Rotacja w projekcji bocznej mostka jest wykrywana przez ocenę stopnia nałożenia się przednich żeber na mostek. Jeśli projekcja boczna mostka pokazuje rotację, przednie żebra z prawej i lewej strony nie nakładają się na siebie; jedna strona znajduje się przed mostkiem, a druga za nim. Aby ustalić, jak należy skorygować pozycję pacjenta po uzyskaniu rotowanej projekcji bocznej mostka, należy skorzystać z cienia serca do identyfikacji przednich żeber z lewej i prawej strony. Cień serca, który znajduje się w lewej części klatki piersiowej i rozciąga się ku dołowi i do przodu, umożliwia rozpoznanie lewej strony klatki piersiowej. Jeśli lewa płuco i żebra zostały umiejscowione przed mostkiem, jak pokazano na rysunku 10.10, zarys górnej krawędzi cienia serca wychodzi poza mostek i wchodzi w obszar przedniego płuca (rys. 10.11).

Jeśli prawa płuco i żebra zostały umiejscowione przed mostkiem, jak pokazano na rysunku 10.12, górna krawędź cienia serca nie przechodzi do przedniego płuca, lecz kończy się na mostku (rys. 10.13). Po identyfikacji prawej i lewej strony klatki piersiowej, należy ponownie ustawić pacjenta, obracając tułów. Jeśli lewe płuco i żebra były umiejscowione przed mostkiem, należy obrócić lewą stronę tułowia do tyłu. Jeśli prawa płuco i żebra były przed mostkiem, należy obrócić prawą stronę tułowia do tyłu.

W przypadku pacjentów z kifozą, ze względu na bardziej przednią lokalizację barków, pacjent może nie być w stanie cofnąć barków wystarczająco, aby zapobiec ich nałożeniu na rękojeść mostka. W takich przypadkach może dojść do zamaskowania właściwego obrazu mostka.

W projekcji PA stawów mostkowo-obojczykowych (SC), podczas rotacji ciała pacjenta, strona pacjenta, która znajduje się bliżej odbiornika obrazu (IR), wykaże większe nakładanie się mostka przyśrodkowego (rys. 10.17), natomiast strona bardziej oddalona od IR wykaże wyraźniejszy obraz stawu SC. Jeśli torse pacjenta nie jest odpowiednio ustawiony w projekcji skośnej PA, część mostka lub obojczyka może zasłaniać staw SC (rys. 10.20). Z kolei nadmierna rotacja spowoduje zamknięcie stawu SC, co może utrudnić ocenę (rys. 10.21).

W przypadku pacjentów z deformacjami postawy, jak skolioza, na obrazach rentgenowskich widać rotację żeber i kręgosłupa spowodowaną bocznym odchyleniem kręgów. Znajomość tego stanu pozwala na uniknięcie zbędnych powtórzeń badań. Przy odpowiedniej rotacji ciała pacjenta, unikanie nadmiernej obrotowości pozwala na uzyskanie wyraźniejszych obrazów stawu mostkowo-obojczykowego. Należy szczególnie uważać na odpowiednią kątowość tułowia, aby zapobiec zamaskowaniu struktury stawu.

Zalecana jest także odpowiednia korekcja podczas obrazowania żeber. W przypadku bólu w przedniej części żeber, wskazana jest projekcja PA, która umożliwia zbliżenie przednich żeber do odbiornika obrazu. W przypadku bólu w tylnej części żeber, zaleca się projekcję AP, aby tylne żebra były umieszczone bliżej IR, co pozwala na uzyskanie wyraźniejszego obrazu. Ważne jest, aby przy ocenie rotacji w projekcji AP lub PA, szczególną uwagę zwrócić na wzajemne ustawienie obojczyków, które powinny być umiejscowione odpowiednio w stosunku do kręgosłupa i łuków żebrowych.

W kontekście projekcji żeber, istotnym elementem jest również ocena struktur tkanek miękkich otaczających żebra. W przypadku podejrzenia złamania górnych żeber, należy dokładnie zbadać otaczające je tkanki, w tym okolice pachowe, szyję oraz struktury naczyniowe płuc, w poszukiwaniu objawów takich jak hematomy czy obecność powietrza, które mogą wskazywać na współistniejące patologie płuc, takie jak pneumothorax czy rozedma miąższowa.

