Aby obliczyć przyrosty w równaniu (2.107), przyjmujemy następującą formułę:

ttt+Δtm[Xj(t+Δt)Xj(t)]=fj(Xu,u)du+gjl(Xu,u)ξl(u)du.(4.11)t\int_{t}^{t+\Delta t} \sum_{m} \left[X_j(t+\Delta t) - X_j(t)\right] = f_j(X_u, u) du + g_{jl}(X_u, u)\xi_l(u) du. \tag{4.11}

Rozwijając funkcje fjf_j i gjlg_{jl} w (4.11) w chwili tt, otrzymujemy:

fj(Xu,u)t=fj(Xt,t)+(ut)fj(Xt,t)t+nXr[Xr(u)Xr(t)]fj(Xt,t)+,(4.12)\frac{\partial f_j(X_u, u)}{\partial t} = f_j(X_t, t) + (u - t) \frac{\partial f_j(X_t, t)}{\partial t} + \sum_{n} \frac{\partial}{\partial X_r} [X_r(u) - X_r(t)] f_j(X_t, t) + \ldots, \tag{4.12}

oraz

gjl(Xu,u)t=gjl(Xt,t)+(ut)gjl(Xt,t)t+nXr[Xr(u)Xr(t)]gjl(Xt,t)+.(4.13)\frac{\partial g_{jl}(X_u, u)}{\partial t} = g_{jl}(X_t, t) + (u - t) \frac{\partial g_{jl}(X_t, t)}{\partial t} + \sum_{n} \frac{\partial}{\partial X_r} [X_r(u) - X_r(t)] g_{jl}(X_t, t) + \ldots. \tag{4.13}

W (4.12) i (4.13) stosujemy zamiennik Xr(u)Xr(t)X_r(u) - X_r(t) wyrażony jako:

tumtu[Xr(u)Xr(t)]=fr(Xv,v)dv+grs(Xv,v)ξs(v)dv.(4.14)\int_{t}^{u} \sum_{m} \int_{t}^{u} [X_r(u) - X_r(t)] = f_r(X_v, v) dv + g_{rs}(X_v, v) \xi_s(v) dv. \tag{4.14}

Po połączeniu równań (4.11)–(4.14) i uwzględnieniu wyrazów wiodących, otrzymujemy wyrażenie:

ttt+Δtm[Xj(t+Δt)Xj(t)]=fj(Xt,t)du+gjl(Xt,t)ξl(u)du(4.15)t\int_{t}^{t+\Delta t} \sum_{m} \left[X_j(t+\Delta t) - X_j(t)\right] = f_j(X_t, t) du + g_{jl}(X_t, t) \xi_l(u) du \tag{4.15}

W przypadku równań z (4.15), bierzemy pod uwagę również wyrazy z pochodnymi względem czasu:

mttt+Δt[t(ut)gjl(Xt,t)ξl(u)du]+mtt+ΔtnXr[ξl(u)gjl(Xt,t)grs(Xv,v)ξs(v)dv].\sum_{m} t\int_{t}^{t+\Delta t} \left[ \frac{\partial}{\partial t} (u - t) g_{jl}(X_t, t) \xi_l(u) du \right]
+ \sum_{m} \int_{t}^{t+\Delta t} \sum_{n} \frac{\partial}{\partial X_r} \left[\xi_l(u) g_{jl}(X_t, t) g_{rs}(X_v, v) \xi_s(v) dv \right].

Podstawiając te wyniki do ogólnych równań, uzyskujemy kolejne wyrażenia do obliczania momentów pierwszych i drugich w równaniach FPK, a także współczynników dryfu i dyfuzji w równaniach Ito, zgodnie z równaniem (2.109):

mj(X,t)=aj(X,t)XX,[σ(X,t)σT(X,t)]jk=bjk(X,t)XX.m_j(X, t) = a_j(X,t)\Big|_{X \to X}, \quad [\sigma(X,t) \sigma^T(X,t)]_{jk} = b_{jk}(X,t)\Big|_{X \to X}.

Te równania umożliwiają przybliżone obliczenia dla różnych wersji uśredniania stochastycznego, które zakładają, że nie-białe pobudzenia mogą być traktowane jako szumy białe, a odpowiedzi układu jako procesy Markowa.

