Hoe Schuld en Vergelding Het Leven Vormt: Een Analyse van Chappel’s Dilemma en Innerlijke Strijd

Chappel stond voor de deur van het ziekenhuis, het koele briesje van de vroege ochtend raakte zijn gezicht. Zijn handdoek had hij net in zijn zak gestopt en de hand van Pajot stevig vastgegrepen. “Ik vertrouw erop dat het goed gaat met je”, zei Chappel, zijn woorden met een zelfverzekerdheid die de zorgen van zijn verleden bijna deed vervagen.

Pajot, een privé-detective in Parijs, had zich snel bewezen. Terwijl Chappel deze klus zelf had kunnen uitvoeren, zorgde Pajot’s netwerk ervoor dat zijn zoektocht naar antwoorden veel sneller zou verlopen. Wat Chappel echter niet uitsprak, was de stille zekerheid dat Pajot waarschijnlijk alles wist over Victor, zijn broer. Er was altijd iets onheilspellends aan Pajot geweest, iets dat niet in de eerste indrukken van een slordige, gezette man paste.

Ze liepen door de ziekenhuistrappen en gangen, het geluid van hun voetstappen mengend met de ruis van verwaaid gesprek en fluisterende verpleegsters. Het was een geduldige zoektocht, een half uur wachten, maar toen kwam het moment van confrontatie. Chappel had zich voorbereid op het onvermijdelijke gesprek, maar toen hij voor Brancusi stond, de jongen die hij acht jaar geleden had gered, voelde hij zich plotseling overweldigd door de emoties van die tijd. De jonge man in de kamer voor hem leek helemaal niet op de jongen die hij had gekend. Zijn blauwe ogen waren kalm, maar er was iets mysterieus in zijn houding.

“Ik was de man die je naar het ziekenhuis bracht”, zei Chappel, zijn stem meer onzeker dan hij had gewild. Brancusi keek op, maar zijn gezicht vertoonde geen herkenning, slechts een kilte die zelfs Chappel niet had voorzien. De herinneringen aan die vreselijke nacht kwamen naar boven. “Ik was degene die gevangen werd, terwijl ik slechts degene was die je weghaalde van de mensen die jou pijn deden”, vervolgde Chappel, maar de woorden leken leeg, alsof ze niet genoeg konden verklaren of rechtvaardigen.

De situatie was als een constant spel van schuld en vergeving, waar de lagen van de waarheid zo diep waren dat geen enkel antwoord werkelijk verlichtend was. Wat was Chappel werkelijk schuldig aan? Hij had Victor altijd gediend, zijn handen altijd in het vuil gestoken voor de man die hij niet kon ontvluchten, zelfs als hij dat wilde. En wat van de zelf gecreëerde pijn die hij zichzelf veroorzaakte door zijn onverwerkte schuldgevoelens? Was hij ooit werkelijk in staat om zich los te maken van de ketens van zijn eigen daden? Of was hij simpelweg een pion in een groter, onzichtbaar spel?

Chappel’s herinnering aan Victor was een donkere, verwarde lappendeken van emoties en gebeurtenissen. De avonden in de schaduwen van Parijs, waar de decadentie en het geweld hand in hand gingen. Victor, met zijn cholerische temperament, zijn onbegrensde verlangens die niets dan verderf zaaiden. Het was een verlangen naar macht, niet alleen over de mensen die hij gebruikte, maar ook over zijn broer, die hij als zijn slaven had weten te temmen. Elke nacht was een bevestiging van de ondergang die hij met zich meebracht, en toch voldeed Chappel aan zijn eisen.

Maar hoe diep was de duisternis die Victor had gezaaid? Chappel had zijn handen opgewassen aan het kwaad, zelfs al was hij zelf nooit degene geweest die de daden uitvoerde. Toch voelde het alsof hij schuldig was aan alles wat er gebeurd was. De schuld die hem vergezeld had door zijn jaren in de gevangenis, de beschuldigingen die hij niet had kunnen weerleggen, het onvermogen om te ontsnappen aan de slangenkuil van zijn broers machten. Zelfs nu, na alles, na de oorlogen die hij had gevoerd met zijn eigen geweten, leek de cirkel niet te kunnen worden doorbroken.

