Antena typu end-fire, jak wiele innych zaawansowanych konstrukcji antenowych, zyskuje na popularności dzięki swojej efektywności, szerokiemu pasmu przenoszenia oraz wyjątkowej kierunkowości. Kluczowym aspektem przy jej projektowaniu jest wykorzystanie fałszywych powierzchniowych plazmonów (SSPP), które pozwalają na osiągnięcie znakomitych parametrów radiacyjnych, takich jak wysoka sprawność, duży zysk oraz szerokie pasmo przenoszenia. W niniejszym rozdziale omówimy, jak zaprojektować taką antenę, uwzględniając zarówno teoretyczne, jak i praktyczne aspekty jej konstrukcji.

Podstawowym elementem w antenach typu end-fire jest ukierunkowanie promieniowania, które powinno odbywać się w kierunku wzdłuż osi anteny, co zapewnia bardziej efektywne rozpraszanie energii. Dzięki zastosowaniu fałszywych powierzchniowych plazmonów polaritonów (SSPP), które można zaprojektować jako strukturę o regularnych pasmach metalowych, zyskujemy możliwość kontrolowania właściwości tego promieniowania. Takie anteny działają w bardzo szerokim paśmie, osiągając pasma przenoszenia nawet od 7 GHz do 45 GHz, co daje im ogromną elastyczność w zastosowaniach radiowych. Warto podkreślić, że struktura tych anten jest stosunkowo prosta i może być łatwo produkowana za pomocą technologii modulowanych metalowych pasków, co przyczynia się do redukcji kosztów produkcji.

Właściwości fałszywych powierzchniowych plazmonów, takie jak ich zdolność do rozpraszania energii w szerokim zakresie częstotliwości, pozwalają na stworzenie anten z dwukierunkowym i jednokierunkowym promieniowaniem. Zastosowanie odpowiednich rozwiązań, takich jak struktury splitterów, umożliwia decoupling (oddzielenie) trybów SPP od fal wolnej przestrzeni, co pozwala uzyskać w zależności od częstotliwości odpowiednie wzory promieniowania. W praktyce oznacza to, że antena może zmieniać swoje właściwości radiacyjne w zależności od wykorzystywanego pasma, na przykład z promieniowaniem dwukierunkowym w niższym paśmie (8.4–21.6 GHz) na promieniowanie jednokierunkowe w wyższym (21.6–45.0 GHz).

Antena end-fire może również zostać zoptymalizowana pod kątem filtracji pasma przenoszenia, co jest szczególnie przydatne w systemach wymagających wysokiej selektywności i efektywności energetycznej. Można to osiągnąć poprzez odpowiednie dopasowanie elementów konstrukcji, takich jak sektorowe łatki czy rezonatory w kształcie „π”. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie dużego tłumienia poza pasmem oraz odpowiedniej efektywności zysku na poziomie 8.6 dBi. Jednocześnie stosowanie metalowych vias do regulacji rozmiarów gałęzi rezonujących pozwala na precyzyjne dostosowanie pasma przenoszenia i filtracji sygnałów.

Co ważne, anteny end-fire mogą być również zaprojektowane z uwzględnieniem różnych metod dostosowywania kąta skanowania, co jest szczególnie przydatne w systemach radarowych lub komunikacyjnych, gdzie wymagane jest dynamiczne dostosowywanie kierunku promieniowania. Dzięki zastosowaniu gradientowych slotów w strukturze anteny możliwe jest uzyskanie zmiennego kąta skanowania, co pozwala na precyzyjne ukierunkowanie promieniowania w zależności od wymagań aplikacji. Dla przykładu, stosowanie gradientowych slotów w krawędziach anteny powoduje zmianę różnicy faz pomiędzy falami elektromagnetycznymi rozchodzącymi się wzdłuż dwóch przewodników, co pozwala na skanowanie kąta w zakresie od -15° do 14° przy częstotliwości od 6.6 GHz do 7.7 GHz.