W przypadku podejrzenia złamania dolnych żeber, niezbędne jest badanie tkanek jamy brzusznej, w celu wykluczenia uszkodzeń narządów wewnętrznych, takich jak nerki, wątroba, śledziona czy przepona.

Doświadczenie w ocenie odpowiedniej projekcji i ustawienia ciała pacjenta jest kluczowe, aby uzyskać wyraźne obrazy radiograficzne, które pozwolą na prawidłową diagnozę i ewentualne dalsze leczenie.

Jak poprawna pozycja pacjenta wpływa na analizę projekcji brzucha w radiografii?

W analizie radiograficznej, szczególnie przy projekcjach brzucha, niezwykle istotnym czynnikiem jest prawidłowe ustawienie pacjenta względem receptorów obrazu. Błąd w pozycjonowaniu może prowadzić do zniekształceń i trudności w interpretacji wyników, dlatego też należy zwracać szczególną uwagę na każdy detal ustawienia pacjenta.

Jeżeli odległość od pedikuli do wyrostków kolczystych jest większa po jednej stronie kręgosłupa niż po drugiej, można wnioskować, że strona, gdzie odległość jest mniejsza, to strona pacjenta, która znajduje się dalej od receptorów obrazu (IR). Z kolei, gdy skrzydła kości biodrowych nie są symetryczne, węższe skrzydło znajduje się po stronie pacjenta ustawionego dalej od IR. Takie zmiany w ustawieniu pacjenta mogą prowadzić do błędnych analiz, dlatego bardzo ważne jest, aby kontrolować te parametry w czasie wykonywania zdjęcia.

Na przykład, w przypadku analizy projekcji brzucha u niemowląt, trudniej jest rozróżnić małe i duże jelita, ponieważ pętle gazowe wyglądają podobnie. Ponadto narządy jamy brzusznej, takie jak nerki, są słabiej zarysowane z powodu niewielkiej ilości tłuszczu wewnętrznego, który mógłby je uwydatnić. W takim przypadku, dla prawidłowego ustawienia pacjenta, ważne jest precyzyjne pozycjonowanie, a także kontrolowanie odległości od centralnego promienia (CR) i receptorów obrazu (IR).

Ponadto, jeśli chodzi o analizę projekcji brzucha u niemowląt, szczególnie ważna jest precyzyjna rotacja ciała, która może być wykryta na podstawie asymetrii żeber tylnych oraz skrzydeł kości biodrowych. Jeśli na zdjęciu widoczna jest większa długość żeber po jednej stronie lub szersze skrzydło kości biodrowej po jednej stronie, świadczy to o rotacji pacjenta. Aby skorygować taki błąd, należy obrócić pacjenta w kierunku IR, aż linia środkowa ciała będzie równoległa do powierzchni receptorów.

W przypadku projekcji AP w pozycji leżącej na boku (Left Lateral Decubitus), szczególną uwagę należy zwrócić na obecność powietrza wewnątrzotrzewnowego, które najlepiej jest zobaczyć, gdy pacjent pozostaje w tej pozycji przez kilka minut. Powietrze gromadzi się w górnej części jamy brzusznej, w pobliżu przepony, i może zostać łatwiej uchwycone w projekcji AP. Takie ustawienie pacjenta umożliwia dokładniejsze uwidocznienie powietrza, co jest kluczowe w diagnostyce różnych patologii, takich jak perforacje jelit.

Analiza rotacji ciała jest również skuteczna przy projekcjach AP w pozycji leżącej na boku. Porównanie długości żeber i szerokości skrzydeł kości biodrowych pozwala na identyfikację rotacji pacjenta. Podobnie jak w innych przypadkach, aby skorygować rotację, należy obrócić pacjenta, aż jego ciało będzie równolegle do receptorów obrazu.

W kontekście pacjentów wentylowanych mechanicznie, ekspozycje można wykonać w dowolnym momencie, jednak ze względu na utrzymywanie stałego ciśnienia w płucach, projekcja nie będzie mogła zostać wykonana na wydechu. To powoduje, że projekcja może wykazać przeponę poniżej ósmego żebra tylnego, co w innych okolicznościach mogłoby zostać uchwycone na wydechu. Takie szczegóły są kluczowe przy interpretacji zdjęć radiologicznych pacjentów wentylowanych.