Jeżeli Δt\Delta t jest na tyle dużym, że jest znacznie większe od czasu korelacji τls\tau_{ls}, tzn. Rls(τ)0R_{ls}(\tau) \approx 0 dla τ>Δt\tau > \Delta t, możemy zmienić porządek całkowania, tj. najpierw zintegrować względem uu, co daje uproszczoną wersję równań:

mn0[aj(Xt,t)=fj(Xt,t)+Xl,s=1m(gjl(Xt,t)grs(Xt+τ,t+τ)Rls(τ)dτ)].(4.20)\sum_{m} \sum_{n} \int_0^{\infty} \left[a_j(X_t,t) = f_j(X_t,t) + \frac{\partial}{\partial X} \sum_{l,s=1}^{m} \left( g_{jl}(X_t,t) g_{rs}(X_{t+\tau}, t+\tau) R_{ls}(\tau) d\tau \right) \right]. \tag{4.20}

Przy tej założonej aproksymacji czasów korelacji dla pobudzeń, integrale w (4.20) i (4.21) mogą być rozszerzone na -\infty do ++\infty, co prowadzi do jeszcze prostszych wyrażeń, z wykorzystaniem funkcji Rls(τ)R_{ls}(\tau), reprezentujących korelacje pobudzeń:

mn0[aj(Xt,t)=fj(Xt,t)+Xl,s=1m(πKlsgjl(Xt,t)grs(Xt+τ,t+τ))].(4.23)\sum_{m} \sum_{n} \int_0^\infty \left[ a_j(X_t, t) = f_j(X_t, t) + \frac{\partial}{\partial X} \sum_{l,s=1}^{m} \left( \pi K_{ls} g_{jl}(X_t, t) g_{rs}(X_{t+\tau}, t+\tau) \right) \right]. \tag{4.23}

Zatem, zakładając, że pobudzenia są szumami białymi Gaussa, jak w równaniu (4.22), możemy uzyskać uproszczone wyrażenia:

aj(Xt,t)=fj(Xt,t)+πKlsgjl(Xt,t)grs(Xt,t).(4.23)a_j(X_t,t) = f_j(X_t,t) + \pi K_{ls} g_{jl}(X_t,t) g_{rs}(X_t,t). \tag{4.23}

Równania te stanowią punkt wyjścia do dalszego rozwoju metod stochastycznego uśredniania oraz przybliżenia dla niebiałych pobudzeń, traktowanych jak szumy białe. Przedstawiają one także, jak zmniejsza się wymiar układu oraz jak upraszcza się model, umożliwiając traktowanie go jako proces Markowa, gdy pobudzenia są białym szumem.

Warto zauważyć, że czas relaksacji τrel\tau_{rel} układu odgrywa kluczową rolę w tym procesie. W zależności od tego, jak szybka jest reakcja układu na zmiany, może to wpłynąć na jakość aproksymacji i wynikające z niej uproszczenia. Zatem należy dobrze zrozumieć, że przyjęcie Δt\Delta t większego niż czas relaksacji układu może prowadzić do utraty ważnych informacji. Stąd wnioski o stosowaniu tej metody powinny uwzględniać czas reakcji układu na zmiany pobudzeń i jego zdolność do dostosowywania się do tych zmian.

Jak rozwiązania stochastyczne wpływają na układy z jednym stopniem swobody pod wpływem szumów i wymuszeń harmonicznych?

W układach dynamicznych, szczególnie tych z jednym stopniem swobody, często spotykamy się z sytuacjami, gdzie na zachowanie układu wpływ mają różnego rodzaju wymuszenia, zarówno deterministyczne, jak i stochastyczne. W przypadku układów nieliniowych, takich jak te, które zawierają tłumienie nieliniowe, uzyskanie dokładnych rozwiązań wymaga zastosowania specjalistycznych metod, które uwzględniają zarówno efekty szumów, jak i wymuszeń.

Rozważmy układ, którego dynamika opisana jest przez równanie:

D=ζω0xc+γxshc(xc,xs),D = \zeta \omega_0 x_c + \gamma x_s - h_c(x_c, x_s),

gdzie xcx_c i xsx_s są zmiennymi układu, a hc(xc,xs)h_c(x_c, x_s) i hs(xc,xs)h_s(x_c, x_s) reprezentują funkcje nieliniowe, które opisują interakcje między zmiennymi. Zasadniczym wyzwaniem jest uzyskanie rozwiązania, które może uwzględniać zarówno te nieliniowości, jak i stochastyczne aspekty wymuszeń.

