De Buitenlandse Politiek van de Trump Administratie: Een Wereld van Onzekerheid of het Einde van Pax-Americana?

De buitenlandse politiek van president Donald Trump is een van de meest controversiële onderwerpen binnen de hedendaagse Amerikaanse studies. Het beleid wordt gekarakteriseerd door een onduidelijke, inconsistente onzekerheid. Het is deze ambiguïteit die het beleid van Trump zo moeilijk te begrijpen maakt. In plaats van een coherente visie, lijkt het buitenlandse beleid van Trump gekenmerkt te worden door impulsieve en vaak incoherente initiatieven. De vraag die centraal staat in deze analyse is of deze initiatieven trouw blijven aan de traditionele en moderne Amerikaanse school van buitenlands beleid, zoals de ‘America First’ doctrine, of dat ze simpelweg ondoordachte en incoherente acties zijn die geen ernstige en doordachte buitenlandse strategie weerspiegelen.

Het idee van Pax-Americana, waarbij de Verenigde Staten zich opwierpen als een leidende wereldmacht na de Tweede Wereldoorlog, wordt direct geconfronteerd met de veronderstelling van een post-Amerikaanse wereld. Trump’s beleid lijkt juist te streven naar het verzwakken van de Amerikaanse invloed in de wereld en het terugtrekken van de VS uit verschillende internationale overeenkomsten en samenwerkingsverbanden. Tegelijkertijd blijft de vraag of Trump daadwerkelijk een nieuwe school van buitenlands beleid in het leven roept, zoals hij zelf vaak heeft beweerd.

De term ‘Trump Doctrine’ werd door Trump zelf geïntroduceerd en wordt gepresenteerd als een "gloednieuwe" benadering van internationale betrekkingen. Dit lijkt echter een ingewikkelde kwestie, aangezien het beleid van Trump weinig consistentie vertoont. Enerzijds heeft hij zich gepresenteerd als een sterke voorstander van Amerikaans isolationisme, met een nadruk op het beëindigen van onmiskenbare internationale verplichtingen. Anderzijds maakt hij soms verrassende en onvoorspelbare keuzes, zoals zijn benadering van Noord-Korea, waarmee hij zich opnieuw aan tafel bij de grote machten in Azië probeerde te positioneren.

Naast de onvoorspelbaarheid van Trump’s beleid, is er het grotere debat over de toekomst van de Amerikaanse invloed in de wereld. De herhaalde nadruk op ‘America First’ suggereert een afname van de wereldwijde dominantie van de VS, wat een interessante draai geeft aan het idee van Pax-Americana. Als de VS haar leidende rol op het wereldtoneel verliest, kan dit uiteindelijk leiden tot een verschuiving in de geopolitieke machtsverhoudingen. Dit kan het pad effenen voor andere wereldmachten, zoals China en Rusland, om hun invloed uit te breiden.

De ‘Trump Doctrine’ is daarmee niet eenvoudig te categoriseren. De buitenlandse politiek van Trump is geen duidelijk gedefinieerde doctrine of strategisch raamwerk. Het lijkt eerder een verzameling van impulsieve keuzes, die vaak worden gemotiveerd door persoonlijke overtuigingen of politieke overwegingen. Dit zorgt ervoor dat Trump’s buitenlands beleid moeilijk te analyseren is en de vraag oproept of er wel sprake is van een echte doctrine of simpelweg een reeks ondoorgrondelijke beslissingen.

Wat belangrijk is om te begrijpen in deze context, is dat het beleid van Trump niet slechts een tijdelijke afwijking is van de norm. Het vertegenwoordigt een diepgaande verschuiving in de Amerikaanse benadering van wereldmacht en invloed. Het benadrukt het idee dat de VS zich niet langer ziet als de vanzelfsprekende wereldleider, en dat andere landen niet langer zonder meer de invloed van de VS accepteren. Dit heeft verstrekkende gevolgen voor de internationale orde en kan leiden tot een meer multipolaire wereld, waarin de VS niet langer de dominante kracht is.

