Decyzja o przejściu na produkcję filmów pornograficznych na taśmie wideo, jak zauważył Holliday, była wynikiem ekonomii. W miarę jak rynek kinowy kurczył się, producenci mogli kręcić pięć filmów wideo po 20 000 dolarów każdy, uzyskując szybszy zwrot z inwestycji, niż w przypadku jednej produkcji filmowej za 100 000 dolarów. Dosłownie każdy, kto potrafił obsługiwać kamerę, mógł stać się reżyserem porno. W ten sposób wideo całkowicie zmieniło gospodarkę pornografii.

Na początku lat 80-tych, producenci pornografii byli początkowo niechętni do wykorzystania technologii wideo, ale z biegiem lat ich opór stopniowo zniknął. W 1983 roku powstało tylko 400 filmów porno na wideo, z czego 92% stanowiły transfery filmów. Pięć lat później liczba ta wzrosła do niemal 1400 tytułów, z których 96% było kręconych bezpośrednio na wideo. Bill Higgins przyznał: „Prawda jest taka, że wideo było lepsze dla pornografii niż film kiedykolwiek było. Nikt z nas nie chciał się do tego przyznać, bo baliśmy się, że porzucimy część naszego rzemiosła.” Produkowano tak dużo, że wkrótce pojawił się kryzys w przemyśle porno. Konkurencja na rynku stawała się coraz bardziej intensywna, a nowe firmy zaczęły masowo wprowadzać na rynek tanie produkcje wideo. W rezultacie zjawisko „nadmiaru wideo” stało się jednym z głównych tematów w branżowych czasopismach, takich jak Adult Video News, które ostrzegały: „Nadmiar jest realny”.

Z roku na rok pojawiało się coraz więcej producentów, którzy zaczęli wypuszczać dziesiątki tanich produkcji wideo, co doprowadziło do gwałtownego spadku jakości. Konsumenci narzekali na „słabo wyprodukowane” kasety z „marnym oświetleniem”, „trzęsącą się kamerą”, „brakującą fabułą” i „nudnymi” scenografiami. Eksperci branżowi ubolewali nad zjawiskiem, które polegało na produkowaniu masy tanich filmów, nie zwracając uwagi na jakość. W rezultacie ceny hurtowe wszystkich kaset, w tym dobrze wykonanych filmów, spadły, a przemysł wkrótce znalazł się w trudnej sytuacji. Choć kobiety podejmowały decyzje o wynajmie filmów porno w niemal połowie przypadków, zaledwie kilka produkcji skierowanych było do „kobiecego rynku”, który ceniłby bardziej romantyzm, pasję, realizm i subtelniejszą erotykę.

W obliczu tej taniości i masowego zalewu produkcji, marketing stał się kluczowym elementem przetrwania w tym nowym przemyśle. Jedną z ważniejszych strategii stało się tworzenie subgatunków, które zaspokajały określone, specyficzne gusta konsumentów. W ten sposób powstały filmy skierowane do określonych grup odbiorców, jak na przykład filmy oparte na relacjach między rasami, które zyskały popularność w połowie lat 80-tych. W tym czasie rozpowszechniono wideo skierowane do rynku czarnoskórych i interracial. Zmiany w obrębie tych subgatunków są dowodem na to, jak różnice rasowe stały się towarem na rynku porno.

Wzrost produkcji wideo pornograficznego sprawił, że czarnoskórzy aktorzy stali się coraz bardziej pożądanym elementem na rynku. W 1985 roku, według badań przeprowadzonych przez AVN, 93 z 100 sklepów wideo oferowało produkcje z czarnoskórymi aktorami lub filmami interracial. Z kolei w badaniach, które objęły 1500 konsumentów, „czarne i interracial” filmy znalazły się na drugim miejscu pod względem popularności, zaraz po filmach lesbijskich.

