Donald Trump’s presidentschap was een verschuiving in de Amerikaanse politiek die de verhoudingen en normen voorgoed zou veranderen. Zijn stijl van regeren, gekarakteriseerd door chaos, verdeeldheid en polarisatie, liet diepe sporen achter in zowel de binnenlandse politiek als de internationale verhoudingen van de Verenigde Staten.

Vanaf het moment van zijn inauguratie gaf Trump de toon aan met een donker en dramatisch beeld van Amerika. Hij beschreef het land als een dystopie, waar geweld en wanhoop overal heersten, en beweerde dat alleen hij de redding kon brengen. Dit beeld van Amerika als een plaats in verval werd versterkt door zijn eerste maatregelen als president. Het inreisverbod voor burgers van zeven overwegend islamitische landen was een van zijn eerste acties, die onmiddellijk zowel nationale als internationale kritiek opriep. De belofte om een muur aan de zuidelijke grens te bouwen, het afwijzen van het klimaatverdrag van Parijs, en andere symbolische gebaren markeerden zijn aanpak, die sterk werd gedreven door nationalistische en racistische ideologieën.

Trump’s beleid kwam vaak in conflict met het traditionele politieke beleid van de Verenigde Staten. Zijn administratieve benoemingen, zoals die van Steve Bannon, voormalig hoofd van Breitbart News, en Stephen Miller, een voorvechter van strengere immigratiewetten, bevestigden de banden tussen het Witte Huis en de extreemrechtse bewegingen in Amerika. Bannon, een uitgesproken voorstander van de alt-right beweging, werd een centrale figuur in de vroege dagen van de Trump-administratie. Het was een aanwijzing dat Trump’s regering bereid was om extremistische ideologieën een platform te bieden, iets wat eerdere Amerikaanse presidenten vermeden zouden hebben.

De aanwezigheid van dergelijke figuren in het Witte Huis maakte het voor Trump moeilijk om zich los te maken van beschuldigingen van racisme en extremisme. Dit werd bijzonder duidelijk tijdens de gebeurtenissen in Charlottesville, waar de president, in plaats van afstand te nemen van neonazi's en witte supremacisten, stelde dat er "zeer goede mensen aan beide zijden" waren. Zijn opmerkingen werden breed veroordeeld, zelfs door zijn eigen partijleden. De reacties waren fel: "Er zijn geen goede neo-nazi’s," verklaarde senaatsleider Mitch McConnell. De steun van extreemrechtse figuren zoals David Duke en Richard Spencer aan Trump versterkte de indruk dat de president de racistische en nationalistische agenda legitimeerde.

Ondanks de talrijke schandalen en beschuldigingen die zijn regering teisterden, was Trump’s populariteit binnen de Republikeinse Partij ongekend hoog. Zijn retoriek van verdeeldheid en het versterken van de ‘wij-tegen-hen’ mentaliteit maakte hem tot een icoon voor vele conservatieve kiezers die zich als slachtoffers voelden van de liberale elite. Dit werd verder versterkt door de voortdurende aanvallen op de media, die hij beschouwde als de ‘vijand van het volk’, en door de voortdurende verspreiding van complottheorieën over de zogenaamde 'deep state', een term die suggereerde dat er een verborgen groep tegenstanders binnen de overheid werkzaam was om zijn presidentschap te ondermijnen.

Toch was er ook interne kritiek, zelfs vanuit Republikeinse hoeken. Terwijl voormalig president George W. Bush zonder Trump bij naam te noemen, de opkomst van bigotterie en het omarmen van complottheorieën bekritiseerde, waren er binnen de partij enkele stemmen die waarschuwden voor de koers die Trump had ingeslagen. Senatoren zoals Bob Corker en Jeff Flake spraken zich uit tegen de polarisatie die Trump had gecreëerd. Ze benadrukten de gevaren van het afwijzen van de traditionele normen en waarden die de Amerikaanse democratie eeuwenlang hadden geleid.

