Donald Trump’s politieke campagne en de manier waarop hij zichzelf presenteerde als de beschermer van het Amerikaanse volk, waren diep geworteld in een boodschap van bescherming tegen vermeende vijanden, zowel van binnen als van buiten de Verenigde Staten. Zijn verhaal, dat begon met het idee van nationale veiligheid, vormde de basis voor zijn hele politieke agenda. Dit verhaal was niet slechts een verzameling van populistische beloftes, maar een bredere, systematische benadering van hoe de bovenste lagen van de samenleving het onderklasse, het zogenaamde "downstairs", konden winnen door vijanden van de natie te vernietigen. Deze vijanden werden gepresenteerd als een grote dreiging voor de veiligheid van het Amerikaanse volk, wat op zijn beurt leidde tot de wens voor bescherming, zelfs tegen hun eigen landgenoten die werden geassocieerd met de politieke elite.

Trump begon zijn campagne met het benadrukken van de veronderstelde gevaren die het land bedreigden, van immigranten tot terroristen en de "liberale elites" die volgens hem de macht in Washington controleerden. Zijn retoriek benadrukte dat het Amerikaanse volk, vooral de 'vergeten mensen', niet langer de bescherming kregen die ze verdienden. Dit creëerde een gevoel van urgentie, waarin Trump zichzelf afschilderde als de enige leider die hen kon beschermen tegen de gevaren die zich buiten hun controle bevonden. Dit was niet slechts een politieke strategie, maar een psychologische benadering die speelde in op de angsten en onzekerheden van een groot deel van de Amerikaanse bevolking, vooral in de zogenoemde "rustbelt" en plattelandsgebieden.

In zijn speeches en rally's herhaalde Trump constant zijn belofte om de grenzen te beschermen en de nationale veiligheid te waarborgen. De symboliek van de muur, die hij beloofde te bouwen langs de zuidelijke grens met Mexico, werd een belangrijk onderdeel van zijn verhaal. De muur werd niet alleen gezien als een fysieke barrière, maar ook als een symbool van de bescherming die hij zijn aanhangers beloofde. Dit idee werd verder versterkt door zijn uitspraken over het islamitische reisverbod en zijn oproepen om hard op te treden tegen terrorisme, zelfs als dat betekende het gebruik van kernwapens. Het idee van bescherming was het centrale thema in Trumps beleid, en hij koppelde dit voortdurend aan het behoud van de Amerikaanse cultuur en de veiligheid van de burgers.

Zijn verdediging van de "vergeten mensen" was een ander belangrijk onderdeel van zijn verhaal. Deze groep, bestaande uit de arbeidersklasse, de militaire en de politie, werd gepresenteerd als de ware Amerikanen die bescherming nodig hadden tegen de liberalen en de progressieven die hun banen en levensstijl bedreigden. Trump positioneerde zichzelf als de enige leider die in staat was om deze groep te beschermen tegen de ondergang van hun cultuur, economie en veiligheid. In zijn inaugurele rede sprak hij over de noodzaak om de Amerikaanse grenzen te beschermen, de werkgelegenheid terug te brengen naar het land en de politie en het leger te versterken om de veiligheid van de burgers te garanderen.

Dit alles kwam tot uiting in zijn politieke agenda die sterk leunde op het idee van "America First". Trump’s beleid was bedoeld om de Amerikaanse arbeidersklasse en zijn aanhangers te beschermen tegen de negatieve invloeden van globalisering en buitenlandse concurrentie. Hij riep op tot een economisch nationalisme dat de belangen van de Verenigde Staten boven alles stelde, waarbij het Amerikaanse volk zijn bescherming kreeg tegen de schadelijke effecten van buitenlandse invloeden en politieke systemen die volgens hem de belangen van het land ondermijnden.

