Jak kontynuacja tournée „Lady in the Dark” zmieniła oblicze teatru wojennego i współczesnego show-biznesu?

W trzecim tygodniu tournée „Lady in the Dark” publiczność zaskoczyła decyzja głównej aktorki, Gerturde Lawrence, która po swoim występie nie wyszła na kurtynę. Powodem była choroba, przez którą musiano odwołać oba występy zaplanowane na sobotę. Lawrence, oprócz roli Liza Elliott, dawała także koncerty dla Marynarki Handlowej w Filadelfii, a także występowała w Canteenie Stage Door. Produkcja rozważała ubezpieczenie aktorki na wzór polisy Lloyds of London, którą wcześniej objęto jej występy w Nowym Jorku, jednak ze względu na wysokie koszty pomysł porzucono. Po weekendzie odpoczynku głos Lawrence wrócił do normy, a ona mogła zakończyć czwarty tydzień tournée.

Mimo początkowych trudności, zespół „Lady in the Dark” zakończył występy w Filadelfii z uśmiechami na twarzach: 30 przedstawień przyniosło dochód w wysokości 119 400 dolarów. Gershwin, zachwycony wynikami, pisał do Weilla: „Cieszę się z biznesu, jaki robi Lady in the Dark, i ty pewnie też. Może w przyszłym roku wystawimy ją w Londynie, a dwa lata później przełożymy na hiszpański i wyjedziemy w tournée po Ameryce Łacińskiej. Kto wie?”. Z taką dynamiką produkcja zyskała ogromną popularność, co stało się kluczowym elementem dalszych planów.

Podczas tournée Lawrence angażowała się również w działalność charytatywną. Na każdym przystanku wystawy postawiono beczki, do których widzowie mogli wrzucać dary dla wojskowych. Aktorka opłacała transport przedmiotów do swojej mobilnej biblioteki i sklepu, który podróżował po bazach wojskowych na Cape Cod. Dodatkowo, w czasie wolnym od prób, Lawrence organizowała występy w Canteenie Stage Door, co dodatkowo podkreślało jej zaangażowanie w pomoc wojskowym. Gdy zespół dotarł do Baltimore, widownia powitała ją owacjami, a jej występ zakończył się wybuchem entuzjazmu.

Po kolejnym tygodniu w Baltimore, „Lady in the Dark” przeniosła się do Pittsburgha, gdzie krytycy zaczęli dostrzegać ogromną wartość artystyczną występu Lawrence. Z dnia na dzień, w miarę jak trasa postępowała, recenzje stawały się coraz bardziej entuzjastyczne. W Pittsburghu Lawrence, w towarzystwie członków orkiestry, wzięła udział w konferencji prasowej, ujawniając swoje zaangażowanie w pomoc wojenną, m.in. w organizowanie kantyn wojskowych oraz inne akcje pomocowe. Jej rolę aktorki, która jednocześnie pełniła funkcję oficerki Czerwonego Krzyża, dostrzegli także dziennikarze, którzy byli zaskoczeni jej wszechstronnością i zaangażowaniem.

Celem tej relacji jest ukazanie, jak w obliczu trudności związanych z wojną, zmęczeniem czy chorobami, artysta nie tylko musiał zmagać się z fizycznymi i emocjonalnymi wyzwaniami, ale także z zarządzaniem logistyką ogromnej produkcji, jaką stanowiła „Lady in the Dark”. Opowieść o wytrwałości Lawrence, jej niezłomności i oddaniu dla sztuki stanowi nie tylko ciekawy wgląd w realia teatralne lat 40., ale także w siłę charakteru artystki, która nie tylko walczyła o sukces sceniczny, ale również o społeczną odpowiedzialność w trudnych czasach.

Podkreślenie tego, że artysta może pełnić rolę nie tylko na scenie, ale także w kontekście społecznym, nadaje dodatkową głębię całemu przedsięwzięciu. Zmiana w postrzeganiu teatru, gdzie oprócz rozrywki ważne stały się również wartości edukacyjne i pomocowe, stała się jednym z kluczowych elementów w dziejach tego okresu. Przekłada się to na współczesne wyzwania w branży rozrywkowej, gdzie artyści często angażują się w różnorodne akcje charytatywne i społeczne, aby podkreślić swoją rolę nie tylko jako performerów, ale także liderów opinii publicznej.

Jak "Lady in the Dark" zmieniła amerykański musical: Wpływ muzyki Kurta Weilla

„To ciężka praca... Śpisz około dwóch godzin na dobę przez cztery tygodnie, ale to zabawa. Dopiero gdy rozpoczną się próby, możesz zacząć orkiestrację, bo dopóki nie wiesz, którzy śpiewacy będą w obsadzie, nie możesz zdecydować, w jakiej tonacji umieścić każdą z kompozycji” – mówił Warren Storey Smith o pracy nad orkiestracjami do musicalu One Touch of Venus w 1943 roku. Jego słowa odzwierciedlają trudności i złożoność tworzenia muzyki teatralnej w okresie, kiedy granice między różnymi gatunkami muzycznymi były coraz bardziej płynne.