Jednak mimo popytu na filmy z czarnoskórymi aktorami, ta nisza nie była traktowana poważnie przez producentów. Produkcje wideo oparte na tej tematyce były traktowane z takim samym lekceważeniem jak wszystkie inne tanie produkcje, które powstawały w latach 80-tych. W rezultacie, choć czarnoskórzy aktorzy stali się symbolem atrakcyjności na rynku pornograficznym, ich filmy nie zawsze miały wysoką jakość produkcji.

Produkcja filmów wideo, która zaczęła zyskiwać na popularności w połowie lat 80-tych, była również związana z szerszym zjawiskiem komercjalizacji czarnoskórej seksualności, co miało znaczący wpływ na kształtowanie się wizerunku czarnych aktorów w przemyśle porno. Sytuacja ta doskonale obrazuje przykład Vanessa Williams, pierwszej czarnoskórej Miss Ameryki, której zdjęcia zostały użyte w magazynie Penthouse bez jej zgody. To wydarzenie miało ogromny wpływ na kształtowanie się rynku, który nie tylko zyskał nowe wymiary w kwestii erotycznych preferencji, ale również ujawnił ukryte mechanizmy rasowe w komercjalizacji ludzkiej seksualności.

Pomimo dynamicznego rozwoju branży, wideo porno w latach 80-tych zmieniło sposób, w jaki konsumenci, producenci, dystrybutorzy i sprzedawcy patrzyli na film pornograficzny. Niska jakość produkcji i nadmiar treści zmusiły przemysł do poszukiwania nowych strategii marketingowych, a w rezultacie pojawiły się nowe podejścia, takie jak nacisk na stworzenie „systemu gwiazd” wśród aktorów porno. Przemiany te miały głęboki wpływ na sposób, w jaki seks wideo był postrzegany przez widzów, a także na formy reklamy, które zaczęły dominować w branży.

Zjawisko to nie tylko wpłynęło na sposób produkcji filmów, ale także ukształtowało sposób postrzegania erotyzmu w kinie oraz w jego związek z rynkiem masowym.

W jaki sposób pornografia wykorzystywała stereotypy rasowe w latach 80-tych i 90-tych?

Gregory Hippolyte, znany również jako Greg Dark, student filmu na Uniwersytecie Nowojorskim, oraz Walter Gernert, który przyjął pseudonim Walter Dark, byli twórcami, którzy zrewolucjonizowali przemysł pornograficzny lat 80-tych i 90-tych. Podjęli się produkcji filmów, które były odważne, pełne kontrowersyjnych tematów i charakteryzowały się oryginalnym podejściem do przedstawiania czarnoskórej tożsamości w pornografii. Dark, który sam siebie określał mianem „Salvadora Dalego porno”, wyjaśniał swoje zainteresowanie tworzeniem czarnych filmów erotycznych z własnej perspektywy: „Kiedy postanowiłem nakręcić czarną taśmę, chciałem podejść do tego jak do filmu o kulturze ulicznej, czarnej kultury ulicznej”.

Podczas pobytu w Oakland, Kalifornia, gdzie grał w tenisa na lokalnych kortach, Dark poznał czarnoskórych mężczyzn z ubogich, głównie robotniczych dzielnic, którzy „mieli mnóstwo historii do opowiedzenia”. W filmach Dark Brothers (Braci Dark) czarnoskórzy mężczyźni najczęściej pojawiają się jako sutenerzy i drobni przestępcy. Zgodnie z relacjami Grega Darka, te krótkie spotkania z mężczyznami z Oakland miały zasadniczy wpływ na to, jak postrzegał on reprezentację czarnoskórej męskości w pornografii. „Wstawiałem czarnoskórych ludzi do moich filmów jako karykatury”, wyjaśniał. „Podobnie jak graffiti uliczne, niemalże”. Dark stwierdzał, że jego wejście do przemysłu pornograficznego było wynikiem chęci ukazania elementów życia ulicznego. „Środkowa Ameryka ma fantazje o oglądaniu freak show. To, co zrobiły Bracia Dark, to przekształcenie porno w dziwaczne przedstawienia z muzyką i sytuacjami, które stają się absurdalne... Staramy się przesunąć granice do najbardziej kontrowersyjnych form”.