Hoewel Trumps verhaal over bescherming zeker resonantie had bij een aanzienlijk deel van de Amerikaanse bevolking, was het niet zonder controverse. De polariserende retoriek die hij gebruikte, evenals zijn aanvallen op de Democraten, de media en andere politieke tegenstanders, creëerden een vijandige politieke atmosfeer. Voor velen was zijn boodschap een verwoestende aanval op de democratische normen en waarden die het land al decennia had gekend. In plaats van een nationale eenheid te creëren, vergrootte hij de verdeeldheid, waarbij de samenleving werd verdeeld in "ware Amerikanen" en de "verraders" die volgens hem de natie ondermijnden.

Belangrijk voor de lezer is het inzicht dat Trump’s verhaal over veiligheid en bescherming diep verweven was met de culturele en economische angsten van veel Amerikanen. Deze angsten werden niet alleen ingegeven door externe dreigingen, maar ook door een gevoel van economische achteruitgang, de veranderende demografie van het land en de verschuiving van traditionele waarden. Het is cruciaal te begrijpen dat dit verhaal een uiting was van een bredere politieke en culturele reactie tegen de veranderingen die sinds de jaren '60 in de VS plaatsvonden, vooral de opkomst van progressieve bewegingen en het verlies van de traditionele industriële werkgelegenheid.

Trump’s succes was dus niet alleen te danken aan zijn beloftes van bescherming tegen externe vijanden, maar ook aan zijn vermogen om de innerlijke verdeeldheid en de angsten van het Amerikaanse volk te mobiliseren. Het creëren van een vijandige ander, die zowel binnen als buiten de Verenigde Staten te vinden was, stelde hem in staat om zijn aanhangers te verenigen in een gemeenschappelijk doel: bescherming van hun manier van leven tegen degenen die hun toekomst dreigden te vernietigen.

Hoe de linkse politiek kan reageren op de cultuurstrijd: Klimaatverandering, veiligheid en emotie

De hedendaagse cultuurstrijd wordt steeds complexer, waarbij emotionele kwesties vaak centraal staan in politieke discussies. Dit is een strijd die niet alleen over feiten gaat, maar vooral over de manier waarop mensen zich voelen en reageren op de problemen die hen omarmen. Het is essentieel om gemeenschappelijke grond te vinden, vooral als het gaat om economische en milieuproblemen, zodra er vertrouwen is opgebouwd. Dit kan misschien "gevoelig" of zelfs onrealistisch overkomen, maar het is belangrijk te herinneren dat Bernie Sanders, die openlijk streed voor "democratisch socialisme", een aanzienlijk aantal stemmen kreeg van religieuze mensen en arbeiders uit de Rust Belt die uiteindelijk voor Trump stemden. Dit toont aan dat een progressieve strategie wel degelijk werkt in deze gebieden, zonder concessies te doen aan racisme, seksisme of jingoïstisch nationalisme.

De aantrekkingskracht van Sanders was landelijk enorm, evenals het feit dat een zwarte president voor twee termijnen werd gekozen, met meerderheden in veel staten in het midden van het land. Dit bewijst dat progressieve politiek ook in deze gebieden succesvol georganiseerd kan worden. Sterker nog, er is al een opkomst van een nieuwe progressieve linkerzijde, te zien in succesvolle stakingen van leraren en verpleegkundigen in Arkansas, North Carolina, Oklahoma en andere "rode" staten. Progressieven beginnen een nieuwe stijl van politiek te omarmen—een verhaal van echte veiligheid dat het welzijn van de minder bedeelden aan de andere kant van de cultuurstrijd centraal stelt. In plaats van te worden gezien als binnenlandse vijanden, zouden we als bondgenoten moeten worden gezien, maar dit vereist wel enkele fundamentele veranderingen die later besproken zullen worden.