Jeśli chodzi o dzieci, techniki projekcji brzucha są podobne do tych stosowanych u niemowląt, ale różnią się w zależności od wieku i wielkości dziecka. U dzieci, podobnie jak u niemowląt, należy zwrócić szczególną uwagę na ustawienie centralnego promienia (CR) i receptorów obrazu (IR). W przypadku dzieci większych ważna jest także kontrola odległości pomiędzy ciałem pacjenta a sprzętem radiologicznym, aby zapewnić odpowiednią jakość obrazu i dokładność w ocenie narządów wewnętrznych.

Należy również pamiętać, że przy analizie projekcji brzucha, szczególnie w kontekście najmłodszych pacjentów, należy unikać artefaktów, takich jak na przykład palce osoby asystującej lub odzież pacjenta, które mogą pojawić się na obrazie. Takie błędy mogą utrudniać prawidłową ocenę, dlatego warto zwrócić uwagę na odpowiednią obróbkę techniczną obrazu, a także na precyzyjne pozycjonowanie pacjenta w trakcie badania.

Podsumowując, prawidłowe ustawienie pacjenta, uwzględniające rotację ciała, odpowiednią odległość od receptorów obrazu oraz kontrolowanie pozycji centralnego promienia, są kluczowe dla uzyskania diagnostycznie wartościowego obrazu radiologicznego. Błędy w tych elementach mogą prowadzić do trudności w interpretacji, co w przypadku diagnostyki radiologicznej może mieć poważne konsekwencje. Zatem każda zmiana w pozycjonowaniu pacjenta, nawet ta, wydająca się niewielką, ma istotny wpływ na jakość uzyskiwanego obrazu i prawidłowość diagnozy.

Jak prawidłowo wyświetlić projekcję radiologiczną w systemie PACS: Wymagania i zasady

W przypadku, gdy projekcje są przesyłane do systemu PACS z błędnie przypisanym pacjentem, należy niezwłocznie poinformować koordynatora PACS, aby skorygował błąd, zanim projekcje zostaną wyświetlone. Kluczowym elementem w procesie obrazowania radiologicznego jest prawidłowe wyświetlenie obrazów na ekranie stacji roboczej, co zależy od kilku czynników, w tym precyzyjnego określenia orientacji pacjenta oraz zastosowanych algorytmów postprocesowania.

Obrazy cyfrowe na ekranie stacji roboczej wyświetlane są zgodnie z metodą, w jakiej zostały uzyskane, lub po zastosowaniu algorytmu wstępnego przetwarzania, który zmienia sposób wyświetlania projekcji, dostosowując ją do wymagań placówki (np. lewy projekt klatki piersiowej może zostać wyświetlony jako prawy po zastosowaniu algorytmu obracającego obraz). To, jak pacjent jest ustawiony na receptorze obrazu (IR) podczas procedury, decyduje o tym, czy projekcja zostanie wyświetlona poprawnie, czy też wymaga dalszej manipulacji w postprodukcji.

W każdym systemie cyfrowym receptor obrazu posiada określoną orientację, wskazującą "górę" oraz "lewy" lub "prawy" bok. Te wskaźniki orientacji pozwalają algorytmowi komputerowemu prawidłowo dopasować projekcję do pozycji anatomicznej pacjenta (projekcja AP). Jeśli wskaźnik "góry" zostanie umieszczony pod częścią anatomii, która ma być wyświetlona na górze, projekcja pojawi się na ekranie z poprawnie przedstawioną anatomią. W przypadku projekcji AP, w której uwzględnione są prawa i lewa strona pacjenta (np. tors, czaszka), prawa strona pacjenta powinna być wyrównana z prawym wskaźnikiem orientacji na IR, aby lewa strona pacjenta była widoczna po prawej stronie ekranu. Dla projekcji PA, w której lewa strona pacjenta będzie ustawiona zgodnie z prawą stroną IR, komputerowy algorytm poprosi o przekształcenie obrazu, obracając go poprzecznie, aby wyświetlić go prawidłowo.

