W przypadku projekcji bocznej kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego należy szczególnie zwrócić uwagę na ustawienie pacjenta i odpowiednią technikę. Jednym z kluczowych aspektów jest uzyskanie prawidłowego ustawienia kręgosłupa względem stołu obrazującego, co pozwala na uzyskanie wyraźnych i niezakłóconych obrazów przestrzeni międzykręgowych oraz ciał kręgów.
W projekcji bocznej, gdy pacjent jest ustawiony w pozycji leżącej na boku, kręgosłup piersiowy i lędźwiowy może nie być idealnie równoległy do stołu obrazującego. Zjawisko to jest szczególnie widoczne u pacjentów z szerokimi ramionami i wąskimi biodrami, bądź odwrotnie – szerokimi biodrami i wąską talią. W takich przypadkach może dochodzić do opadania kręgosłupa, szczególnie w dolnej części kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego, co skutkuje jego nachyleniem względem stołu i receptorów obrazu. Tego rodzaju ustawienie prowadzi do zamknięcia przestrzeni międzykręgowych i zniekształcenia ciał kręgów, zwłaszcza w dolnej części odcinka piersiowego.
Aby skorygować to ustawienie, można wykorzystać urządzenie immobilizujące, które umieszcza się pomiędzy boczną powierzchnią ciała pacjenta a stołem obrazującym, tuż powyżej grzebienia biodrowego. Użycie gąbki radiolucentnej, odpowiedniej grubości, pozwala na podniesienie opadającej części kręgosłupa, dzięki czemu kręgosłup staje się równoległy do stołu i receptorów obrazu. Alternatywnie, można także dostosować kąt promienia centralnego (CR), aby był on ustawiony prostopadle do kręgosłupa, co umożliwi uzyskanie otwartych przestrzeni międzykręgowych i wyraźnych obrazów ciał kręgów.
Ponadto, przy uzyskiwaniu zdjęcia kręgosłupa piersiowego w projekcji bocznej, kluczowe jest także prawidłowe ustalenie lokalizacji kręgów T7 i T12. Aby zidentyfikować kręg T7, można posłużyć się kątem łopatki, umieszczając jego dolny kąt na wysokości tego kręgu. Z kolei, aby upewnić się, że w projekcji uwzględniony został kręg T12, należy zlokalizować kręg, do którego przymocowana jest ostatnia żebra – to właśnie kręg T12. Dalsze śledzenie tylnych ciał kręgów od dolnej części odcinka piersiowego do lędźwiowego pozwala również na rozpoznanie subtelnych zmian w kształcie kręgosłupa, które sygnalizują przejście od kyfozy do lordozy. Kręg T12 znajduje się tuż powyżej tego miejsca.
Jeśli chodzi o technikę oddychania, zastosowanie tzw. "techniki oddechowej" pozwala na uzyskanie lepszej wizualizacji kręgów piersiowych. Polega ona na wydłużeniu czasu ekspozycji na około 3-4 sekundy i zmuszeniu pacjenta do oddechu powierzchownego (oddychanie żebrowe). Taki sposób oddychania powoduje delikatny, powolny ruch żeber i płuc, który rozmazuje obrazy żeber i struktur płucnych, umożliwiając lepsze zobrazowanie kręgów piersiowych. Ważne jest, aby unikać głębokiego oddychania, które może wpłynąć na ruch kręgosłupa i pogorszyć jakość zdjęcia.
Innym istotnym elementem, na który należy zwrócić uwagę, jest umiejscowienie ramion pacjenta. Gdy pacjent ma ustawione ramiona pod kątem prostym do ciała, dolny kąt łopatki znajduje się nad kręgiem T7. W tym kontekście pomocne jest również określenie dokładnej lokalizacji kręgów T7 oraz T12, co stanowi podstawę do dalszej analizy obrazu i zapewnia, że całe wymagane pole widzenia kręgosłupa piersiowego zostało uchwycone na zdjęciu.
W przypadku pacjentów, u których nie jest możliwe osiągnięcie idealnej pozycji ciała, może być konieczne wykonanie dodatkowego zdjęcia z innego kąta. Takie podejście pozwala na uzyskanie pełnego obrazu wszystkich istotnych struktur kręgosłupa, zwłaszcza w obszarze górnym, gdzie obecność masywnych barków może uniemożliwiać uzyskanie klarownych obrazów w standardowej projekcji.
Endtext
Jak poprawnie ustawić pacjenta do projekcji AP/PA klatki piersiowej i jamy brzusznej?