Het falen van de linkse politiek om de leugens rondom uitgevonden of gecreëerde vijanden aan te pakken, heeft het publieke onderwijs ernstig belemmerd in het aanpakken van de echte bedreigingen die we onder ogen moeten zien. De meest dringende en existentiële bedreigingen zijn klimaatverandering en nucleaire oorlog, die het voortbestaan van de mensheid in gevaar brengen. Het ontbreken van voldoende discussie over deze dreigingen is een direct gevolg van de verzonnen vijanden die de publieke discussie domineren. Mensen kunnen maar een beperkte hoeveelheid angsten verwerken; wanneer de gecreëerde vijanden niet worden ontmaskerd, vullen zij de emotionele ruimte die nodig is om na te denken over de werkelijk overweldigende existentiële bedreigingen.

In een tijd waarin de dubbele dreiging van klimaatverandering en nucleaire oorlog ons overdekt, is het bijna krankzinnig dat we ons voor beide zaken in ontkenning bevinden. De voormalige president Trump beval bijvoorbeeld dat federale ambtenaren de term "klimaatverandering" nooit meer mochten gebruiken en stopte met het onderzoeken ervan, alsof ontkenning de dreiging zou wegnemen. Maar dit heeft de realiteit van de dreiging niet veranderd. Hetzelfde gebeurde met nucleaire oorlog: Trump beweerde dat het gek was om nucleaire wapens te bezitten als we ze niet zouden gebruiken. Dit soort discours is niets anders dan een genocidale vertelling die de grootste bedreigingen voor de menselijke veiligheid ontkent.

De liberale vleugel van de Democratische Partij heeft zich hierop relatief stil gehouden. Zelfs de progressieve leiders binnen de partij lijken vaak de vraag van nationale veiligheid te aanbidden, en falen er daardoor in om tegen de vijanden te strijden die voortdurend worden verzonnen en bestreden. De afname van de vredesbeweging aan de linkerzijde heeft de dreiging van nucleaire oorlog uit het publieke bewustzijn verwijderd, of heeft deze vraag overgelaten aan de "hawks" en Trump-aanhangers, die de risico's op nucleaire oorlog juist vergroten door bijvoorbeeld het opzeggen van de nucleaire overeenkomst met Iran.

Progressieve bewegingen tegen klimaatverandering zijn groter en luider, maar ze hebben de klimaatcrisis vaak niet voldoende gekoppeld aan de onmiddellijke problemen van economische en sociale zekerheid die voortkomen uit ons kapitalistische systeem. Deze belangen worden gevoed door de winsten die worden gemaakt uit fossiele brandstoffen en militaire uitgaven. De paus, bijvoorbeeld, heeft de milieucrisis treffend beschreven als het verdriet van de aarde, die zich nu uitdrukt in de schade die de mensheid heeft toegebracht aan de natuur: "Deze zuster roept nu naar ons vanwege het kwaad dat we haar hebben aangedaan door ons onverantwoord gebruik en misbruik van de goederen die God haar heeft gegeven."

Het is van essentieel belang dat we niet alleen de milieudegradatie aanpakken, maar ook de sociale en menselijke degradatie die ermee samenhangt. De zwaarste gevolgen van milieuschade worden altijd gedragen door de armsten. Als we niet doorgronden waar het geld vandaan komt in de mainstream gesprekken over kapitalisme en zijn prioriteiten, zullen we het publieke bewustzijn over klimaatverandering als de grootste bedreiging moeilijk kunnen vasthouden.

Politiek succes vereist dat men voortdurend de aandacht van het publiek vasthoudt en de emoties aanspreekt die de menselijke geest vaak domineren. Het hebben van een sterke boodschap, duidelijk gepresenteerd, is essentieel, maar het moet ook inspelen op de gevoelens en instincten van de mensen. Politiek is per definitie emotioneel. Hitler begreep dit als geen ander. Hij wist dat alleen een emotionele, vaak irrationele boodschap een gepassioneerde aanhang kon creëren. De rechterzijde heeft dit psychologisch inzicht veel beter begrepen dan de linkerzijde, en speelt in op de primitieve overlevingsinstincten van mensen door in te zetten op het creëren van vijanden, zelfs als die geen werkelijke dreiging vormen.

