Bradshawa, które pozwalają na monitorowanie stanu pacjenta i dostosowanie terapii. Ponadto, w ocenie endoskopowej wykorzystywane są wskaźniki takie jak Endoskopowy Indeks Ciężkości Choroby Leśniowskiego-Crohna oraz Prosty Endoskopowy Wskaźnik, które pozwalają na określenie stopnia zaawansowania choroby.

Ryzyko rozwoju nowotworów

Pacjenci z chorobą Leśniowskiego-Crohna są narażeni na wyższe ryzyko rozwoju raka jelita grubego, szczególnie w przypadku długotrwałego przebiegu choroby i zaawansowanego zapalenia okrężnicy. Warto zaznaczyć, że ryzyko to jest szczególnie podwyższone u osób z dodatkowymi czynnikami ryzyka, takimi jak osobista lub rodzinna historia raka jelita grubego czy obecność pierwotnego stwardniającego zapalenia dróg żółciowych (PSC). Ponadto, pacjenci z chorobą Leśniowskiego-Crohna z zajęciem jelita cienkiego mogą być narażeni na zwiększone ryzyko rozwoju raka jelita cienkiego, choć jest ono relatywnie niskie, to w przypadku przewlekłego zapalenia ryzyko to może być nawet 18 razy wyższe niż w populacji ogólnej.

Manifestacje pozajelitowe choroby Leśniowskiego-Crohna

Pozajelitowe manifestacje choroby Leśniowskiego-Crohna obejmują szereg problemów zdrowotnych, które mogą dotyczyć prawie każdej grupy narządów w organizmie. Wśród najczęstszych pozajelitowych objawów wyróżnia się zapalenie stawów, zapalenie skóry, choroby oczu, a także zmiany w obrębie wątroby i dróg żółciowych. Zjawisko to jest częstsze w przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna niż w wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego i może występować w różnym czasie – zarówno przed rozpoznaniem, jak i po postawieniu diagnozy. Często związane jest z aktywnością samej choroby zapalnej.

Jakie są cele leczenia achalazji i jakie opcje leczenia są dostępne?

Achalazja to przewlekła choroba, której nie można obecnie całkowicie wyleczyć. Żadne dostępne leczenie nie przywraca prawidłowej funkcji mięśni gładkich ani aktywności zwieracza przełyku. Celem leczenia jest łagodzenie objawów, poprawa opróżniania przełyku oraz zapobieganie postępowi choroby i poszerzaniu przełyku. Dostępne obecnie opcje leczenia achalazji obejmują leczenie farmakologiczne, endoskopowe oraz chirurgiczne.

Leczenie farmakologiczne w przypadku achalazji jest stosunkowo mniej skuteczne niż inne formy terapii. Preparaty takie jak azotany i blokery kanałów wapniowych są najczęściej stosowane. Azotany zwiększają stężenie tlenku azotu (NO) w komórkach mięśni gładkich, co prowadzi do ich rozluźnienia. Z kolei blokery kanałów wapniowych zmniejszają napływ wapnia do komórek, co również obniża ciśnienie w dolnym zwieraczu przełyku (LES). Najczęściej stosowane leki to izosorbide dinitrate (5 mg) i nifedypina (10-30 mg), które przyjmuje się 30 minut przed posiłkami oraz na noc. Głównym ograniczeniem leczenia farmakologicznego są działania niepożądane, takie jak hipotensja, bóle głowy i zawroty głowy. Mimo to, leczenie farmakologiczne jest najmniej skuteczną metodą w przypadku achalazji i powinno być stosowane tylko u pacjentów, którzy nie są kandydatami do terapii endoskopowej lub chirurgicznej.

Botulinum toxin A to neurotoksyna, którą wstrzykuje się do dolnego zwieracza przełyku (LES) w celu zablokowania uwalniania acetylocholiny z synaps nerwowych. Efekt jest tymczasowy, ale utrzymuje się przez okres 3-12 miesięcy, a skuteczność tej terapii wynosi około 80% w ciągu miesiąca od iniekcji. Jednak mniej niż 40% pacjentów pozostaje w remisji po roku, a kolejne iniekcje mogą przynieść poprawę w 75% przypadków. Botulinum toxin jest najczęściej stosowaną metodą endoskopową w leczeniu achalazji, ale ze względu na ograniczoną długoterminową skuteczność, najlepiej jest rezerwować ją dla pacjentów z poważnymi chorobami współistniejącymi, którzy nie są kandydatami do bardziej skutecznych terapii, takich jak miotomia czy peroralna endoskopowa miotomia (POEM).