W przypadku radiografii klatki piersiowej i jamy brzusznej dzieci, niezależnie od postawy pacjenta, niezwykle istotne jest precyzyjne ustawienie oraz prawidłowa analiza obrazu. Podstawowym celem jest zapewnienie właściwego ułożenia pacjenta, co umożliwia uzyskanie dokładnych i diagnostycznych zdjęć. W tym kontekście niezmiernie ważne jest zrozumienie, jak różnorodne mogą być potrzeby w zależności od wieku, masy ciała i budowy ciała pacjenta. Zatem w przypadku projekcji klatki piersiowej w pozycji leżącej na boku (AP/PA lateral decubitus) wśród dzieci, kryteria analizy są zgodne z zasadami stosowanymi dla niemowląt i dorosłych, ale muszą być dostosowane do wielkości dziecka.
Kluczowym aspektem jest tutaj dokładność ustawienia, które zapobiega zniekształceniom obrazu. Dla uzyskania prawidłowego obrazu klatki piersiowej dziecka w pozycji leżącej, ważne jest, aby tułów był równolegle do detektora obrazu. Ustawienie to jest szczególnie istotne, ponieważ jakiekolwiek nachylenie ciała może prowadzić do nieprawidłowej projekcji żeber, szczególnie z prawej strony, co objawia się w postaci zniekształconych odległości między końcem obojczyka a kręgosłupem. Na takich zdjęciach może również dojść do wydłużenia żeber po jednej stronie, co wskazuje na obrót pacjenta w kierunku prawej strony. Warto zwrócić uwagę na dokładność położenia mostka, który powinien znajdować się na poziomie drugiego kręgu piersiowego.
Podobnie jak w przypadku dzieci, ważne jest, aby szczegółowo analizować obrazy uzyskane z różnych ustawień w przypadku projekcji jamy brzusznej. Ustawienie pacjenta w projekcji AP brzusznej w pozycji leżącej wymaga uwzględnienia szczegółowych wytycznych, zwłaszcza w przypadku różnych typów budowy ciała. Budowa ciała pacjenta ma ogromne znaczenie, ponieważ wpływa na wielkość ciała, a co za tym idzie – na sposób ustawienia receptorów obrazu (IR) oraz centrowania promienia centralnego (CR). Typy budowy ciała, takie jak hipersteniczny, astheniczny i stenic, mają różne wymagania co do ustawienia, aby umożliwić uzyskanie pełnego obrazu.
U pacjentów z budową hipersteniczną, która charakteryzuje się szeroką klatką piersiową, może być konieczne użycie dwóch receptorów obrazu w orientacji poprzecznej, aby uwzględnić wszystkie wymagane struktury anatomiczne. Receptor obrazu musi obejmować całą przestrzeń jamy brzusznej od linii xiphoid do spojenia łonowego, co jest niezbędne dla prawidłowej oceny narządów wewnętrznych. W przypadku pacjentów o budowie asthenicznej, ustawienie muszą być dostosowane do długości tułowia i węższej klatki piersiowej. Tutaj najistotniejsze będzie uwzględnienie dolnej części jamy brzusznej i jej proporcji w stosunku do reszty ciała.
W przypadku pacjentów otyłych procedura ustawienia może wymagać kilku zdjęć, aby uzyskać pełny obraz wszystkich narządów jamy brzusznej. Pacjenci otyli mogą mieć rozbudowaną tkankę tłuszczową, która przesłania części jamy brzusznej, co utrudnia uzyskanie pełnego obrazu. Dla takich pacjentów, zależnie od szerokości ciała, konieczne jest użycie więcej niż jednego IR, a także odpowiednie przesunięcie pacjenta na stole, aby uzyskać pełny obraz.
Przy prawidłowym wykonaniu projekcji AP klatki piersiowej i jamy brzusznej w pozycji leżącej na boku u dzieci lub dorosłych, najważniejsze jest skupienie się na odpowiednim ustawieniu, które pozwoli na uzyskanie wyraźnych, dokładnych obrazów wszystkich wymaganych struktur. Szczególną uwagę należy zwrócić na dokładność ustawienia, równolegle do detektora obrazu, aby uniknąć błędów w projekcji.
Ważnym elementem jest także odpowiednie dobieranie techniki radiograficznej zależnie od wieku pacjenta oraz jego budowy ciała. Zrozumienie różnic w ustawieniu w zależności od budowy anatomicznej jest kluczowe dla poprawnego wykonania zdjęć, co pozwala uzyskać precyzyjne wyniki diagnostyczne.
Jak prawidłowo ustawić dłoń i nadgarstek do projekcji rentgenowskich?
