Hoe wordt hernieuwbare energie wereldwijd ingezet en wat zijn de uitdagingen?

Hernieuwbare energie (RE) speelt een steeds grotere rol in de mondiale energiemarkt, maar de transitie van fossiele brandstoffen naar duurzamere energiebronnen is een complex en langdurig proces. Sinds de industriële revolutie zijn fossiele brandstoffen de belangrijkste bron van energie, goed voor ongeveer 80% van het mondiale energieverbruik. Hernieuwbare energiebronnen, zoals wind, zonne-energie, en moderne biobrandstoffen, bieden een potentiële oplossing voor de toenemende vraag naar schone energie, maar hun bijdrage blijft relatief klein in vergelijking met fossiele brandstoffen.

De globale energiemix is de afgelopen decennia langzaam veranderd, met een gestage toename van het aandeel hernieuwbare energie. In 2022 vormden hernieuwbare energiebronnen ongeveer 19,6% van de wereldwijde energievoorziening, een stijging van 2,3% sinds 2000. Vooral moderne hernieuwbare energiebronnen zoals wind en zonne-energie hebben een indrukwekkende groei doorgemaakt, van bijna verwaarloosbare hoeveelheden in 2000 naar 7% in 2022. Het aandeel van traditionele biomassa, hoewel het de goedkoopste vorm van energie blijft voor de arme bevolkingsgroepen, blijft afnemen, van 10,2% in 2000 naar 6,2% in 2022.

Deze verschuiving in de energiemix kan worden toegeschreven aan verschillende factoren, waaronder de stijgende bezorgdheid over klimaatverandering en de noodzaak om de CO2-uitstoot te verlagen. Hernieuwbare energie speelt een cruciale rol in de mondiale klimaatdoelen en het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's). Het gebruik van hernieuwbare energie wordt gezien als een middel om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen en tegelijkertijd de luchtvervuiling en de negatieve gevolgen voor de volksgezondheid te beperken.

Ondanks deze obstakels biedt de opkomst van hernieuwbare energie veel belofte voor de toekomst. De technologische vooruitgang in zonne-energie, windenergie, en opslagcapaciteiten heeft de kosten van hernieuwbare energie dramatisch verlaagd, wat het aantrekkelijker maakt voor landen en bedrijven om over te stappen naar duurzamere energieoplossingen. Bovendien speelt hernieuwbare energie een essentiële rol in het verminderen van de CO2-uitstoot en het behalen van de doelstellingen van het Akkoord van Parijs. Dit internationale verdrag heeft als doel de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot minder dan 2°C, en hernieuwbare energie is een van de belangrijkste instrumenten om dit doel te bereiken.

Wat belangrijk is om te begrijpen, is dat de transitie naar hernieuwbare energie niet alleen een technologische of economische uitdaging is, maar ook een politieke en sociale kwestie. Beleidsmakers moeten niet alleen de technologische mogelijkheden van hernieuwbare energie erkennen, maar ook de politieke en economische obstakels die de overstap kunnen belemmeren. De integratie van hernieuwbare energie vereist een samenwerking tussen landen, bedrijven en consumenten om de noodzakelijke veranderingen door te voeren.

In de toekomst zal de wereld zich waarschijnlijk steeds meer richten op decentrale en gedistribueerde energieoplossingen, waarbij huishoudens en bedrijven hun eigen energie produceren en delen. Dit biedt niet alleen meer controle over de energievoorziening, maar versterkt ook de veerkracht van lokale gemeenschappen tegen externe schokken in de energievoorziening. Terwijl hernieuwbare energie nog steeds tegen verschillende obstakels aanloopt, zoals een gebrek aan infrastructuur en investeringen, blijft de richting van de mondiale energietransitie duidelijk: hernieuwbare energie is de sleutel tot een duurzame en koolstofarme toekomst.

Hoe wordt de beschikbaarheid van hernieuwbare energiebronnen beïnvloed door geografische en geologische factoren?

De beschikbaarheid van hernieuwbare energie (Hernieuwbare Energie Technologieën, RET) is afhankelijk van verschillende geografische en geologische omstandigheden. Elke bron van hernieuwbare energie heeft specifieke vereisten die niet overal ter wereld in gelijke mate aanwezig zijn. Dit betekent dat de mogelijkheden om hernieuwbare energie op te wekken sterk variëren van regio tot regio, afhankelijk van lokale omstandigheden.

