Współczesne badania nad aerodynamiką kanałów wydechowych koncentrują się na modyfikowaniu kształtu otworów wylotowych, aby zmniejszyć opór powietrza. Dzięki odpowiedniemu ukształtowaniu otworów możliwe jest osiągnięcie znaczącej redukcji oporu, co ma kluczowe znaczenie w optymalizacji układów wentylacyjnych oraz poprawie efektywności energetycznej. Przykładem może być badanie przeprowadzone na różnych kształtach wkładek w otworach wydechowych, takich jak “shape 0.258,” “shape 0.504,” i “shape 0.784.” Wyniki eksperymentów wykazały, że kształt 0.504, o wskaźniku G/G = 0.504, znacząco obniżył opór powietrza w porównaniu do innych opcji, co zostało potwierdzone zarówno obliczeniami numerycznymi, jak i testami eksperymentalnymi.

Badanie wykazało, że przy wskaźniku G/G wynoszącym około 0.5, strumienie powietrza przyjmują różne trajektorie w zależności od zastosowanego kształtu. W przypadku kształtu 0.258, strumienie powietrza tworzyły ciągły przepływ bez większych zawirowań, podczas gdy przy kształcie 0.504 zaobserwowano znaczną poprawę w rozpraszaniu przepływu. Dodatkowo, przy kształcie 0.784 strumienie również były mniej turbulentne, ale różnice w oporach były już mniejsze niż w przypadku pierwszego kształtu.

Eksperymentalna procedura przeprowadzona w ramach tych badań obejmowała pomiar współczynnika oporu (LDC) po testach szczelności urządzenia. Pomiary wykazały, że różnice między danymi eksperymentalnymi a obliczeniowymi nie przekraczały 32% w całym zakresie G/G, co sugeruje wysoką dokładność użytej metody. Zauważono jednak, że dla wartości G/G powyżej 0.7 mogą występować pewne błędy pomiarowe, co wymaga dalszej weryfikacji.

Wyniki wskazują również, że różnice między współczynnikiem oporu w przypadku kształtów ukształtowanych i nieukształtowanych są istotne. W przypadku kształtu 0.504 uzyskano redukcję oporu w zakresie od 30% do 420%, co stanowi znaczący postęp w optymalizacji przepływu powietrza. Redukcja oporu osiągana dzięki zastosowaniu odpowiednich kształtów wkładek w otworach wydechowych może przyczynić się do poprawy wydajności systemów wentylacyjnych i obniżenia kosztów eksploatacji urządzeń.

Zaproponowane funkcje matematyczne umożliwiają dokładniejsze prognozowanie współczynnika oporu dla różnych kształtów otworów wylotowych, co stanowi istotny element w projektowaniu nowoczesnych układów wentylacyjnych. Dla kształtu 0.504 funkcje przyjmują następujące postacie:

ζ=7.7828G/G2+2.9432G/G0.0041ζ = -7.7828 \cdot G/G^2 + 2.9432 \cdot G/G - 0.0041
ζT=11.654G/G2+4.7656G/G0.869ζ_{T} = 11.654 \cdot G/G^2 + 4.7656 \cdot G/G - 0.869

Wspomniane funkcje pozwalają precyzyjnie oszacować zmiany w oporze powietrza w zależności od kształtu otworów, co daje projektantom konkretne narzędzie do poprawy efektywności systemów wentylacyjnych. Warto także zauważyć, że chociaż różnice między wartościami obliczonymi a eksperymentalnymi są niewielkie, nie są one całkowicie zerowe, co sugeruje potrzebę dalszych badań nad wpływem kształtów otworów na opór powietrza.

Istotnym aspektem, który warto mieć na uwadze, jest wpływ na inne parametry wentylacji. Optymalizacja kształtu otworów wylotowych nie powinna ograniczać się jedynie do redukcji oporu powietrza. Ważne jest również zrozumienie, jak zmiana kształtu wpływa na inne aspekty systemu, takie jak dystrybucja ciśnienia, hałas czy efektywność wymiany ciepła. Zatem, mimo że wyniki wskazują na dużą efektywność w zakresie redukcji oporu, pełna analiza wymaga uwzględnienia kompleksowego wpływu na całą instalację wentylacyjną.

Warto również zwrócić uwagę na specyfikę materiałów stosowanych do produkcji wkładek o określonych kształtach. W zależności od rodzaju materiału, jego właściwości mechaniczne i odporność na korozję mogą mieć istotny wpływ na trwałość oraz efektywność wkładek w długoterminowej eksploatacji. Z tego powodu projektowanie takich elementów powinno uwzględniać nie tylko aspekty aerodynamiczne, ale także materiałowe, aby zapewnić stabilną wydajność systemu.

Jak długość flanszy i odległość od nieprzepuszczalnej ściany wpływają na wymiary stref wirów w systemach wentylacyjnych?