Peroralna endoskopowa miotomia (POEM) jest nowoczesnym podejściem, które w coraz większym stopniu zastępuje klasyczną chirurgię w leczeniu achalazji. W POEM przeprowadza się cięcie mięśni gładkich przełyku za pomocą endoskopu, co pozwala na uzyskanie długotrwałej poprawy bez konieczności stosowania dużych cięć chirurgicznych. Metoda ta jest szczególnie skuteczna u pacjentów z typem III achalazji, który charakteryzuje się najbardziej opornym przebiegiem choroby.

Miotomia Heller'a (LHM) to klasyczna operacja chirurgiczna stosowana w leczeniu achalazji, polegająca na wycięciu części mięśnia zwieracza przełyku. Operacja ta zwykle odbywa się w połączeniu z fundoplikacją, czyli zabiegiem mającym na celu zapobieganie refluksowi żołądkowo-przełykowemu (GERD). Badania wykazały, że LHM jest bezpieczna i skuteczna, a poprawa objawów choroby występuje u około 90% pacjentów. Jednakże, podobnie jak w przypadku innych metod leczenia, istnieje ryzyko nawrotu objawów po kilku latach, a także ryzyko GERD po operacji, zwłaszcza w przypadku niewłaściwej techniki fundoplikacji.

Ważne jest, aby lekarze dokładnie dobierali metodę leczenia do stanu zdrowia pacjenta oraz etapu choroby. U pacjentów z achalazją, u których nie występują poważne choroby współistniejące, metoda chirurgiczna, taka jak LHM, może być najbardziej skuteczna. Z kolei pacjenci z innymi schorzeniami, zwłaszcza ci w podeszłym wieku, mogą skorzystać z leczenia endoskopowego lub farmakologicznego.

Dodatkowo, zaleca się regularne monitorowanie stanu pacjentów po zakończeniu terapii, aby uniknąć nawrotów choroby lub pojawienia się powikłań, takich jak GERD, który może wymagać dodatkowego leczenia. Diagnostyka za pomocą manometrii wysokiej rozdzielczości (HRM) oraz endoskopowych badań kontrolnych pozwala na wczesne wykrycie ewentualnych problemów i dostosowanie leczenia.

Jakie są kluczowe cechy radiograficzne obstrukcji jelit i jak interpretować obrazy radiologiczne w diagnostyce tych stanów?

Obstrukcja jelit jest jednym z najczęstszych problemów w diagnostyce chorób przewodu pokarmowego. Kluczowym objawem, zarówno w przypadku obstrukcji mechanicznej, jak i funkcjonalnej, jest rozszerzenie jelit. Zasada „trójek” pomaga w definiowaniu patologicznego poszerzenia jelita:

  • Jelito cienkie: 3 cm lub więcej,

  • Okrężnica poprzeczna: 6 cm lub więcej,

  • Jelito ślepe: 9 cm lub więcej.

Istotne jest prawidłowe odróżnienie jelita cienkiego od okrężnicy przy ocenie obstrukcji jelit, korzystając z tej zasady. Jelito cienkie, mimo że zazwyczaj mniejsze, znajduje się w centralnej części jamy brzusznej i posiada charakterystyczne, okrężne, gęste linie, znane jako valvulae conniventes (fałdy okrężne). Tworzą one ciągłą linię wokół jelita, podczas gdy okrężnica ma fałdy haustralne, które nie tworzą takiej linii. Dodatkowo, okrężnica znajduje się zazwyczaj na obrzeżach jamy brzusznej.

Wśród różnic diagnostycznych w przypadku rozszerzonych, wypełnionych powietrzem pętli jelitowych, oprócz obstrukcji jelit, wyróżnia się również ileus paralizowany. Rozróżnienie między tymi dwoma stanami bywa trudne, jednak pewne cechy wskazują na obstrukcję jelita cienkiego. Do tych cech należą: wyraźne rozszerzenie brzucha, rozszerzenie jelita cienkiego przy braku rozszerzenia okrężnicy, a także charakterystyczny układ pętli jelitowych w kształcie drabiny, biegnących od lewego górnego do prawego dolnego kwadrantu jamy brzusznej. Choć mniej wiarygodne, poziomy powietrza i płynu w tej samej pętli jelita cienkiego mogą również stanowić wskazówkę. Często stosowanym terminem jest znak „sznura pereł” (string of pearls), który wskazuje na obecność powietrza w jelicie cienkim.

Ileus paralizowany, choć może powodować podobne objawy jak obstrukcja mechaniczna, wiąże się z innymi czynnikami, takimi jak historia chirurgiczna czy obecność rozszerzonych pętli zarówno jelita cienkiego, jak i okrężnicy.