Progressieven moeten deze les leren en een verhaal opbouwen rond echte veiligheid. Klimaatverandering biedt de meest gevaarlijke bedreiging voor onze collectieve veiligheid, en progressieven moeten deze dreiging niet alleen met wetenschappelijke feiten aandragen, maar ook de menselijke emoties en instincten aanspreken die het belang van de strijd tegen klimaatverandering duidelijk maken. Het verhaal van klimaatverandering wordt pas echt begrepen wanneer het mensen persoonlijk raakt, zoals het voorbeeld van de Britse klimaatactivist George Monbiot, die zich pas bewust werd van de dreiging toen hij zijn dochter had. Hij schrijft: "Dit meisje, dit vreemde wezen, dichter bij het ecosysteem dan een volledig volwassen mens, verandert alles."

De linkse politiek zou zich nooit moeten beperken tot puur rationele argumenten, maar moet ook verbinden met de emoties en menselijke ervaringen die de strijd tegen klimaatverandering in een nieuw licht stellen.

Hoe jongere generaties zich voorbereiden op echte zekerheid in een wereld vol ongelijkheid en onzekerheid

In de Verenigde Staten is er een groeiend gevoel van onvrede over de ongebreidelde rijkdom en de concentratie van macht bij de 1%. Een sterke meerderheid van de Amerikanen pleit voor het verhogen van zowel de inkomsten- als vermogensbelasting voor deze superrijken. De rijkdom, waarvan een groot deel verborgen wordt gehouden in belastingparadijzen, wordt steeds meer gezien als een obstakel voor de bredere maatschappelijke stabiliteit. De weg naar echte zekerheid ligt in het blootleggen van deze rijkdom, het transparant maken ervan, en het verkrijgen van controle over een deel ervan via progressieve belastingen. Dit zou dan gebruikt moeten worden voor het garanderen van de fundamenten van een stabiele samenleving: werkgelegenheid, inkomen, gezondheid, onderwijs en andere pijlers van sociale zekerheid.

De Franse econoom Thomas Piketty benadrukt dat er een lange geschiedenis van vermogensbelastingen bestaat in landen als Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, waar ze fundamenteel zijn voor het financieren van universele sociale welvaart. Deze landen hebben daarmee belangrijke stappen gezet richting een ware vorm van zekerheid. In de VS pleiten progressieve leiders zoals Bernie Sanders voor wat hij "democratische controle over kapitaal" noemt, om precies die ware zekerheid te bereiken die Piketty beschrijft. Deze zekerheid moet vooral in concrete en populaire programma's worden geïnvesteerd, zoals een universele zorgverzekering en gratis hoger onderwijs, die zelfs worden gesteund door mensen die zich verzetten tegen een "grote overheid". Dit zijn programma’s die daadwerkelijk zekerheid bieden.

Tegelijkertijd groeit de publieke verontwaardiging over belastingontwijking door de superrijken en de belastingverlagingen voor miljardairs. Dit creëert een voedingsbodem voor een nieuwe revolutie, een beweging die de slogan "geen belasting zonder vertegenwoordiging" zal omarmen, geleid door gewone mensen die zich scharen achter het idee van belastinghervorming ten behoeve van de gemeenschap.

De opkomst van progressieve ideeën onder jongeren is een ander belangrijk verschijnsel. Millennials en jongeren zijn vaak diep onzeker over hun toekomst. Hoger onderwijs, dat hen theoretisch toegang zou moeten bieden tot betere kansen, is voor velen van hen een zware financiële last door de torenhoge studieleningen. In 2018 bedroeg de totale studentenschuld in de VS zo'n 1,2 biljoen dollar, meer dan de totale kredietkaartenleningen van Amerikanen. Dit is het financiële landschap waarin de jongere generaties zich bevinden, wat hen van de oude economische verhalen vervreemdt.

