Het beheer van mariene en eilandbiodiversiteit is een uitdaging die steeds belangrijker wordt, gezien de toenemende druk op de oceanen door menselijke activiteiten. Het ECMIB-project (Coastal Marine and Islands Biodiversity) heeft als doel het behoud van deze biodiversiteit door het ontwikkelen van beleid en beschermde gebieden. Verschillende internationale organisaties en landen, zoals Eritrea, Oman en de landen rondom de Alboran Zee, zijn actief betrokken bij initiatieven die gericht zijn op het behoud van de mariene ecosystemen. De nadruk ligt op het creëren van netwerken van beschermde mariene gebieden, wat een essentieel instrument blijkt te zijn in het behoud van ecologische integriteit en het herstel van vispopulaties.

De implementatie van nationale kustbeleidsplannen, zoals het Eritrese model, is daarbij cruciaal. Dergelijke beleidsmaatregelen helpen niet alleen de biodiversiteit te beschermen, maar dragen ook bij aan het sociaal-economische welzijn van kustgemeenschappen. Dit beleid richt zich niet alleen op het behoud van de biodiversiteit, maar ook op het versterken van de ecologische veerkracht tegen de gevolgen van klimaatverandering. In sommige gevallen, zoals in de Al Daymaniyat-eilanden van Oman, worden specifieke beschermde gebieden gecreëerd die zowel mariene als terrestrische ecosystemen omvatten. Het idee van een netwerk van beschermde gebieden is bedoeld om de doorvisserij en de overexploitatie van mariene hulpbronnen te beperken, waardoor er ruimte is voor herstel en duurzame visserijpraktijken.

Het gebruik van geavanceerde technologieën, zoals sonar en onderwatercamera’s, speelt een belangrijke rol in de monitoring van vispopulaties en de beoordeling van de gezondheid van mariene ecosystemen. Studies, zoals die van Jing et al. (2017), hebben laten zien dat sonarbeeldvorming (DIDSON) een effectief hulpmiddel is om de visabundantie in moeilijk bereikbare gebieden te schatten. Deze technologie biedt de mogelijkheid om visstandgegevens te verzamelen zonder de ecosystemen fysiek te verstoren, wat van cruciaal belang is voor het behoud van delicate mariene omgevingen.

In Oceanië, waar de gemeenschap vaak een grote rol speelt in het beheer van mariene hulpbronnen, wordt een alternatieve benadering gehanteerd. Lokale gemeenschappen worden actief betrokken bij het beheer van hun mariene gebieden, hetgeen leidt tot het ontstaan van ‘community-based marine resource management’. Dit is een voorbeeld van een holistische benadering waarbij ecologische, economische en culturele overwegingen worden samengebracht in het beheer van mariene hulpbronnen. Dit model heeft wereldwijd aandacht getrokken vanwege zijn effectiviteit in het herstellen van de biodiversiteit en het ondersteunen van duurzame visserijpraktijken.

Naast de technologische vooruitgangen en de betrokkenheid van lokale gemeenschappen, zijn er ook vooruitgangen in de manier waarop wetenschappers de biodiversiteit van diepe oceaanecosystemen bestuderen. Het gebruik van diepzeeduiken, camera's en eDNA-technologieën heeft ons begrip van het leven op de oceaanbodem aanzienlijk vergroot. Zo wordt bijvoorbeeld de rol van epibenthische megafauna, zoals zee-egels en andere organismen, beter begrepen in termen van hun invloed op het benthische ecosysteem en de effecten van dieptetemperaturen en chemische samenstelling op deze organismen.

Desondanks blijft de grootste uitdaging het effectief implementeren van deze beschermde gebieden, vooral in een wereld die steeds meer te maken krijgt met klimaatverandering, overbevissing en de verspreiding van invasieve soorten. Het is daarom essentieel dat beleidsmakers een flexibele en dynamische benadering hanteren die rekening houdt met de snelle veranderingen in het mariene milieu. Het beheer van mariene en eilandbiodiversiteit is geen statisch proces, maar vereist voortdurende monitoring, evaluatie en aanpassing van de beschermingsmaatregelen.

Daarnaast is het van cruciaal belang dat er internationale samenwerking plaatsvindt. Netwerken van beschermde gebieden kunnen alleen effectief zijn als landen samenwerken over grenzen heen, zoals blijkt uit de projecten die verschillende landen in de Middellandse Zee, de Indische Oceaan en de Stille Oceaan samenbrengt. Internationale richtlijnen voor het ontwerp en het beheer van grote mariene beschermde gebieden, zoals de aanbevelingen van de IUCN, bieden een kader voor de integratie van ecologische, economische en sociale doelen.

Het succes van deze benaderingen hangt echter niet alleen af van de wetenschappelijke en technologische vooruitgang, maar ook van de politieke wil en de betrokkenheid van alle belanghebbenden, van lokale gemeenschappen tot internationale organisaties. De bescherming van mariene en eilandbiodiversiteit vereist een gecoördineerde aanpak waarbij wetenschappelijke kennis, technologische innovaties, sociaal-economische overwegingen en politieke besluitvorming samenkomen om duurzame en veerkrachtige mariene ecosystemen te waarborgen.

Hoe kunnen we effectief mariene ecosystemen monitoren met behulp van visuele en statistische methoden?