Het idee van 'alternatieve feiten' dat door Trump’s adviseurs zoals Kellyanne Conway werd gepromoot, was een ander voorbeeld van de manier waarop zijn regering de waarheid zelf leek te manipuleren. Dit zorgde voor een onophoudelijke stroom van vervormde realiteiten die het vertrouwen in de overheid en in de traditionele politiek verder ondermijnden.

Trump’s presidentschap heeft niet alleen de Republikeinse Partij veranderd, maar het hele politieke landschap van de Verenigde Staten opnieuw gedefinieerd. Zijn invloed op de politiek was verwoestend voor de traditionele normen, en zijn vermogen om de conservatieve agenda te hervormen bleef onmiskenbaar. Onder zijn leiding werden extremistische standpunten genormaliseerd, en het idee van een ‘geestelijke oorlog’ tegen liberale krachten werd een centrale boodschap in zijn retoriek.

Naast deze grote veranderingen in het politieke landschap, was het ook belangrijk te begrijpen dat Trump’s beleid en stijl van leiderschap niet zomaar een tijdelijk fenomeen waren. Ze gaven vorm aan een nieuwe realiteit waarin de politieke normen steeds flexibeler en polariserender werden, en de scheidslijnen tussen feit en fictie steeds vager werden. Het effect van Trump’s presidentschap is nog steeds voelbaar, zelfs na zijn vertrek uit het Witte Huis.

De vraag of de Verenigde Staten ooit zullen terugkeren naar een minder gepolariseerde en meer normatieve politiek is onzeker. Wat echter duidelijk is, is dat Trump’s erfenis blijvende sporen heeft achtergelaten, zowel in de Verenigde Staten als in de bredere wereldpolitiek.

Hoe heeft de politieke strategie van Donald Trump verdeeldheid en wantrouwen in Amerika versterkt tijdens de pandemie en de protesten tegen politiegeweld?

Donald Trumps omgang met de COVID-19-pandemie was kenmerkend door inconsistentie en gebrek aan duidelijke leiding, wat leidde tot een gepolariseerde samenleving waarin politieke tribalisme de perceptie van het virus diepgaand beïnvloedde. Waar veel Democraten het virus als een ernstige bedreiging zagen, ontkenden veel Republikeinen de ernst ervan, wat niet alleen de volksgezondheid schaadde, maar ook de dodelijke tol aanzienlijk verhoogde in staten die politiek rechts georiënteerd waren. Trumps gebrekkige aanpak legde de voedingsbodem voor wantrouwen tegenover vaccins binnen conservatieve kringen, een wantrouwen dat uiteindelijk onnodig veel levens kostte.

Tegelijkertijd escaleerde de al bestaande verdeeldheid door Trumps reactie op de protesten tegen politiegeweld na de dood van George Floyd. Zijn oproepen aan gouverneurs om de demonstranten “te domineren” en zijn beruchte uitspraak “when the looting starts, the shooting starts” versterkten de spanning en polarisatie. De gewelddadige ontruiming van vreedzame demonstranten bij het Witte Huis om een theatrale bijbelpose te creëren, markeerde een dieptepunt in zijn politiek van intimidatie en verdeeldheid. Deze actie, bekritiseerd door voormalige generaals als James Mattis, toonde aan hoe Trump geen enkele poging deed om de natie te verenigen; in plaats daarvan leek zijn strategie te zijn om angst en vijandigheid te voeden als middel voor politieke herverkiezing.

Zijn campagnecultuur was doordrenkt van raciale en culturele angstzaaierij, waarbij hij zich profileerde als beschermer van een onder druk staande witte identiteit. Hij gebruikte bewuste taal die haat en verdeeldheid aanwakkerde: het karakteriseren van het coronavirus met een racistische bijnaam, het associëren van misdaad met etnische minderheden, het bestempelen van Black Lives Matter als een “symbool van haat” en het herhalen van dreigingen over het verlies van “wet en orde”. Trump verzette zich tegen eenheid en koos bewust voor het uitbuiten van angst voor ‘de ander’ om zijn achterban te mobiliseren.

