Wprowadzenie specjalnie zaprojektowanych N-substytucji w solach pirydynowych jako odczynników bifunkcjonalnych stanowi nową platformę dla syntez molekularnych z zastosowaniem difunkcjonalizacji alkenów. Zrozumienie, jak substytuenty N wpływają na reaktywność oraz regioselektywność, umożliwiło precyzyjniejsze i bardziej efektywne przeprowadzanie transformacji rdzenia pirydynowego. W perspektywie dalszych badań, ta dziedzina wykazuje ogromny potencjał do rozwoju. Istnieje znaczna możliwość optymalizacji strukturalnej oraz projektowania nowych klas N-funkcjonalizowanych soli pirydynowych, które mogą radykalnie rozszerzyć różnorodność syntez i ich użyteczność.

Obiecującym kierunkiem rozwoju jest opracowanie wariantów enancjoselektywnych, które umożliwią uzyskiwanie enancjomerów bogatych w pirydynowe związki, co odpowiada na palącą potrzebę w syntezie asymetrycznej. Taka metodologia wykazuje duży potencjał w rozwiązywaniu od dawna istniejących wyzwań syntetycznych, oferując potężniejsze możliwości rozkładów i wartościowych transformacji. Zasady opracowane w kontekście funkcjonalizacji pirydyny mogą zostać rozszerzone na inne ważne układy heterocykliczne, zwiększając ich wpływ na syntezę organiczną. Dodatkowo, łagodne warunki i aktywacja światłem widzialnym idealnie wpisują się w zasady chemii zielonej, sugerując potencjał dla bardziej zrównoważonych procesów syntez.

Badania w przyszłości mogą skupić się na rozwoju katalitycznych wersji tych reakcji, aby zwiększyć ich efektywność i zakres zastosowań. Dalsze badania mechanistyczne mogą prowadzić do bardziej przewidywalnych i kontrolowanych transformacji, co umożliwi dalsze udoskonalanie metodologii. Jak ten obszar badań będzie się rozwijał, oczekuje się, że zainspiruje nowe metodyki, pomoże w rozwiązywaniu skomplikowanych wyzwań syntetycznych oraz wniesie istotny wkład w chemię medyczną, naukę o materiałach i inne dziedziny.

Funkcjonalizacja pirydyny przy użyciu soli pirydynowych z funkcjonalizowanym azotem reprezentuje istotny postęp w chemii organicznej. Jej ciągła innowacyjność prawdopodobnie przyniesie transformacyjne narzędzia do syntezy organicznej, które mogą zmienić sposób, w jaki chemicy podchodzą do konstrukcji cząsteczek zawierających pirydynę i pokrewnych układów heterocyklicznych. Ten rozwijający się obszar badań obiecuje dostarczyć silnych nowych strategii w rozwiązywaniu trudnych problemów syntetycznych, poszerzając naszą zdolność do tworzenia zróżnicowanych i funkcjonalnie bogatych struktur molekularnych.

Ważne jest również, by dostrzegać znaczenie wyzwań związanych z wyborem odpowiednich warunków eksperymentalnych oraz optymalizacją reakcji. Wpływ światła widzialnego i innych zewnętrznych czynników aktywujących na przebieg reakcji stanowi nową przestrzeń dla innowacyjnych podejść w chemii syntetycznej, oferując szerokie spektrum możliwości praktycznych zastosowań w różnych gałęziach przemysłu.

Jakie możliwości daje fotogenerowanie ketenów w asymetrycznych reakcjach cyklizacji z udziałem katalizatorów palladowych?

Zastosowanie fotogenerowania ketenów w asymetrycznych reakcjach cyklizacji z udziałem kompleksów palladu otwiera nowe kierunki w syntezie chiralnych układów heterocyklicznych o złożonej architekturze stereochemicznej. Fotochemiczna reakcja Wolffa, prowadząca do utworzenia ketenu w warunkach łagodnych, okazuje się być szczególnie wartościowym podejściem w kontekście chemii katalizy asymetrycznej. W odróżnieniu od użycia chlorków acylowych, które wykazują działanie hamujące w procesach cyklizacji, keteny generowane in situ charakteryzują się wyjątkową reaktywnością i selektywnością, co czyni je doskonałymi reagentami w reakcjach [4+2], [5+2], [6+2] czy nawet [8+2].