Ważnym elementem jest również jakość wyświetlania obrazu na ekranie. Rozdzielczość stacji roboczej odnosi się do maksymalnej liczby pikseli, które ekran może wyświetlić. Aby projekcje były wyświetlane w pełnej rozdzielczości, ekran musi być w stanie wyświetlić tę samą liczbę pikseli, w jakiej system cyfrowy uzyskał projekcję. W przypadku, gdy rozmiar macierzy systemu cyfrowego jest mniejszy niż rozmiar macierzy stacji roboczej, wartości pikseli są zaokrąglane w górę lub w dół, aby wyświetlić całą projekcję. Typowe ekrany stacji roboczych technologa nie prezentują rozdzielczości tak wysokiej jak ekrany radiologów.

Każda projekcja powinna zawierać poprawnie umieszczony marker, który identyfikuje prawą i lewą stronę pacjenta, wskazuje na zmiany w standardowej procedurze lub pokazuje czas, jaki upłynął podczas procedur wymagających pomiarów czasowych, jak np. badanie jelita cienkiego. Markery te są wykonane z ołowiu, przez co są radioprzezroczyste. Prawidłowe umiejscowienie markera na projekcji jest kluczowe, aby obraz był czytelny i jednoznaczny.

Dodatkowo, poprawne stosowanie kolimacji jest niezbędne. Kolimacja powinna dokładnie wyznaczać wartości zainteresowania (VOI) i ograniczać pole ekspozycji, zmniejszając dawkę promieniowania, które dociera do pacjenta. Zmniejsza to także ilość rozproszonego promieniowania, co poprawia jakość szczegółów obrazu. Każda projekcja wymaga, aby centralny promień (CR) był skierowany na określoną lokalizację, a kolimacja była dopasowana do odpowiednich wartości VOI.

Kolejnym istotnym aspektem jest precyzyjne przedstawienie relacji między strukturami anatomicznymi na projekcji. Każda projekcja ma na celu uwidocznienie określonych struktur kostnych, które ułatwiają diagnostykę, zgodnie z wymaganiami określonymi w analizie procedury. W większości rutynowych procedur wykonuje się projekcje AP-PA i boczne, aby pokazać nałożone struktury anatomiczne, zlokalizować zmiany chorobowe lub ciała obce oraz ocenić ustawienie złamań. Często w rutynie wykonywane są również projekcje ukośne, szczególnie w przypadkach, gdy stawy są trudne do oceny za pomocą standardowych rzutów.

Odpowiednia kolimacja, poprawne umiejscowienie markera oraz właściwe wyświetlanie projekcji, z uwzględnieniem precyzyjnego ustawienia pacjenta, to podstawowe zasady, które powinny być przestrzegane w każdym etapie procesu radiologicznego. Każdy z tych elementów ma wpływ na jakość obrazu, a tym samym na dokładność diagnostyki.

Jak prawidłowo ustawić stopy i palce w radiografii: kluczowe zasady i techniki

W radiografii stóp i palców szczególną uwagę należy zwrócić na odpowiednie ustawienie pacjenta i precyzyjne skierowanie promienia centralnego (CR), aby uzyskać optymalną projekcję. Ważnym elementem jest prawidłowe ustawienie palców, które ma kluczowe znaczenie w uzyskaniu wyraźnych i dokładnych obrazów. Każdy błąd w ustawieniu może prowadzić do zniekształcenia obrazu i utrudnić diagnozowanie.

Podczas projekcji AP oblique palca, należy zadbać o to, by palec został odpowiednio obrócony o 45 stopni względem płaszczyzny receptoru obrazu (IR). Jeśli obrót jest zbyt mały, na obrazie widać nierówną szerokość tkanek miękkich po obu stronach palca, co wskazuje na niewłaściwą rotację (patrz: rys. 6.12). Z kolei zbyt duża rotacja prowadzi do tego, że jedna strona palca wydaje się mieć ponad dwukrotnie większą szerokość tkanek miękkich niż druga, a przednia część trzonu paliczka staje się mniej wyraźna (rys. 6.13). W takich przypadkach konieczna jest korekta rotacji, aby uzyskać pożądany kąt 45 stopni.

W przypadku ustawienia palców na projekcji AP oblique należy również unikać zbytniego nachylenia lub nadmiernego skrócenia paliczków, które może wystąpić, gdy promień centralny nie jest skierowany w kierunku stawu śródstopno-paliczkowego (MTP) lub palec nie jest wystarczająco wyprostowany. Ważne jest, aby oddzielić palce, aby uniknąć nakładania się tkanek miękkich, które mogą zatarć szczegóły obrazu (rys. 6.15).