Weill, choć urodzony w Niemczech, stał się kluczową postacią amerykańskiego musicalu, szczególnie poprzez swoje dzieło Lady in the Dark. W tym musicalu z lat 40. XX wieku, muzyka staje się nie tylko tłem dla fabuły, ale także pełnoprawnym bohaterem. To, co wyróżnia dzieło Weilla, to nie tylko wykorzystanie różnych gatunków muzycznych, ale także nowatorskie podejście do struktury samego musicalu. Lady in the Dark to dzieło, w którym operetka, jazz i współczesne brzmienie wchodzą w intrygujące dialogi, a każda z tych warstw ma swoje unikalne miejsce w całości.

Weill w swoich pracach, w tym w Lady in the Dark, był pionierem w używaniu elektroniki w muzyce teatralnej. Współpracując z nowymi instrumentami, takimi jak nowachord – wczesny rodzaj organów elektrycznych – czy inne elektroniczne urządzenia, które były popularne w jego czasach, twórczo eksplorował brzmienia, które wcześniej były nieobecne na scenie Broadwayu. Dźwięki te, choć często eksperymentalne, stanowiły ciekawy kontrapunkt dla tradycyjnych orkiestracji, wnosząc do muzyki teatralnej elementy, które do dziś są źródłem inspiracji dla współczesnych kompozytorów.

Bardzo ważnym aspektem Lady in the Dark jest także sposób, w jaki muzyka służy głębszemu zrozumieniu postaci. Muzyczne numerki w tym musicalu nie są tylko występami, które mają na celu rozbawienie widza. Są to psychologiczne portrety głównej bohaterki, która zmaga się z wewnętrznymi konfliktami i próbuje odnaleźć sens w chaotycznym świecie. Weill wykorzystał tu swoje doświadczenie w komponowaniu muzyki filmowej i teatralnej, tworząc dźwiękowe ilustracje psychicznych stanów postaci, a także nadając im głęboki wymiar emocjonalny.

Załamanie klasycznej formy musicalu i wprowadzenie do niego elementów operetki, muzyki poważnej oraz filmowej, sprawiło, że Lady in the Dark wyprzedziło swoje czasy. Przykładem takiego połączenia jest scena, która przypomina operetkowe finały, a jednak posiada zupełnie nowoczesne brzmienie, co było wynikiem przemyślanej pracy z narracją i muzyką. Chociaż obaj – Richard Traubner i David Drew – zauważają, że te sekwencje marzeń w Lady in the Dark mogą wydawać się klasycznymi operetkowymi finałami, nie badali oni wcześniej możliwych inspiracji dla takiej formy. Tymczasem, jak się okazało, różnorodne operetkowe wpływy, zróżnicowane w zależności od regionu – od niemieckich do amerykańskich – były fundamentem dla tego nowego typu teatru.

Punktem kulminacyjnym w tym musicalu, jak i w innych produkcjach Weilla, było wprowadzenie instrumentów takich jak Hammond organ, który zyskał szczególne uznanie na scenie. W porównaniu do klasycznych organów, dźwięki wydobywane z tego instrumentu były bardziej stonowane, ale posiadały w sobie coś z melancholijnego smutku, który doskonale oddawał nastrój Lady in the Dark.

Warto także zauważyć, że w procesie tworzenia Lady in the Dark kluczową rolę odegrał nie tylko Weill, ale i inne postaci związane z produkcją. Praca nad musicalem była zespołowa i zależała od współpracy między kompozytorem, reżyserem a aktorami. Wyjątkowość tego projektu polegała na tym, że nie tylko teksty i muzyka, ale i scenografia, kostiumy oraz wizualny aspekt przedstawienia zostały zaprojektowane z myślą o całościowym oddziaływaniu na zmysły widza. Sytuacja ta przypomina współczesne produkcje, w których estetyka wizualna jest równie ważna jak sama fabuła i muzyka.

W związku z tym, że Lady in the Dark to produkcja z czasów przełomu, jej znaczenie wykracza poza ramy samego Broadwayu. Musical ten stał się jednym z kamieni milowych w historii muzyki teatralnej, zapowiadając zmiany, które miały nadejść w kolejnych dekadach. Podjęte przez Weilla eksperymenty muzyczne i narracyjne otworzyły drogę do nowych form teatralnych, w których muzyka i tekst nie tylko koegzystowały, ale stały się integralnymi elementami jednej spójnej opowieści.