Het besef dat het kwaad nooit volledig zou verdwijnen, dat de duisternis altijd op de loer zou liggen, was de meest verstikkende van alle waarheden. De herinnering aan Brancusi’s gruwelijke situatie, de jongen die hij had gered maar die nooit volledig gered kon worden, was een constante herinnering aan de verwoestende gevolgen van onverwerkte trauma's en de voortdurende strijd tussen goed en kwaad.

De ware kracht van dit verhaal ligt niet in de handelingen van Chappel of Victor, maar in de verborgen emoties die diep in hun zielen geworteld zijn. Het gaat niet enkel om fysieke wonden, maar om de psychologische littekens die de tijd niet kan genezen. Het gaat over het onvermogen om jezelf te bevrijden van de ketenen van je verleden, hoe hard je ook probeert. Chappel, zelfs in zijn poging om zichzelf te verlossen, ontdekte dat hij altijd gevangen zou blijven in de keuzes van anderen.

Bij het lezen van dit verhaal moet men zich realiseren dat schuld en verlossing geen absolute concepten zijn. Ze draaien om perspectief, om persoonlijke beleving en om de manier waarop men zichzelf en anderen ziet. Soms, hoezeer men ook probeert, kan men zichzelf nooit helemaal bevrijden van de gevolgen van het verleden. Schuld is een onlosmakelijke metgezel, en vergeving kan een luxe blijken die slechts weinigen zich kunnen veroorloven.

Wie draagt de schuld?

Hij voelt zijn geest dichtklappen, de bittere gal brandt in de keel, tranen staan in de oogleden. Hij snuift hard, wrijft zijn ogen, draait zich naar Victor. “Dit. Dit... gaat te ver, Victor. Jij. Jij bent krankzinnig. Wat is er mis met jou? Dit is een kind.” Hij verliest elke beheersing; de neiging om uit te halen, Victor op de grond te werpen naast het kind, vuisten gebald, adem vast in de borst. Victor blijft onbewogen. “Ik spreek niet twee keer, Jack. Als ik klaar ben loop ik deze kamer uit, ik regel die trut Clear. Maak dit schoon. Geen spoor. Verpest het niet. Nu.” Hij draait zich om en laat hem alleen met de dode jongen.

Toen Victor hoorde dat ik in het ziekenhuis gearresteerd was, had hij het magazijn in brand gestoken, zegt Chappel later. Geen spoor. Zelfs het DNA dat op jou gevonden werd — Victor had connecties genoeg om deuren te laten sluiten. Er waren korpschefs op dat feest. Ze liepen allemaal weg, onaangeraakt. Om het opnieuw te kunnen doen met iemand anders. Brancusi verstevigde zijn houding; herinneringen leek hij te erkennen zonder ze te voelen. Geen tranen, geen woede, maar anders beschadigd. “Waarom liep je het verkeer in bij l’Étoile?” vroeg Chappel. Brancusi keek op alsof hij hem net zag. “Na dat incident zat ik jaren in pleeggezinnen. Uiteindelijk liep ik weg en belandde in Clichy-sous-Bois, terug waar ik vandaan was genomen. Mensen namen me op. Maar ik paste niet meer. Na wat er gebeurde kon ik niemand meer dichtbij laten. Ik voelde me onaantastbaar. Onzichtbaar. Le fantome de la haine... Dus liep ik het verkeer in. Ik wilde dat de wereld mij zag. Eindelijk.”

Hoe blijft een herinnering bestaan wanneer de tijd zelf lijkt stil te staan?

Het moment kwam altijd terug met een verblindende helderheid, alsof het door een scherpe naald in het kluwen van zijn geheugen was gestikt. De rest van zijn verleden leek een vervaagde massa, maar dit ene draadje bleef fel en ongebroken. Hij vertelde het verhaal keer op keer, in de kleine uren van de nacht, aan iedereen die het maar horen wilde. Die eindeloze herhaling scherpt de herinnering, maar verzwakt haar context, tot het soms leek alsof het niet eens meer tot zijn eigen leven had behoord.

