Siły histeretyczne są kluczowym elementem w modelowaniu zachowań materiałów poddanych cyklicznym obciążeniom. W literaturze poświęconej układom nieliniowym i stochastycznym, szczególną uwagę zwraca się na modelowanie tych sił, a także na różnorodność materiałów, które mogą wykazywać zarówno właściwości sprężyste, jak i wiskozowe. Zjawiska te są szczególnie istotne w przypadku materiałów wiskozowo-sprężystych, takich jak guma, plastiki, a także w kontekście inżynierii materiałowej i biologii.

Siły histeretyczne, zarówno w fazie rosnącej, jak i malejącej, zależą od właściwości materiału, który poddawany jest cyklicznemu obciążeniu. Istnieje wiele teorii i równań służących do opisu tych zjawisk. Jednym z podejść jest stosowanie tzw. równań Preisacha, które opisują zachowanie materiałów pod wpływem cyklicznych zmian obciążeń. W przypadku, gdy amplituda wibracji a < fy,min/kJ, siła histeretyczna może być opisana przez proste zależności, takie jak równania (3.133) i (3.134), w których uwzględnia się zarówno zmiany maksymalne, jak i minimalne przemieszczeń x(t).

W przypadku, gdy amplituda wibracji a jest większa niż fy,min/kJ, model staje się bardziej złożony, a jego interpretacja geometrii sił histeretycznych staje się bardziej wyraźna, co pokazują rysunki 3.12 i 3.13. W tym kontekście zarówno faza wznosząca, jak i opadająca układu wymagają innego podejścia do analizy, uwzględniając różne zachowania materiału.

Nie mniej istotnym aspektem jest klasyczne podejście do materiałów sprężystych i wiskozowych, które traktują materiał jako idealny: sprężysty w przypadku materiałów sztywnych, i wiskozowy w przypadku materiałów cieczy. Jednakże w rzeczywistości wiele materiałów wykazuje zarówno cechy sprężystości, jak i lepkości, co wprowadza dodatkowe wyzwania w modelowaniu ich zachowań mechanicznych. Z tego powodu powstała kategoria materiałów wiskozowo-sprężystych, których zachowanie w odpowiedzi na obciążenia jest bardziej skomplikowane, obejmując zarówno odkształcenia, jak i zjawiska przepływu.

Dwa klasyczne zjawiska w materiałach wiskozowo-sprężystych to relaksacja oraz pełzanie. Relaksacja to proces zmniejszania się naprężenia przy stałym odkształceniu, natomiast pełzanie oznacza wzrost odkształcenia przy stałym naprężeniu. Przykłady tych zjawisk pokazują rysunki 3.14 i 3.15, a także umożliwiają stworzenie bardziej zaawansowanych modeli matematycznych, które wyjaśniają, jak materiały te reagują na obciążenia w funkcji czasu.

Wspomniane wyżej zjawiska są podstawą dla rozważań nad prawnymi opisami konstytutywnymi, czyli zależnościami między naprężeniem a odkształceniem. Dla materiałów liniowo sprężystych i cieczy newtonowskich klasyczne równanie to σ = Eε, a dla cieczy: σ = ηε̇. Dla materiałów wiskozowo-sprężystych stosuje się bardziej złożone zależności, jak te wyrażające zależność σ = f (ε, t), gdzie f(ε, t) jest funkcją charakteryzującą materiał w różnych warunkach obciążeniowych. Jednak nie ma jednolitej teorii opisującej wszystkie materiały wiskozowo-sprężyste, co sprawia, że badania nad tymi materiałami są trudne, ale i niezwykle istotne.

Równania konstytutywne dla materiałów wiskozowo-sprężystych, takie jak model Kelvin-Voigt'a, Maxwell'a czy Burgersa, pokazują różnorodność podejść do tego problemu. Modele te opisują materiał w sposób, który łączy sprężystość i lepkość w jeden zintegrowany mechanizm. Ostateczna forma równania zależy od rodzaju materiału oraz jego zachowania pod wpływem konkretnego obciążenia, a także od tego, czy materiał reaguje w sposób bardziej sprężysty, czy wiskozowy.

Modele te są jednak jedynie uproszczonymi przedstawieniami rzeczywistych struktur materiałów, a ich dokładność zależy od sposobu walidacji doświadczalnej. Takie modele, mimo swojej prostoty, są szeroko stosowane w inżynierii materiałowej, ponieważ pozwalają na przewidywanie zachowań materiałów w praktycznych zastosowaniach.

