In de Amerikaanse verkiezingen van 2016 speelde de steun voor Donald Trump een cruciale rol in de uitkomst van de verkiezingen, vooral in de counties waar bepaalde sociaaleconomische en demografische factoren invloed hadden op de stemgedrag. De verdeling van de Trump-stemmen, evenals de relatie met Mexicaanse immigratie en handel, is opvallend complex en lijkt niet te corresponderen met de narratieven die Trump zelf naar voren bracht in zijn campagne.

De eerste observatie die opvalt, is dat counties die in 2016 sterk voor Trump stemden, vaak gebieden waren met weinig Mexicaanse immigranten. Vooral het Midwesten en de noordelijke staten vertoonden een opvallend lage concentratie van Mexicaanse immigranten, maar daar steeg de steun voor de Republikeinse kandidaat aanzienlijk. Dit suggereert dat de aantrekkingskracht van Trump’s boodschap, die vaak focuste op het tegengaan van Mexicaanse immigratie, juist groter was in gebieden waar de aanwezigheid van Mexicaanse immigranten minimaal was. Dit patroon wordt duidelijk geïllustreerd in de geografische kaarten die de verdeling van de Trump-stemmen en het percentage Mexicaanse immigranten per county tonen. Counties met een hogere concentratie van Mexicaanse immigranten, zoals in Californië en New Mexico, toonden veel minder steun voor Trump, in tegenstelling tot de meer landelijke en industriële gebieden zonder significante Mexicaanse bevolkingsgroepen, waar zijn populariteit juist toenam.

Opvallend is ook dat, hoewel Trump zijn campagne vaak baseerde op anti-immigratie- en anti-handelspolitieken, counties met hogere niveaus van Mexicaanse handel niet altijd de verwachte correlatie vertoonden. Zo was er weinig steun voor Trump in gebieden met veel Mexicaanse importen, bijvoorbeeld langs de Pacifische kust en in New England, terwijl gebieden met weinig Mexicaanse importen of exporten vaak de grootste steun voor Trump vertoonden. Dit roept de vraag op waarom juist de counties met weinig economische relaties met Mexico de meeste steun voor Trump gaven.

Statistische modellen bevestigen de bovenstaande bevindingen. Bij de analyse van 373 congresdistricten blijkt dat de steun voor Trump groter was in regio’s met minder Mexicaanse immigratie. Dit patroon geldt zelfs als we kijken naar verschillende indicatoren van immigratie, zoals het percentage niet-genaturaliseerde Mexicaanse immigranten. Wat verder opvalt, is dat de relatie tussen Trump’s steun en handel met Mexico sterk negatief is: het lijkt erop dat de steun voor Trump juist groter was in regio’s waar weinig Mexicaanse producten werden geïmporteerd.

De economische context biedt geen eenvoudige verklaring voor deze bevindingen. Hoewel een populaire verklaring zou kunnen zijn dat de stemmers in de regio's met weinig Mexicaanse immigranten of handel economisch zouden lijden onder de globalisering en de instroom van goedkope arbeidskrachten, blijkt uit het onderzoek dat deze gebieden juist vaak economisch geprofiteerd hebben van immigratie en handel. Immigratie en handel met Mexico hebben namelijk veelal een positief effect op de lokale economieën, wat in strijd is met het narratief van Trump dat stelt dat deze elementen schadelijk zijn voor de Amerikaanse werkgelegenheid en levensstandaard.

Wat de stemkeuze verder beïnvloedde, was de mate van opleiding en het inkomen van de stemmers. Uit de gegevens blijkt dat minder goed opgeleide en lager betaalde witte kiezers vaak de voorkeur gaven aan Trump, vooral in regio’s met een hoge werkgelegenheid in de maakindustrie. Deze demografische groepen voelden zich economisch kwetsbaar en zagen in Trump een kandidaat die hen zou beschermen tegen de negatieve effecten van immigratie en de globalisering, hoewel deze zorgen vaak onterecht waren volgens de economische analyse. De steun voor Trump was dus niet zozeer een gevolg van daadwerkelijke economische schade door immigratie of handel, maar eerder van de perceptie van bedreiging en de wens om een beschermende, nationalistische politiek te omarmen.