Zijn retoriek strekte zich ook uit tot de aankomende verkiezingen, waarin hij systematisch het vertrouwen in het democratisch proces ondermijnde door valse claims over verkiezingsfraude te verspreiden. Door deze complottheorieën te promoten, zette hij niet alleen twijfel bij zijn eigen aanhangers, maar ondermijnde hij ook het fundament van de Amerikaanse democratie. Dit alles gebeurde te midden van een pandemie die het land reeds op zijn grondvesten deed schudden, en een sociaal klimaat waarin protesten en maatschappelijke onrust het dagelijks leven bepaalden.

Bovendien betekende Trumps gebruik van angst als campagne-instrument dat hij een beeld schetste van een Amerika dat op de rand van chaos stond, waar alleen hij als leider bescherming kon bieden tegen vermeende bedreigingen van binnenuit. Deze demonisering van politieke tegenstanders en activisten versterkte de culturele kloof en maakte compromis en dialoog bijna onmogelijk.

Belangrijk voor de lezer is het besef dat deze dynamiek niet slechts het resultaat was van impulsief leiderschap, maar een doordachte tactiek om sociale verdeeldheid te benutten ten bate van politieke macht. Het erkennen van deze strategie helpt te begrijpen hoe politieke leiderschap niet alleen beleidskeuzes omvat, maar ook hoe retoriek en symboliek diepe maatschappelijke effecten kunnen hebben. Het is cruciaal om de mechanismen te doorzien waarmee angst, haat en wantrouwen worden ingezet om politieke doelen te bereiken, vooral in tijden van crisis, wanneer eenheid juist essentieel is. Het besef dat democratische instituties en sociale cohesie kwetsbaar zijn voor manipulatie door leiders die polarisatie kiezen boven samenhang, is van levensbelang voor iedereen die de toekomst van een gezonde democratische samenleving voor ogen heeft.

Hoe beïnvloedde de rechtervleugel de publieke perceptie van Bill Clinton in de jaren ’90?

Na Bill Clintons verkiezingswinst in 1992 ontstond er onder de Amerikaanse conservatieven een golf van vijandigheid en achterdocht die zich manifesteerde in het promoten van complottheorieën en lastercampagnes. Jerry Falwell, een invloedrijke figuur binnen de conservatieve christelijke beweging, overwoog zelfs de Moral Majority nieuw leven in te blazen om zijn ideologische strijd voort te zetten. Hij verweet Clinton een hedonistische maatschappij te willen creëren, vol “ongebreidelde homoseksualiteit, abortus, immoraliteit en wetteloosheid.” Falwell’s agressieve retoriek werd versterkt door de verspreiding van goedkope video’s zoals Bill and Hillary Clinton’s Circle of Power en het latere The Clinton Chronicles. Deze films brachten ongefundeerde beschuldigingen naar voren over vermeende betrokkenheid van Clinton bij moorden, drugsnetwerken en seksuele schandalen.

De video's, die onder andere beweren dat Vince Foster, een Clinton-adviseur die zelfmoord pleegde, vermoord zou zijn, leunden sterk op een sfeer van paranoïde samenzwering. Falwell gebruikte zijn tv-programma om deze propagandafilms te promoten en vroeg kijkers zelfs om via een betaald telefoonnummer geld te doneren voor een parlementair onderzoek naar deze vermeende misstanden. De filmpjes werden ondersteund en verspreid door de Council for National Policy (CNP), een besloten club van conservatieve elites en prominente Republikeinen, wat de schijn van legitimiteit gaf aan deze lastercampagne.