Voor de jeugd is de zekerheid die de huidige maatschappelijke structuur biedt simpelweg niet meer werkend. Zij zijn de eerste generatie in de VS die kan verwachten een minder welvarend leven te leiden dan hun ouders. Een meerderheid van de jongeren steunt progressieve figuren als Sanders, die zich onverholen inzetten voor systeemverandering. Meer dan 60% van de jongere kiezers steunde hem tijdens de presidentsverkiezingen van 2016. Het is niet zozeer de term "socialisme" die hen aanspreekt, maar het idee van een samenleving die veiligheid biedt via sociale democratie, zoals die in Scandinavische landen, die hen oprecht aanspreekt. Dit toont aan dat jongeren veel meer openstaan voor een grotere rol van de overheid in het garanderen van de noodzakelijke voorwaarden voor een zeker leven.

Millennials zijn bovendien significant meer voorstander van garanties voor werk en inkomen dan oudere generaties. Ze geloven in de noodzaak van een sterke overheid om de complexe economische problemen van de 21ste eeuw aan te pakken. Waar oudere generaties nog vaak pleiten voor minder overheidsbemoeienis, denkt de jeugd dat de overheid meer moet doen om een veiligere toekomst te waarborgen.

De concepten van “socialisme” en “kapitalisme” zijn voor de jongere generaties niet beladen met de koude oorlogsgeschiedenis die oudere Amerikanen nog meedragen. Voor hen vertegenwoordigt "kapitalisme" vooral het financiële systeem dat de wereld in de crisis van 2008 heeft gestort. Daarentegen staat “socialisme” gelijk aan de welvaartsmodellen van de Scandinavische landen, die niet het idee van collectieve zekerheid ondermijnen, maar juist ondersteunen.

Het is een generatie die uit de eerste hand ervaart hoe onzekerheid zich uit in zowel persoonlijke als maatschappelijke dimensies. Hoger onderwijs is voor velen een last, de massale schietpartijen en de onveiligheid in scholen maken hen angstig, net als de dreiging van klimaatverandering en nucleaire oorlog. De jeugd van nu voelt zich zo diep onzeker dat ze hunkert naar een nieuw nationaal verhaal en een ingrijpende verandering in hun thuisland.

Bij deze generatie zien we een groeiend aantal spontane protesten. Of het nu gaat om de studenten van Parkland die oproepen tot strengere wapenwetgeving, of Black Lives Matter, de eisen voor het afbouwen van fossiele brandstoffen, of het verzet tegen eindeloze oorlogen, deze jongeren strijden voor een samenleving die hen echte zekerheid biedt. Ze begrijpen dat het huidige verhaal van "veiligheid" alleen maar zorgt voor meer oorlogen, economische bezuinigingen en persoonlijke schulden. Dit besef vormt de basis voor hun activisme.

Om echte zekerheid voor iedereen te waarborgen, moeten we verder kijken dan nationale grenzen. Zonder mondiale veiligheid is er geen echte zekerheid binnen een enkel land. De gevaren van klimaatverandering en nucleaire oorlog zijn van een zodanig mondiale schaal dat ze niet door één enkel land kunnen worden opgelost. De globalisering van de economie betekent dat de val van één land alle andere zal beïnvloeden, zoals bleek tijdens de financiële crisis van 2007-2008. De wereld is economisch met elkaar verbonden, en nationale veiligheid zonder internationale solidariteit is een gevaarlijke illusie.

Er is geen oplossing voor de mondiale uitdagingen van vandaag zonder een herziening van de globale orde. Klimaatverandering en nucleaire dreigingen kunnen niet effectief worden aangepakt binnen het kader van nationale soevereiniteit, omdat ze de grenzen van staten overschrijden. Wat nodig is, is een mondiale samenwerking en een herziening van de gevestigde economische structuren om daadwerkelijke veiligheid te waarborgen voor iedereen.

Hoe worden mediterrane smaken in gerechten als visstoofpot en lamsvlees geaccentueerd?
Wat is de impact van post-waarheid op de liberale democratie?
Waarom kiezen steeds meer mensen voor leven en reizen in een camper?