Bijvoorbeeld, de beschikbaarheid van zonne-energie is globaal gezien het grootste voordeel voor veel landen. Zelfs in gebieden waar andere vormen van hernieuwbare energie moeilijker te verkrijgen zijn, zoals wind- of hydro-elektriciteit, is zonne-energie vaak een haalbare optie. Dit komt doordat zonnestraling op vrijwel elk punt op aarde aanwezig is, hoewel de intensiteit van de straling varieert afhankelijk van de breedtegraad en het seizoen. Solar power kan dan ook in alle landen gebruikt worden, hoewel de efficiëntie sterk afhangt van de plaatselijke omstandigheden zoals de mate van bewolking en de geografische locatie.

In tegenstelling tot zonne-energie vereist windenergie specifieke omstandigheden, aangezien windturbines alleen energie kunnen opwekken als er voldoende wind is. Dit betekent dat de aanwezigheid van windbronnen zorgvuldig moet worden gemonitord, wat vaak een langdurige meetperiode vereist van één tot drie jaar. Daarnaast is de locatie van cruciaal belang: in gebieden met weinig wind of waar de windsterkte sterk varieert, kan het moeilijk zijn om rendabele windparken te ontwikkelen.

Hydro-elektriciteit, hoewel een betrouwbare bron van hernieuwbare energie, is sterk afhankelijk van de aanwezigheid van rivieren en stromen, wat meestal alleen voorkomt in bergachtige of bergachtige regio's. Het ontbreken van grote rivieren of watervoerende gebieden betekent dat veel landen, vooral die met een droog klimaat of eilanden in de oceaan, geen toegang hebben tot deze energiebron. De eilandregio's van de Stille Oceaan bijvoorbeeld, waar de meeste landen koraalatollen zijn, kunnen niet profiteren van hydro-elektrische energie, aangezien er simpelweg geen geschikte geografie is voor de opwekking van elektriciteit via waterkracht.

Geothermische energie is een andere belangrijke bron van hernieuwbare energie, maar net als hydro-elektriciteit is de beschikbaarheid ervan afhankelijk van de geologie van een land. Geothermische energie komt alleen voor in gebieden met vulkanische activiteit, zoals in IJsland, delen van Italië of Indonesië. Deze landen hebben toegang tot geothermische energiebronnen die niet beschikbaar zijn voor landen zonder vulkanische geologie.

In sommige gevallen kunnen biobrandstoffen, zoals kokosolie in bepaalde tropische gebieden, een alternatieve energiebron zijn, maar deze zijn ook afhankelijk van de specifieke landbouwproducten die in de regio te vinden zijn. In de archipel van Kiribati bijvoorbeeld, is de beschikbaarheid van bio-energie een belangrijk alternatief naast zon- en windenergie. Deze vormen van energie kunnen lokaal nuttig zijn, maar hun inzet is beperkt door zowel de beschikbaarheid van de grondstoffen als de technologie voor conversie.

Het is ook belangrijk op te merken dat oceaanenergie, zoals getijden- en golfenergie, een veelbelovende bron van hernieuwbare energie is. Echter, de technologie voor deze energiebronnen is nog niet volledig ontwikkeld en er is onvoldoende informatie over de beschikbaarheid van geschikte sites in veel regio's. Tidal energie, hoewel reeds commercieel bruikbaar in sommige delen van de wereld, blijft een relatief onbekend en onbetrouwbaar pad voor veel eilanden of kustgebieden waar er geen gedetailleerd onderzoek heeft plaatsgevonden naar de haalbaarheid van deze technologieën.

Wat betreft de effectiviteit van biobrandstoffen, hoewel het vaak wordt gepromoot als alternatief voor fossiele brandstoffen, is het belangrijk te begrijpen dat de energiedichtheid van biomassa vaak lager is dan die van fossiele brandstoffen. Dit betekent dat het om dezelfde hoeveelheid energie te verkrijgen een grotere hoeveelheid biomassa vereist dan fossiele brandstoffen zoals olie of steenkool. De afwegingen tussen duurzaamheid, energie-inhoud en productiecapaciteit moeten daarom zorgvuldig worden overwogen bij de keuze voor bio-energie.

Endtext