Deutsch
Francais
Nederlands
Svenska
Norsk
Dansk
Suomi
Espanol
Italiano
Portugues
Magyar
Polski
Cestina
Русский
De taal die Donald Trump gebruikt, roept vaak discussie op: is zijn woordkeuze en grammatica zorgvuldig gekozen, zijn ze kunstig samengevoegd en snel geformuleerd, zoals Lakoff (2016) stelt, of is dit simpelweg de enige manier waarop hij weet te spreken, zoals Hunston (2016) suggereert? De combinatie van semantische keuzes, uitgedrukt door woorden, en functionele keuzes, geïllustreerd door grammatica, wijst erop dat Trumps stijl opzettelijk is. Hij gebruikt deze stijl omdat deze werkt. Niet alleen in de politiek, maar ook daarbuiten, was Trumps stijl succesvol lang voordat hij zich op de politieke arena waagde, of het nu ging om vastgoeddeals in New York of als gastheer van The (Celebrity) Apprentice.
Echter, het is onwaarschijnlijk dat deze stijl in eerdere verkiezingen even effectief zou zijn geweest. Recente taalkundige studies suggereren dat Trumps taalgebruik, hoewel extreem onderscheidend, ook onderdeel is van een "langzame ontwikkeling van een presidentieel patroon" (Jordan en Pennebaker, 2017: 312). Het lijkt erop dat Trumps unieke taal hem hielp om kiezers te winnen door onder andere vereenvoudigde taal, een informele toon, een onpersoonlijke houding en een betrokken stijl. Deze strategieën, samen met zijn algehele uiterst kenmerkende taalkundige stijl, speelden een cruciale rol in zijn overwinning.
Tijdens de debatten polariseerde Trump kiezers meer dan enig ander presidentieel kandidaat. Ongeacht welke kant van het spectrum men verkiest, het is moeilijk te ontkennen dat Trumps onderscheidende taal een instrumentele rol speelde in zijn verkiezing tot president. Zijn strategische benadering maakte hem zowel een disruptieve innovator op politiek als op taalkundig gebied (zie ook Bower en Christensen, 1995; Jamieson en Taussig, 2017). Hierdoor is het waarschijnlijk dat presidentiële debatten, presidentiële taal en zelfs de politieke discours in de Verenigde Staten voorgoed zijn veranderd.
De taalkundige keuzes die Trump maakt, spelen een dubbele rol: ze dragen bij aan het versterken van zijn imago van de "outsider" en tegelijkertijd positioneren ze hem als een leidersfiguur die buiten de traditionele politieke normen staat. Zijn gebruik van eenvoudige en directe taal, vaak gepaard met herhalingen van populaire uitdrukkingen zoals "Believe me" en "I know", maakt hem voor veel kiezers benaderbaar en begrijpelijk. De effectiviteit van Trumps stijl kan niet alleen worden toegeschreven aan zijn vermogen om te polariseren, maar ook aan zijn capaciteit om een taal te gebruiken die de zorgen van de gewone man reflecteert, wat zijn boodschap kracht bijzet.
Verder wordt Trumps taalkundige benadering versterkt door de manier waarop hij gebruik maakt van sociale media, vooral Twitter, waar hij een constante stroom van berichten deelt die zijn retorische stijl weerspiegelen. In dit opzicht heeft hij de taal van de politieke communicatie gepersonaliseerd en gemoderniseerd, wat het traditionele debat van politici in de VS voorgoed heeft veranderd.
Het is belangrijk te erkennen dat Trumps stijl niet zonder kritiek is. Veel taalkundigen en critici wijzen op de incoherentie en de simplificatie van complexe onderwerpen in zijn toespraken. Zijn voorkeur voor korte, krachtige zinnen zonder veel nuance wordt vaak gezien als een manier om directe emotionele reacties op te roepen in plaats van diepgaande beleidsdiscussies te voeren. Dit kan gezien worden als een reflectie van zijn bredere communicatietactieken, waarbij de nadruk ligt op een directe benadering die snel en onmiskenbaar is.