Za pomocą podejścia średniej stochastycznej (stochastic averaging) i warunków kompatybilności, uzyskujemy zależność między parametrami układu, która może prowadzić do uzyskania odpowiednich funkcji prawdopodobieństwa (PDF). Na przykład, dla układu z nieliniowym tłumieniem, gdzie zachowanie układu jest opisane przez funkcje hch_c i hsh_s, osiągamy rozwiązanie, które jest zbliżone do dokładnego rozwiązania układu nieliniowego przy założeniu odpowiedniego przybliżenia.

Jeśli układ nie jest dokładnie strojony, czyli γ0\gamma \neq 0, rozwiązanie takie nie spełnia już warunku (4.367), a dla jego uzyskania trzeba zastosować metodę przybliżoną. Proces przybliżenia polega na odpowiedniej transformacji układu, gdzie funkcje nieliniowe są zastępowane przez funkcje, które prowadzą do układu z dokładnym rozwiązaniem. W tym celu modyfikujemy funkcje hch_c i hsh_s, aby uzyskać układ o dokładnej funkcji prawdopodobieństwa, która będzie przybliżeniem dla pierwotnego układu.

Otrzymane funkcje HcH_c i HsH_s dla układu z aproksymowanymi funkcjami stochastycznymi przyjmują postać:

Hc=ζω0rXc4πKc1xc32Dc2xcxs2πKc2xcxs4Dc3xs3,H_c = \zeta \omega_0 r X_c - 4 \pi K c_1 x_c^3 - 2 D c_2 x_c x_s - 2 \pi K c_2 x_c x_s - 4 D c_3 x_s^3,
Hs=ζω0rXs+4Dc1xc32πKc2xc2xs+2Dc2xcxs24πKc3xs3.H_s = - \zeta \omega_0 r X_s + 4 D c_1 x_c^3 - 2 \pi K c_2 x_c^2 x_s + 2 D c_2 x_c x_s^2 - 4 \pi K c_3 x_s^3.

Te modyfikacje pozwalają na uproszczenie rozwiązań i obliczenie funkcji prawdopodobieństwa dla układu nieliniowego przy uwzględnieniu stochastycznych wymuszeń.

Dzięki tym metodom możliwe jest uzyskanie stacjonarnej funkcji prawdopodobieństwa dla odpowiedzi układu, która zależy od jego parametrów, takich jak tłumienie czy amplituda wymuszenia. W praktyce, dla systemów z małym tłumieniem i silnymi wymuszeniami, funkcje prawdopodobieństwa opisujące odpowiedź układu wykazują się dużą dokładnością, a wyniki analityczne są praktycznie identyczne z wynikami uzyskanymi za pomocą symulacji Monte Carlo.

Znajomość takich rozwiązań jest szczególnie istotna, gdy układy są poddane wpływowi szumów o charakterze białym, jak w przypadku szumów Poissona. W takich przypadkach układ dynamiczny opisany przez równania stochastyczne z różnymi rodzajami wymuszeń, takich jak procesy Poissona, może zostać rozwiązany za pomocą rozwiązań przybliżonych. Ważnym narzędziem w tej dziedzinie jest metoda średnich stochastycznych, która pozwala na uwzględnienie wszystkich stochastycznych składników w analizie odpowiedzi układu.

Dalsze badania tego typu układów mogą obejmować analizę funkcji prawdopodobieństwa dla różnych rodzajów szumów, które mogą wpłynąć na zachowanie układów nieliniowych. Analizowanie rozwiązań przy pomocy rozwoju funkcji momentów pozwala lepiej zrozumieć charakter odpowiedzi układu pod wpływem zarówno wymuszeń deterministycznych, jak i stochastycznych. Tego typu podejścia są fundamentalne, szczególnie w kontekście inżynierii, gdzie precyzyjne modelowanie systemów poddanych stochastycznym zakłóceniom może mieć kluczowe znaczenie w projektowaniu układów dynamicznych.

