Jak zmieniające się wyobrażenia o rzeczywistości wpływają na demokrację i dziennikarstwo?

Wielu ludzi pragnie prawdy, poszukując wiedzy o otaczającym ich świecie. Współczesna kultura, wzbogacona o dorobek intelektualny minionych pokoleń, dysponuje narzędziami i zasobami, które można wykorzystać, o ile istnieje wystarczająca determinacja i chęć do działania. Historia Stanów Zjednoczonych pokazuje, że w trudnych czasach naród ten potrafił stawić czoła wyzwaniom. Obecnie nie jest to czas na rozpacz. Jednym z pozytywnych znaków jest rosnące zainteresowanie studiami dziennikarskimi, co znajduje odzwierciedlenie w rosnącej liczbie aplikacji i zapisów do szkół dziennikarskich. Doniesienia wskazują, że klasy z zakresu dziennikarstwa śledczego zapełniają się błyskawicznie. „Era Trumpa, pełna informacji i pojawienie się nowych sposobów opowiadania historii, zdają się pobudzać szkoły dziennikarskie, które w ostatnich latach zmagały się z problemami finansowymi i spadkiem liczby studentów” – zauważa Washington Post. Wśród nowych studentów znajdują się osoby o różnych poglądach politycznych – od konserwatystów po liberałów, a także osoby niezależne. „Prezydent może mieć na nas pozytywny wpływ” – mówi Lorraine Branham, dziekan Nowojorskiej Szkoły Komunikacji Publicznej na Uniwersytecie Syracuse. „W pewnym sensie jest to moment podobny do afery Watergate”.

W czasach, gdy tradycyjne źródła finansowania dziennikarstwa ulegają osłabieniu, pojawiają się nowe inicjatywy i metody śledzenia i przekazywania wiadomości. W Nowym Jorku powstała nowa organizacja non-profit „The City”, współpracująca z magazynem „New York”, która ma na celu uzupełnienie luk w dziennikarstwie śledczym. Inicjatywy prywatne, takie jak te wspierane przez Fundację Knighta i Fundusz Demokracji, promują rozwój lokalnych mediów w Stanach Zjednoczonych. Takie działania, choć mogą wydawać się rozproszone, świadczą o szerokim uznaniu, że rzetelne informowanie o otaczającym nas świecie ma ogromne znaczenie dla wielu ludzi.

Thomas Patterson w swojej książce „Informing the News” proponuje wzbogacony program nauczania dla studentów dziennikarstwa, który pomoże im skuteczniej poszukiwać historii i lepiej rozumieć kwestie, które badają. Lepsze dziennikarstwo może zaistnieć tylko w poprawionej kulturze publicznej, która stawia edukację na wyższym poziomie. Dziennikarstwo to element szerszej przemiany, która nastąpi w wyniku nowego, dojrzalszego podejścia obywateli do swojej tożsamości narodowej i wspólnej przyszłości.

W ciągu ponad dwóch wieków Stany Zjednoczone stały się unikalnym symbolem wolności i siłą napędową postępu na świecie. Zmagając się z wieloma kryzysami, udowodniły, że praktyczny idealizm może działać, a problemy, które wydają się nierozwiązywalne, mogą zostać przezwyciężone. Z kolei optymizm jest zawsze lepszym wyborem niż rezygnacja. Ten proces jednak w dużej mierze zależy od zdolności społeczeństwa do reinterpretacji swoich poglądów, do przekształcania problemów w wyzwania do rozwiązania, a nie w trudności nie do pokonania.

Historia amerykańska pokazuje, jak silnie zintegrowana z rzeczywistością jest potrzeba wyobrażenia sobie lepszego świata. Choć kolonizatorzy przybyli do Nowego Świata, niosąc ze sobą nie tylko broń, skarby i księgi, ale również plany dotyczące wykorzystania nowych ziem w celu zdobycia bogactwa i szczęścia, nie byli wolni od marzeń i wizji, które nie zawsze opierały się na faktach. Z czasem amerykańskie społeczeństwo stało się miejscem, gdzie równocześnie splatały się rzeczywistość z fikcją, a granice między tymi dwoma światem zatarły się. Do lat 50. XX wieku telewizja karmiła społeczeństwo obrazami Dzikiego Zachodu, a w kulturze popularnej, w której liczyły się wyobrażenia i marzenia, mityczne postacie i wydarzenia były obecne na każdym kroku. Gdy do tego doszły nowe media, takie jak Hollywood, pop-kultura i muzyka rockowa, strefy rzeczywistości zaczęły się mieszać w sposób bezprecedensowy. Amerykanie na nowo przyjęli podejście „życia marzeniem”, które pozwalało nie tylko na ucieczkę od rzeczywistości, ale także na jej twórcze przekształcanie.