W przypadku lateralnej projekcji palca, należy zadbać o odpowiedni kąt rotacji stopy, tak aby głowy kości śródstopia były ustawione w jednej linii, a palce były w pełni w lateralnej projekcji. Niedostateczna rotacja stopy prowadzi do tego, że nie zachodzi na siebie odpowiednio trzon paliczka i głowy kości śródstopia, co może zniekształcić obraz (rys. 6.20). Z kolei nadmierna rotacja prowadzi do sytuacji, w której głowy kości śródstopia znajdują się z przodu palca, co również skutkuje błędną projekcją (rys. 6.21). Ważne jest również, by sąsiednie palce nie nachodziły na palec badany, co może zatarć detale obrazu i utrudnić diagnozowanie (rys. 6.22).

Projekcja stopy w ustawieniu AP axial wymaga szczególnej uwagi na równomierne ułożenie stopy. Stopa nie powinna być zrotowana medialnie ani lateranie, ponieważ każda z tych rotacji prowadzi do zmiany relacji między kośćmi śródstopia i stawami. W przypadku rotacji medialnej zmniejsza się nachodzenie kości śródstopia, a talus oddziela się od kości piętowej, natomiast przy rotacji lateralnej kości śródstopia nachodzą na siebie, a talus przesuwa się nad piętą (rys. 6.23, 6.24).

W przypadku zdjęć wykonanych w pozycji stojącej, ważne jest zachowanie odpowiednich zasad biomechaniki ciała. Centrum ciężkości (COG) powinno znajdować się nad podstawą wsparcia (BOS), czyli w miejscu, gdzie stopy są rozstawione równomiernie. W przypadku nierównomiernego ustawienia nóg, gdy jedna stopa jest ustawiona z przodu drugiej, dochodzi do przesunięcia ciężaru ciała, co może zmienić układ kości stopy na zdjęciu. Zwiększenie rozstawu stóp powoduje większą stabilność, co jest istotne dla uzyskania dokładnych wyników w projekcji stojącej (rys. 6.26, 6.27).

Aby uzyskać jak najlepsze obrazy, niezwykle istotne jest utrzymanie stabilności pacjenta oraz odpowiednie ustawienie stóp i palców w projekcjach radiograficznych. Każdy element, od precyzyjnego ustawienia promienia centralnego po odpowiednią rotację stopy, ma wpływ na jakość uzyskiwanego obrazu. Tylko dzięki dokładnemu przestrzeganiu tych zasad można uniknąć błędów diagnostycznych i uzyskać obrazy, które będą rzetelnie odzwierciedlały stan badanego obszaru.

Jak precyzyjnie ustawić promień centralny i pozycję stóp przy projekcji AP osiowej stóp obciążonych ciężarem ciała?

Kiedy środek ciężkości (COG) przesuwa się od środka bazy podparcia (BOS), rozkład ciężaru między stopami staje się nierównomierny, a jeśli COG wykracza poza BOS, pozycja staje się niestabilna. W projekcji AP osiowej obciążonych stóp promień centralny (CR) powinien być wyśrodkowany pomiędzy stopami. Odchylenie CR od centrum powoduje, że promienie rentgenowskie rozchodzą się pod kątem bocznym, co prowadzi do bocznego rotowania obrazu stóp. Na przykład, zgodnie z regułą omawianą w rozdziale pierwszym, każde przesunięcie CR o 1 cal przy dystansie źródło-receptor (SID) 40 cali powoduje kąt rozbieżności promieni wynoszący około 2 stopnie. Taka rozbieżność skutkuje zamknięciem przestrzeni stawowych między kośćmi klinowymi przyśrodkową i pośrednią oraz zwiększoną nakładaniem się podstaw kości śródstopia IV i V, co wpływa na interpretację obrazu.

Odległość między stopami także wpływa na kąt rozbieżności promieni. Im większa odległość, tym silniejsza boczna rotacja stóp na obrazie rentgenowskim. Istotne jest, aby podczas wykonywania projekcji zapewnić odpowiednie ustawienie stóp i promienia centralnego, tak aby uzyskać maksymalnie precyzyjne odwzorowanie struktur anatomicznych, szczególnie stawów stępowo-śródstopnych (TMT) i stawów łódkowo-klinowych.