Hij vertelde het verhaal meestal in een bar op een verlaten luchthaven, aan het einde van een lange, echoënde gang. De metaalglans van het chroom en de vermoeide glans van het linoleum slokten de cadans van zijn voetstappen op. Altijd datzelfde neonblauw krullende letters boven de bar, altijd een barman die in gebroken Engels sprak en met trage, cirkelende bewegingen een vettige doek over het blad trok. Er zat steevast een man in een verfrommeld grijs pak in een hoek, verdiept in de International Herald Tribune, en een vrouw die te veel had gedronken, met afgebrokkelde bordeauxrode nagellak die tikte tegen de rand van haar glas. De airco trilde als een krakende keel van een oude man, maar het bleef er te warm; donkere zweetplekken bloeiden op zijn overhemd. Op de achtergrond draaide de jukebox Lujon van Henry Mancini, dat wegstierf in krakende statische ruis.

Hij kwam altijd binnen met een aktetas en een regenjas die nog vochtig was van gesmolten sneeuw. “Je gelooft nooit wat er gebeurd is,” zei hij dan. Het was geen lege frase. Zijn stem had een overtuiging die zelfs in de door alcohol benevelde pupillen van de vrouw iets helder liet oplichten, een zilverig deeltje dat hij, zo dacht hij, zou kunnen grijpen als hij maar zijn hand uitstak. De man in het grijze pak ritselde met zijn krant, de barman luisterde zoals altijd.

Hij tikte op het glas van zijn horloge: één, twee, drie. Het uurwerk had zich niet stilgezet op het moment van de ramp, maar soms leek dat waarschijnlijker dan de waarheid. Het was alsof de tijd zelf gevangen zat in een capsule van amber en elke stap die hij zette slechts herhaling was van een pad dat hij al eens had gelopen. Steeds opnieuw drukte hij tegen een elastisch, ondoorzichtig membraan en werd hij teruggeslingerd naar dat ene ogenblik aan boord van het vliegtuig.

Kerstavond. Hij had net het boordtijdschrift teruggestoken in het vak voor hem toen de bom afging. Rij 14, stoel B. Geen rij 13 op commerciële vluchten, had hij nog gegrapt tegen de stewardess, een meisje met een blonde lok die telkens uit haar blauwe hoedje glipte. Hij herinnerde zich hoe wit haar tanden waren, hoe haar huid hem deed denken aan muesli, yoghurt, skiën op hoogte. Hij dacht nog aan een artikel over malaria en aan een recept voor roerei. Hoe maakte iemand geen roerei?

Toen kwam het geluid. Niet gehoord, maar gevoeld, een gong die binnen in hemzelf werd aangeslagen. De druk in de cabine zwol en kromp tegelijk. Zijn trommelvliezen scheurden, een warme druppel bloed liep uit zijn oor. Zijn kleren werden van zijn lijf gerukt door een bevriezende luchtstroom. De rij stoelen voor hem verdween – Business Class, first in, first out, zou hij later schamper zeggen – en het oranje masker stootte tegen zijn voorhoofd. In een seconde was hij van roerei en Ulrika Jonsson naar niets dan hemel en vallende vliegtuigromp gegaan.

Naast hem de vrouw van stoel A. Veertig, zakelijk gekleed, even verontschuldigend geglimlacht toen ze langs hem schoof. Hij had nog dat lichte schrikje gevoeld toen haar knie zijn broek raakte. Nylon over katoen, een fluisterend wat als. Nu hingen haar longen buiten haar mond als lege zakken, kloppend tegen haar blouse en revers. Op dat moment vroeg hij zich af of hij echt de keuze had gehad om niet naast haar te sterven. Nog voor hij in God of in het lot geloofde.

Het overleven zelf werd geen zegen maar een gevangenis. Elk detail, elk beeld, elk geluid werd opgeslagen met de scherpte van een foto, maar zonder het vermogen om terug te keren naar een leven dat doorstroomt. De herinnering verstrakte hem, een membraan dat nooit scheurde, en hij bleef lopen in dezelfde cirkel. Zijn verhaal werd de enige manier om te blijven ademen in een lucht die al lang was verdwenen.

