Jak Ku Klux Klan wpłynął na amerykańską politykę i rasizm w XX wieku?

Przełomowe wydarzenia w historii Stanów Zjednoczonych, takie jak ruch na rzecz praw obywatelskich lat 60. XX wieku oraz reakcja na nie ze strony południowych demokratów, miały głęboki wpływ na zmiany polityczne w kraju. Podpisanie przez prezydenta Johnsona ustaw o prawach obywatelskich zakończyło związek białych wyborców z Południa z Narodową Partią Demokratyczną, dając początek przejściu południowych stanów ku Partii Republikańskiej. Decyzja ta w znacznym stopniu wpłynęła na dalszy rozwój polityczny, czego dowodem była kampania George’a Wallace’a, byłego gubernatora Alabamy i zagorzałego segregacjonisty, który w 1968 roku zdobył znaczną liczbę głosów na Południu, prowadząc ją jako kandydat trzeciej partii. To zjawisko otworzyło drogę do strategii wyborczej Richarda Nixona, znanej jako „strategia południowa”, w ramach której Republikanie stawiali na poparcie białych wyborców, nie rezygnując z oporu wobec postępów w zakresie praw obywatelskich.

W wyborach prezydenckich w 1972 roku Nixon odniósł wielkie zwycięstwo, wygrywając dzięki poparciu Południa, a cztery lata później Jimmy Carter, mimo swojego pochodzenia z Georgii, nie zdołał zdobyć wystarczającego poparcia białych wyborców z Południa. Choć w kolejnych latach Partia Demokratyczna starała się odzyskać wpływy w regionie, sukcesy Billa Clintona w wyborach prezydenckich w 1992 i 1996 roku nie wystarczyły, by przełamać dominację Partii Republikańskiej na Południu. Z biegiem lat, po zastosowaniu strategii Nixona, Republikanie zyskali stałe poparcie białych wyborców z tego regionu.

Przemiany te nie ograniczały się jedynie do geograficznych granic Południa. Już w latach 60. XX wieku, w wyniku kryzysu praw obywatelskich, doszło do powstania sojuszu, który łączył polityki obrony majątku i przywilejów klasy uprzywilejowanej, oporu wobec równości rasowej oraz dążenie do utrzymania wartości konserwatywnych, szczególnie wśród chrześcijan. W tym kontekście pojawiły się nowe organizacje białych nacjonalistów, które próbowały wpływać na politykę kraju. Choć nigdy nie zyskały już takiej siły, jak w czasie działalności Ku Klux Klanu w latach 60. XX wieku, ich oddziaływanie na społeczeństwo było nadal wyczuwalne.

Ku Klux Klan w latach 60. XX wieku, mimo różnic organizacyjnych, działał w podobny sposób jak jego poprzednik z okresu po wojnie secesyjnej. Jego celem było zastraszanie czarnoskórej ludności i obrona przywilejów białych przed rosnącym wpływem ruchu praw obywatelskich. Tak jak w poprzednich latach, Klan znajdował poparcie wśród białych, zwłaszcza z klasy pracującej, którzy obawiali się utraty swoich miejsc pracy i pozycji społecznej na rzecz czarnoskórej ludności.

Mimo wzrostu popularności Ku Klux Klan w latach 60. XX wieku, intensywne działania federalne, w tym operacje takie jak COINTELPRO, doprowadziły do osłabienia tej organizacji. Jednak jej spuścizna pozostała widoczna przez wiele lat, w szczególności w kontekście politycznym. Zamiast formować sojusze oparte na wspólnych interesach między klasami społecznymi, biali Amerykanie, szczególnie z Południa, zaczęli łączyć siły z Partią Republikańską, która obiecywała walczyć z równością rasową. W ten sposób powstała nowa polityczna formacja, która przekroczyła podziały klasowe, tworząc silny sojusz białych wyborców w ramach partii konserwatywnych.

Wszystkie trzy fazy działalności Ku Klux Klanu, od okresu rekonstrukcji po lata 60. XX wieku, można uznać za reakcję na groźbę utraty przywilejów przez białych obywateli w Stanach Zjednoczonych. Te historyczne zjawiska miały wpływ na kształtowanie się nowej polityki rasowej i na to, jak kształtowały się podziały w amerykańskim społeczeństwie. Na podstawie tych doświadczeń łatwiej zrozumieć, dlaczego tak wiele osób poparło Trumpa i dlaczego niektóre regiony kraju były bardziej podatne na jego retorykę, podczas gdy inne były wobec niego wrogo nastawione.