W zależności od tego, czy analizujemy materiał pod kątem jego sprężystości czy lepkości, modele mogą przyjmować różne formy, takie jak układy różniczkowe, a następnie przechodzić do analizy w dziedzinie Laplace'a. W ten sposób, można obliczyć funkcje takie jak moduł relaksacji G(t) lub współczynnik pełzania J(t), które są kluczowe do zrozumienia i przewidywania długoterminowych efektów obciążeń na materiał.

Endtext

Jak obliczają się współczynniki dryfu i dyfuzji w systemach nieliniowych pod wpływem szerokopasmowych pobudzeń losowych?

W układach dynamicznych, w których występują nieliniowe siły przywracające, a także przy założeniu obecności przypadkowych pobudzeń szerokopasmowych, konieczne jest przeprowadzenie odpowiednich przybliżeń, by obliczyć współczynniki dryfu i dyfuzji. Takie układy mogą być opisane równaniami, które wprowadzają uogólnienia standardowych metod analizy ruchu ciał sztywnych. Zastosowanie tych metod opiera się na założeniu, że rozkład fazy resztkowej (Θ(t)) zmienia się powoli w czasie, co pozwala na zastosowanie przybliżeń, które ułatwiają dalszą analizę.

Zaczynając od podstawowych założeń modelu, równania dynamiki systemu mogą zostać zapisane jako układy równań różniczkowych drugiego rzędu. Przykładowo, dla układu z równaniem Ẍ + 2ζω0Ẋ + ω0²X + γX³ = Xξ1(t) + ξ2(t), gdzie ξ1(t) i ξ2(t) reprezentują losowe pobudzenia, należy przyjąć odpowiednią formę rozwiązań, które zawierają funkcje Fouriera.

Stosując rozwinięcia Fouriera, możemy uzyskać wyrażenia na współczynniki an, bn, cn, dn, które opisują rozkłady amplitud i fazy w układzie losowym. Takie podejście daje nam możliwość obliczenia współczynników dryfu m(ε) i dyfuzji σ²(ε) w kontekście losowych pobudzeń o szerokim paśmie częstotliwości. Ważnym aspektem jest to, że obliczenia te opierają się na uśrednianiu czasowym, które uwzględnia różne skale czasowe związane z dynamiczną odpowiedzią układu.

W szczególności dla układów, w których występują nieliniowe siły przywracające, niezbędne jest obliczenie szeregu uśrednionych wartości, takich jak u1, u2, u3, u4 i u5, które wynikają z analizy funkcji potencjału oraz energii układu. W przypadku, gdy oba pobudzenia ξ1(t) i ξ2(t) są biały szumem gaussowskim, układ upraszcza się, co pozwala na łatwiejsze obliczenie współczynników m(ε) i σ²(ε) na podstawie wyrażeń w funkcji częstotliwości.

Kolejnym ważnym aspektem jest porównanie dwóch metod – rozwinięcia Fouriera i procedury fazy resztkowej. W przypadku prostych układów, obie metody prowadzą do tych samych wyników. Zatem w praktyce, dla systemów o liniowej sztywności, współczynniki m(ε) i σ²(ε) przyjmują formy, które zależą od częstotliwości ω0 i parametrów systemu, takich jak współczynnik tłumienia ζ.

Warto również zwrócić uwagę na specjalny przypadek układów o liniowej sztywności, gdzie siła przywracająca jest proporcjonalna do przesunięcia. W tym przypadku, zarówno metoda rozwinięcia Fouriera, jak i procedura fazy resztkowej prowadzą do tego samego wyniku. Umożliwia to obliczenie współczynników m(ε) i σ²(ε), które można wykorzystać do przewidywania odpowiedzi układu na szerokopasmowe pobudzenia losowe.

W praktyce, nawet przy silnie nieliniowych siłach przywracających, współczynniki Fourierowskie mogą zostać obliczone przy pomocy pierwszych kilku członów szeregu, ponieważ pozostałe składowe maleją bardzo szybko. Takie przybliżenie jest wystarczająco dokładne, by uzyskać realne wyniki obliczeniowe dla systemów inżynierskich.

W przypadku rzeczywistych obliczeń numerycznych, istotne jest, by uwzględnić różne źródła szumów i ich wpływ na dokładność obliczeń. Warto również podkreślić, że w bardziej zaawansowanych modelach, uwzględnienie nie tylko tłumienia, ale także efektów termicznych i zmienności parametrów materiałowych, może wymagać dodatkowych poprawek do standardowych wzorów na m(ε) i σ²(ε).

Jakie są metody uśredniania stochastycznego dla układów quasi-Hamiltonowskich pod wpływem hałasu białego?