Naast de sociaaleconomische factoren speelt ook de politieke identiteit een belangrijke rol. Trump’s boodschap over Mexicaanse immigratie en handel sprak vooral die kiezers aan die zich niet alleen zorgen maakten over de economische effecten, maar ook over culturele veranderingen. Het verzet tegen de TPP (Trans-Pacific Partnership) en andere handelsverdragen kwam veelvuldig voor bij kiezers die zich identificeerden met de Republikeinse partij, maar deze opvattingen waren vaak niet gebaseerd op daadwerkelijke ervaringen met Mexicaanse immigratie of handel.

Deze resultaten wijzen erop dat de aantrekkingskracht van Trump’s campagne veel meer te maken had met attitudes ten opzichte van immigratie en handel dan met de werkelijke aanwezigheid van immigranten of handelsstromen in de regio's die zijn boodschap omarmden. De ideologie van Trump, die de nadruk legde op het bestrijden van Mexicaanse immigratie en handel, werkte het beste in gebieden waar deze fenomenen nauwelijks aanwezig waren, en waar de zorgen over de gevolgen ervan dus vooral ideologisch en cultureel van aard waren.

Het is belangrijk te begrijpen dat de steun voor Trump niet uitsluitend voortkwam uit economische belangen. De echte drijfveer achter zijn populariteit lag in de angst voor verandering en het verlangen naar een politiek van bescherming en isolationisme. In veel opzichten ging het niet om de werkelijke gevolgen van immigratie of handel, maar om de symbolische strijd om het ‘Amerikaanse’ karakter van de samenleving te behouden.

Is de opkomst van nativisme in de VS een reactie op demografische veranderingen?

Samuel Huntington's concept van de "clash of civilizations" heeft een diepgaande invloed gehad op de discussie over de identiteit en toekomst van de Verenigde Staten. Zijn prognose dat de belangrijkste internationale tegenstander van de Westerse wereld de islamitische beschaving zou zijn, kreeg in de nasleep van de aanslagen op 11 september 2001 een zekere bevestiging. Toch was Huntington niet alleen bezorgd over externe bedreigingen, maar ook over de interne sociale veranderingen die volgens hem de fundamenten van de Amerikaanse identiteit zouden ondermijnen. In zijn latere werk, Who Are We? (2004), verwees hij naar een opkomend gevaar binnen de VS zelf: de steeds grotere invloed van Latino’s, met name Mexicaanse Amerikanen, op de nationale politiek en cultuur.

Volgens Huntington zouden deze demografische verschuivingen kunnen leiden tot een versterking van “nativistische” bewegingen, die streefden naar het behoud van een "blanke" Amerikaanse identiteit, exclusief voor niet-Europese bevolkingsgroepen. Hij beschreef een scenario waarin witte Amerikanen zich bedreigd voelden door de groei van de latino-bevolking, hetgeen de mogelijkheid zou kunnen doen toenemen van een reactie die hen zou uitsluiten van de politieke en sociale processen van het land. In tijden van economische neergang, waarschuwde Huntington, zou de nativistische beweging steeds meer aan kracht winnen. Hij gaf daarbij een waarschuwing: “Naarmate de raciale balans verschuift en meer Hispanics burgers worden en politiek actief worden, kunnen witte groepen andere manieren zoeken om hun belangen te beschermen.”

Het lijkt niet moeilijk om parallellen te trekken tussen deze ideeën en de retoriek van de Trump-campagne. Het slágan Make America Great Again heeft de angst voor de “verkleuring” van de VS verwoord. De beloften van Trump om de VS te beschermen tegen immigratie uit Zuid-Amerika, en in het bijzonder tegen Mexicaanse immigranten, vonden weerklank bij een aanzienlijk deel van de Amerikaanse bevolking. Trump en zijn aanhangers leken zich te verzetten tegen de demografische veranderingen die het land beïnvloedden. De focus op het bouwen van een muur aan de grens met Mexico werd een centraal symbool van zijn anti-immigranten agenda, die de kern raakte van het nativisme.