Wie bleef er over toen de herinnering terugkeerde?

“Ik kocht het op dvd,” zei hij. “Beviel me niet echt. Wilde je dat weten?” Ik zweeg. “Het was leeg,” zei hij. “Geen waarheid. Ik bedoel niet feiten. Het was niet zij. Niet de actrice—de man die het maakte. Slim kutje. Kletste op tv alsof ‘ie alles wist. Hij wist niets. Wat ik hem had kunnen vertellen...” Hij stopte en trok hard aan zijn sigaret. “Hij wist niets over Tania,” zei ik. “Iemand moest hem bijbrengen. Hem doen begrijpen.” Derek staarde in de troebele verte. “Jij denkt dat ik hem vermoordde, hè? Maar ik deed het niet. Ik weet niet waar hij nu is. Hij ook niet.” Er viel een lange stilte. Ik was ongewapend en keek niet uit naar het arresteren van een wanhopige man. Hij draaide zich langzaam om en keek naar me. In het schemerlicht was zijn gezicht een masker met gaten voor ogen. “Wat heb je hem aangedaan?” vroeg ik. “Dit,” zei hij, en raakte mijn gezicht aan. De kreet die haar mond verscheurde. Een brandend kind in haar baarmoeder. Alles wat ze ooit liefhad toegetakeld, aangetast, vernietigd. De mannen die haar vier, vijf, zes tegelijk gebruikten, nieuwe gaten maakten als ze opraakten. De kraaien die aan haar handen en voeten pikten. De stad die in fragmenten brak, stenen ratten die elk kind markeerden. De pijn die nooit ophield, zich door verleden en toekomst verspreidde, grijze mist, zee van bloed, wolk van sperma, bonenmansgezichten, hulpgeroep, het gebroken kattenmasker. De dagen daarna zijn een waas. Ik weet niet precies waar ik heen ging. De beelden in mijn hoofd waren de enige realiteit. Een nacht onder een spoorbrug, een andere in een verlaten huis. Het geld in mijn portemonnee kocht wodka en heroïne van iemand op straat. Ik rookte het onder bruggen in de dode uren. Een week of meer zat ik gevangen in andermans herinneringen. De pijn van die laatste uren verliet me nooit. Op een ijzige ochtend volgde ik een mistig spoor van vergeten leven naar een politiebureau. Terwijl ik bedaard op een bank zat, controleerden ze mijn spullen en namen contact op met mijn afdeling. Acute zenuwinzinking, zeiden ze. Tranquillizers, bedekten de terreur; chemische verbanden. Een maand ziekenhuis. Elaine bezocht me en bij haar stem kwam een deel van mij terug. Matt Black is waarschijnlijk nog ergens, verdovend met alcohol of drugs, op de vlucht voor iets wat hij niet kan achterlaten. Ik denk er niet graag aan. Het duurde lang om te herstellen; niet alles kwam terug. Jaren later zijn er nog woorden die ik niet kan verdragen. Ik haat het dat iets mijn gezicht raakt, zelfs geen regen.

Hoe kan een mens zichzelf begrijpen in de chaos van oorlog?

De atmosfeer in de kamer was beladen, zwaar van spanning en de zinderende geur van alcohol. Sutton keek me recht aan, zijn ogen glinsterden, alsof hij door me heen kon kijken, mijn gedachten kon lezen. Mijn hart bonsde harder, maar ik gaf niets prijs. Hij knikte goedkeurend, zijn blik vastberaden. "Ja. Zeer bevredigend werk," zei hij, terwijl hij de foto’s aannam die ik hem had gegeven. Ze verdwenen in zijn zak, waarna hij zijn biertje pakte en een flinke slok nam. Ik volgde zijn voorbeeld. Mijn gedachten begonnen te draaien. Kan ik dit ook doen?

"Het is niet makkelijk," zei hij, zijn stem vast. "Je moet een deel van jezelf afsluiten, het letterlijk uitschakelen, om dit te doen. Blijf jezelf maar vertellen dat het essentieel werk is, dat iemand dit moet doen als we de oorlog willen winnen. Ze zijn de vijand. De middelen rechtvaardigen het doel." Ik knikte bij elk punt dat hij maakte, mijn ogen gericht op zijn gezicht, probeerde mezelf in zijn schoenen te plaatsen.