Nie ma w tym nic dziwnego, że wyobrażenia i idee wykraczające poza codzienność stały się siłą napędową postępu. Często granice między tym, co możliwe, a tym, co niemożliwe, zaczęły się zacierać, co w rezultacie prowadziło do zmiany postrzegania „realności” i marzeń. W tym kontekście jednym z kluczowych momentów w historii Stanów Zjednoczonych był gorączkowy czas gorączki złota w Kalifornii, kiedy to idea „niemożliwego” marzenia o wielkim bogactwie stała się niemalże faktem, a społeczeństwo przyjęło przekonanie, że to, co nierealne, może stać się rzeczywistością.

Takie postawy, pełne nadziei, marzeń, ale i czasami złudzeń, miały swoje konsekwencje. To, co powstaje w umysłach ludzi, kształtuje nie tylko ich przyszłość, ale także przyszłość całych narodów. Zatem w obliczu wyzwań, jakie niosą ze sobą współczesne kryzysy społeczne i polityczne, kluczowe staje się uważne śledzenie tego, jak społeczeństwa, pod wpływem zarówno intelektualnym, jak i emocjonalnym, przechodzą przez procesy przekształcania swoich przekonań o tym, co możliwe, a co niemożliwe.

Jak amerykańska konstytucja stworzyła ramy dla ekspansji wolności i demokracji?

Konstytucja Stanów Zjednoczonych, ratyfikowana w 1789 roku i szybko uzupełniona Kartą Praw, okazała się geniuszem – elastycznym instrumentem, który chronił podstawowe prawa i wolności, zapewniając jednocześnie formę rządu, która umożliwiała ich rozszerzanie w miarę upływu czasu. Wielka paradoxa tej konstytucji polega na tym, że w oczach jej twórców, jak i historyków, była ona początkowo postrzegana jako próba ograniczenia demokracji. A jednak przez ponad dwa wieki swojego istnienia, udowodniła, że stała się ona narzędziem rozszerzania wolności i praktyk demokratycznych.

Choć wielu z nich było przekonanych o konieczności ograniczenia bezpośredniej demokracji, chcieli jednocześnie uniknąć powrotu do rządów absolutnych, takich jak monarchia. Edmund Randolph z Wirginii przestrzegał przed „niepokojem i głupotami demokracji”, a Elbridge Gerry z Massachusetts nazywał ją „najgorszym ze zła politycznego”. Większość twórców konstytucji opowiadała się za polityką elitarną, której celem było delegowanie władzy do wykształconych, odpowiedzialnych mężczyzn, którzy mieli służyć interesom społeczeństwa, które ich zdaniem nie było w stanie podejmować samodzielnie ważnych decyzji. Równocześnie jednak, inspirowani angielskim republikanizmem XVII wieku, byli przekonani o konieczności obrony ludzkich praw i wolności przed samowolą władzy. Ich celem było stworzenie rządu, który by nie tylko chronił, ale i umożliwiał obywatelom udział w procesie legislacyjnym i w wyborach swoich przedstawicieli.

Przez większość XIX wieku rząd w Stanach Zjednoczonych był mały i ograniczał swoją działalność do minimalnych funkcji. Politycy często mówili o tzw. „laissez-faire” – rządzie, który nie wtrącał się do życia obywateli, pozostawiając ich wolnym w podejmowaniu decyzji gospodarczych i społecznych. W miarę rozwoju gospodarczego i wzrostu znaczenia przemysłu, rola rządu zaczęła jednak rosnąć. W odpowiedzi na wyzwania związane z rosnącą liczbą ludności i złożonością ekonomii, państwo zaczęło angażować się w takie obszary jak budowa dróg, regulacja handlu, dostarczanie usług publicznych i ochrona interesów obywateli. Przez ten okres rząd stawał się coraz bardziej złożony, reagując na rosnące potrzeby społeczeństwa.