De Californië-ervaring illustreert op een schrijnende manier hoe nativisme kan uitmonden in politieke zelfvernietiging. De Republikeinse Partij, onder leiding van gouverneur Pete Wilson in de jaren '90, probeerde de Mexicaanse gemeenschap te demoniseren door anti-immigranten wetgeving door te drukken. Dit bleek echter niet alleen een misrekening in sociaal-politieke zin, maar ook in demografische zin. De Latino-populatie groeide gestaag, en tegen 2017 waren Latino’s de grootste etnische groep in Californië, die meer dan 39% van de bevolking uitmaakten, terwijl de niet-Hispaanse witte bevolking daalde naar ongeveer 37%. De Republikeinen hadden hierdoor hun grip op de staatspolitiek verloren, wat in veel opzichten de politieke dynamiek van Californië voorgoed veranderde.

De opkomst van Latino’s als een invloedrijke kiesgroep vormt ook een uitdaging voor de Republikeinen buiten Californië, bijvoorbeeld in Texas, waar Latino’s op het punt staan de grootste demografische groep te worden. Elk jaar bereiken honderdduizenden jonge Latino’s de kiesgerechtigde leeftijd, wat de politieke verhoudingen in de staat aanzienlijk zal verschuiven. Het proces van de zogenaamde "verkleuring" is onomkeerbaar, en de vrees die daaruit voortkomt bij nativistische groepen in de VS lijkt steeds minder een realiteit te kunnen worden. De politieke nadruk van Trump op het bestrijden van de “vervaging” van de Amerikaanse identiteit lijkt steeds minder effectief te worden naarmate de demografische veranderingen zich blijven doorzetten.

Toch blijft de nativistische ideologie, hoewel in verval, een potentieel krachtig element in de Amerikaanse politiek. De uitdaging is niet alleen om te begrijpen waarom deze bewegingen opkomen in tijden van economische onzekerheid, maar ook hoe ze kunnen worden gemobiliseerd door politieke leiders die bereid zijn de angsten van de witte kiezers te benutten voor eigen gewin. De opkomst van Trump heeft deze dynamiek zichtbaar gemaakt, maar de diepgewortelde zorgen over de toekomst van de Amerikaanse identiteit zullen waarschijnlijk blijven spelen, zelfs nadat zijn politieke carrière ten einde is gekomen.

Het is belangrijk voor lezers te begrijpen dat de nativistische beweging niet zomaar een vluchtige trend is. Het is een reactie op complexe demografische, economische en culturele verschuivingen die de kern raken van hoe mensen zichzelf en hun plaats in de samenleving zien. Wat vaak over het hoofd wordt gezien in dergelijke debatten is de lange termijn impact van deze verschuivingen. De VS zal waarschijnlijk steeds diverser worden, en de politieke krachten die zich verzetten tegen deze veranderingen kunnen echter grote gevolgen hebben voor de nationale eenheid. De vraag is niet zozeer of deze krachten zullen verdwijnen, maar hoe ze zich zullen aanpassen aan de nieuwe realiteit van een steeds diverser wordende natie.

Hoe werkt een automatische SIM-kaartmoulmachine en wat maakt deze technologie zo efficiënt?
Hoe kan kunstmatige intelligentie de optimalisatie en schaalbaarheid in netwerkapplicaties verbeteren?
Hoe kunnen we de houding van een tunnelboormachine nauwkeurig voorspellen?
Wat motiveert evangelische kiezers politiek?
Hoe werkt NOAH voor efficiënte afstemming van vision modellen?
Hoe de IOP-beperkingen de prestaties van Cell-Free mMIMO beïnvloeden