Radiografia jamy brzusznej jest preferowanym badaniem początkowym w diagnostyce obstrukcji jelita cienkiego, głównie ze względu na swoją szeroką dostępność i niskie koszty. Niemniej jednak, jej skuteczność diagnostyczna wynosi tylko 50-60%, co oznacza, że w przypadku wysokiego podejrzenia obstrukcji, należy rozważyć tomografię komputerową (CT) jako bardziej precyzyjne badanie.

Gallstone ileus, choć rzadko występujący, może prowadzić do poważnych konsekwencji, w tym śmierci, jeśli diagnoza zostanie opóźniona. Charakterystyczne objawy radiologiczne tego stanu to tzw. triada Riglera: pneumobilia, obstrukcja jelita cienkiego oraz obecność kamienia żółciowego w jamie brzusznej, zwykle zablokowanego w okolicy zastawki krętniczo-kątniczej.

W przypadku obecności wodobrzusza, radiografia jamy brzusznej jest mało wrażliwa, dlatego nie powinna być stosowana jako jedyne narzędzie diagnostyczne. Jednak pewne objawy, takie jak centralnie zlokalizowane pętle jelitowe wypełnione powietrzem oraz brak widoczności innych struktur jamy brzusznej, mogą sugerować obecność wodobrzusza. Ultrasonografia jest preferowaną metodą diagnostyczną, także przy przeprowadzaniu paracentezy terapeutycznej.

Kiedy na zdjęciu rentgenowskim występuje gaz w wątrobie, konieczna jest różnicowa diagnoza między pneumobilia a gazem żylnym wątrobowym. Oba przypadki charakteryzują się obecnością gazu w strukturach wątrobowych, ale różnią się lokalizacją. Gaz w żyłach wątrobowych gromadzi się w obwodowej części wątroby, natomiast gaz w przewodach żółciowych gromadzi się w okolicach wnęki wątroby. Chociaż oba przypadki mogą czasami sprawiać trudności w interpretacji, ważne jest rozpoznanie tych zmian w kontekście innych objawów klinicznych.

Radiologia brzuszna dostarcza także cennych informacji w przypadku ciał obcych. Ciała obce radiopakowe, takie jak monety, baterie czy metalowe przedmioty, są łatwe do zobaczenia na zdjęciach rentgenowskich. Warto jednak pamiętać, że obiekty radiolucentne, takie jak drewno czy większość kości ryb, nie będą widoczne w tradycyjnej radiografii.

W przypadku zwapnień wewnątrzbrzusznych, które mogą wskazywać na różne choroby, takich jak kamienie nerkowe, kamienie żółciowe czy zwapnienia w trzustce, również konieczna jest szczegółowa interpretacja obrazów. Zwapnienia mogą występować w wyniku przewlekłych stanów zapalnych lub obecności guzów, a ich lokalizacja i charakterystyka mogą pomóc w postawieniu trafnej diagnozy.

Barium i kontrast wodny (zawierający jod) mają swoje specyficzne zastosowanie w diagnostyce patologii przewodu pokarmowego, w tym przy badaniach fluoroskopowych. Badania podwójnego kontrastu z użyciem baru są szczególnie przydatne w ocenie zmian w obrębie przełyku, żołądka, jelit oraz odbytnicy. Warstwa baru naniesiona na błonę śluzową pozwala uzyskać wyraźny obraz w diagnostyce schorzeń takich jak wrzody, guzki czy zmiany strukturalne przewodu pokarmowego.

Jakie są wskazania do operacji antyrefluksowej?

Choroba refluksowa przełyku (GERD) to schorzenie, które występuje, gdy nieprawidłowy refluks treści żołądkowej do przełyku prowadzi do objawów klinicznych lub uszkodzenia błony śluzowej. Występuje, gdy refluks pojawia się co najmniej dwa razy w tygodniu lub jest na tyle problematyczny, że wpływa na codzienne funkcjonowanie pacjenta. GERD dotyka około jednej trzeciej populacji Stanów Zjednoczonych przynajmniej raz w miesiącu, 10-20% ma objawy co tydzień, a 4-7% codziennie. Warto jednak podkreślić, że nie każda osoba z objawami zgagi cierpi na GERD.