Kolejnym interesującym rozwiązaniem jest wykorzystanie soczewek dielektrycznych w konstrukcji anteny, co pozwala na poprawę współczynnika zysku oraz współczynnika przedniego-tylnego (FBR), a także na zwiększenie wydajności promieniowania. Takie soczewki działają jako elementy optyczne, które poprawiają dystrybucję energii, a ich zastosowanie w połączeniu z SSPP pozwala na uzyskanie doskonałych parametrów radiacyjnych. Wysokiej jakości antena end-fire z soczewką dielektryczną może osiągnąć zysk na poziomie 14.8 dBi oraz efektywność na poziomie 80%, przy zachowaniu współczynnika FBR powyżej 20 dB, co czyni ją idealnym rozwiązaniem dla aplikacji wymagających stabilnego promieniowania w szerokim paśmie.

Wszystkie te rozwiązania prowadzą do powstania anten o szerokim paśmie, wysokim zysku oraz efektywności, które mogą być zastosowane w wielu nowoczesnych systemach komunikacyjnych i radarowych. Dodatkowo, łatwość produkcji tych anten sprawia, że stają się one coraz bardziej popularnym wyborem w różnych gałęziach przemysłu elektronicznego i telekomunikacyjnego.

Jak wykorzystać powierzchniowe plazmony spoof do pomiaru stężenia glukozy i diagnostyki biomedycznej?

Współczesna medycyna i technologia biomedyczna coraz częściej korzystają z zaawansowanych metod detekcji, które umożliwiają precyzyjne monitorowanie stanu zdrowia pacjentów. Jednym z takich podejść jest wykorzystanie powierzchniowych plazmonów spoof (SSPP), które w połączeniu z odpowiednimi układami sensorów, pozwalają na wykrywanie najmniejszych zmian w charakterystyce materiałów biologicznych. Do najnowszych i najbardziej obiecujących aplikacji należy mierzenie stężenia glukozy w rozwiązaniach wodnych oraz badanie właściwości tkanek biologicznych.

W jednym z eksperymentów, w którym zastosowano sensor SSPP do detekcji glukozy w roztworze wodnym, osiągnięto wyjątkową czułość pomiaru wynoszącą 150 MHz/mg·mL−1. Użycie tego sensora opartego na zwolnionym falowaniu elektromagnetycznym w środowisku dielektrycznym pozwala na precyzyjne wykrywanie przesunięć częstotliwości rezonansowej, które są bezpośrednio związane ze zmianą stężenia glukozy w roztworze. Tego rodzaju rozwiązanie może stanowić krok naprzód w diagnostyce cukrzycy i monitorowaniu poziomu glukozy we krwi w warunkach domowych.

Sensor, zaprojektowany z wykorzystaniem powierzchniowego plazmonu spoof, umożliwia wykrywanie zmian w materiale poddawanym badaniu dzięki silnemu wzmocnieniu pola elektromagnetycznego, które prowadzi do wysokiej czułości. Dodatkowo, możliwość zastosowania czujników THz (terahercowych) w tym kontekście otwiera nowe możliwości w medycynie, zwłaszcza przy monitorowaniu zmian w tkankach biologicznych, które mogą wskazywać na obecność nowotworów czy innych patologii. Do takich zastosowań wykorzystuje się specjalnie zaprojektowane rezonatory LSSP, które pracują w paśmie terahercowym i oferują niezwykle wysoką jakość rezonansu (Q = 192), co pozwala na osiąganie czułości wynoszącej 13.5 MHz/mg·mL−1. Wartość ta jest wystarczająco wysoka, by umożliwić efektywne monitorowanie nawet minimalnych zmian w charakterystyce dielektrycznej tkanek.

Rozwój tych technologii w zakresie biosensingu jest także ukierunkowany na umożliwienie detekcji w czasie rzeczywistym, co jest kluczowe w przypadku diagnostyki nowotworów czy wykrywania patologicznych zmian w skórze. Opracowanie elastycznych sensorów opartych na plazmonach spoof pozwala na łatwe ich przymocowanie do powierzchni skóry i monitorowanie wszelkich zmian, takich jak oparzenia czy zmiany nowotworowe. Dzięki zastosowaniu elastycznych materiałów, takich jak poliimid, sensor może być bezpiecznie używany na skórze pacjenta, zapewniając wygodę i precyzję w pomiarach.