Wat echter vaak over het hoofd wordt gezien, is hoe Trumps taal de politiek in de VS toegankelijker heeft gemaakt voor een breed publiek. Zijn taal maakt gebruik van populaire cultuur en algemene termen die voor veel mensen herkenbaar en tastbaar zijn. Dit heeft ertoe geleid dat hij in staat was om een breed scala aan kiezers aan te spreken, van mensen die zich buiten de traditionele politieke structuren bevinden tot degenen die ontevreden zijn over het establishment.
Een ander belangrijk aspect is de manier waarop Trumps taalgebruik zijn identiteit als "doener" versterkt. Het gebruik van de eerste persoon, de vele zelfbevestigingen en zijn typische retoriek van overwinningen, onderstreept zijn zelfbeeld als een krachtige, daadkrachtige leider. Dit versterkt zijn imago van iemand die, in tegenstelling tot andere politici, geen woorden maar daden levert.
Trumps taalkundige stijl heeft dan ook verstrekkende gevolgen voor de politiek en de politieke communicatie. Het lijkt er sterk op dat hij een nieuwe norm heeft gezet voor hoe politici met hun publiek communiceren. Zijn gebruik van eenvoudige, directe en polariserende taal heeft bijgedragen aan het veranderen van de manier waarop politieke boodschappen worden overgebracht en begrepen. Of deze veranderingen positief of negatief zullen blijken, is afhankelijk van de toekomstige ontwikkelingen in zowel de politiek als de taalkunde.
Hoe Politieke Verontschuldigingen de Publieke Beeldvorming Beïnvloeden: Van Clinton tot Trump
De manier waarop publieke figuren zich verontschuldigen voor persoonlijke misstappen is vaak meer dan een eenvoudige uitspraak van spijt. Het is een zorgvuldig georkestreerd proces van zelfverdediging, beeldbeheer en het proberen herstellen van publieke steun. In dit verband komen verschillende strategieën naar voren die variëren van het splitsen van de publieke en privézelf tot het presenteren van de "ware" zelf via theatrale middelen.
Jackson (2012) verwijst naar de publieke excuses van de Amerikaanse Pinksterprediker Jimmy Swaggart, die werd betrapt op overspel. Swaggart, in een van zijn meest beroemde publieke excuses, verklaarde: "Ik, Jimmy Swaggart... Ik heb me dat 10.000 keer afgevraagd door 10.000 tranen." Dit citaat illustreert de strategie van het splitsen van het "zondige" privézelf van de publieke figuur die zich probeert te presenteren als onberispelijk. Deze splitsing is een veelgebruikte techniek, waarbij de apologeet zijn "privé" fouten minimaliseert en zich richt op zijn publieke prestaties. Zo ontstaat een beeld van de apologeet als een persoon die in het openbaar perfect is, maar privé menselijke zwakheden vertoont.
Een andere veelgebruikte strategie is het verkennen van de 'ware zelf', vaak via visuele of verbale middelen. Politici, bijvoorbeeld, worden vaak gefotografeerd met hun gezin of met getuigen die hen als een 'echte man' presenteren, vaak met de nadruk op hun gezin en vooral op hun partner, wat het publiek een beeld geeft van de verontschuldigende persoon als iemand die, ondanks zijn privé-fouten, een liefdevolle echtgenoot en vader is. Deze theatrale opzet helpt het publieke imago te herstellen en positioneert de apologeet als iemand die, al heeft hij fouten begaan, toch een "echte" en "mensenlijke" kant heeft die publiekelijk erkend wordt. Het doel is hierbij de publieke steun terug te winnen door de private vergissing te scheiden van het publieke imago, vaak met visuele of retorische hulpmiddelen die een verzoening met de privézelf impliceren.
