In de afgelopen jaren is er een aanzienlijke vooruitgang geboekt in het gebruik van fractiecalculus (FC) en fractiedifferentiaalvergelijkingen (FDE’s) in verschillende takken van de wetenschap en techniek, waaronder wiskunde, natuurkunde, bio-engineering en toegepaste wetenschappen. Het gebruik van fractiedifferentiaaloperators biedt een krachtig middel om systemen met geheugen of erfeniseffecten te modelleren, die niet goed beschreven kunnen worden met traditionele differentiaalvergelijkingen. Deze benaderingen zijn bijzonder nuttig in dynamische systemen die beïnvloed worden door onzekerheden en vage gegevens, zoals fuzzy-systemen.

De toepassing van de Ξ-Hilfer fractiedifferentiaaloperator (Ξ-HFD), die de conventionele Hilfer-operator uitbreidt, heeft de mogelijkheid om een breed scala aan bekende fractiedifferentiaaloperators te omvatten, zoals de Caputo- en Riemann-Liouville-operators. Dit maakt het een veelzijdig gereedschap voor het modelleren van dynamische systemen waarbij de orde van de differentiaaloperator kan variëren, afhankelijk van de tijd of andere parameters van het systeem. De tempering van de Ξ-Hilfer operator, zoals beschreven in verschillende recente studies, voegt een extra laag van flexibiliteit toe, vooral wanneer de systemen subject zijn aan onvoorspelbare of chaotische gedragingen.

In dit hoofdstuk wordt de toepassing van de tempered Ξ-Hilfer fractiedifferentiaaloperator onderzocht in de context van fuzzy random functionele integro-differentiële vergelijkingen. Deze benadering biedt een nieuw perspectief voor het analyseren van systemen die beïnvloed worden door zowel fuzzy-informatie als stochastische onzekerheden. Fuzzy random differential equations (FRDE’s) zijn een uitbreiding van de traditionele random differential equations (RDE’s), waarbij de willekeurige variabelen en de onzekerheden in de dynamica van het systeem worden gemodelleerd met behulp van fuzzy logica. Dit maakt het mogelijk om systemen te beschrijven waarbij de gedetailleerde informatie over de parameters onduidelijk of onnauwkeurig is.

De kern van dit onderzoek ligt in het vaststellen van de existentie en uniciteit van oplossingen voor fuzzy random functionele integro-differentiële vergelijkingen. Deze problemen worden benaderd door gebruik te maken van de methode van opeenvolgende benaderingen, een populaire techniek in de theorie van partiële differentiaalvergelijkingen. Het blijkt dat door het gebruik van de tempered Ξ-Hilfer fractiedifferentiaaloperator, in combinatie met fuzzy-informatie, de oplossing voor dergelijke vergelijking effectief kan worden gevonden. De belangrijkste resultaten die in dit hoofdstuk worden gepresenteerd, geven aan dat onder bepaalde voorwaarden een oplossing bestaat en uniek is, hetgeen de betrouwbaarheid van het model versterkt.

Een voorbeeld wordt gepresenteerd waarin de theoretische resultaten worden geïllustreerd met een praktisch scenario, wat aantoont hoe de verkregen methodologie kan worden toegepast in de praktijk om de dynamica van complexe, onzekere systemen te begrijpen en te voorspellen. Dit biedt nieuwe mogelijkheden voor de analyse van systemen die zich niet volledig kunnen laten beschrijven door traditionele modellen.

Naast de toepassing van de Ξ-Hilfer operator op fuzzy random differential equations, is het belangrijk om te benadrukken dat de keuze voor een geschikte fractiedifferentiaaloperator cruciaal is voor het succes van het model. Het gebruik van de tempered versie van de Ξ-Hilfer operator biedt niet alleen meer flexibiliteit, maar zorgt er ook voor dat de oplossing stabieler is in de aanwezigheid van onzekere en dynamische omgevingen. Het is van groot belang dat de juiste balans wordt gevonden tussen de complexiteit van de operator en de vereisten van het specifieke probleem dat wordt bestudeerd. Het zorgvuldig formuleren van de voorwaarden waaronder de oplossing bestaat, is een belangrijk onderdeel van het analytische proces.

Bovendien moeten onderzoekers zich bewust zijn van de praktische implicaties van deze benaderingen, vooral in toepassingen waarbij de onzekerheid in de systeemparameters significant is. In veel gevallen kunnen de fuzzy aspecten van een systeem resulteren in modellen die veel complexer zijn dan de traditionele deterministische benaderingen. Dit vraagt om geavanceerdere numerieke technieken en meer robuuste algoritmen om de oplossingen te berekenen. In de praktijk is het noodzakelijk om ervoor te zorgen dat de benaderingen die in de theorie worden ontwikkeld, ook effectief kunnen worden toegepast op echte, dynamische systemen.

