De behandeling van ouderen vereist een grondige overweging van zowel medische als farmacologische factoren. Een aanzienlijk aantal medische richtlijnen en aanbevelingen is ontwikkeld om de specifieke behoeften van oudere patiënten te adresseren, bijvoorbeeld die van de American Geriatrics Society (AGS) en het American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG), die de nadruk leggen op het welzijn van ouderen. Veel van deze richtlijnen zijn gericht op het minimaliseren van bijwerkingen van medicijnen en het voorkomen van polyfarmacie, wat vaak voorkomt bij oudere patiënten die meerdere aandoeningen hebben.

Bij het behandelen van ouderen is het essentieel om de bijwerkingen en interacties van medicijnen zorgvuldig te evalueren. Geneesmiddelen zoals amitriptyline en amiodaron, bijvoorbeeld, kunnen verschillende bijwerkingen veroorzaken, zoals verwardheid of duizeligheid, wat vooral problematisch is bij oudere mensen. Amoxicilline, een veelgebruikte antibioticum, kan leiden tot diarree en een verhoogd risico op interacties met andere geneesmiddelen, wat bij ouderen tot onvoorziene complicaties kan leiden. Het is van vitaal belang om niet alleen te kijken naar de effectiviteit van een behandeling, maar ook naar de veiligheid ervan op lange termijn.

Oudere volwassenen zijn vaak vatbaarder voor aandoeningen zoals arteriële insufficiëntie en chronische pijn. Het gebruik van analgetica moet daarom zorgvuldig worden afgewogen. Geneesmiddelen zoals opioïden kunnen leiden tot verwardheid, ademhalingsdepressie en verhoogde valkans, wat het risico van letsel vergroot. Bij het behandelen van pijn kan de keuze voor alternatieve therapieën zoals fysiotherapie of niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID’s) soms voordeliger zijn, hoewel ook deze middelen risico’s met zich meebrengen, vooral in combinatie met andere geneesmiddelen die de nierfunctie beïnvloeden.

Bij aandoeningen zoals atriumfibrilleren of hypertensie kunnen angiotensine-converterende enzym (ACE)-remmers en angiotensine-receptorblokkers (ARBs) van groot belang zijn voor het reguleren van de bloeddruk en het voorkomen van hartfalen. Toch moeten deze middelen met zorg worden voorgeschreven, aangezien ze nierfunctiestoornissen kunnen verergeren, wat vooral een risico vormt voor oudere patiënten die al een verminderde nierfunctie hebben. Het monitoren van nierfuncties en elektrolytniveaus is dus van cruciaal belang bij het voorschrijven van dergelijke medicijnen aan ouderen.

Ook moet men bij het voorschrijven van antidepressiva zoals amitriptyline of bupropion voorzichtig zijn. Oudere patiënten hebben vaak een andere farmacokinetiek, wat betekent dat ze geneesmiddelen anders metaboliseren dan jongere volwassenen. Bovendien kunnen antidepressiva de slaapkwaliteit beïnvloeden en bijdragen aan het risico op vallen, vooral bij polyfarmacie. Het gebruik van benzodiazepinen, hoewel effectief voor angst, verhoogt ook het risico op sedatie en valincidenten, en zou bij voorkeur alleen voor korte periodes of bij lage doseringen moeten worden voorgeschreven.

De rol van preventie kan niet genoeg benadrukt worden, vooral als het gaat om infecties. In geval van asymptomatische bacteriurie, bijvoorbeeld, zou antibiotica alleen moeten worden voorgeschreven als de patiënt een hoog risico loopt op complicaties, zoals bij zwangerschap of bij een operatie. Overmatig gebruik van antibiotica kan leiden tot resistentie, wat een grotere bedreiging vormt voor de gezondheid van ouderen.

Bij aandoeningen zoals artritis of andere chronische gewrichtsziekten is het van belang om eerst niet-farmacologische therapieën zoals fysiotherapie te overwegen. Geneesmiddelen zoals corticosteroïden kunnen effectief zijn voor ontsteking, maar langdurig gebruik kan leiden tot ernstige bijwerkingen zoals botverlies en verhoogd risico op infecties. Het monitoren van botdichtheid bij het gebruik van dergelijke medicijnen is essentieel.