W badaniach nad wykorzystaniem sensorów THz do diagnozowania zmian w skórze, zastosowano porcję skóry świńskiej jako materiał eksperymentalny, co pozwoliło na badanie wpływu różnych temperatur na dielektryczną charakterystykę skóry. Wyniki eksperymentów wykazały, że częstotliwość rezonansowa przesuwa się w kierunku niższych częstotliwości, gdy permittivity skóry wzrasta, co może wskazywać na postępujące zmiany w strukturze skóry, takie jak oparzenia o różnych stopniach zaawansowania. Wartości częstotliwości rezonansowej oraz współczynniki odbicia wykazują wyraźną różnicę w zależności od stopnia uszkodzenia skóry, co pozwala na precyzyjne określenie stopnia poparzeń.

Sensor oparty na plazmonach spoof jest również idealnym rozwiązaniem w kontekście szybkiej diagnostyki punktowej (PoC), która staje się coraz bardziej popularna w medycynie. Dzięki swojej prostocie, niskim kosztom oraz elastyczności w użyciu, takie technologie mogą wkrótce znaleźć zastosowanie w szerokim zakresie, od codziennych badań glukozy we krwi po bardziej zaawansowane analizy biomedyczne.

Wykorzystanie materiałów metamateriałowych i czujników terahercowych do pomiarów w biomedycynie daje wiele obiecujących możliwości. Istotne jest jednak, by technologie te były dostępne i łatwe w obsłudze, co wiąże się z koniecznością opracowania niedrogich układów do odczytu sygnałów, które będą mogły być łatwo kalibrowane w różnych warunkach środowiskowych, takich jak temperatura, wilgotność czy ciśnienie.

Każdy z tych kroków przybliża nas do możliwości szerokiego wykorzystania zaawansowanych sensorów opartych na plazmonach spoof w diagnostyce biomedycznej. Kluczowe będzie dalsze doskonalenie tych technologii oraz ich przystosowanie do szerokiego zastosowania w codziennej praktyce medycznej, zarówno w szpitalach, jak i w warunkach domowych.

Jak Spoof Surface Plasmon Polariton Zmienia Projektowanie Elastycznych Obwodów Elektroniki Tekstylnej i Noszonej?

Rozwój technologii noszonych sensorów, szczególnie w dziedzinach sportu, zdrowia i medycyny, gwałtownie przyspieszył w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Zwiększone zainteresowanie, szczególnie w kontekście sieci obszaru ciała (WBAN – Wireless Body Area Networks), przyczyniło się do eksploracji nowych metod, takich jak tatuaże z antenami czy opatrunki wyposażone w elektronikę, które mogą być noszone bezpośrednio na ludzkim ciele. Wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na elektronikę noszoną na ciele, pojawiły się także wyzwania związane z projektowaniem elastycznych, lekkich i jednocześnie wydajnych urządzeń, które mogłyby być wkomponowane w odzież, opatrunki czy tatuaże.

Współczesne elektroniki noszone stają się coraz bardziej popularne, a badania nad elastycznymi materiałami, które mogą pełnić funkcję aktywnych komponentów w takich urządzeniach, nabierają na znaczeniu. W poszukiwaniu odpowiednich rozwiązań, uwagę badaczy przyciągnęły powierzchniowe fale zwane spoof surface plasmon polaritons (SSPP). Te fale, które powstają na granicy metalu i dielektryka, charakteryzują się bardzo niskimi stratami przy zginaniu, dużą koncentracją pola oraz minimalnym zakłóceniem crosstalk. Dlatego właśnie SSPP znalazły zastosowanie w projektowaniu elastycznych obwodów elektronicznych, w tym sensorów, anten, linii transmisyjnych, dzielników mocy i filtrów. Spoof surface plasmon polariton staje się więc kluczowym składnikiem w konstrukcji nowoczesnych, elastycznych obwodów elektronicznych, szczególnie tych, które mają znaleźć zastosowanie w technologii noszonej.

Elastyczne obwody elektroniczne, w tym tekstylne, znajdują szerokie zastosowanie w urządzeniach noszonych, zwłaszcza w dziedzinach związanych z opieką zdrowotną, telemedycyną czy rozrywką. W medycynie mogą one być noszone na ciele w celu monitorowania fizjologicznych parametrów pacjenta, takich jak tętno, temperatura ciała czy poziom glukozy. Dzięki wbudowanej elektronice, takich jak czujniki czy mikroprocesory, możliwe jest ciągłe monitorowanie stanu zdrowia w różnych środowiskach, jak szpitale, domy czy miejsca pracy. Wzrost zainteresowania tą technologią jest odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na proaktywne zarządzanie zdrowiem i wczesne wykrywanie chorób.

