Zmiana parametrów ekspozycji w radiografii ma kluczowe znaczenie dla jakości otrzymywanego obrazu, a także dla dokładności diagnozy. W praktyce medycznej nie można lekceważyć różnych czynników, które wpływają na ilość promieniowania docierającego do odbiornika obrazu (IR). Każda zmiana ustawień, czy to związana z wielkością pola, czy odległością między źródłem a odbiornikiem obrazu (SID), ma wpływ na ilość promieniowania rozproszonego oraz intensywność uzyskiwanego obrazu.

Jednym z głównych aspektów, który wpływa na jakość obrazu, jest rozproszenie promieniowania. Rozproszenie to, będące wynikiem interakcji promieniowania rentgenowskiego z pacjentem, powoduje, że promieniowanie o niskiej energii, które dociera do odbiornika obrazu, nie wnosi żadnych informacji diagnostycznych. Istotnym czynnikiem wpływającym na rozproszenie jest obecność obiektów w polu obrazowania, ich grubość, a także wybrane parametry techniczne, takie jak wartość kVp. Wzrost odległości od odbiornika obrazu (OID) skutkuje większym rozproszeniem, ponieważ rozpraszające promieniowanie odbija się w innych kierunkach, zmniejszając ilość promieniowania docierającego do odbiornika. W praktyce, każdorazowe zwiększenie OID o 1 cal (2,5 cm) wymaga zwiększenia wartości mAs o około 10%, aby zrekompensować utratę ekspozycji i utrzymać poziom liczby ekspozycji (EI) na odpowiednim poziomie.

Kolejnym ważnym czynnikiem, który wpływa na jakość obrazu, jest dobór kolimacji, czyli zmniejszenie obszaru, który jest naświetlany. Zmniejszenie pola obrazowania redukuje ilość promieniowania rozproszonego, ale również zmienia całkowitą ilość promieniowania docierającego do odbiornika obrazu. Zmniejszenie pola wiąże się z koniecznością zwiększenia wartości mAs, aby skompensować utratę ekspozycji. W przypadku zmniejszenia rozmiaru pola z 14 × 17 cali do 10 × 12 cali, konieczna jest korekta mAs o 35%, a przy zmniejszeniu do 8 × 10 cali, zmiana wynosi 50%.

Inny istotny czynnik to tzw. efekt pięty anody. Zjawisko to występuje w przypadku długich pól obrazowania, takich jak w przypadku badania kości długich czy kręgosłupa. W takich przypadkach występuje nierównomierna intensywność promieniowania, gdzie intensywność na końcu anody jest mniejsza, co jest wynikiem większego pochłaniania fotonów w tym miejscu. Zjawisko to można wykorzystać w celu uzyskania równomiernej jasności obrazu, szczególnie w przypadku obrazowania kości długich, gdzie różnice w intensywności mogą wpływać na jakość diagnostyczną. Wykorzystanie efektu pięty anody pozwala na uzyskanie obrazu o jednorodnej jasności na całej długości badanej struktury.

Oprócz technicznych aspektów ekspozycji, równie ważne są zmiany w organizmach pacjentów, które wymagają dostosowania parametrów radiologicznych. Choroby dodatnie, które zwiększają masę lub gęstość tkanek, powodują większą radiopację, co sprawia, że takie obszary ciała będą bardziej oporne na przechodzenie promieni rentgenowskich. W przypadku chorób destrukcyjnych, które powodują osłabienie tkanek, na przykład zniszczenie struktury kostnej, promieniowanie przechodzi łatwiej, co powoduje ich radiolucencyjność. Dla takich pacjentów należy dostosować technikę, aby uzyskać odpowiednią ekspozycję, unikając nadmiernego prześwietlenia lub niedoświetlenia obrazów.

Przy zaawansowanych systemach radiologicznych, takich jak cyfrowa radiografia (DR), dostępne są technologie umożliwiające manipulację obrazem po wykonaniu zdjęcia, zwane windowingiem. Dzięki tej technologii możemy dostosować jasność i kontrast obrazu, co pozwala na lepsze zobrazowanie struktur, które mogą być trudne do uchwycenia w tradycyjnym obrazie. Zmiana poziomu okna (window level) pozwala na manipulowanie średnią szarością obrazu, a zmiana szerokości okna (window width) wpływa na rozciągłość zakresu szarości, poprawiając rozdzielczość kontrastu. Dzięki tym technologiom uzyskujemy bardziej precyzyjne obrazy, co ułatwia diagnozowanie.

Wszystkie powyższe czynniki muszą być uwzględnione przy wyborze parametrów technicznych w radiografii. Zrozumienie ich wzajemnego wpływu jest kluczowe dla uzyskania obrazów o odpowiedniej jakości, które będą miały wartość diagnostyczną. Dlatego technik radiologiczny musi nie tylko znać teoretyczne podstawy fizyki promieniowania, ale także umieć dostosować je do konkretnego przypadku pacjenta i wybranego badania. Dostosowanie parametrów ekspozycji, takich jak mAs, kVp, SID oraz zmiana ustawień kolimacji, są niezbędne, aby uzyskać obraz, który pozwoli na dokładną interpretację wyników i skuteczne leczenie pacjenta.