W miarę jak w XIX wieku rozwijała się prasa, a „tanie gazety” (tzw. penny press) stawały się dostępne dla szerszych kręgów społecznych, obywatele zaczęli mieć dostęp do informacji, które wcześniej były zarezerwowane dla elit. To rozprzestrzenianie się informacji miało kluczowe znaczenie w kształtowaniu publicznej opinii i umożliwiało coraz szerszy udział obywateli w życiu politycznym.

Jak wojna wpływa na prawa obywatelskie: lekcje z amerykańskiego doświadczenia

Wojny, niezależnie od ich przyczyn czy przebiegu, mają tendencję do poważnego wpływania na prawa obywatelskie. W Stanach Zjednoczonych, podczas II wojny światowej, chociaż ochrona wolności obywatelskich była lepsza niż w czasie I wojny, internowanie 120 tysięcy Japończyków-amerykanów w obozach otoczonych drutem kolczastym stanowiło brutalne przypomnienie o tym, jak w trudnych czasach wojennych państwo może zagrozić podstawowym prawom obywatelskim. Choć czarnoskórzy Amerykanie wciąż pozostawali segregowani w wojsku, to działania organizacji takich jak National Association for the Advancement of Colored People czy Congress of Racial Equality zmusiły władze do uwzględnienia kwestii praw obywatelskich w krajowej polityce. W 1948 roku prezydent Truman, podejmując decyzję o desegregacji sił zbrojnych, oraz marsz NAACP w kierunku decyzji sądowej Brown v. Board w 1954 roku, pokazali, jak silna determinacja społeczeństwa może zmienić ustawodawstwo, mimo oporu ze strony białej większości.

W latach 60. pod przewodnictwem Johna F. Kennedy'ego i Lyndona B. Johnsona administracja wdrożyła szereg nowych programów pod hasłami "Nowej Granicy" i "Wielkiego Społeczeństwa", które miały na celu dalszą reformę społeczną i gospodarczą. Wprowadzenie Medicare i Medicaid wywołało ogromne kontrowersje – niektórzy ostrzegali, że takie programy prowadzą do socjalizacji medycyny i upadku amerykańskiej gospodarki. Jednak z czasem, gdy starsi obywatele doświadczyli korzyści płynących z Medicare, a osoby ubogie zyskali dostęp do opieki medycznej poprzez Medicaid, pomysły na ich zniesienie praktycznie zniknęły.

Z kolei na początku lat 60. pojawił się "Nowy Prawicowy" ruch w Stanach Zjednoczonych, który zyskał popularność dzięki książce Barry'ego Goldwatera "Sumienie konserwatysty". Mimo że Goldwater poniósł porażkę w wyborach prezydenckich w 1964 roku, jego ideologia przekształciła się w bardziej powszechny ruch, który znalazł swojego realizatora w Ronaldzie Reaganie. Zwycięstwo Reagana w 1980 roku stanowiło triumf konserwatywnej polityki, która zdominowała Waszyngton przez wiele lat.

Lata 60. i 70. były okresem intensywnej debaty ideologicznej, która pogłębiła podziały społeczne i polityczne. W tym czasie, polityczne spory stały się bardziej zażarte, a amerykański system polityczny przeszedł poważną transformację. Kryzys zaufania do instytucji rządowych, związany z wojną w Wietnamie, zabójstwami liderów i skandalem Watergate, zmienił sposób postrzegania władzy. System partyjny zaczął tracić swoje funkcje, a pojawiła się nowa fala buntu, której głos przedstawiali młodsze pokolenia. W tej atmosferze, kompromis stał się rzadkością, a partie polityczne zaczęły bardziej intensywnie dzielić kraj na skrajności.

Podobnie jak w innych sferach życia, edukacja stała się jednym z najbardziej kontrowersyjnych tematów w amerykańskim społeczeństwie. Choć większość ludzi uważa się za ekspertów w tej dziedzinie, ponieważ spędzili w szkołach znaczną część swojego życia, to wciąż istnieje ogromna różnorodność w poglądach na temat tego, czym powinna być edukacja i jakie problemy należy rozwiązywać. Czy edukacja to ogromny problem, czy może jedno z największych osiągnięć amerykańskiej kultury? Te pytania stawiają historiografowie edukacji, jak Diane Ravitch, która wskazuje, że edukacja stała się szczególnie podatna na polityzację, ponieważ publiczne szkoły stały się "kozłem ofiarnym" dla wszystkich niepowodzeń społeczeństwa. To w tej sferze, jak i w wielu innych, najczęściej dochodziło do zaciekłych debat.