Wysokość przyśrodkowego łuku podłużnego stopy różni się między pacjentami i zależy od kondycji więzadeł oraz mięśni podtrzymujących stopę. W przypadku osłabienia tych struktur punkt najwyższego łuku opada, co zmienia kąt ułożenia stawów względem detektora obrazu (IR). Aby otworzyć przestrzenie stawowe TMT i łódkowo-klinowe na projekcji AP, konieczne jest odpowiednie dostosowanie kąta promienia centralnego do wysokości łuku. Zwykle stosuje się kąt nachylenia CR od 10 do 15 stopni w kierunku proksymalnym, gdzie niższy kąt jest potrzebny przy niskim łuku, a wyższy przy wysokim. Najprostsza metoda to ustawienie CR prostopadle do grzbietowej powierzchni stopy, co zapewnia równoległość promienia do linii stawów TMT.

Nieprawidłowe ustawienie kąta promienia centralnego powoduje zamknięcie przestrzeni stawowych TMT i łódkowo-klinowych, co znacznie utrudnia ocenę diagnostyczną. W przypadku zgięcia stawu skokowego do kąta bliskiego 90 stopni względem podudzia łuk przyśrodkowy jest wierniej odwzorowany. Natomiast wyprostowanie stopy (palce skierowane) powoduje podniesienie łuku podłużnego, co wymaga zwiększenia kąta nachylenia CR, co z kolei zwiększa zniekształcenia obrazu przez elongację.

Obciążenie ciężarem ciała podczas projekcji AP często powoduje spłaszczenie łuku przyśrodkowego, co wymaga zmniejszenia kąta nachylenia promienia, aby był on równoległy do stawów TMT. Ustawienie CR powinno być też precyzyjnie dopasowane do środka podstawy trzeciej kości śródstopia, co ułatwia umiejscowienie obrazu i minimalizuje błędy projekcyjne.

Stopień obrotu stopy w projekcji AP skośnej jest ściśle powiązany z wysokością łuku podłużnego. Wyższy łuk wymaga większego stopnia obrotu w celu otwarcia przestrzeni stawowych między kośćmi stępu i śródstopia. Przy niskim łuku kąt obrotu wynosi około 30 stopni, przy średnim 45 stopni, a przy wysokim nawet do 60 stopni. Niewystarczający stopień obrotu powoduje, że przestrzenie stawowe pozostają zamknięte lub nakładają się, utrudniając diagnostykę.

Równowaga podczas wykonywania projekcji jest niezwykle ważna – właściwe ustawienie środka ciężkości, linii ciężkości oraz bazy podparcia pozwala uniknąć asymetrii nacisku i rotacji stóp. Również ułożenie podudzia i kolan musi być dopasowane do wybranej projekcji, aby zminimalizować błędy techniczne i poprawić czytelność obrazów.

Znajomość anatomii funkcjonalnej stopy i biomechaniki jej podparcia umożliwia bardziej precyzyjne wykonanie projekcji rentgenowskich. Uwzględnienie indywidualnych różnic anatomicznych, takich jak wysokość łuku czy siła mięśni stabilizujących stopę, pozwala na optymalizację kąta promienia centralnego i pozycji pacjenta, co przekłada się na dokładniejszą diagnostykę schorzeń stopy.

Ważne jest, aby czytelnik rozumiał, że technika obrazowania stopy nie opiera się wyłącznie na statycznym ustawieniu pacjenta, lecz wymaga dynamicznego podejścia, w którym uwzględnia się wpływ ciężaru ciała i naturalnej biomechaniki stopy. Precyzyjne dostosowanie kąta promienia centralnego i pozycji stopy minimalizuje ryzyko błędnej interpretacji obrazów, które mogłoby prowadzić do nieprawidłowego rozpoznania lub błędnego planu leczenia.

Jak zrozumieć znaczenie wyrazów o podobnym brzmieniu w języku polskim?
Jakie wyzwania i korzyści niesie za sobą implementacja głębokiego uczenia w analizie danych i prognozowaniu?
Jak Lady in the Dark zrewolucjonizowała amerykański teatr w czasie wojny?