Jak prawidłowo ustawić pacjenta do projekcji kończyny górnej i analizować zdjęcia rentgenowskie?

W odpowiednich projekcjach kończyny górnej kluczową rolę odgrywa precyzyjne ustawienie pacjenta, receptorów obrazu oraz promienia centralnego (CR). Każdy błąd w tych elementach może prowadzić do zniekształcenia obrazu, co utrudnia prawidłową diagnozę. Analiza obrazu rentgenowskiego kończyny górnej powinna opierać się na rozpoznaniu poprawności ustawienia, ocenie widoczności odpowiednich struktur anatomicznych oraz dostosowaniu kątów i pozycji w razie potrzeby. Istotne jest, aby zrozumieć, jakie konsekwencje dla jakości obrazu mają błędy w ustawieniu i jakie działania należy podjąć, aby je skorygować.

Podstawową zasadą podczas wykonywania projekcji kończyny górnej jest uzyskanie odpowiedniej widoczności kości i tkanek miękkich. Prawidłowa projekcja rąk i nadgarstków wymaga dokładnego ustawienia w stosunku do promienia centralnego i receptorów. W projekcji PA (posteroanteriornej) dla palców ważne jest, aby zapewnić równomierne wcięcia w obu stronach falang, co wskazuje na ich prawidłową rotację. Należy unikać nadmiernego unoszenia dłoni lub jej zbytniego rotowania, co może prowadzić do zniekształcenia obrazu i utraty szczegółów.

W przypadku ustawienia przedramienia, błąd w ustawieniu – takie jak zbyt duży kąt w stosunku do receptorów lub zbyt duża rotacja – może spowodować zamknięcie stawów lub zmniejszenie widoczności struktury kostnej. Ważnym aspektem jest również odpowiednia długość ogniska (field size) i kolimacja, które pomagają w uzyskaniu obrazu o wysokiej jakości, eliminując rozproszenie promieniowania.

W analizie projekcji ważną rolę odgrywają także tkanek miękkie, które powinny być odpowiednio widoczne w kontekście kostnych struktur. Dobre ustawienie promienia centralnego oraz receptorów jest kluczowe dla uzyskania pełnej widoczności tkanki miękkiej, która może ujawniać ważne informacje diagnostyczne, takie jak obrzęki czy zmiany patologiczne.

Podczas projekcji nadgarstka, obracanie nadgarstka może wpłynąć na kąt widzenia styloidów promieniowych i łokciowych. To, jak pacjent będzie ustawiony w przypadku dużych, umięśnionych lub grubszych przedramion, również ma duże znaczenie w uzyskaniu właściwego obrazu. Zbytnie odchylenie kątowe w stosunku do receptorów może prowadzić do zmniejszenia jakości diagnostycznej obrazu.

W przypadku projekcji łokcia, jednym z najważniejszych zagadnień jest metoda axiolateralna (metoda Coyle'a), w której należy szczególną uwagę zwrócić na kąt zgięcia łokcia i ustawienie promienia centralnego. Błędy w tych ustawieniach mogą skutkować utrudnioną oceną stanu kości, szczególnie w przypadku złamań głowy promieniowej. Dobrze wykonane zdjęcie rentgenowskie łokcia pozwala na dokładną ocenę takich złamań, co jest kluczowe dla wyboru odpowiedniego leczenia.

Kiedy występują nieprawidłowości w projekcjach, konieczne jest przeanalizowanie, w którym miejscu popełniono błąd, a następnie odpowiednia korekta ustawienia pacjenta lub promienia centralnego. W przypadku złamań kości ramienia nie wolno stosować żadnej rotacji kości, gdyż może to pogorszyć sytuację kliniczną pacjenta.

W praktyce często spotykamy się z przypadkami, gdzie na jednym zdjęciu rentgenowskim widoczna jest tylko część stawów lub kości. W takich przypadkach kluczowe jest dostosowanie ustawienia pacjenta w taki sposób, aby uzyskać pełną i dokładną projekcję, uwzględniającą cały obszar zainteresowania. Zrozumienie, które z elementów wymagają korekty, a które są prawidłowe, pozwala na szybkie skorygowanie błędów i uzyskanie obrazu wysokiej jakości.

Jak szybkie drukowanie 3D zmienia przemysł biomedyczny?
Jak pieniądze wpływają na demokrację i politykę: wyzwania współczesnych rządów
Jak działają rezonatory akustyczne i ich zastosowania w technologii
Jakie są najnowsze podejścia do optymalizacji i oceny konstrukcji z materiałów kompozytowych i zaawansowanych technologii?