Takie podejście Grega Darka do czarnoskórej męskości jako „karykatury” jest szczególnie interesujące, jeśli spojrzymy na problematykę spektakularnego odbioru i konsumowania czarnej kultury w porno. Karykatury, które Dark produkował, były próbą imitacji wyobrażonej czarnoskórej tożsamości w formach, które były zgodne z definicją „karykatury”: zniekształcone, gorsze i groteskowe. Laura Kipnis zauważyła, że cała pornografia opiera się na karykaturze, przedstawiając fantastyczne i alegoryczne obrazy, które dotykają najgłębszych zakamarków naszej kultury i psychiki. Pornografia wykorzystuje stereotypy i fantazje na temat czarnoskórej seksualności, eksplorując lęki i pragnienia związane z rasową dominacją i podporządkowaniem w kontekście białych i czarnych aktów seksualnych.

Greg Dark uważał się za pioniera czarnej pornografii. „Myślę, że wielu dystrybutorów było staroświeckich. Nie myśleli, że mogliby sprzedać swoje produkty wśród białych i czarnych z klasy średniej i niższej… Wydaje mi się, że byłem jednym z pierwszych, którzy używali białych i czarnych w tym samym filmie… Ta przestrzeń była przez długi czas ignorowana”. W rzeczywistości przemysł pornograficzny postrzegał Darka i zespół Braci Dark jako innowatorów w tworzeniu filmów hardcore. W porównaniu do masowej produkcji tanich i nieoryginalnych filmów, produkcje Braci Dark wyróżniały się oryginalnym podejściem, kreatywnością i dbałością o wyraziste, często kontrowersyjne tematy. Ich filmy były znane z przedstawiania skrajnych i dziwacznych scen seksualnych, które były realizowane z pełnym zaangażowaniem i radością.

W 1985 roku Bracia Dark wyprodukowali swoją pierwszą produkcję erotyczną z rasistowską komedią – „Let Me Tell Ya 'Bout White Chicks”. Reklamowano ją jako „oryginalną klasykę międzyrasową”. Film ten wykorzystał stereotypy dotyczące niepohamowanych pragnień czarnych mężczyzn do białych kobiet. Bohaterowie filmu, czarnoskórzy mężczyźni, w tym sutener (Jack Baker), opowiadają o swoich seksualnych przygodach z białymi kobietami. Jednym z głównych wątków filmu jest postać czarnego mężczyzny, który początkowo opiera się temu przekonaniu, by w końcu, po zetknięciu się z białą kobietą, ulec pokusie. Czarnoskórzy mężczyźni w filmie są przedstawiani jako przestępcy, którzy wkraczają na terytorium białej patriarchii i zdobywają to, co dla białych mężczyzn jest najcenniejsze – białą kobiecość. Jednak, mimo że postaci te reprezentują zdeprawowanych przestępców, wykonują one również pewną „pracę” na rzecz białego męskiego dominowania.

Sama konstrukcja tej erotycznej fantazji jest podporządkowana białemu spojrzeniu – to białe męskie oko czerpie przyjemność z fetyszyzacji czarnoskórej seksualności, postrzeganej przez pryzmat władzy i zagrożenia. Czarnoskórzy mężczyźni, którzy występują w filmach takich jak „White Chicks”, reprezentują wyobrażenie o granicach zakazanej seksualności, jednak to białe spojrzenie i biała męska wyobraźnia sterują całym procesem produkcji tej pornograficznej fantazji.