Ondanks Clintons wetgevende successen, zoals het tekenen van de Family Medical Leave Act, de benoeming van belangrijke vrouwelijke juristen en het invoeren van beleid zoals “don’t ask, don’t tell,” bleef de rechtervleugel hem bestempelen als een moreel verwerpelijke en criminele figuur. Deze voortdurende aanvallen via rechtse media en politieke kanalen versterkten de polarisatie in Amerika en maakten het moeilijker om politieke tegenstellingen te overbruggen.

De rechtsconservatieven weigerden de officiële conclusies van het onafhankelijke onderzoek naar Vince Foster te accepteren, dat zijn dood als zelfmoord bestempelde. Senatoren en rechtse opiniemakers stelden steeds nieuwe vragen, ondanks het gebrek aan bewijs. Dit leidde ertoe dat het onderzoek onder leiding van Robert Fiske werd overgenomen door Kenneth Starr, een invloedrijke figuur binnen de conservatieve juridische wereld, die het onderzoek naar de Whitewater-affaire voortzette.

Bill Clinton zelf uitte zijn zorgen over de invloed van de rechtse media en hun vermogen om alternatieve nieuwsstromen te creëren die zijn regering zwartmaakten. Hij benadrukte het gevaar van een culturele oorlog die het land verder zou verdelen. Deze periode toont aan hoe politieke communicatie, vooral via de media en georganiseerde groeperingen, de publieke perceptie en het vertrouwen in democratische instellingen kan ondermijnen.

Belangrijk is te begrijpen dat deze aanvallen niet alleen het gevolg waren van kritiek op beleid of politieke verschillen, maar deel uitmaakten van een systematische strategie om Clintons legitimiteit te ondergraven door middel van angstzaaierij, desinformatie en het exploiteren van vooroordelen. De intensiteit en duurzaamheid van deze campagnes wijzen op de diepe verdeeldheid in de Amerikaanse samenleving en de manier waarop politieke machtsstrijd kan worden gevoerd met middelen die ver buiten normale debatvormen vallen.

Hoe ontstond en evolueerde anti-katholieke sentimentie in de Amerikaanse politiek van de jaren 1920-1940?

In het begin van de twintigste eeuw kende Amerika een uitgesproken vooroordeel tegen het katholicisme. Deze antipathie was deels het resultaat van vijandigheid jegens immigranten uit Ierland, Italië en andere landen, maar werd ook gevoed door een diepgeworteld complottheorieën. Katholieken werden met argwaan bekeken omdat men vermoedde dat zij hun trouw niet aan Amerika, maar aan de paus in Rome verschuldigd waren. Deze achterdocht kreeg een hoogtepunt tijdens de nominatie van Al Smith als presidentskandidaat. Smith’s katholicisme wakkerde paniek aan onder protestantse kringen. Rondom zijn kandidatuur ontstonden wilde geruchten, zoals dat protestantse huwelijken ongeldig zouden worden verklaard als hij zou winnen. Ook werden flyers verspreid die de Holland Tunnel afbeeldden als geheime doorgang tussen Rome en Washington, bedoeld voor pauselijke operaties. Karikaturen toonden de paus als machtige leider in het Witte Huis, omringd door geestelijken en Smith afgebeeld als een kelner, wat de vermeende ondergeschiktheid aan Rome symboliseerde.

Hoewel Herbert Hoover en zijn campagne zich niet expliciet met anti-katholieke aanvallen bezig hielden, verspreidden lokale Republikeinse afdelingen pamfletten waarin Smith en het katholicisme werden veroordeeld. Daarbij werd ook gesuggereerd dat Smith instemde met gemengde huwelijken, een extra middel om angsten en vooroordelen uit te buiten. Deze tactiek was duidelijk bedoeld om te profiteren van angst, vooringenomenheid en religieuze paranoia.

In een tijd dat de economie nog goed draaide, won Hoover echter makkelijk, waarmee de Republikeinse Partij zich definitief positioneerde als de partij van het bedrijfsleven, tegen een sterke overheid, op uitzondering van het veiligheidsapparaat. De Democraten namen de rol op zich om de economische macht met mate uit te dagen, soms met een progressieve inslag, maar ras was daarbij geen punt van hun programma; in het zuiden waren zij vaak juist de partij van witte suprematie.