W przypadku nieprawidłowego ustawienia palców lub kciuka, które nie są ustawione równolegle względem receptorów obrazu (IR), dochodzi do zamknięcia przestrzeni stawowych, a paliczki oraz kości śródręcza (MC) zostają skrócone. Takie ustawienie skutkuje zniekształconym obrazem rentgenowskim, który nie oddaje pełnej anatomii ręki. Należy pamiętać, że prawidłowe ustawienie palców, szczególnie ich fanning (rozstawienie), jest kluczowe dla uzyskania właściwego obrazu. Dla pełnego obrazu rentgenowskiego, palce drugiego i trzeciego powinny być skierowane do przodu, a palce czwarte i piąte – do tyłu. Kciuk i pierwszy palec powinny być od siebie oddzielone, ale nie nakładają się na siebie.
Należy także zwrócić uwagę na odpowiednie ustawienie nadgarstka. Na przykład, w projekcji PA nadgarstka, kciuk powinien być umieszczony w linii z promieniem centralnym (CR). W przeciwnym razie, może dojść do zniekształceń obrazu, szczególnie jeśli nadgarstek zostanie ustawiony w zgięciu lub nadmiernym wyprostowaniu. Ważne jest, aby w projekcji PA nadgarstka zachować neutralne ustawienie ręki – w przeciwnym razie mogą pojawić się błędy związane z układem stawów oraz przestrzeniami między kośćmi.
Odpowiednia rotacja nadgarstka również wpływa na widoczność stawów i kości. Rotacja zewnętrzna nadgarstka powoduje zmniejszenie widoczności przestrzeni stawowych po stronie przyśrodkowej, ale zewnętrzne stawy nadgarstka stają się bardziej widoczne. Z kolei rotacja wewnętrzna sprawia, że stawy po stronie bocznej stają się mniej wyraźne, ale większą widoczność zyskuje kość grochowata oraz hak kości haczykowatej. Ważne jest, aby pamiętać, że zmiana kąta rotacji nadgarstka wpływa na superpozycję kości i może prowadzić do trudności w ocenie pewnych struktur anatomicznych, takich jak przestrzeń stawowa promieniowo-łokciowa.
Istotnym aspektem jest również umiejscowienie promienia centralnego (CR). W projekcji PA nadgarstka, ustawienie epicondylów kości ramiennej prostopadle do IR ujawnia wyraźny obraz wyrostka łokciowego w profil. Z kolei ustawienie epicondylów równolegle do IR skutkuje ukazaniem wyrostka w odległości od głowy kości łokciowej, co wpływa na dokładność obrazowania stawu łokciowego. Rotacja w projekcji w zgięciu wewnętrznym prowadzi do pośredniej widoczności tego wyrostka, co pozwala na dokładniejszą ocenę różnych struktur w obrębie stawu nadgarstkowego.
Kiedy zachowujemy odpowiednią paralelność przedramienia w projekcji PA nadgarstka, można zobaczyć, że stawy promieniowo-łódkowy i promieniowo-księżycowaty są zamknięte, z powodu naturalnego nachylenia kości promieniowej o około 11 stopni. Jeśli przedramię nie jest ustawione równolegle do IR, skutkuje to koniecznością ustawienia nadgarstka w zgięciu lub wyproście, co zmienia sposób ukazywania stawów na obrazie rentgenowskim.
Z kolei, jeżeli przedramię jest ustawione zbyt wysoko (względem dłoni), nadgarstek będzie w zgięciu, a na obrazie pojawi się większe nakładanie się powierzchni stawu. W przypadku zgięcia nadgarstka, jego kąt zostanie zmniejszony, a przestrzenie stawowe stają się bardziej wyraźne. Tego rodzaju zmiany w ustawieniu mogą pomóc w identyfikacji złamań, szczególnie w obrębie kości łódeczkowatej lub księżycowatej.
Dodatkowo, w projekcji PA nadgarstka, należy zwrócić uwagę na sposób, w jaki różne kości w obrębie nadgarstka i śródręcza wpływają na przestrzenie stawowe. Rozstawienie kości śródręcza, zwłaszcza w projekcjach PA, wymaga odpowiedniego kąta ustawienia. Drugi i trzeci palec powinny być ustawione pod kątem 10 stopni do IR, a czwarty i piąty palec pod kątem 15 stopni. Tylko w ten sposób uda się uzyskać otwarte przestrzenie stawowe na poziomie stawów śródręczno-paliczkowych.
Należy pamiętać, że niewłaściwa technika rentgenowska, zwłaszcza w zakresie ustawienia ręki lub nadgarstka, może prowadzić do niepełnej wizualizacji pewnych struktur, takich jak przestrzenie stawowe, co utrudnia dokładną ocenę. W takim przypadku, zmiany w ustawieniu palców, rotacji nadgarstka oraz precyzyjne ustawienie przedramienia są kluczowe, aby uzyskać obraz rentgenowski o odpowiedniej jakości.