Het is van cruciaal belang dat men begrijpt dat de buitenlandse politiek van Trump niet slechts een vergissing of toevallige anomalie was. Het weerspiegelt een fundamentele herbeoordeling van de rol van de VS in de wereld. Of Trump nu succesvol is in het creëren van een nieuwe buitenlandse politiek voor de VS, is echter nog de vraag. Wat duidelijk is, is dat zijn aanpak de Amerikaanse politiek in binnen- en buitenland heeft veranderd en mogelijk voor langere tijd de wereldorde zal beïnvloeden.

Wat is de werkelijke aard van Trump’s buitenlandse beleid en zijn invloed op de wereldorde?

Trump’s stijl in het buitenlands beleid is het meest controversiële aspect van zijn presidentschap. In zijn boek The Presidential Character beschrijft Barber stijl als “het meest zichtbare deel” van de president en definieert het als de “gebruikelijke manier waarop de president zijn drie politieke rollen vervult: retoriek, persoonlijke relaties en werk” (Barner 1972, 281). Na de abstracte elementen van Trump’s benadering van buitenlandse zaken te hebben behandeld, wordt in dit gedeelte zijn stijl nader onderzocht, voornamelijk aan de hand van zijn gedragingen in het Witte Huis en zijn retoriek.

Trump’s impulsieve stijl als president is een van de meest opvallende kenmerken van zijn regering. James B. Stewart, columnist voor The New York Times, beschrijft zijn zakelijke stijl als “impulsief, onbeleefd en soms kinderachtig” (Stewart 2019). Dit komt overeen met zijn gedrag in het Witte Huis. De medewerkers van het Witte Huis waren zelfs verontrust over zijn “onvoorspelbare gedrag,” zoals The New York Times meldde. In 2018 publiceerde Bob Woodward, een Amerikaanse onderzoeksjournalist, zijn boek Fear: Trump in the White House, waarin Trump wordt gepresenteerd als een impulsieve besluitvormer die chaos creëert, wat volgens Woodward resulteert in een “nerveuze inzinking” van de uitvoerende macht (Woodward 2018). Sinds zijn verkiezing in 2016 is het team van Trump onderhevig aan dramatische personeelswisselingen. In het eerste jaar van zijn presidentschap verliet een derde van zijn topfunctionarissen het Witte Huis, wat ongekend is voor de Amerikaanse president. Volgens de Brookings Institution bereikte het personeelsverloop op het hoogste niveau van de Witte Huis medewerkers 83 procent, wat een record was in de eerste twee jaar van een presidentschap.

In Fire and Fury: Inside the Trump White House beschrijft Michael Wolff, een Amerikaanse auteur, het Witte Huis als een plaats waar de president wordt beschreven als kinderachtig: “Hij heeft behoefte aan onmiddellijke bevrediging […] deze man leest niet, luistert niet. Hij is als een flipperkast, die zomaar tegen de zijkanten schiet” (Wolff 2018, 143). De taal en retoriek van Trump zijn buitengewoon problematisch. Zijn informele stijl, eenvoudige taalgebruik en herhaalde beledigingen geven zijn stijl een onmiskenbare uniciteit. Jamieson en Taussig (2017), twee experts op het gebied van communicatie en politiek, identificeren een reeks kenmerken die Trump’s retorische signatuur omschrijven: “spontaan, onvoorspelbaar, manichistisch, bewijsontkennend, verantwoordelijkheidsontwijkend en minachtend voor instellingen” (Jamieson en Taussig 2017).

Een van Trump’s gevaarlijkste uitspraken, die de Verenigde Staten op de rand van oorlog met Noord-Korea bracht, was: “Ze zullen worden geconfronteerd met vuur en woede zoals de wereld nog nooit heeft gezien” (Trump 2017). Deze uitspraak schokte veel waarnemers, omdat het op geen enkele manier voorspelbaar was, vooral niet in de manier waarop Trump het verwoordde. Een ander voorbeeld van Trump’s onvoorspelbaarheid is wanneer hij zichzelf beschreef als een “tegenaanvaller” tijdens een interview met journalisten tijdens zijn campagne. Dit zou zijn impulsieve en agressieve gedrag richting bepaalde media en journalisten kunnen verklaren.