In mariene ecologie is het verzamelen van nauwkeurige gegevens over het voorkomen en de verdeling van organismen essentieel voor het behoud van ecosystemen. Veel van deze gegevens worden verzameld met behulp van kwadraten of transecten, waarbij verschillende niveaus van identificatie mogelijk zijn, afhankelijk van de ervaring van de waarnemer. Een ervaren waarnemer kan koralen vaak tot geslacht identificeren, terwijl experts in staat zijn om ze tot op soortniveau te classificeren. De data-invoerbladen zijn zodanig ontworpen dat flexibiliteit wordt geboden: onder een bepaald levensvorm of geslacht worden de meest voorkomende soorten vermeld, zodat de waarnemer de aanwezigheid van een organisme kan vastleggen op basis van zijn eigen mate van vertrouwen in de identificatie. Achteraf worden de resultaten door experts geverifieerd en aangepast.

Een vergelijkbare uitdaging werd aangekaart door Horton et al. (2021), die het probleem van het identificeren van organismen met behulp van beelden van lage resolutie uit de diepe oceaan bespraken. Ze stelden het gebruik van een Open Nomenclature (ON) voor, waarbij taxonomische onzekerheden genoteerd kunnen worden met gestandaardiseerde termen zoals "cf." (confer) of "aff." (affinis) wanneer een definitieve identificatie niet mogelijk is. Dit stelt onderzoekers in staat om waardevolle biologische gegevens op te nemen, zelfs wanneer de exacte soort niet te identificeren is. Door het gestandaardiseerde gebruik van deze aanduidingen kan de effectiviteit van habitat- en biodiversiteitsanalyses gewaarborgd blijven, ondanks de beperkingen van de technologieën die gebruikt worden om gegevens te verzamelen.

De methoden en hulpmiddelen die in mariene monitoring worden gebruikt, hebben zich in de loop der jaren verder ontwikkeld. Zo bevat het surveyhandboek van het Australian Institute of Marine Science (AIMS) een classificatie van levensvormcategorieën van tropische mariene ecosystemen, die niet alleen wetenschappers helpt bij het verzamelen van data, maar ook wordt ingezet voor trainingsdoeleinden in regio’s zoals de West-Indische Oceaan. Dit handboek, opgesteld tussen 1994 en 2000, heeft wereldwijd invloed gehad, van de Seychellen tot de Comoren. Het blijft een referentiepunt voor de monitoring van koraalriffen.

Desondanks blijft een grote uitdaging bestaan in het verkrijgen van statistisch significante resultaten bij het monitoren van koraalriffen, vooral gezien de verspreiding en dichtheid van mariene organismen die vaak uiterst variabel is. Onderwood en Chapman (2013) benadrukken dat ecologische studies moeten worden gerepliceerd op voldoende schaal om betrouwbare resultaten te kunnen leveren, hoewel de praktische beperkingen van tijd, geld en apparatuur vaak beperkingen opleggen. Dit geldt in het bijzonder voor koraalriffen, waar het moeilijk is om voldoende gegevens te verzamelen over grote gebieden van het rif, tenzij de veranderingen opvallend en duidelijk zijn.

Tegelijkertijd zijn er geavanceerdere technologieën die deze beperkingen kunnen overwinnen. ROV’s (Remote Operated Vehicles) en onderzeeërs, gecombineerd met kunstmatige intelligentie, bieden nieuwe mogelijkheden voor het verzamelen van gegevens op grotere dieptes en over grotere gebieden. Met behulp van video transecten kan bijvoorbeeld efficiënt de algemene bedekking van koraal worden bepaald, terwijl fotokwadraatmethoden de meest effectieve manier zijn om de bedekking van afzonderlijke taxa te schatten. Het gebruik van fotokwadraatmethoden zorgt voor een betere resolutie, wat snellere identificatie van geslachten en soorten mogelijk maakt.

Naast het meten van de koralen, is het ook essentieel om de visabundantie te bepalen. In ondiepe wateren worden schattingen van visabundantie vaak uitgevoerd met behulp van onderwater visuele tellingen (UVC), waarbij snorkelaars of duikers transecten van 10-200 meter afleggen. Hierbij worden niet alleen de gemakkelijk waarneembare vissen zoals vlindervissen en tandbaarzen geteld, maar ook moeilijker zichtbare soorten door middel van zogenaamde cirkeltellingen. Het gebruik van Baited Remote Underwater Video Systems (BRUVS) heeft deze methoden verder verfijnd, vooral voor het monitoren van grotere vissoorten zoals haaien, die zelden op transecten worden gezien.

Voor de nauwkeurige identificatie van vissen zijn er wereldwijd verschillende gidsen beschikbaar, zoals de Fishbase en de FAO-identificatiegidsen. In veel gevallen worden visidentificatiegidsen gebruikt in combinatie met geavanceerde videotechnologie om de diversiteit van vissoorten in moeilijk bereikbare gebieden te analyseren.

Bij het ontwerpen van ecologische surveys is het essentieel om rekening te houden met de variabiliteit en de patchiness van de verspreiding van organismen, wat kan variëren afhankelijk van dispersie en seizoensgebonden veranderingen. Dit betekent dat wetenschappers en beheerders van mariene ecosystemen moeten blijven zoeken naar manieren om gegevensverzameling efficiënter en effectiever te maken, ondanks de beperkingen van tijd, middelen en technologie. Het combineren van verschillende benaderingen, van video-observaties tot statistische schattingen, biedt hierbij een waardevolle oplossing.

Hoe Donald Trump's Merkstrategie de Amerikaanse Politiek Veranderde
Hoe kies je de juiste kabels en connectoren voor je elektronische ontwerp?
Wat maakt de Route 66 zo speciaal voor reizigers?
Hoe ontwikkelde Meyer Werft zich tot een toonaangevend schipbouwbedrijf in de 20e eeuw?
Wat was de ware aard van Nixon's strategie om Amerika te verdelen?