De psychische gezondheid van ouderen moet ook in acht worden genomen. Depressie, angst en cognitieve achteruitgang zijn veelvoorkomende aandoeningen die de kwaliteit van leven kunnen beïnvloeden. Therapieën zoals cognitieve gedragstherapie (CGT) en het gebruik van milde antidepressiva kunnen nuttig zijn, maar ook hier is voorzichtigheid geboden met de keuze van geneesmiddelen, omdat ouderen vaak gevoeliger zijn voor bijwerkingen.

Naast de farmacologische behandelingen moet er bij oudere patiënten altijd aandacht zijn voor niet-medicamenteuze benaderingen, zoals het aanpassen van de levensstijl, dieetveranderingen en sociale ondersteuning. Regelmatige lichaamsbeweging kan helpen bij het verminderen van pijn, het verbeteren van de mobiliteit en het bevorderen van de geestelijke gezondheid. Het monitoren van de voedingsstatus is van groot belang, aangezien ondervoeding bij ouderen vaak voorkomt en het risico op complicaties verhoogt.

Het begrijpen van de complexiteit van behandelingen voor oudere patiënten vereist een holistische benadering die niet alleen de medische geschiedenis en huidige aandoeningen in overweging neemt, maar ook de sociale en psychologische omstandigheden. De keuze van medicatie moet altijd worden aangepast aan de individuele patiënt, met een zorgvuldige afweging van de risico’s en voordelen. De behandeling van ouderen is een dynamisch proces, waarbij regelmatig herbeoordeling van de voorgeschreven medicijnen en de effectiviteit van de behandeling noodzakelijk is om de best mogelijke zorg te waarborgen.

Welke oorzaken liggen ten grondslag aan obstipatie bij kinderen en wat zijn de diagnostische en klinische overwegingen?

Congenitale oorzaken van obstipatie bij kinderen manifesteren zich vaak als grote, harde fecale massa’s, waarbij hypothyreoïdie als een onderliggende factor kan bijdragen aan de pathologie. Bij oudere kinderen kunnen secundaire oorzaken een rol spelen, zoals coeliakie, loodvergiftiging, ontwikkelingsachterstand, mishandeling en bijwerkingen van medicatie. Het begrijpen van deze etiologische factoren is cruciaal voor een adequate diagnostiek en behandeling.

Retinitis pigmentosa, een erfelijke aandoening die leidt tot nachtblindheid door degeneratie van staafcellen in het netvlies, veroorzaakt progressief verlies van het perifere gezichtsveld en blindheid rond het dertigste levensjaar. Deze aandoening treft ongeveer 1 op de 4000 mensen en illustreert de impact van genetische condities op visuele functies bij kinderen en adolescenten.

Ontwikkelingsmijlpalen zijn belangrijk in het beoordelen van de neurologische en cognitieve groei van kinderen. Zo dienen kinderen vóór vier jaar de basis kleuren te herkennen en een aanzienlijk aantal woorden te articuleren. Bij een niet-ingedaalde testikel na zes maanden wordt verwezen naar een uroloog, met een geplande correctie voor het tweede levensjaar. Orchidopexie, uitgevoerd in een vroeg stadium, kan een deel van de vruchtbaarheid behouden, maar verhoogt het risico op teelbalkanker niet, ondanks de chirurgische ingreep.

De diagnostiek van acute aandoeningen, zoals testiculaire torsie, gebeurt via echografie. Bij kinderen met een korte gestalte en vertraagde botleeftijd moet gedacht worden aan systemische of metabole ziekten, zoals hypothyreoïdie. Intussusceptie, een acute buiktoestand die vaak voorkomt na een luchtweginfectie, manifesteert zich door hevige koliekpijn met trekken van de benen naar de buik.

De ontwikkeling van de frontale sinussen begint rond het tiende levensjaar, wat relevant is bij het beoordelen van sinusitis bij kinderen. ADHD wordt vastgesteld met behulp van de Vanderbilt Assessment Scale en de Conners Comprehensive Behavior Rating Scales. “Groei-pijn” presenteert zich typisch als bilaterale beenpijn die alleen ’s nachts optreedt, zonder artritis of functionele beperking overdag.

Peritonsillaire abcessen zijn vaak polymicrobieel, met groepen A β-hemolytische streptokokken, Staphylococcus aureus (inclusief MRSA) en anaerobe bacteriën als de meest voorkomende verwekkers. Juveniele idiopathische artritis gaat gepaard met koorts met een “quotidiaans” patroon, een maculair rozerood uitslag en uveïtis, naast gewrichtsontsteking en verhoogde ontstekingsparameters zoals leukocytose, trombocytose, anemie, ESR en CRP.