Hoewel het mogelijk is om enkele van de belangrijkste kenmerken van Trump’s buitenlands beleid te onderscheiden, kan dit beleid niet worden ingedeeld in een van de traditionele scholen van buitenlands beleid. Wat de taak verder bemoeilijkt, is de impulsieve stijl van Trump, gekoppeld aan zijn spontane en onvoorspelbare retoriek.

Hoe Donald Trump’s Buitenlands Beleid de Wereldorde Uitdaagt: Case Studies

Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog heeft de Verenigde Staten zich gepositioneerd als wereldleider en beschermer. Onder Donald Trump lijkt deze gevestigde rol echter ter discussie te worden gesteld. De 45ste president van de Verenigde Staten heeft een buitenlands beleid gevoerd dat fundamenteel verschilt van eerdere administraties. Dit hoofdstuk onderzoekt Trump’s benadering van internationale verdragen en overeenkomsten, de Iran-deal en de Amerikaanse relaties met China, en hoe deze gevallen een breuk vertegenwoordigen met de traditionele Amerikaanse benadering van buitenlandse politiek.

Trump heeft herhaaldelijk zijn aversie jegens internationale samenwerking benadrukt, wat blijkt uit zijn besluit om de Verenigde Staten uit verschillende internationale verdragen te trekken. Een van de meest opvallende voorbeelden hiervan is zijn besluit om de VS terug te trekken uit het Klimaatakkoord van Parijs, een overeenkomst die wereldwijd werd gesloten om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Trump beschouwde dit als een belemmering voor de Amerikaanse economie, waarbij hij stelde dat het akkoord ten koste ging van Amerikaanse werknemers en bedrijven. Zijn beslissing was deels gebaseerd op zijn overtuiging dat klimaatverandering een "hoax" was, een standpunt dat leidde tot internationale verontwaardiging, maar dat zijn retoriek en politiek vooruitstuwde.

Op het gebied van de Iran-deal kwam Trump’s beleid naar voren als een andere dramatische verschuiving. Het Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA), beter bekend als de Iran-deal, was een nucleaire overeenkomst tussen Iran en zes wereldmachten, waaronder de Verenigde Staten onder president Obama. Trump was fel gekant tegen deze overeenkomst en noemde het een "slechte deal" voor de VS. In 2018 trok hij zich terug uit de overeenkomst en herstelde de sancties tegen Iran, waarmee hij een breuk veroorzaakte met Europese bondgenoten die de deal steunden. Trump rechtvaardigde deze stap door te stellen dat de deal Iran niet effectief genoeg belemmerde in zijn nucleaire ambities en bovendien de VS onvoldoende beschermde tegen Iraanse provocaties in het Midden-Oosten.

Het is belangrijk te begrijpen dat Trump’s benadering van het buitenlandse beleid niet alleen een reactie is op de realiteit van de wereld, maar ook een reflectie van zijn persoonlijke overtuigingen en karakter. Zijn impulsieve aard en het gebrek aan geduld voor diplomatie hebben geleid tot scherpe breuken met bestaande normen en tradities in het Amerikaanse buitenlandse beleid. Dit is ook te zien in zijn wederzijdse relaties met andere wereldleiders, waarbij zijn stijl vaak als confronterend en eenzijdig wordt ervaren.

Bovendien moet men erkennen dat deze koerswijzigingen onder Trump een breder geopolitiek landschap beïnvloeden. De wereldorde zoals we die kennen, wordt opnieuw uitgedaagd. Traditionele bondgenootschappen zijn niet langer vanzelfsprekend, en landen zoals China en Rusland spelen in toenemende mate een prominente rol in de internationale politiek. Trump’s beleid heeft de dynamiek van wereldmacht aanzienlijk veranderd, wat zorgt voor onzekerheid en instabiliteit op verschillende internationale fronten.

Wat is de essentie van Donald Trump’s buitenlandse politiek?