Warto dodać, że chociaż Bracia Dark stworzyli film pełen rasistowskich stereotypów, to sama produkcja tego filmu wiązała się z udziałem czarnoskórych aktorów, którzy byli współtwórcami tych fantazji. Scenariusz do „White Chicks” miał najprawdopodobniej napisać Jack Baker, czarnoskóry aktor grający rolę sutenera. To wskazuje na aktywną rolę czarnoskórych artystów w tworzeniu pornografii w tym okresie, co stanowi ważny kontekst do zrozumienia procesu produkcji tego rodzaju filmów. Czarni aktorzy, choć często odgrywali stereotypowe role, byli zaangażowani w kształtowanie erotycznych narracji i nie postrzegali swojej pracy jedynie jako podporządkowanie białym fantazjom.

Jak czarnoskóre aktorki porno negocjowały swoje role w przemyśle pornograficznym?

W przemyśle filmów dla dorosłych, zwłaszcza w latach 80., czarnoskóre aktorki, takie jak Jeannie Pepper i Sahara, musiały zmagać się z trudnymi i często ograniczającymi rolami, które wciąż były naznaczone rasistowskimi stereotypami. W kontekście produkcji filmów takich jak Let Me Tell Ya ’Bout Black Chicks, gdzie czarnoskóre kobiety były ukazywane w roli obiektów erotycznych w ramach rasistowskich fantazji, aktorki te musiały znaleźć sposób na negocjowanie swoich ról, zachowując przy tym pewien poziom kontroli nad swoją karierą.

Jeannie Pepper, choć początkowo zauważyła rasistowski charakter wielu produkcji skierowanych do czarnoskórej publiczności, starała się patrzeć na te projekty z perspektywy zawodowej. Rola czarownicy voodoo w Black Chicks była dla niej okazją do wyrażenia siebie, a także do odgrywania roli, która miała w sobie elementy mocy i kontroli nad mężczyznami. W przeciwieństwie do ról służących, które były jej przydzielane, postać czarownicy była bardziej złożona, pełna uroku i mrocznej atrakcyjności. W ten sposób Jeannie starała się nadać swojej postaci więcej głębi i indywidualności, wykorzystując każdą możliwą szansę na kreatywność.

Pomimo tego, że niektóre z filmów z jej udziałem były bardzo kontrowersyjne i naznaczone stereotypami, Jeannie postrzegała je jako etap w swojej karierze. Wierzyła, że udział w takich produkcjach może być trampoliną do większej kariery, a także sposobem na pokazanie światu czarnoskórej seksualności, choć w formie uproszczonej i wyidealizowanej. Dla niej, ważne było, aby pomimo rasistowskich tematów, zachować poczucie kontroli i kreatywności.

Z kolei Sahara, inna czołowa postać w branży w latach 80., miała własne wątpliwości dotyczące uczestnictwa w tego typu produkcjach. Choć początkowo rozważała rolę w Black Chicks, jej obawy związane z długofalowymi konsekwencjami tej decyzji były silniejsze. Właśnie przez to, że dorastała w Georgii, gdzie kwestie rasowe były nieustannie obecne, Sahara czuła, że jej kariera mogłaby zostać zniszczona przez jedno nieodpowiedzialne posunięcie. Decyzja, by nie brać udziału w tej produkcji, wynikała nie tylko z osobistych przekonań, ale i z obawy o długofalowy wpływ na jej życie zawodowe. W końcu Sahara, mimo początkowego sukcesu, zniknęła z branży już w 1989 roku.

Rola czarnoskórej aktorki w przemyśle pornograficznym zawsze była nacechowana dodatkowymi trudnościami, wynikającymi z rasizmu, seksizmu i ograniczonych możliwości wyboru ról. Czarnoskóre aktorki często były przypisane do ról służących, które w kulturze popularnej były symbolem podporządkowania i podporządkowanego statusu. Takie role, choć finansowo opłacalne, były także obciążone stygmatem, który mógł dotknąć ich życie zawodowe na długo po zakończeniu kariery.