In het geval van Bill Clinton, na de onthulling van zijn affaire met Monica Lewinsky, werden zijn publieke verontschuldigingen een belangrijk voorbeeld van politieke excuses. In zijn eerste publieke verklaring op 17 augustus 1998, na maanden van ontkenning, probeerde Clinton de zaak te scheiden van de publieke opinie door te benadrukken dat zijn privéleven "niemand anders zijn zaak" was. Toch werd zijn verklaring niet als een oprechte verontschuldiging ontvangen. De nadruk op zijn privéleven en de claims van "misleiding" zonder volledige berouw zorgden ervoor dat het publiek zijn excuses als onvoldoende beschouwde. Drie weken later, tijdens het jaarlijkse Witte Huis Gebed Ontbijt op 11 september 1998, herhaalde Clinton zijn excuses, maar nu binnen een religieus kader van zonde en verlossing. Hij zei: "Ik heb gezondigd", en riep op tot echte berouw en verandering, daarbij verwijzend naar Bijbelse principes en het verzoek om vergeving van de betrokkenen, inclusief zijn vrouw, Monica Lewinsky, en het Amerikaanse volk.
In dit tweede statement gebruikte Clinton een meer traditionele benadering van de publieke verontschuldiging, geïnspireerd door het christelijke getuigenis. Dit type excuses volgt de structuur van de "zondige zelf" die zich vervolgens "redt" door te berouwen en zijn levensstijl te verbeteren, wat het publiek uitnodigt om getuige te zijn van deze transformatie. Door zijn excuses nu als oprecht en diepgaand te presenteren, herstelde hij gedeeltelijk zijn publieke imago en kreeg hij een staande ovatie van de aanwezigen op het gebedontbijt. Dit markeerde een belangrijk moment waarin zijn publiek hem weer als een "vernieuwd" man begon te zien.
Donald Trump, daarentegen, volgde een heel andere benadering van publieke excuses. Zijn bekendste uitlatingen over zijn "Access Hollywood"-incident in 2016 tonen een duidelijke afwijzing van de traditionele excusestrategieën. Trump, bekend om zijn ontwijkende communicatie, vermeed het gebruik van het woord 'sorry' en gebruikte in plaats daarvan verdedigende strategieën zoals ontkenning, misverstand en verzachtende verklaringen. In zijn publieke optredens herhaalde hij regelmatig dat hij niet "de perfecte persoon" was, maar zijn excuses waren nooit volledig of duidelijk. Deze strategie van "ontkenning en tegenaanval" zorgde ervoor dat de focus niet op zijn persoonlijke fout kwam te liggen, maar eerder op het afzwakken van de ernst van de situatie.
Beide gevallen tonen aan dat de aard van publieke excuses in de politiek sterk afhankelijk is van hoe de verontschuldigende persoon zich zelf en zijn fouten positioneert in de ogen van het publiek. De splitsing van het 'privézelf' en het 'publieke zelf' speelt een cruciale rol in het manipuleren van publieke perceptie, maar de manier waarop dit gebeurt, varieert sterk. Waar Clinton uiteindelijk een breuk met zijn verleden erkende en zich richtte op vergeving en vernieuwing, koos Trump ervoor om zijn fouten niet volledig te erkennen, maar te blijven vasthouden aan zijn publieke zelfbeeld.
Het is belangrijk te begrijpen dat publieke verontschuldigingen niet enkel gericht zijn op het herstellen van een verkeerd imago, maar ook op het strategisch beheren van publieke en private persona's. Politici en publieke figuren kiezen bewust welke aspecten van hun zelf ze onthullen en welke ze in de schaduw houden. Dit kan invloed hebben op hoe het publiek hun excuses interpreteert en kan uiteindelijk bijdragen aan het behoud van hun politieke carrière of publieke positie. Het verschil tussen een succesvolle en een mislukte publieke verontschuldiging ligt vaak in de mate van oprechtheid en de bereidheid om het volledige zelf te tonen, zelfs als dat betekent dat men zijn fouten volledig moet toegeven.