De benadering van Donald Trump in buitenlandse zaken is doordrenkt met een reeks onvoorspelbare en tegenstrijdige handelingen, die niet alleen zijn karakter en persoonlijke voorkeuren reflecteren, maar ook zijn onconventionele stijl van politiek bedrijven. De vele schakeringen van zijn buitenlandse beleid — van zijn handelsoorlog met China tot zijn fluctuaties in de houding tegenover Rusland en Noord-Korea — tonen aan dat Trump zich niet vasthoudt aan traditionele politieke denkwijzen. In plaats daarvan past hij een pragmatische, zakelijk gerichte benadering toe die sterk verschilt van zijn voorgangers.

Zijn onvoorspelbaarheid wordt zichtbaar in het feit dat zijn uitspraken en beleidsmaatregelen vaak op gespannen voet staan met elkaar. Bijvoorbeeld, terwijl hij in zijn campagne van 2016 pleitte voor een diplomatieke benadering, veranderde hij zijn toon aanzienlijk kort daarna, vooral in zijn dreigementen richting Noord-Korea. Dit type tegenstrijdigheid is geen zeldzaamheid in zijn politiek; integendeel, het wordt eerder gekarakteriseerd door schommelingen tussen isolationistische retoriek en ingrijpende interventies. Zijn belofte om “America First” te stellen en tegelijkertijd militaire interventies, zoals in Syrië, te autoriseren, illustreert dit verder. Dit soort inconsistenties draagt bij aan het idee dat Trump zich niet conformeert aan een vastomlijnd beleidskader, maar reageert op wat hij ziet als de onmiddellijke belangen van de Verenigde Staten.

In het geval van zijn economisch beleid, bijvoorbeeld met China, werd Trump aanvankelijk gezien als een bondgenoot van de Chinese leider Xi Jinping. Dit veranderde echter al snel toen Trump China beschuldigde van oneerlijke handelspraktijken en besloot de handelsoorlog verder te intensiveren, waarbij hij niet terugschrok voor het opleggen van zware sancties en tariefverhogingen. Dit benadrukt zijn aanpak van buitenlandse betrekkingen als een reeks transacties, waarbij hij landen en bedrijven tegen elkaar uitspeelt om de beste deals voor de VS te krijgen.

Deze zakelijke benadering komt tot uiting in tal van andere beleidsbeslissingen, zoals zijn onderhandelingen met Saudi-Arabië. In ruil voor de inzet van Amerikaanse troepen in de regio, werd Saudi-Arabië verplicht om de kosten van deze troepen te dekken. Dit “deal-orientated” beleid, voortvloeiend uit zijn ervaring in de vastgoedwereld, geeft aan dat Trump de wereldpolitiek vaak beschouwt als een serie onderhandelingen waarin elk land een economische waarde heeft, zelfs als dit ten koste gaat van strategische allianties of ethische overwegingen.

In veel opzichten kan Trumps buitenlandse beleid worden gezien als een weerspiegeling van zijn persoonlijkheid en zakelijke achtergrond. Het is weinig ceremonieel, ongevoelig voor nuance, en bovenal gericht op het behalen van directe, tastbare voordelen voor de VS. Dit alles draagt bij aan een Trumpiaanse benadering van wereldpolitiek die gekarakteriseerd wordt door onzekerheid en voortdurend veranderende strategieën, wat het moeilijk maakt om zijn beleid te categoriseren volgens traditionele politiek-theoretische kaders.

Trump’s onvoorspelbare en tegenstrijdige benadering van buitenlands beleid kan voor veel landen in de wereld verwarrend en zelfs bedreigend zijn. De constante wisselwerking tussen isolationistische uitspraken en interventies leidt niet alleen tot een breuk in Amerikaanse relaties met andere landen, maar heeft ook implicaties voor de bredere geopolitieke stabiliteit. Het is dus belangrijk voor buitenlandse leiders en beleidsmakers om voortdurend alert te zijn op de verschuivingen in de Amerikaanse standpunten, zonder te veronderstellen dat er een coherente visie achter Trumps beleid schuilgaat. In plaats daarvan moeten zij zich richten op de pragmatische, opportunistische benadering die hij in zijn zakelijke leven heeft toegepast, en die zich ook in zijn buitenlandbeleid manifesteert.