Jak uzyskać dokładne ustawienie stawu skokowego w projekcji bocznej AP (oblique) i jego analizy
Właściwe ustawienie stawu skokowego w projekcji oblique AP (45 stopni) jest kluczowe, aby uzyskać odpowiednią wizualizację struktur stawu oraz określić dokładny stopień obrotu stopy i nogi. Ważnym elementem tej projekcji jest prawidłowe ustawienie kości, tak aby uzyskać otwarty staw skokowy boczny (mortise). W tym celu, przy patrzeniu na powierzchnię podeszwową stopy, należy umieścić palce wskazujące na najbardziej wystających punktach kostek bocznej i przyśrodkowej, a następnie delikatnie obrócić nogę do wewnątrz, aż palce wskazujące i kostki będą w równych odległościach od detektora obrazu (IR). Ta rotacja powoduje, że płaszczyzna między kostkami staje się równoległa do detektora, a strzałka fibuli jest skierowana z dala od talusa, co pozwala na uzyskanie otwartego stawu bocznego mortise, a także zwykle wymaga obrotu w zakresie 15-20 stopni.
Jeśli rotacja stopy jest niewystarczająca, czyli mniej niż 15-20 stopni, tibia nakłada się na część fibuli, a stawy boczne i przyśrodkowe stają się zamknięte, co powoduje niewłaściwą prezentację struktur stawu. W przypadku nadmiernej rotacji, tibia nakłada się tylko na niewielką część fibuli, a staw boczny pozostaje otwarty, jednak w tym przypadku mogą wystąpić problemy z widocznością innych struktur, takich jak zatoka tarsalna.
Również ważnym elementem w tej projekcji jest zachowanie odpowiedniego ustawienia stopy w fazie grzbietowego zgięcia (dorsiflexji). Brak dorsiflexji może skutkować tym, że dalsze części stawu bocznego i fibula nakładają się na kość piętową, przez co utrudnia to ich wyraźne zobrazowanie. Z kolei przy nieodpowiedniej wysokości ustawienia nogi (zbyt dużym lub zbyt małym uniesieniu) może dochodzić do zakłócenia proporcji w obrazowaniu, co z kolei prowadzi do błędnej interpretacji danych.
Kolejnym istotnym aspektem jest zależność między ustawieniem nogi a sposobem naświetlania stawu skokowego w projekcji bocznej AP. W przypadku zbyt dużej rotacji stopy, sinus tarsi będzie wyraźnie widoczny, a boczny staw mortise stanie się zamknięty. Należy pamiętać, że różne stopnie rotacji mogą wpływać na prezentację zarówno stawów, jak i struktury kostnej, co może prowadzić do błędnych wniosków diagnostycznych.
Analiza projekcji AP oblique wymaga uwagi na szczegóły, takie jak pozycjonowanie stopy, jej zgięcie i rotację. Aby uniknąć błędów, należy skupić się na poprawnym ustawieniu stopy w zgięciu grzbietowym, a także odpowiednim stopniu rotacji nogi. W przypadku, gdy projektowanie jest niewłaściwe, na przykład zbyt mała rotacja powoduje, że tibia nakłada się na fibulę, a staw jest zamknięty, konieczne jest odpowiednie dostosowanie kąta rotacji. Gdy natomiast rotacja jest zbyt duża, może to spowodować, że sinus tarsi będzie wyraźnie widoczny, a staw boczny pozostanie otwarty, co również może prowadzić do fałszywych wniosków.
Kluczowym aspektem w tej projekcji jest również prawidłowe ustawienie całej nogi, zarówno w pozycji wagi, jak i bez obciążenia. W projekcji bocznej przy obciążeniu waga pacjenta wpływa na reakcję stawów skokowych, co pozwala na ocenę ich funkcjonowania pod wpływem obciążenia. W przypadku ustawienia nogi bez obciążenia, należy zadbać o odpowiednią wysokość i uniesienie nóg, aby uzyskać odpowiedni kąt obrazu, szczególnie w kontekście układu talus-tibia i innych struktur stawu.
Zrozumienie tego procesu oraz jego wpływu na diagnostykę i terapię jest kluczowe dla poprawnego obrazowania i interpretacji wyników. Ponadto, istotne jest zrozumienie, że wszelkie błędy w ustawieniu nogi czy rotacji mogą skutkować trudnościami w identyfikacji problemów stawowych, co podkreśla znaczenie precyzyjnego podejścia do każdego badania.

Deutsch
Francais
Nederlands
Svenska
Norsk
Dansk
Suomi
Espanol
Italiano
Portugues
Magyar
Polski
Cestina
Русский