Mechanizm katalizowanej przez pallad reakcji cyklizacji [4+2] z udziałem fotogenerowanych ketenów opiera się na utworzeniu pośrednich układów 1,4-dipolarnych. Kluczowe znaczenie ma tu obecność chiralnego kompleksu Pd(0), który uczestniczy w oksydacyjnej addycji substratu typu winylobenzoksazinanonu. Kolejno następuje nukleofilowy atak na keten, prowadzący do powstania struktury zwitterjonowej, która następnie podlega wewnątrzcząsteczkowej asymetrycznej alkilacji allilowej (AAA). Końcowy produkt – chiralny chinolinon – powstaje z wysoką wydajnością i enancjoselektywnością, co dowodzi sprawności tego podejścia syntetycznego.

Rozszerzenie tej strategii na cyklizacje z udziałem innych substratów, takich jak 2-alkilidenotrimetylenokarboniany, pozwala na uzyskanie związków laktonowych o sześcioczłonowych pierścieniach z wyraźnie zdefiniowaną konfiguracją Z i chiralnymi centrami czwartorzędowymi. Fosforamidytowe ligandy chiralne są tu nieodzowne dla osiągnięcia wysokiej selektywności stereo- i regioizomerycznej, a także dla zapewnienia liniowej selektywności terminalnego ataku w końcowym etapie cyklizacji.

Jeszcze bardziej złożone układy pierścieniowe, takie jak siedmio-, ośmio- czy dziesięcioczłonowe heterocykle, mogą być efektywnie syntetyzowane dzięki odpowiedniemu projektowi substratów i starannie dobranym ligandów P,S, zdolnym do stabilizacji przejściowych form π-allilo-Pd. Reakcje [5+2], realizowane na przykład z udziałem winylocykloalkanów i ketenów powstających z α-diazoketonów, prowadzą do enancjowzbogaconych laktonów siedmioczłonowych, zawierających stereogeniczne centra czwartorzędowe. Ich powstawanie zostało potwierdzone zarówno eksperymentalnie, jak i za pomocą wysokorozdzielczej spektrometrii masowej, która umożliwiła wykrycie kluczowych pośrednich kompleksów palladu.

Strategia ta osiąga swój szczyt w reakcjach [8+2], gdzie prekursory typu winylokarbaminianów łączą się z fotogenerowanymi ketenami, prowadząc do dziesięcioczłonowych struktur monocyklicznych o wybitnej enancjoselektywności. Obecność grupy ochronnej przy atomie azotu w substracie okazuje się tu nieodzowna dla zachowania jednostki CO₂, co potwierdzają eksperymenty kontrolne. Obliczenia DFT wspierają mechanistyczną hipotezę, wskazując na kluczową rolę zasadowości ligandów oraz efektów sterycznych, kontrolujących zarówno wybór drogi pericyklicznej, jak i selektywność chemiczną.

Ostatnie doniesienia koncentrują się na rozwinięciu strategii do reakcji [6+2], gdzie związki winylooksetanowe reagują z ketenami, dając osiemczłonowe laktony z wysokim stopniem kontroli stereochemicznej. Znaczenie odpowiedniego zaprojektowania ligandów – w tym hybrydowych struktur P,S – pozostaje kluczowe dla osiągnięcia selektywności liniowej oraz wysokiej enancjoselektywności.

Warto zauważyć, że skuteczność tych transformacji opiera się na synergii pomiędzy fotoindukowaną a

Jak fotoprodukowane keteny mogą być wykorzystane w asymetrycznych cykloizacjach?

Keteny, zidentyfikowane wcześniej jako skuteczne synthon C2 w reakcjach cykloizacji [n+2] poprzez dodawanie ich wiązaniami C=C, znalazły szerokie zastosowanie w syntezach heterocyklicznych. W 2019 roku Lu i współpracownicy zastosowali winylowe cyklopropany jako prekursory dipolów zawierających Pd, realizując nową kaskadę reakcji fotopromieniowanej reorganizacji Wolffa oraz cykloizacji [3+2] katalizowanej przez Pd. Zaskakująco, zamiast oczekiwanych cyklopentanów, zaobserwowano selektywną alkilację O-allyliczną, co doprowadziło do powstania wysoko funkcjonalizowanych tetrahydrofuranów. W kolejnym etapie, po czterech latach, ta sama grupa wybrała cyano- i esterowo-substytuowane winylowe cyklopropany jako prekursory dipolów 1,3 zawierających Pd, aby uzyskać asymetryczną wersję tej reakcji. Po przetestowaniu różnych ligandów, odkryli, że zastosowanie chiralnego ligandu tworzącego wiązania wodorowe pozwalało na uzyskanie tetrahydrofuranu w wysokiej wydajności oraz przy wysokiej diastereo- i enancjoselektywności.