Hoe de Persoonlijkheid van Donald Trump de Buitenlandse Politiek Vormde

De unieke benadering van Donald Trump met betrekking tot buitenlandse politiek wordt vaak gekarakteriseerd door zijn onconventionele stijl en eigenschappen die sterk door zijn persoonlijke overtuigingen worden beïnvloed. Trump, met zijn uitgesproken narcisme en autoritaire kenmerken, heeft altijd de nadruk gelegd op het belang van Amerika als wereldmacht. Zijn politieke aanpak en visies werden gevormd door een persoonlijkheidsprofiel dat gekarakteriseerd werd door impulsiviteit, egocentrisme, en een uitgesproken afkeer van multinationale samenwerking en globalisme. Deze eigenaardigheden hebben diepgaande implicaties voor hoe hij buitenlandse politiek benaderde, vooral in zijn visie op alliantiepolitiek, handel, en de rol van de VS op het wereldtoneel.

De basis van zijn wereldbeeld, vaak aangeduid als "Trumpism", kan moeilijk gedefinieerd worden, omdat het gebaseerd is op pragmatische en soms opportunistische keuzes. Dit wereldbeeld werd beïnvloed door zijn achtergrond als zakenman, waarbij de internationale politiek vooral werd benaderd vanuit een zakelijke en win-gerichte optiek. Trump beschouwde buitenlandse betrekkingen als onderhandelingen waarbij de VS altijd als de belangrijkste speler aan tafel zou moeten zitten. Zijn "America First"-benadering was een afwijzing van globalisme en multinationale samenwerking, met een nadruk op nationale belangen boven alles.

Naast zijn nadruk op economische voordelen voor de VS, zijn er echter ook meer diepgewortelde, persoonlijke overtuigingen die zijn beslissingen aandreven. Trump had weinig geduld voor complexe diplomatieke en multilaterale oplossingen en verkreeg vaak resultaten door directe confrontatie of door dreigingen. Dit leidde tot belangrijke beleidsveranderingen, zoals de heronderhandeling van handelsovereenkomsten en een radicale verschuiving in de houding ten opzichte van de NAVO en de Verenigde Naties. Zijn beleid was vaak onvoorspelbaar, met één van zijn bekendste uitspraken als voorbeeld: "Ik zou ze graag in het gezicht willen slaan". Dit niet-diplomatieke gedrag was een constante factor in zijn benadering van internationale kwesties.

Het is cruciaal om te begrijpen dat, hoewel Trump’s buitenlandse beleid vaak als chaotisch werd ervaren, zijn stijl en methoden niet per se het gevolg waren van incompetentie, maar van een diepgeworteld vertrouwen in zijn eigen vermogen om op lange termijn voordeel te behalen voor de VS. Zijn ongeduldige, directieve aanpak was een reflectie van zijn persoonlijke overtuigingen, die samenvielen met zijn zakelijke, no-nonsense mentaliteit.

Deze benadering van Trump kan niet volledig begrepen worden zonder naar zijn persoonlijke kenmerken te kijken, die vaak beschouwd werden als impulsief en egoïstisch. Zijn neiging om agressief op te treden tegenover tegenspraak en zijn constante gebruik van sociale media als een tool voor directe communicatie, versterken de invloed van zijn karakter in zijn buitenlandse politiek. Het is dan ook essentieel om niet alleen naar de geopolitieke context te kijken, maar ook naar de psychologische en emotionele componenten van Trump’s wereldbeeld. Wat betreft zijn visie op de VS als wereldleider, was hij vastbesloten om de kracht en invloed van het land te herstellen door middel van een beleid dat de nadruk legde op nationale belangen, onafhankelijkheid en superioriteit.

De moeilijkheid om Trump’s volledige wereldbeeld en benadering van buitenlandse politiek in één term te vatten, benadrukt de complexiteit van zijn leiderschap. "Trumpism" als politieke stroming is niet beperkt tot een enkel idee of theorie, maar is een mengeling van verschillende elementen die tegelijkertijd populistisch, nationalistisch en zakelijk van aard zijn. Het is deze veelzijdigheid die zijn benadering van buitenlandse politiek zo moeilijk te voorspellen maakt, en die zijn plaats in de wereldpolitiek altijd in beweging houdt.