W rozdziale czwartym omówiono matematyczne zasady i fizyczną interpretację metod uśredniania stochastycznego dla układów nieliniowych z jednym stopniem swobody (SDOF) w warunkach różnych ekscytacji losowych. Celem tego podejścia jest uzyskanie rozkładu prawdopodobieństwa odpowiedzi w całej przestrzeni fazowej, który stanowi globalne rozwiązanie problemu. W tym rozdziale przedstawione zostaną metody uśredniania stochastycznego dla układów nieliniowych z wieloma stopniami swobody (MDOF), ze szczególnym uwzględnieniem układów silnie nieliniowych pod wpływem różnych ekscytacji losowych.

Uśrednianie stochastyczne w kontekście układów MDOF wymaga zrozumienia globalnych zależności między stopniami swobody. W przypadku układu quasi-liniowego, układ degeneruje się do układu liniowego, który może być oddzielony za pomocą transformacji liniowych. Jednak w przypadku układu silnie nieliniowego, system pozostaje silnie nieliniowy. W takim przypadku, aby precyzyjnie opisać te zależności, wykorzystywana jest formuła Hamiltonowska, która w szczególności umożliwia klasyfikację układu w pięciu klasach: nieliniowy, całkowity i nie-rezonansowy, całkowity i rezonansowy, częściowo całkowity i nie-rezonansowy oraz częściowo całkowity i rezonansowy.

Podstawowym przypadkiem omawianym w tym rozdziale jest przedstawienie metod uśredniania stochastycznego dla układów quasi-Hamiltonowskich pod wpływem ekscytacji hałasem białym Gaussa. W tym przypadku szczególną uwagę zwraca się na dobór odpowiednich metod uśredniania stochastycznego dla układów o różnych parametrach. Przykładem może być układ wibracyjno-uderzeniowy z dwoma stopniami swobody (DOF).

W kontekście układów quasi-Hamiltonowskich pod wpływem hałasu białego, rozważany jest układ z n stopniami swobody, który jest stochastycznie ekscytowany i tłumiony. Układ ten opisany jest poprzez układ równań Stratonovicha, który następnie przekształca się w układ równań Ito po dodaniu poprawek Wong-Zakai. W wyniku tych przekształceń, układ zyskuje postać równań stochastycznych z procesami Wiener'a, które opisują zmiany w czasie stanów układu.

W szczególności, dla układów quasi-nieliniowych, można zapisać równania różniczkowe opisujące zmiany parametrów układu w funkcji czasu, uwzględniając zarówno siły przywracające, jak i siły tłumienia. Po uwzględnieniu poprawek Wong-Zakai, zmienia się funkcja Hamiltonowska układu oraz współczynniki tłumienia, co prowadzi do nowych równań stochastycznych, które są bardziej realistycznym odwzorowaniem rzeczywistych układów mechanicznych pod wpływem ekscytacji losowych.

Dla układów quasi-nieliniowych, gdzie jedyną zachowaną wielkością jest funkcja Hamiltona, system opisany jest przez jedno powoli zmieniające się procesy. Po zastosowaniu twierdzenia o uśrednianiu stochastycznym Khasminskiego, przy założeniu ε → 0, układ zbliża się do procesu dyfuzji Markowa. W tym przypadku, proces ten może być opisany równaniem różniczkowym stochastycznym, które obejmuje zarówno składnik dryfu, jak i składnik dyfuzji. Współczynniki tych składników są obliczane poprzez uśrednianie równań stochastycznych, co prowadzi do uzyskania równań, które mogą być następnie analizowane w kontekście rozkładu prawdopodobieństwa odpowiedzi układu.

Warto dodać, że w układach quasi-nieliniowych czasowe uśrednianie może zostać zastąpione przez średnie przestrzenne po powierzchni izoenergetycznej, co wynika z ergodyczności układu. To podejście pozwala na obliczenia, które są stosunkowo proste, mimo że zmienne w równaniach stochastycznych są procesami losowymi. W tym przypadku, średnia przestrzenna może zostać obliczona na powierzchni izoenergetycznej, co upraszcza dalszą analizę układu.

Przy analizie układów quasi-Hamiltonowskich ważne jest, aby pamiętać o roli uśredniania stochastycznego w modelowaniu odpowiedzi układów mechanicznych. Uśrednianie to pozwala na uproszczenie równań ruchu oraz na lepsze zrozumienie globalnych zależności między różnymi stopniami swobody układu. Dzięki zastosowaniu metod uśredniania, można uzyskać rozkład prawdopodobieństwa odpowiedzi układu, co jest kluczowe w analizie układów dynamicznych pod wpływem hałasu i innych ekscytacji losowych.