Kardiomiopatia rozstrzeniowa (DCM) u dzieci to poważne schorzenie, które prowadzi do nieodwracalnego rozszerzenia jam serca i osłabienia funkcji skurczowej mięśnia sercowego. W przypadku pacjentów z DCM, którzy równocześnie zmagają się z nadciśnieniem płucnym (PAH), zarządzanie stanem zdrowia staje się jeszcze bardziej skomplikowane, szczególnie w kontekście operacyjnym. Dzieci z tymi schorzeniami często wykazują objawy niewydolności serca, takie jak zaburzenia rytmu serca, poszerzenie przedsionków, oraz zwiększone ciśnienie w tętnicy płucnej. Odpowiednia interwencja, zarówno farmakologiczna, jak i chirurgiczna, jest kluczowa w poprawie jakości życia oraz w zapobieganiu nagłym zgonem.

W diagnostyce DCM u dzieci bardzo istotne jest dokładne obrazowanie serca, w tym echokardiografia, która może ujawnić powiększenie całego serca, szczególnie lewej komory. Zmiany te często obejmują powiększenie przedsionka lewego, a także niewłaściwą ruchomość przegrody międzykomorowej, co może sugerować nieregularność w mechanice pracy serca. Echokardiografia może także ujawnić zmiany w zaworach serca, takie jak regurgitacja trójdzielna, zwężenie otworów koronarnych czy pogrubienie przegrody. W przypadku takich dzieci również diagnostyka genetyczna odgrywa kluczową rolę. Mutacje w genie SCN5A, które mogą być związane z kardiomiopatią, powinny być brane pod uwagę, zwłaszcza gdy pojawiają się objawy arytmii i zmniejszonej wydolności serca.

W przypadku pacjentów, u których zdiagnozowano DCM z PAH, leczenie farmakologiczne jest niezbędne. Leki takie jak bosentan i tadalafil są stosowane w celu obniżenia ciśnienia płucnego, co ma na celu poprawę funkcji serca oraz zmniejszenie ryzyka dalszych komplikacji. Dodatkowo, metoprolol może być stosowany do kontrolowania rytmu serca, podczas gdy furosemid i spironolakton pomagają w usuwaniu nadmiaru płynów, co zmniejsza obciążenie serca. Captopril z kolei działa ochronnie na funkcję serca, zapobiegając jego dalszej degeneracji.

Pomimo intensywnego leczenia, niektóre dzieci mogą doświadczać epizodów nagłego omdlenia, szczególnie po wysiłku fizycznym, jak np. intensywne płacze. Objawy takie jak sinica warg, utrata przytomności oraz zimny pot są charakterystyczne i wymagają szybkiej reakcji medycznej. Z kolei na podstawie echokardiografii po dwóch miesiącach od rozpoczęcia leczenia, może być zauważalne dalsze powiększenie serca, szczególnie lewej komory, i podwyższone ciśnienie w tętnicy płucnej.

Zarządzanie dzieckiem z DCM i PAH w warunkach szpitalnych, szczególnie przed operacją, wiąże się z precyzyjnym monitorowaniem parametrów życiowych. Podczas przygotowania do zabiegu znieczulającego, ważne jest zapewnienie odpowiedniego dostępu dożylnym do wlewu leków, jak również kontrolowanie ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca. Anestezjolodzy muszą zachować szczególną ostrożność w przypadku dzieci z ciężką niewydolnością serca i nadciśnieniem płucnym, aby uniknąć kryzysów nadciśnienia płucnego, które mogą wystąpić w czasie zabiegu. Utrzymanie odpowiedniego balansu pomiędzy objętością krwi a ciśnieniem jest kluczowe, by zapobiec dalszym komplikacjom i zapewnić stabilność hemodynamiczną.

Dzieci z DCM i PAH wymagają także dokładnej oceny funkcji oddechowej, szczególnie w kontekście znieczulenia ogólnego. Pacjenci ci powinni być monitorowani pod kątem ewentualnych zaburzeń oddychania i na czas operacji wymagać mogą wentylacji mechanicznej. W przypadku wystąpienia zaburzeń w oddychaniu, leki takie jak Sugammadex mogą być stosowane w celu zniesienia działania relaksantów mięśniowych i przywrócenia spontanicznego oddechu.

W przypadku takich pacjentów niezwykle ważne jest nie tylko leczenie farmakologiczne, ale także wieloaspektowa rehabilitacja, obejmująca odpowiednie dostosowanie diety, aktywności fizycznej oraz psychicznej opieki wspierającej. Należy również stale monitorować funkcję serca, by zapobiec dalszym epizodom niewydolności, a także w razie potrzeby wprowadzić odpowiednie zmiany w leczeniu farmakologicznym.

Zarządzanie dziećmi z DCM i PAH wymaga współpracy wielu specjalistów, w tym kardiologów, anestezjologów, pulmonologów oraz specjalistów zajmujących się rehabilitacją dzieci. Dzięki nowoczesnym metodom diagnostycznym i terapeutycznym, możliwe jest poprawienie jakości życia pacjentów oraz znaczące wydłużenie czasu ich przeżycia. Jednakże, każde dziecko wymaga indywidualnego podejścia, aby skutecznie zarządzać chorobą i uniknąć najcięższych konsekwencji.