Należy również zauważyć, że wpływ Ku Klux Klanu na amerykańską politykę był nie tylko wynikiem jego działalności terrorystycznej, ale także głęboko zakorzenionych przekonań społecznych i ekonomicznych, które trwały przez dziesięciolecia. Choć Klan stał się cieniem samego siebie po latach 60., to wartości i ideologie, które głosił, nadal znajdowały odzwierciedlenie w działaniach politycznych, które miały na celu obronę status quo.

Jakie czynniki wpłynęły na popularność Trumpa w Stanach Zjednoczonych?

Jednak pełne zrozumienie wpływu Trumpa na politykę Republikanów wymaga szerszej analizy, zwłaszcza jeśli chodzi o głosowanie w ramach prawyborów, gdzie Trump konkurował z innymi republikańskimi kandydatami. Zanim przejdziemy do analizy, warto skupić się na kilku przykładach, które ukazują charakterystyczne cechy społeczności wspierających Trumpa.

We wspomnianych hrabstwach, które stanowią typowy przykład lokalnych rynków pracy, Trump miał dość niski poziom poparcia w prawyborach. Na przykład, w hrabstwie Wake, Trump zdobył tylko 37,2% głosów, w Orange 22,5%, a w Durham zaledwie 18,6%. Te wyniki jednoznacznie pokazują, że Trump nie zdobył szerokiego poparcia ani wśród wyborców z wykształceniem wyższym, ani wśród liberalnych wyborców w tych zamożnych i dobrze wykształconych rejonach.

Zupełnie inaczej wyglądała sytuacja w hrabstwie Graham, niewielkim regionie na zachodnich rubieżach Karoliny Północnej, gdzie Trump zyskał ogromne wsparcie. W tym hrabstwie, które charakteryzuje się niskim poziomem wykształcenia i wysokim bezrobociem, Trump obiecał poprawę sytuacji gospodarczej, co przyciągnęło wielu głosujących. W 2016 roku Trump zdobył aż 78,8% głosów w hrabstwie Graham, co było rekordowym wynikiem w porównaniu do innych kandydatów z Partii Republikańskiej w poprzednich wyborach.

Zjawisko to nie jest przypadkowe. W miarę jak industrializacja opuściła regiony takie jak hrabstwo Graham, ich mieszkańcy zaczęli odczuwać skutki ekonomicznego zastoju, co skłoniło ich do poparcia Trumpa, który obiecywał zatrzymanie spadku liczby miejsc pracy w tradycyjnych branżach. Równocześnie, w bardziej rozwiniętych ekonomicznie częściach Karoliny Północnej, gdzie dominowały sektory wysokotechnologiczne, Trump nie znalazł poparcia.

Również analiza wyników wśród osób z wyższym wykształceniem ujawnia ciekawą zależność: Trump miał większe poparcie w hrabstwach, gdzie poziom edukacji był niższy, a zatem nie było odpowiednich miejsc pracy dla osób z niższym poziomem wykształcenia. Z kolei w miejscach, które najlepiej radziły sobie po recesji, Trump miał mniej zwolenników. Co istotne, nawet osoby z wykształceniem wyższym, mieszkające w tych obszarach, zaczęły dostrzegać problemy związane z brakiem dostępu do dobrze płatnych stanowisk pracy. To tylko umacniało pozycję Trumpa, który skutecznie wykorzystał napięcia społeczne w tych regionach.

Badania statystyczne, takie jak analiza regresji, pokazują, że Trump miał największe poparcie w hrabstwach, w których poziom wykształcenia był niski, a tradycyjne sektory gospodarki znajdowały się w głębokim kryzysie. Istotne jest również zrozumienie, że te hrabstwa charakteryzowały się nie tylko niższym poziomem wykształcenia, ale również wysoką liczbą protestantów ewangelikalnych, co wpływało na głosy oddane na Trumpa w prawyborach. To wszystko stanowiło pewien typowy profil wyborcy, który – zmęczony stagnacją gospodarki – zwrócił się ku populistycznej retoryce Trumpa.

Warto dodać, że zrozumienie tych lokalnych zależności, połączenie wyniku wyborczego z sytuacją społeczno-ekonomiczną danej społeczności, pozwala lepiej zrozumieć, dlaczego Trump zdobył poparcie w wielu regionach, mimo że w innych, bardziej wykształconych i rozwiniętych, nie cieszył się dużą sympatią. Jest to przykład na to, jak lokalne uwarunkowania mogą wpływać na ogólnokrajowy wynik wyborów.