W kontekście projektowania wyciągów powietrza, szczególnie tych wyposażonych w kaptury wyciągowe, badanie oddziaływania odległości od nieprzepuszczalnej powierzchni na wymiary stref wirów (VZ) jest kluczowe dla optymalizacji ich wydajności. Szczególnie ważne jest zrozumienie, jak zmieniają się te wymiary w zależności od długości flanszy (d/R) oraz odległości od nieprzepuszczalnej ściany (s/R). Odpowiednie modelowanie tych zależności umożliwia dostosowanie konstrukcji wyciągów, aby osiągnąć minimalny opór aerodynamiczny i maksymalną efektywność.

Analizując wyniki obliczeń numerycznych, widać wyraźnie, że wpływ odległości od nieprzepuszczalnej ściany na wymiary stref wirów jest złożony i zależy od długości flanszy wyciągu. Dla najmniejszych wartości d/R (np. 0.5), zmiany w wymiarach stref wirów są mniej wyraźne, co tłumaczy się mniejszym ograniczeniem przepływu i deformations w przypadku krótkiej flanszy. W sytuacjach, gdy d/R jest większe, np. d/R ≥ 2.5, wpływ odległości s/R na wielkość VZ staje się bardziej zauważalny, zwłaszcza w zakresie małych odległości s/R ≤ 2. W tym przypadku, dla najmniejszych odległości, wpływ nieprzepuszczalnej ściany działa w sposób ograniczający, zmniejszając rozwój strefy wiru. Jednak gdy ta odległość wzrasta, wpływ ściany na rozwój wiru maleje, a sama strefa wiru zaczyna się powiększać, osiągając większe rozmiary niż te, które występują w przypadku braku ściany nieprzepuszczalnej.

Warto zauważyć, że dla odległości większych niż 2R, krzywe przedstawiające zmiany rozmiarów VZ dla różnych wartości s/R stają się prawie identyczne, co sugeruje, że wpływ ściany na rozwój wirów zanika przy takich odległościach. Zatem wnioski płynące z tych badań mogą sugerować, że dla konstrukcji o dużych flanszach, ściana nieprzepuszczalna przestaje znacząco wpływać na wielkość stref wirów po przekroczeniu odległości około 2R.

Porównując wyniki z danymi eksperymentalnymi (Idel’chik i Steinberg, 1994), zauważono zadowalającą zgodność między obliczeniami numerycznymi a pomiarami eksperymentalnymi, z różnicą średnią wynoszącą około 5%. Potwierdza to trafność zastosowanego modelu obliczeniowego i jego zdolność do przewidywania rzeczywistych wyników, co ma kluczowe znaczenie w kontekście dalszego rozwoju i optymalizacji systemów wentylacyjnych.

Inną ważną cechą jest obserwacja, że dla długich kapturów wyciągowych (d/R ≥ 2), przy najmniejszych wartościach odległości s/R, zarówno długość, jak i szerokość pierwszej strefy wiru (1VZ) zmniejszają się. To ograniczenie wpływu nieprzepuszczalnej ściany skutkuje strefą wiru o mniejszych wymiarach. Jednak w miarę jak odległość s/R wzrasta, wymiary VZ zaczynają rosnąć, by osiągnąć wartość zbliżoną do tych występujących w przypadku braku ściany nieprzepuszczalnej.

W przypadku drugiej strefy wiru (2VZ) obserwuje się podobny trend. Wymiary 2VZ maleją w odpowiedzi na wzrost odległości s/R, co również może być tłumaczone zmniejszeniem szybkości przepływu w tym obszarze. Warto jednak zauważyć, że po osiągnięciu odległości s/R ≈ 2, zmiany te stają się mniej znaczące, a rozmiary 2VZ zmierzają do wartości charakterystycznych dla sytuacji, gdy nie ma wpływu nieprzepuszczalnej ściany.

Zatem analiza wpływu zarówno długości flanszy, jak i odległości od nieprzepuszczalnej powierzchni na wymiary stref wirów pozwala na sformułowanie kilku kluczowych wniosków, które są istotne dla projektowania wyciągów powietrza. Pierwszym z nich jest fakt, że dla krótkich flansz wpływ ściany na rozwój stref wirów jest mniej wyraźny, podczas gdy dla większych flansz ten wpływ staje się bardziej zauważalny, zwłaszcza w przypadku małych odległości. Drugim wnioskiem jest to, że dla większych odległości s/R, wpływ nieprzepuszczalnej ściany na wielkość wirów staje się znikomy, a same wiry osiągają wymiary zbliżone do tych, które występują w przypadku swobodnych konstrukcji.

Te wyniki mają istotne znaczenie praktyczne, gdyż pozwalają na precyzyjniejsze projektowanie systemów wentylacyjnych, uwzględniające zarówno wymogi dotyczące redukcji oporu aerodynamicznego, jak i optymalizacji rozmiarów stref wirów, które mogą mieć bezpośredni wpływ na efektywność całego układu.

Jak optymalizacja kształtu elementów przewodów wentylacyjnych może wpłynąć na efektywność energetyczną?