Zarządzanie znieczuleniem podczas operacji korekcji Tetralogii Fallota u niemowlęcia z napadami Tet

W przypadku korekcji Tetralogii Fallota (TOF), precyzyjne zarządzanie znieczuleniem jest kluczowe, zwłaszcza w kontekście wystąpienia napadów Tet, które stanowią jedno z najczęstszych zagrożeń w czasie operacji. U dzieci z TOF, napady Tet (Tet spells) są wynikiem nagłego pogorszenia przepływu krwi przez płuca, co prowadzi do gwałtownego spadku saturacji tlenem i nasilenia objawów sinicy. Podstawowym mechanizmem napadów jest wzrost prawej-lewej przetoki krwi, często związany z zaburzeniem oporu naczyniowego i niewłaściwą równowagą pomiędzy oporem systemowym a płucnym.

W przedstawionym przypadku, pięciomiesięczne niemowlę z TOF i przetrwałym otworem owalnym (PFO) zostało przyjęte do szpitala w celu wykonania operacji naprawczej. Objawy kliniczne nasilały się przy płaczu dziecka, prowadząc do pogorszenia niebieskawego zabarwienia warg oraz dramatycznego spadku saturacji tlenem (SpO2) do poziomu 77% w powietrzu atmosferycznym. Było to wczesnym sygnałem zbliżającego się napadu Tet, który pogłębił się w trakcie operacji, gdy chirurg rozpoczął ekspozycję na tętnicę płucną. Pomiar stężenia dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu (ETCO2) wykazał gwałtowny spadek, a SpO2 spadło do 30%, co jednoznacznie sugerowało wystąpienie napadu Tet.

W odpowiedzi na te zmiany, zastosowano intensywne interwencje mające na celu przywrócenie stabilności hemodynamicznej i odwrócenie negatywnych skutków napadu. Podstawowym działaniem było zapewnienie odpowiedniej wentylacji tlenowej, a także szybka infuzja płynów, w tym roztworu Ringer’a, w celu zwiększenia objętości krwi krążącej. Dodatkowo, wprowadzono fenylefrynę do podniesienia oporu naczyniowego, co miało na celu poprawę ciśnienia tętniczego oraz utrzymanie wydolności krążenia systemowego. Poprawa saturacji tlenem nastąpiła stopniowo po rozpoczęciu powyższych działań, co pozwoliło na kontynuowanie operacji.

Zarządzanie znieczuleniem w tym przypadku wymagało szczególnej uwagi, ponieważ dzieci z TOF mogą reagować w sposób bardzo wrażliwy na zmiany ciśnienia krwi, natlenienia oraz równowagi gazowej. Kluczowym elementem jest monitorowanie podstawowych parametrów, takich jak częstość akcji serca (HR), ciśnienie tętnicze (ABP) oraz saturacja tlenem (SpO2), a także precyzyjne dostosowanie podaży leków anestezjologicznych, takich jak propofol, sufentanyl, rokuronium oraz sevofluran, które muszą być stosowane w taki sposób, aby zapewnić odpowiednią głębokość znieczulenia (BIS w zakresie 40-60).

W przypadku dzieci z TOF należy również uwzględnić ryzyko wystąpienia arytmii pooperacyjnych, takich jak nadkomorowe tachykardie ektopowe (JET), które mogą wystąpić na skutek uszkodzenia węzła przedsionkowo-komorowego podczas ekspozycji na drogi wyjściowe prawej komory serca. Deksmedetomidyna, stosowana w trakcie operacji, wykazała działanie ochronne w zmniejszeniu częstości tych arytmii. Monitorowanie stanu układu krzepnięcia, w tym ocena funkcji płytek krwi za pomocą urządzenia Sonoclot, również jest istotnym elementem prewencyjnego podejścia do krwawień, które mogą wystąpić w wyniku długotrwałego niedotlenienia przedoperacyjnego, prowadzącego do wzrostu lepkości krwi.

Należy również pamiętać, że dzieci z TOF często wymagają modyfikacji strategii wentylacji w celu obniżenia oporu naczyniowego płuc, zwłaszcza przed i po krążeniu pozaustrojowym (CPB). Zastosowanie umiarkowanej hipowentylacji i regulacja częstotliwości wentylacji mają kluczowe znaczenie w zapobieganiu nadmiernemu wzrostowi ciśnienia płucnego, co może dodatkowo pogorszyć stan dziecka.

Wszystkie te działania wymagają od anestezjologa nie tylko dogłębnej wiedzy medycznej, ale również elastyczności w podejmowaniu decyzji w sytuacjach kryzysowych, które mogą wystąpić w trakcie operacji. Monitorowanie funkcji układu krążenia i oddychania jest kluczowe, a każde odchylenie od normy powinno być natychmiast korygowane, aby zapewnić jak najwyższy poziom bezpieczeństwa pacjenta.