Na de beurskrach van 1929, Black Tuesday, veranderde het politieke landschap drastisch. De diepe depressie en massale werkloosheid maakten het onhoudbaar om de Republikeinse partij als de kampioen van het grote bedrijfsleven te zien. Hoover en de zijnen reageerden door bezuinigingen door te voeren, wat de crisis verergerde. Hierdoor verloor Hoover in 1932 van Franklin Roosevelt, die met zijn New Deal ingreep om het Amerikaanse kapitalisme te redden.

De Republikeinse partij raakte verdeeld: een groep, vooral uit het middenwesten en landelijke gebieden, bekritiseerde Roosevelt als socialistisch, terwijl een meer gematigde vleugel, met aanhang in stedelijke gebieden, inzag dat enige mate van overheidsbemoeienis noodzakelijk was. Ondanks die verdeeldheid bleven de conservatieven de dominante kracht binnen de partij en voerden zij fel oppositie tegen Roosevelt’s programma’s.

De verkiezingen van 1936, waarbij Roosevelt landelijk triomfeerde, markeerden het dieptepunt van de Republikeinse macht. Toch behielden zij hun conservatieve koers, die zich naarmate de jaren dertig vorderden manifesteerde in een sterke isolationistische tendens, ook bij prominente figuren als Senator Robert Taft.

In 1940, met de oorlogsdreiging in Europa, werd Wendell Willkie – een gematigde en voormalige Democraat – onverwacht de Republikeinse kandidaat, gesteund door het partijcentrum. Zijn campagne richtte zich tegen de vermeende anti-bedrijfspolitiek van de New Deal. Roosevelt versloeg Willkie overtuigend, mede dankzij de steun van stedelijke kiezers en Afro-Amerikanen.

De ideologische spanningen binnen de partij bleven bestaan, vooral tussen isolationisten en internationalisten, tot het Japanse bombardement op Pearl Harbor in 1941 deze discussie op brute wijze beëindigde. De daaropvolgende oorlog bracht een periode van verhoogde overheidsuitgaven die hielpen de depressie te overwinnen.

In 1944 koos de partij voor Thomas Dewey, die zichzelf een "New Deal Republikein" noemde en een gematigde, progressieve koers omarmde met steun voor sociale voorzieningen en vrouwenrechten. Desondanks richtte de campagne zich sterk op het aanwakkeren van angst voor communistische infiltratie, een tactiek die in die oorlogsjaren echter weinig effect sorteerde. Roosevelt won opnieuw.

Na de oorlog, met Truman aan de macht, wist de Republikeinse Partij in 1946 de controle over het Congres te herwinnen en blokkeerde zij veel van Trumans hervormingen. Dit markeerde het begin van een nieuwe fase in de strijd tussen progressieve en conservatieve visies binnen de Amerikaanse politiek.

Het is essentieel te begrijpen dat de anti-katholieke sentimenten en bredere culturele angsten destijds niet alleen religieuze vooroordelen weerspiegelden, maar ook diepere zorgen over loyaliteit, identiteit en verandering in een snel moderniserende samenleving. Deze spanningen voedden politieke strategieën die angst en verdeeldheid uitbuiten, en lieten zien hoe sociale en culturele factoren onlosmakelijk verbonden zijn met politieke machtsstrijd en ideologische verschuivingen. De impact van deze periode is doorslaggevend geweest voor de vorming van het moderne Amerikaanse politieke landschap, waarin religieuze, raciale en economische angsten vaak de dynamiek van verkiezingen en partijpolitiek bepalen.

Wat heeft de Tea Party-beweging betekend voor de Amerikaanse politiek en maatschappij?