Znaleziono, że kluczem do sukcesu tej stereoselektywnej transformacji jest wiązanie wodorowe pochodzące od grupy amidowej chiralnego ligandu, które dzięki odległym interakcjom H-bonding pomiędzy ligandami a substratami, kontroluje wysoką stereoselektywność. Dzięki takim osiągnięciom, katalizowana przez Pd asymetryczna cykloizacja z użyciem fotoprodukowanych ketenów okazała się efektywną strategią do tworzenia średniej wielkości chiralnych heterocykli.

W 2021 roku Lu i jego zespół rozwili dalsze badania, łącząc fotopromieniowaną reorganizację Wolffa z cykloizacją dipolową i fragmentacją, realizowaną w jednym naczyniu z użyciem katalizatorów Ir/Lewisa. W wyniku tego powstały chiralne laktymy ośmioczłonowe, osiągając wysoką efektywność reakcji oraz selektywność. Zaproponowany mechanizm reakcji ukazuje jak katalizator Ir wchodzi w interakcję z alkoholem allylowym, tworząc pośredni kompleks, który pod wpływem kwasu Lewisa ulega oksydacyjnemu przyłączeniu. Następnie, keten fotoprodukowany z diazoketonu, po przejściu reakcji Wolffa, reaguje z alkoholem lub tiolami, tworząc 2-acylowy cyklobutanon, który dalej reaguje w procesie alkilacji allylowej i cykloizacji. Finalnie, fragmentacja wytworzonego pośrednika prowadzi do ośmioczłonowego heterocykla. Takie podejście stanowi nową drogę syntezę średniej wielkości chiralnych heterocykli.

Warto zauważyć, że oprócz katalizy metalicznej, keteny fotoprodukowane mogą także podlegać asymetrycznym cykloizacjom katalizowanym przez organizki. Dzięki wysoce elektrodeficytowym właściwościom ketenów, ich atomy węgla α stają się elektrofilowe, co umożliwia reakcję z chiralnymi nukleofilowymi katalizatorami, prowadząc do powstania enolatów i dalszej asymetrycznej cykloizacji. Selekcja odpowiednich katalizatorów chiralnych jest więc kluczowa w takich reakcjach.

Pierwsze prace dotyczące asymetrycznej cykloizacji katalizowanej przez organiczne katalizatory sięgają 2002 roku, kiedy to Lectka, używając alkaloidu chinolonowego BQ, uzyskał β-laktony w reakcji ketenu fotoprodukowanego z iminami, co stanowiło pionierskie osiągnięcie w tej dziedzinie. Do 2019 roku inne badania wykazały możliwość kaskady reakcji Wolffa, reorganizacji fotochemicznej i asymetrycznej cykloizacji [4+2] z azadienami i diazoketonami, przy zastosowaniu katalizatora izotiomoczników.

Równolegle, inne badania, jak te prowadzone przez Hui, zastosowały widzialne światło i katalizator N-heterocykliczny w reakcji cykloizacji [4+2] z enamidami i diazoketonami, co doprowadziło do uzyskania szerokiej gamy zróżnicowanych pochodnych benzofuranu. Takie podejścia pokazują ogromny potencjał ketenów fotoprodukowanych w syntezach asymetrycznych, które mogą prowadzić do tworzenia złożonych struktur heterocyklicznych o wysokiej selektywności diastereo- i enancjoselektywnej.

Te postępy stanowią solidną podstawę do dalszego rozwoju technologii wykorzystujących fotoprodukowane keteny w syntezach asymetrycznych. Asymetryczne cykloizacje z ich udziałem mogą oferować efektywne metody wytwarzania nowych chiralnych heterocykli, które znajdują szerokie zastosowanie w syntezie leków oraz innych związków bioaktywnych.