Tekstylia elektroniczne (e-tekstylia), czyli tkaniny z wbudowaną elektroniką, umożliwiają umieszczanie takich elementów jak akumulatory, czujniki czy światła bezpośrednio w odzieży. Ta nowoczesna technologia może stanowić odpowiedź na problem wysokiej tłumienności sygnału, który występuje, gdy komunikacja na ciele odbywa się bez linii widoczności, a ludzkie tkanki absorbują część sygnału. Dzięki zastosowaniu odpowiednich anten na tekstyliach, można zminimalizować ten problem i poprawić jakość transmisji.

Dzięki tej technologii możliwe jest tworzenie niezwykle cienkich, lekkich i elastycznych komponentów elektronicznych, które mogą być używane w miniaturalnych, przenośnych i składanych urządzeniach. Dodatkowo, ich integracja z odzieżą lub bezpośrednio z ciałem otwiera drogę do rozwoju nowoczesnych urządzeń komunikacyjnych czy satelitarnych.

Spoof surface plasmon polaritons w technologii tekstylnej oferują istotne zalety w porównaniu do tradycyjnych metod projektowania obwodów. Jednym z najważniejszych aspektów jest przestrzenna koncentracja fali, która ogranicza interakcje fali z ciałem człowieka, co zapewnia wyższe bezpieczeństwo danych. Ponadto, z uwagi na to, że fale SSPP są w dużym stopniu skoncentrowane, ich oddziaływanie z otoczeniem jest minimalne, a ryzyko zakłóceń jest znikome. Jest to szczególnie ważne w kontekście noszenia urządzeń na ciele, gdzie minimalizacja oddziaływań z otoczeniem może być kluczowa dla ich funkcjonowania.

Dzięki tej koncentracji pola, nawet przy zginaniu obwodu, jak pokazano w badaniach, takich jak badania zginania linii transmisyjnych SSPP, zachowane zostają dobre właściwości transmisji, co stanowi ważny punkt w projektowaniu elastycznych i noszonych urządzeń elektronicznych. Badania wykazały, że przy różnych promieniach zgięcia (od 200 mm do 50 mm), parametry transmisji pozostały stabilne, co dowodzi elastyczności tej technologii. Dzięki temu możliwe jest tworzenie nowych, wcześniej niemożliwych do zaprojektowania urządzeń, które będą w stanie spełniać wysokie wymagania w zakresie zarówno funkcjonalności, jak i wygody użytkowania.

W związku z rosnącym zapotrzebowaniem na urządzenia noszone na ciele, które są w stanie monitorować nasze zdrowie i funkcje fizjologiczne, technologie związane z SSPP stanowią obiecującą alternatywę dla tradycyjnych rozwiązań. Dzięki swojej elastyczności i niskim stratom, stanowią one fundament przyszłościowej elektroniki noszonej. Technologie te mogą również odegrać kluczową rolę w tworzeniu nowych metod zbierania energii, w tym w integracji harwesterów energii RF w odzieży, co może prowadzić do powstania nowych rozwiązań w zakresie samowystarczalnych systemów zasilania dla urządzeń noszonych.

Jak zaprojektować elastyczne i tekstylne układy elektroniczne z wykorzystaniem plazmonów powierzchniowych?

W ostatnich dziesięciu latach znacząco rozwinęła się technologia sensorów, obwodów i wyświetlaczy, które są wykorzystywane w sieciach rozproszonych ciał (BSN). Nowe cechy tych urządzeń, takie jak elastyczność, rozciągliwość czy zdolność do samouzdrawiania, umożliwiają ich płynne wkomponowanie w ludzkie ciało, stając się integralnymi elementami BSN. Przykładem takich rozwiązań jest wykorzystanie anten spoof surface plasmon polariton (SSPP) w aplikacjach noszalnych, takich jak urządzenia do monitorowania zdrowia.