Niemniej jednak, nawet w tych warunkach, aktorki te próbowały znaleźć sposób na kontrolowanie swojej obecności w przemyśle, negocjując warunki pracy i, jeśli to możliwe, wybierając role, które dawały im większą swobodę artystyczną. Choć system przemysłowy i społeczny często stawiał przed nimi trudne wybory, czarnoskóre aktorki w filmach dla dorosłych były w stanie zrealizować swoje ambicje, niekiedy podważając stereotypy i traktując swoje role jako pole do wyrażania osobistej kreatywności.

Warto zauważyć, że choć czarnoskóre aktorki w pornografii lat 80. były często ograniczane przez rasistowskie i seksistowskie tropy, to jednocześnie miały swoje własne przestrzenie do działania, w których mogły reinterpretować i podważać te stereotypy. Dla wielu z nich praca w tej branży była nie tylko sposobem na zarobek, ale także formą wyzwolenia od tradycyjnych ról społecznych przypisanych czarnoskórym kobietom. W tym kontekście ich praca była zarówno artystycznym wyzwaniem, jak i próbą negocjowania swojej tożsamości w trudnym, a często brutalnym środowisku.

Jak kobiety wchodzą w branżę porno: Motywacje, wybory i wyzwania

Branża porno, choć wciąż obarczona wieloma kontrowersjami, przyciąga do siebie różnorodne osoby, z różnymi historiami i doświadczeniami. Kobiety, które decydują się na pracę w tej branży, mają niezwykle zróżnicowane motywacje i perspektywy. Wbrew popularnym wyobrażeniom, nie można stworzyć jednej definicji tego, kim są czarnoskóre aktorki porno, z jakich rodzin pochodzą, ani w jaki sposób ich przeszłość wpłynęła na decyzję o pracy w przemyśle pornograficznym. Wśród nich znajdują się osoby z rodzin robotniczych, jak i te, które wychowały się w rodzinach klasy średniej. Wiele z nich posiada wykształcenie średnie, niektóre ukończyły studia wyższe. Wiele z nich dorastało w domach, w których seksualność była traktowana bardzo restrykcyjnie, ale są i takie, które miały większą swobodę w odkrywaniu tej sfery życia. Część z nich jest matkami wychowującymi samotnie dzieci, a wiele wspiera finansowo swoich rodziców, rodzeństwo lub dalszą rodzinę. Większość z kobiet, które miałam okazję poznać, traktuje występy w porno jako pracę.

Jednym z najczęstszych powodów, dla których kobiety wchodzą do tej branży, jest oczywiście kwestia finansowa. Wiele aktorek podkreśla, że głównym motywem była chęć zarobienia pieniędzy, a nie, jak często się sądzi, desperacja czy brak innych opcji zawodowych. Jak mówi Dee, performerka, z którą rozmawiałam: „Pieniądze, seks, sława – to w tej kolejności”. Słowa te doskonale ilustrują pragmatyzm, z jakim wiele kobiet podchodzi do tej decyzji. Dla wielu z nich pornografia to po prostu sposób na szybkie i stosunkowo łatwe zarobienie dużej ilości pieniędzy w krótkim czasie. W zależności od sceny, stawki wynoszą od 300 do 2000 dolarów za jeden dzień pracy. Dla wielu z nich oznacza to możliwość opłacenia rachunków czy wynajmu mieszkania z jednego dnia pracy, co w tradycyjnych zawodach mogłoby zajmować tydzień lub miesiąc.

Crystal, która zaczęła występować w filmach dla dorosłych zaraz po osiemnastce, wyjaśnia: „Robię to, ponieważ potrzebuję pieniędzy na szkołę, na samochód, na dom. Naprawdę chcę zostać pielęgniarką”. Dla innych kobiet praca w pornografii to sposób na sfinansowanie dalszego kształcenia. Sandi Beach, dwudziestoletnia Latynoska, która dopiero rozpoczęła swoją karierę w tej branży, opowiada: „Nie planuję kontynuować tego jako kariery, po prostu chcę zarobić na studia. Mój kierunek to prawo, a dodatkowo programowanie komputerowe. To po prostu łatwy sposób na zarabianie i równoczesne realizowanie moich celów edukacyjnych”.