Jak zrozumieć dynamikę układów quasi-częściowo całkowalnych: analiza metod średnich stochastycznych

W układach quasi-częściowo całkowalnych, w których część układu jest całkowalna, a część nie, dynamiczna analiza opiera się na zastosowaniu metod średnich stochastycznych. Zrozumienie zachowania takich układów wymaga ścisłego podejścia do równań różniczkowych stochastycznych, które opisują interakcje między układami całkowalnymi i niecałkowalnymi.

Dla układów tego typu, istotne jest rozróżnienie na subsystemy całkowalne i niecałkowalne. Jeśli dla subsystemu całkowalnego uda się znaleźć zmienne działania i kąta, możemy wyrazić Hamiltonian tego subsystemu jako sumę odpowiednich Hamiltonianów poszczególnych zmiennych. W takim przypadku cała dynamika układu może zostać zredukowana do bardziej uproszczonego modelu. W przeciwnym razie, jeżeli zmienne działania i kąta nie mogą zostać wyodrębnione, należy posłużyć się ogólnym wyrażeniem dla Hamiltonianu, które obejmuje także niecałkowalne subsystemy.

Dla systemu opisanego przez równania (7.53) i (7.54), istnieje metoda redukcji skomplikowanego układu do układu średnich stochastycznych, dzięki której dynamika układu jest opisana za pomocą równań różniczkowych z członami stochastycznymi. Zgodnie z tym podejściem, układy całkowalne, które są ergodyczne na torze o wymiarze r − 1, oraz układy niecałkowalne, które wykazują ergodyczność na powierzchni izoenergetycznej o wymiarze 2n − 2r + 1, mogą zostać uwzględnione w modelu stochastycznym.

Proces średniowania stochastycznego, jak pokazano w równaniach (7.54) i (7.55), prowadzi do uśrednionych równań różniczkowych stochastycznych, które pozwalają na modelowanie procesu dla zmiennych takich jak Iη i Hr. W wyniku tego uśredniania, możemy uzyskać szereg nowych równań, które charakteryzują dynamikę układu w kontekście zależności między zmiennymi działania i momentu.

Symulacje Monte Carlo dla uśrednionych równań stochastycznych pozwalają na uzyskanie rozkładów prawdopodobieństwa dla układów quasi-częściowo całkowalnych. W ten sposób, dzięki czasowemu średniowaniu, uzyskujemy przybliżone rozkłady stacjonarne prawdopodobieństwa p(I′, Hr), które pozwalają na dalszą analizę układów dynamicznych w kontekście ich zachowań stochastycznych.

Co więcej, jeżeli dla subsystemów całkowalnych nie uda się znaleźć zmiennych działania i kąta, zamiast tego należy zastosować aproksymacje przy użyciu odpowiednich funkcji Hamiltonianu, które opisują dany układ w sposób bardziej ogólny. W takim przypadku, uzyskujemy nowe równania, które uwzględniają dynamikę całkowalną przy jednoczesnym zachowaniu odpowiednich zależności dla niecałkowalnych części układu.

Ważne jest, by przy analizie tych układów nie zapominać, że cały proces zależy od odpowiedniego wyważenia między częścią całkowalną a niecałkowalną, oraz od właściwego zastosowania uśredniania stochastycznego, które wprowadza pewną uproszczenie, ale umożliwia uchwycenie istotnych właściwości systemu.

Symulacje oparte na metodzie Monte Carlo pozwalają na obliczenie marginesowych rozkładów prawdopodobieństwa dla wszystkich zmiennych układu, co umożliwia dalszą eksplorację ich właściwości statystycznych. Wyniki te, uzyskane na podstawie równania (7.57), pozwalają na analizowanie zarówno rozkładów prawdopodobieństwa, jak i statystyk związanych z przemieszczeniami i momentami układu.

Aby lepiej zrozumieć te zjawiska, istotne jest, aby czytelnik miał świadomość, że uśrednianie stochastyczne, mimo swojej prostoty, jest kluczowym narzędziem w redukcji złożoności równań, a tym samym w analizie układów o mieszanej dynamice. Z tego powodu, odpowiednia interpretacja wyników uzyskanych za pomocą symulacji i teoretycznych obliczeń jest niezbędna do pełnego zrozumienia dynamiki tych systemów.