Proces projektowania efektywnych systemów wentylacyjnych opiera się na zrozumieniu i wykorzystaniu właściwości elementów przewodów wentylacyjnych, które znacząco wpływają na straty ciśnienia oraz zużycie energii. Współczesne technologie pozwalają na precyzyjne formowanie tych elementów w celu zminimalizowania oporów powietrza, co przyczynia się do poprawy wydajności systemów. Kluczowym elementem tego procesu jest modelowanie strefy wirów oraz obliczanie współczynników oporu lokalnego (LDC, z ang. Local Drag Coefficient), które stanowią podstawę dla dalszego kształtowania elementów kanałów wentylacyjnych.

Pierwszym krokiem w projektowaniu efektywnych elementów kanałów wentylacyjnych jest określenie wymiarów geometrycznych złączy kanałowych, które można uzyskać za pomocą wykresów lub, w przypadku otworów wydechowych, przy użyciu współczynnika skali. Na podstawie uzyskanych danych definiuje się zarysy stref wirów, które będą wykorzystane do dalszego kształtowania. Zgodnie z zależnościami wyprowadzonymi na podstawie obliczeń numerycznych, w tym obliczeń przepływu powietrza przy użyciu dynamiki płynów (CFD), ustala się odpowiednie wartości LDC dla zaprojektowanych elementów, które stanowią kluczowe dane wejściowe dla dalszego projektowania aerodynamicznego.

Na etapie formowania, dane wyjściowe są zapisywane w formacie CAD (np. DWG, DXF), a następnie wykorzystywane do produkcji elementów przewodów za pomocą maszyn plazmowych do obróbki metalu. Takie podejście do kształtowania elementów kanałów wentylacyjnych jest innowacyjne i uzyskało ochronę patentową (Ziganshin et al. 2014a). W przypadku nagłego rozszerzenia, proponowane rozwiązanie uwzględnia zastosowanie wkładek kształtujących, które zmieniają geometrie złączy kanałów, poprawiając ich aerodynamikę. Dzięki takiej zmianie, przepływ powietrza przez kanał jest bardziej stabilny, a opory zmniejszają się, co prowadzi do mniejszego zużycia energii.

Przykład zastosowania takich wkładek kształtujących przedstawiono na rysunku 9.2. Wkładki, które są umieszczane w miejscach nagłego rozszerzenia kanałów, mają powierzchnie wypukłe i są formowane zgodnie z liniami strumienia powietrza. Warto zaznaczyć, że takie wkładki, aby uniknąć ich przesunięć w czasie pracy, są mocowane na stałe do ścianek kanałów za pomocą warstwy kleju lub elementów mechanicznych. W zależności od wymagań przeciwpożarowych, wkładki te mogą być wykonane z blachy stalowej lub plastiku, na przykład metodą wytłaczania.

W prostszych przypadkach, gdy wymagane jest jedynie kształtowanie samego elementu kanału, zamiast używania wkładek, elementy mogą być produkowane z zaokrągloną ścianą. Takie rozwiązanie jest szczególnie odpowiednie dla nowych budów, podczas gdy wkładki kształtujące mają zastosowanie głównie w przypadku modernizacji istniejących sieci wentylacyjnych.

Kolejnym krokiem w optymalizacji systemów wentylacyjnych jest użycie specjalnego oprogramowania do obliczeń LDC, które zostało opracowane przez Kazan State University of Architecture and Engineering. Program ten, dostępny online, umożliwia szybkie obliczenie współczynników oporu dla różnych typów elementów kanałów wentylacyjnych. Dzięki intuicyjnemu interfejsowi użytkownika, wystarczy wprowadzić dane dotyczące przepływu powietrza oraz wymiary elementów, aby uzyskać wyniki obliczeń, które pomagają w dalszym projektowaniu systemu wentylacji. Takie narzędzie jest szczególnie przydatne, gdyż pozwala na łatwe porównanie różnych konfiguracji kształtów kanałów i ich wpływu na efektywność energetyczną.

Przykład zastosowania tej technologii w obliczeniach aerodynamicznych przedstawiono w przypadku systemu wentylacji ogólnej budynków publicznych, jak pokazano w tabelach 9.1 i 9.2. Obliczenia te wykazały znaczną różnicę w stratach ciśnienia między standardowymi a kształtowanymi elementami złączy kanałowych. Na przykład, dla systemu wentylacyjnego Exhaust-1, straty ciśnienia przy użyciu standardowych elementów wynoszą 302 Pa, natomiast w przypadku elementów kształtowanych spadają do 152 Pa. Tego rodzaju optymalizacja nie tylko przyczynia się do poprawy efektywności systemu, ale także pozwala na znaczną oszczędność energii – w przypadku jednozmianowej pracy systemu, oszczędności roczne wyniosą około 2096,5 kWh.

Warto zauważyć, że tego rodzaju optymalizacje są szczególnie istotne w kontekście rosnących kosztów energii oraz wymagań środowiskowych. Zastosowanie zaawansowanych technologii projektowania i produkcji elementów przewodów wentylacyjnych z wkładkami kształtującymi oraz dokładne obliczenia LDC to krok w stronę bardziej energooszczędnych i ekologicznych systemów wentylacyjnych, które stanowią nieodłączną część współczesnych budynków.