Toen begon ik zelf te praten, misschien om mezelf gerust te stellen. Ik vertelde hem over een tunneloperatie waar ik bij betrokken was toen we hier voor het eerst kwamen. Hoe ik de enige was die niet overgaf van de geur, de viezigheid. Hoe ik de Cobra had bestuurd en hoe ze me de "Engel van de Dood" noemden. Sutton grijnsde breed. "Dat weet ik," zei hij, "daarom ben jij mijn jongen." De woorden raakten me op een vreemde manier, alsof ik mezelf in een andere werkelijkheid begon te zien. Ik probeerde me voor te stellen wat het zou zijn om hen daarboven, met een grote kanon, te vernietigen. Het zou geen probleem zijn, dacht ik. Het zou me niks doen. Maar dan kwam de vraag: zou ik het moeten doen? Is er iets mis met me? Ik herinnerde me Mr. Bryner op school. We ontdekken pas later waar we goed in zijn. Het leven laat ons dat zien. Voor mij was het duidelijk: oorlog. Het leek een bestemming.

Toen veranderde alles. De situatie leek verloren. Alles was uit de hand gelopen. Paiyd en Lo Si Vhi hadden Kwye Noh’s lichaam in een jeep geladen, onderweg naar de An Khe-kloof om het daar te dumpen. Ze zouden allang terug moeten zijn, maar er was geen teken van leven. Nien Thi, die met mij al zoveel had meegemaakt, bleef maar denken. Hoe had het zover kunnen komen? Het leek alsof alles in een oogwenk was veranderd. Het was onvermijdelijk. Ze zouden niet terugkomen.

We stonden in de kou van de nacht, niet wetend wat er ging gebeuren. Nien Thi sloeg de kans om hen een laatste waarschuwing te geven van de hand, de enige optie die nu resteerde was hun dood. Ze hadden gefaald, verraden. “Traitors,” zei Nien Thi terwijl hij rook kringels in de lucht blies. We rookten zwijgend, het gevoel van verlies over ons heen vallend. De toekomst leek vol onzekerheden.

Hij boog zich naar de gevangenen, raakte hun handen aan, snuffelde eraan, alsof hun levens niets meer waren dan stukjes vlees voor consumptie. "Als we ze niet kunnen verkopen, moeten we ze doden," zei hij kalm, zonder enige emotie te tonen. Ik staarde naar de gevangenen, hun bleke gezichten zagen er verloren uit. Er was niets meer dan een routine. Misschien had ik zelf ooit wel zo gevoeld, zo machteloos in een wereld die niets gaf om mij. Was dit alles wat we konden doen?

Naast het geweld en de gruwelen die de oorlog met zich meebrengt, ligt de constante vraag over wat goed en fout is. Wat maakt iemand in staat om deze daden te verrichten? Is het de overtuiging dat het doel de middelen rechtvaardigt? Of is het de realiteit van oorlog die elke morele standaard vervormt?

In dit soort situaties is het belangrijk om te beseffen dat keuzes in oorlog zelden zwart-wit zijn. Ze zijn geworteld in context, ervaring en de onderdrukking van menselijke gevoelens. Het is gemakkelijk om te zeggen dat er geen excuus is voor de wreedheid die we zien, maar de werkelijkheid van de oorlog maakt de grenzen tussen goed en kwaad vaak vaag. Wat doe je als je leert dat je goed bent in iets dat in de ogen van anderen alleen als slecht kan worden gezien?

De waarde van mededogen en de gevolgen van een door oorlog gebroken ziel zijn vaak onderbelicht in verhalen van conflict. Mensen die in deze omstandigheden opereren, maken keuzes die hun eigen psyche voor altijd kunnen beschadigen. Uiteindelijk draait het niet alleen om de vraag wat je doet in een oorlog, maar om wat je ermee doet wanneer het voorbij is. Hoe herstel je jezelf, en hoe blijf je trouw aan de menselijkheid die wordt bedreigd door het geweld dat je hebt ervaren?