Functionele gastro-intestinale stoornissen, zoals diffuse chronische buikpijn, komen frequent voor bij kinderen en voldoen aan de ROME-criteria. Deze klachten gaan vaak gepaard met verlies van dagelijkse functionaliteit en bijkomende somatische symptomen als hoofdpijn, ledemaatpijn en slaapproblemen.

Veiligheid in het verkeer begint met het correct dragen van autogordels, waarbij kinderen vanaf ongeveer acht tot twaalf jaar met een lengte boven 1,45 meter over kunnen stappen op een volwassen gordel, mits deze goed aansluit over het bekken en de borstkas. Boosterzittingen zijn nodig zolang kinderen niet aan deze criteria voldoen.

Virale gastro-enteritis uitbraken, zoals die veroorzaakt door rotavirus, leiden vaak tot braken en diarree bij schoolgaande kinderen. Vroege seksuele activiteit bij adolescenten correleert met sociaal-economische achterstanden, schooluitval, herhaalde zwangerschappen en een grotere kans op alleenstaand ouderschap.

Puberteitskenmerken verschillen tussen meisjes en jongens. Bij meisjes zijn de eerste tekenen de ontwikkeling van borstknoppen gevolgd door een groeispurt, terwijl jongens beginnen met vergroting van de testikels, gevolgd door pubhaar, penissvergroting en spermaproductie. Bij neonatale aandoeningen zoals midgut volvulus, veroorzaakt door malrotatie, toont beeldvorming vaak het “bird’s beak”-teken nabij de arteria mesenterica superior.

Borstvoeding ‘s nachts zonder adequate mondhygiëne verhoogt het risico op cariës. Otitis media wordt meestal veroorzaakt door Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae en Moraxella catarrhalis, hoewel virale infecties een grote rol spelen in de initiële ontsteking. Loodvergiftiging kan ernstige neurologische schade veroorzaken, waaronder ontwikkelings- en taalachterstand, gedragsproblemen en gehoorverlies.

De voedingsbehoefte van zuigelingen wordt berekend op basis van gewicht, waarbij de formule de energiewaarde van 20 calorieën per ounce bevat. Bij ernstige hyperbilirubinemie kan kernicterus optreden, wat neurologische schade veroorzaakt. De ziekte van Slipped Capital Femoral Epiphysis (SCFE) uit zich met chronische heuppijn en een mank gangbeeld bij adolescenten met overgewicht.

Voor de behandeling van tinea capitis zijn orale antimycotica zoals griseofulvine of terbinafine nodig, omdat lokale therapie onvoldoende doeltreffend is. Hodgkinlymfoom presenteert zich meestal met pijnloze, rubberachtige en stevige cervicale lymfadenopathie. Acne bij adolescenten wordt veroorzaakt door Cutibacterium acnes (voorheen Propionibacterium acnes).

Afwezigheidsaanvallen (absence seizures) manifesteren zich vaak met een verlaagd IQ, vergeetachtigheid en een kenmerkend 3-Hz spike-and-wave patroon op EEG. De ziekte van Legg–Calvé–Perthes betreft idiopathische avasculaire necrose van de femurkop bij jonge kinderen. Infectieuze mononucleosis wordt gekenmerkt door vergrote lymfeklieren in de posterior cervicale keten.

Preventie van hemorragische ziekte van de pasgeborene gebeurt met intramusculaire toediening van vitamine K direct na de geboorte. Bij milde tot matige croup is een eenmalige dosis dexamethason effectief om progressie en intubatie te voorkomen. Het antidotum voor ijzervergiftiging is deferoxamine.

Het Downsyndroom vertoont klinische kenmerken zoals een afgevlakt gezicht met een verzonken neusrug, schuine oogstand, epicanthusplooien, laag aangezette oren, een enkele handpalmplooi, hypotonie, en intellectuele beperkingen. De varicella-infectie begint met een maculair exantheem dat zich verspreidt van de romp naar de extremiteiten, gevolgd door vesikels op erythemateuze basis.

Naast het beschreven klinische spectrum is het van belang te beseffen dat een multidisciplinaire aanpak, waarin pediatrische, neurologische, endocrinologische en infectiologische aspecten samenkomen, essentieel is voor het begrip en de behandeling van deze aandoeningen. Ook dient de context van sociale en omgevingsfactoren niet onderschat te worden, aangezien deze mede bepalen hoe symptomen zich manifesteren en hoe behandelstrategieën geïmplementeerd kunnen worden.