Typowe objawy GERD obejmują zgagę, regurgitację (wsteczne wydostawanie się treści żołądkowej do jamy ustnej), nadmierne wydzielanie śliny (woda słonawa), oraz dysfagię, czyli trudności w przełykaniu. Zgaga jest klasycznym objawem GERD, który charakteryzuje się pieczeniem w okolicy mostka, promieniującym z żołądka w kierunku szyi. Dolegliwości te ustępują po zażyciu leków zobojętniających kwas lub po spożyciu posiłku. Dolegliwości te występują zazwyczaj 30-60 minut po jedzeniu. Istnieją także objawy nietypowe, takie jak kaszel, astma, chrypka, zapalenie krtani, uszkodzenie szkliwa zębów, a także ból w klatce piersiowej, który nie jest związany z chorobami serca. U około 20-25% pacjentów z GERD objawy nietypowe są głównym problemem.

Jeśli chodzi o fizjologię, GERD jest wynikiem osłabienia bariery między żołądkiem a przełykiem, którą stanowi dolny zwieracz przełyku (LES) oraz kąt His. Niewydolność LES, czyli zmniejszenie jego napięcia, prowadzi do patologicznego refluksu. Z kolei w przypadku dużej przepukliny przełykowej, kąt His może zostać utracony, co również prowadzi do problemów z utrzymaniem prawidłowego ciśnienia w okolicy zwieracza. W takim przypadku żołądek może łatwiej przesuwać się ku przełykowi, a zawartość żołądka refluksować do przełyku.

Diagnostyka GERD opiera się na kilku testach. Prześwietlenie kontrastowe przełyku (barium swallow) pozwala ocenić zarówno funkcje, jak i strukturę przełyku, w tym obecność przepukliny przełykowej. Badanie to jest szczególnie przydatne w ocenie wielkości przepukliny, jej zmniejszalności oraz obecności skrócenia przełyku, co może świadczyć o zaawansowanej chorobie. Endoskopia (EGD) służy do wykrywania zapalenia przełyku, przełyku Barretta oraz innych powikłań GERD. Może także pomóc ocenić odpowiedź na leczenie.

Manometria przełyku to badanie, które mierzy ciśnienie w dolnym zwieraczu przełyku oraz ocenę perystaltyki przełyku. Choć nie jest to test diagnostyczny, pomaga w ustaleniu stopnia zaawansowania uszkodzeń przełyku i może pomóc w eliminacji innych problemów motorycznych przełyku, takich jak achalazja. Test pH 24-godzinny jest standardem w diagnostyce GERD, pozwalającym ocenić stopień refluksu kwasu do przełyku oraz jego nasilenie. Test ten jest bardzo czuły i pozwala na obiektywną ocenę związku między objawami pacjenta a występującymi epizodami refluksu.

Niezwykle ważnym aspektem w diagnostyce i leczeniu GERD jest obecność niewydolności LES. W przypadku trwałego uszkodzenia tego zwieracza, gdzie ciśnienie w LES spada poniżej 6 mm Hg, zazwyczaj pojawiają się trudności w kontrolowaniu objawów przy pomocy leczenia farmakologicznego. Niewydolność LES prowadzi do rozwoju przepukliny przełykowej i utraty kąta His, a także może wskazywać na konieczność interwencji chirurgicznej. Trudności w kontrolowaniu objawów, zwłaszcza po zażyciu leków, stanowią ważny punkt wyjścia do rozważenia leczenia operacyjnego.

Wskazania do operacji antyrefluksowej obejmują przypadki, w których farmakoterapia nie przynosi długoterminowej ulgi, w szczególności w sytuacji, gdy pacjent doświadcza trudności z kontrolowaniem objawów, pomimo stosowania leków zobojętniających kwas. Operacja jest również rozważana, gdy dochodzi do uszkodzenia błony śluzowej przełyku, takiego jak przełyk Barretta, lub w przypadkach, w których występuje niewydolność LES i przepuklina przełykowa.

Poziom skuteczności chirurgii antyrefluksowej może różnić się w zależności od etapu choroby oraz obecności innych zaburzeń motorycznych przełyku. U pacjentów z długotrwałym i zaawansowanym GERD, którzy mają już uszkodzoną perystaltykę przełyku, operacja może być mniej skuteczna niż w przypadku osób z mniej zaawansowanymi objawami.

W kontekście leczenia chirurgicznego warto zaznaczyć, że operacje takie, jak fundoplikacja, mogą poprawić jakość życia pacjentów poprzez usunięcie przyczyny refluksu. Niemniej jednak, decyzja o operacji powinna być zawsze indywidualnie rozważona, uwzględniając ogólny stan zdrowia pacjenta oraz inne ewentualne problemy żołądkowo-przełykowe.

Jak metoda Hoheisela zrewolucjonizowała badania nad rozkładem liczb pierwszych?
Jak osobowość Donalda Trumpa kształtowała jego polityczną drogę?
Jak poprawnie generować losowe nazwy plików w języku Rust
Jak oprogramowanie wspomaga nauczanie matematyki?