Anteny tego typu są zbudowane w taki sposób, aby zapewnić efektywność w warunkach zgięcia ciała, co ma kluczowe znaczenie w kontekście noszenia takich urządzeń. Zastosowanie materiałów elastycznych, jak poliuretan (PU) czy tkaniny nietkane, w połączeniu z tekstylnymi podłożami o wysokiej elastyczności, pozwala na uzyskanie anten o mniejszej powierzchni, większej odporności na deformacje oraz stabilnym dopasowaniu impedancji, co jest niezbędne w systemach komunikacji radiowej. Dodatkowo, testy wykonane w pobliżu ciała wykazały, że takie anteny spełniają normy SAR (Specific Absorption Rate), co zapewnia bezpieczeństwo użytkowników.

Warto zwrócić uwagę na rozwój technologii pozyskiwania energii z fal radiowych. Na przykład, moduł sensorowy Bluetooth może być zasilany przez harwester energii lokalizowanego falami radiowymi, który używa wielu anten połączonych przez struktury SSP, zapewniając wielostrumieniową radiację i zwiększając efektywność zbierania energii. Taki układ nie wymaga użycia połączeń przewodowych, co czyni go idealnym rozwiązaniem dla aplikacji noszalnych.

Kolejnym istotnym elementem przy projektowaniu układów elastycznych jest wybór odpowiedniego podłoża, które musi spełniać określone wymagania związane z elastycznością, biokompatybilnością i odpornością na różnorodne deformacje. Współczesne materiały tekstylne i elastyczne, jak poliimidy czy polidimetylosiloksany (PDMS), wykazują doskonałe właściwości mechaniczne i chemiczne, co czyni je idealnym wyborem w zastosowaniach takich jak mikrofluidyczne czujniki czy elastyczne anteny. Zastosowanie takich materiałów umożliwia produkcję układów, które pozostają funkcjonalne nawet w trudnych warunkach, jak zgięcia, skręcenia czy rozciąganie.

Nowatorskie podejście do projektowania takich układów wykorzystuje technologię zintegrowanych falowodów plazmonicznych (SIPW), które są rozciągliwe i elastyczne, umożliwiając projektowanie filtrów mikrofalowych o odpowiednich parametrach w całym paśmie X. W tym przypadku wykorzystuje się technikę zachowywania kształtu, łącząc ją z wężowymi połączeniami, co pozwala na utrzymanie wydajności układu nawet w warunkach deformacji. Materiał PDMS, jako elastyczny substrat, pełni rolę materiału biokompatybilnego, odpornego na mechaniczne uszkodzenia i zbliżonego do właściwości tkanek ludzkiego ciała.

Kolejnym innowacyjnym podejściem jest wykorzystanie technologii druku atramentowego do produkcji układów elektronicznych na elastycznych podłożach, jak np. folia poliimidowa Kapton. Dzięki tej metodzie możliwe jest stworzenie elastycznych anten, które mogą być formowane na powierzchni różnych obiektów, w tym na powierzchni ciał ludzkich, umożliwiając między innymi monitorowanie składników chemicznych w płynach ustrojowych, jak pot. Tego rodzaju sensory są niezwykle czułe na zmiany objętości potu, co umożliwia ich wykorzystanie w zastosowaniach związanych z monitorowaniem stanu zdrowia w czasie rzeczywistym.

Kluczowym wyzwaniem pozostaje stworzenie układów, które będą mogły efektywnie transmitować sygnały radiowe, pomimo deformacji strukturalnych związanych z noszeniem urządzeń na ciele. Technologia spoof plasmonic interconnects (SPIs), inspirowana technologią kirigami, jest jednym z kierunków rozwoju, który pozwala na zapewnienie wysokiej efektywności transmisji fal radiowych, nawet przy dużych deformacjach strukturalnych. Takie układy oferują szeroki pasmo transmisyjne, co może znaleźć zastosowanie w nowoczesnych sieciach komunikacji ciał.

Zrozumienie, jak ważne jest dobranie odpowiednich materiałów do projektowania elastycznych układów, ma kluczowe znaczenie dla dalszego rozwoju tej technologii. Wybór materiału podłoża, właściwości elektryczne i mechaniczne, a także biokompatybilność są fundamentalne dla stworzenia układów, które będą w stanie działać w trudnych warunkach, takich jak te, które występują przy bezpośrednim kontakcie z ciałem człowieka.