Nie ma nic zaskakującego w tym, że kobiety, szczególnie te z mniejszymi zasobami finansowymi, decydują się na taką pracę. Koszt edukacji w Stanach Zjednoczonych jest astronomiczny, a wiele osób z mniejszościowych środowisk nie ma wystarczających funduszy, by sfinansować studia. W pornografii łatwiej jest znaleźć dobrze płatną pracę, która nie wymaga wcześniejszego doświadczenia. W tym kontekście kobiety traktują porno jako przejściowy etap, który pomoże im zebrać pieniądze na inne cele zawodowe lub osobiste.

Porno stało się również atrakcyjne z powodu elastyczności pracy. Performerki nie muszą pracować w tradycyjnym systemie 9-5, co pozwala im na lepsze dostosowanie godzin pracy do życia rodzinnego czy innych obowiązków. Tak było w przypadku Lola Lane, która opowiedziała o tym, jak łatwo zarabiać w tej branży, pracując tylko dwa dni w tygodniu, co pozwalało jej spędzać więcej czasu z rodziną. „Mam dziecko. Lubię być w domu, pomagać mu w nauce. Chcę mieć czas na jego gry. W handlu detalicznym nigdy nie miałam wolnej soboty” – mówi.

Również Sinnamon Love, która przez długi czas pracowała na pełen etat w handlu detalicznym, postanowiła spróbować swoich sił w porno, kiedy miała trudności finansowe i nie mogła poradzić sobie z codziennymi obowiązkami. „Miałam dwoje małych dzieci, męża, z którym zdecydowałam się rozstać, dwa etaty i studia. Znalazłam się w sytuacji, w której musiałam szukać alternatywy. Chciałam mieć więcej czasu dla moich dzieci, nie rezygnując z nauki” – opowiada o początkach swojej kariery. Dzięki pracy w porno mogła zredukować liczbę godzin pracy, a jednocześnie zapewnić swojej rodzinie lepsze życie. Wkrótce przekonała się, że ta branża daje jej szansę na dalszy rozwój zawodowy, jednocześnie pozwalając na realizację osobistych aspiracji.

To, co wyróżnia większość kobiet, które pracują w porno, to ich realizm i pragmatyzm w postrzeganiu tej pracy. Zamiast postrzegać to jako formę ofiary czy uległości, wiele z nich traktuje porno jako po prostu wybór zawodowy, który pozwala im na szybsze osiągnięcie finansowej niezależności. Większość nie szuka sławy, lecz stabilności finansowej i możliwości osiągnięcia innych celów życiowych. Jak mówi Angel Eyes, która zaczęła występować w porno z powodu potrzeby finansowej: „Ludzie mówią, że nie wrócą do normalnej pracy. Ja na pewno wrócę, ale teraz to, co robię, pomaga mi się utrzymać. To, co lubię robić…”.

Część kobiet, mimo początkowych trudności, po czasie decyduje się na pełnoetatową karierę w przemyśle porno, zwłaszcza gdy widzą, jak duże zyski przynosi ta praca. W branży tej nie chodzi tylko o „sławę” – najczęściej jest to sposób na przetrwanie, realizację własnych celów życiowych, a także finansowe wsparcie rodziny.

Warto jednak pamiętać, że decyzja o pracy w tej branży nie jest wynikiem jedynie impulsu czy chwilowej potrzeby. Dla wielu kobiet jest to świadomy wybór, który podyktowany jest kalkulacją finansową, elastycznością pracy oraz chęcią uzyskania niezależności finansowej. Choć temat pornografii często budzi kontrowersje, warto spojrzeć na tę branżę z perspektywy wyborów zawodowych, które mają swoje przyczyny i uzasadnienia w realiach ekonomicznych współczesnego świata.