Wat is de praktische stabiliteit van Caputo FDE's en hoe kan men deze begrijpen?

De studie van de stabiliteit van verschillende soorten differentiaalvergelijkingen, met name die met fractale orde, is van groot belang in de wiskundige modellering van complexe systemen. In deze context komt de vraag naar voren hoe we de stabiliteit van de nul-oplossing van de Caputo Fractional Differential Equation (FDE) kunnen beoordelen. Dit wordt gedaan aan de hand van verschillende stabiliteitsconcepten, waarvan de praktische stabiliteit er een van is.

Praktische stabiliteit heeft betrekking op de vraag of een systeem, beginnend vanaf een klein beginpunt, binnen een bepaald bereik blijft na verloop van tijd. Dit houdt in dat voor gegeven parameters zoals λ, A, en T, als de beginsituatie |x₀| kleiner is dan λ, dan geldt dat de oplossing x(t) voor t groter dan t₀ + T altijd binnen de grenzen |x(t)| < A blijft. Het criterium voor praktische stabiliteit kan dan worden gecontroleerd door te kijken naar de eigenschappen van de oplossing van de Caputo FDE (14). Als een functie g voldoet aan bepaalde voorwaarden, zoals g(t,0)≡ 0, en er een geschikte functie V bestaat, kunnen we de stabiliteit van de nul-oplossing van de Caputo FDE aantonen.

Het idee van stabiliteit in dit verband wordt verder geformaliseerd in de stelling van praktische stabiliteit. Deze stelling stelt dat als aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan, de stabiliteitseigenschappen van de triviale oplossing van een Caputo FDE impliceren dat dezelfde eigenschappen gelden voor de oplossing van de bijbehorende initiële waardeprobleem (IVP) van de Caputo FDE. Dit is van belang voor de theoretische analyse van dynamische systemen waarin de Caputo FDE wordt gebruikt om gedrag te modelleren.

Het concept van Ulam-Hyer-Rassias stabiliteit breidt het traditionele begrip van stabiliteit uit door te vragen of de oplossing van een systeem stabiel blijft als de initiële voorwaarden een beetje worden gewijzigd. Dit wordt bekend als de "Ulam-stabiliteit", en in de context van FDE's leidt dit tot de concepten van Ulam-Hyer (UH) en Ulam-Hyer-Rassias (UHR) stabiliteit. Deze benaderingen zijn belangrijk voor lineaire en niet-lineaire systemen, waarbij kleine afwijkingen in de initiële condities kunnen leiden tot significante veranderingen in het gedrag van de oplossing.

Een belangrijk punt om te begrijpen is dat, hoewel de klassieke afgeleiden de product- en kettingregel respecteren, fractale afgeleiden zoals de Caputo-afgeleide dat niet doen. Dit maakt het noodzakelijk om nieuwe stabiliteitsconcepten zoals de conformabele fractale afgeleide in overweging te nemen, die bepaalde eigenschappen van de klassieke afgeleide respecteert. De Ulam-Hyer-Rassias stabiliteit kan dan worden toegepast op systemen die deze nieuwe afgeleide gebruiken, zoals te zien is in de behandelde theorema's voor lineaire en niet-lineaire FDE's met constante vertraging.

In de context van FDE's met vertragingen, zoals het niet-lineaire probleem met constante vertraging, kan de stabiliteit van het systeem worden onderzocht met behulp van de UHR-benadering. De noodzaak om de stabiliteit van dergelijke systemen te begrijpen komt voort uit de toepassing van FDE's in veel praktische systemen, zoals die in de biologische en technologische wetenschappen, waar vertragingen en fractale effecten vaak aanwezig zijn.

Voor de lezer die de praktische stabiliteit en de bijbehorende stabiliteitstheorie beter wil begrijpen, is het belangrijk om niet alleen de theoretische resultaten te bestuderen, maar ook de implicaties van deze resultaten in de praktijk. In real-world toepassingen, zoals in de modellering van biologische systemen of netwerken, kunnen kleine veranderingen in de initiële condities leiden tot grote verschillen in het systeemgedrag. Dit maakt de stabiliteit van de oplossingen van cruciaal belang voor het succes van de modelanalyse.

Daarnaast is het essentieel om te beseffen dat de benaderingen die hier worden gepresenteerd vaak vereisen dat de oplossing van de FDE voldoet aan bepaalde regulariteitseisen, zoals continuïteit en differentiabiliteit in geschikte functionele ruimten. De concepten van praktisch, Ulam-Hyer en Ulam-Hyer-Rassias stabiliteit zijn krachtige hulpmiddelen voor het analyseren van de stabiliteit van FDE-oplossingen, maar hun toepassing vereist een gedegen begrip van de onderliggende wiskundige structuren en eigenschappen van de fractale afgeleiden en hun oplossingen.