De Tea Party-beweging, die ontstond als een reactie op het aannemen van de Affordable Care Act, wordt vaak gezien als een radicale verschuiving binnen de Amerikaanse politiek. De beweging, die vooral werd gekarakteriseerd door haar felle kritiek op de federale regering, vond haar oorsprong in de jaren na de verkiezing van Barack Obama. Terwijl een aanzienlijke groep kiezers het sociale beleid van de regering als noodzakelijk beschouwde, werd dit beleid door anderen, vooral Tea Party-aanhangers, als een dreiging voor de traditionele Amerikaanse waarden gezien.

Het incident tijdens de goedkeuring van de Affordable Care Act, waarbij Tea Party-aanhangers racistische en homofobe beledigingen uitten naar politici zoals John Lewis, Barney Frank en Emanuel Cleaver, weerspiegelde de groeiende spanningen in de Amerikaanse samenleving. De wet, die toegang tot gezondheidszorg verschafte voor miljoenen mensen, werd door de meeste Republikeinen fel bestreden, en werd beschouwd als een symbolische strijd tussen het oude en het nieuwe Amerika. De Tea Party-beweging bestond grotendeels uit oudere, blanke mannen die vreesden dat hun invloed in de samenleving zou afnemen, terwijl nieuwe demografische groepen zoals jongeren, stedelijke bewoners en minderheden meer invloed kregen. Deze angst was ingegeven door de snelle veranderingen in de Amerikaanse cultuur, waarbij het idee van een 'traditionele' heteroseksuele, blanke, christelijke samenleving steeds meer als bedreigd werd ervaren.

De Tea Party-beweging werd in belangrijke mate aangewakkerd door mediafiguren zoals Glenn Beck en websites zoals Breitbart News, die het gevoel van onzekerheid en angst versterkten. Het gebruik van rechtsextremistische retoriek, waaronder beschuldigingen van communisme en de verspreiding van complottheorieën, speelde een centrale rol in de dynamiek van de beweging. Voor veel aanhangers was de perceptie dat hun land, zoals ze het kenden, in gevaar was. De zorgen over immigratie, de vermeende islamisering van de samenleving, en de overtuiging dat de federale overheid onder Obama een dictatuur aan het opbouwen was, waren gemeenschappelijke thema's binnen de beweging.

Sarah Palin, als een van de prominente figuren binnen de Tea Party, speelde een sleutelrol in het versterken van deze boodschap. Na de goedkeuring van de Affordable Care Act, lanceerde haar politieke actiecomité een lijst van Democraten die moesten worden verslagen bij de volgende tussentijdse verkiezingen. De iconische afbeelding van kruishaartjes die door Palin werd gepromoot, zette de toon voor een periode van politieke polarisatie en verhoogde spanningen. Het gebruik van gewelddadige retoriek, hoewel bekritiseerd door liberale commentatoren, kreeg brede steun van de Tea Party-aanhangers, die de oproepen tot verzet als een legitiem antwoord op de vermeende bedreigingen voor hun levenswijze beschouwden.

Deze gebeurtenissen hadden verstrekkende gevolgen voor de Republikeinse Partij. Terwijl de partij steeds meer werd overgenomen door Tea Party-aanhangers, waren gematigde Republikeinen zoals Bob Inglis van South Carolina geconfronteerd met een kiezersbasis die niet langer geïnteresseerd was in compromis of gematigdheid. De keuze van Inglis om niet mee te gaan in de extremistische retoriek over Obama, werd gezien als verraad door zijn eigen achterban, die beïnvloed werd door complottheorieën en verkeerde informatie die voornamelijk via rechtse media werden verspreid. Dit fenomeen, waarbij feit en fictie door elkaar werden gehaald en de politieke boodschap werd gevormd door angst en haat, illustreerde een diepgeworteld probleem in de Amerikaanse politiek. Het was niet langer voldoende om simpelweg niet met de president akkoord te gaan – men moest hem als een bedreiging voor de Amerikaanse democratie afschilderen.

De Tea Party-beweging kreeg bovendien een aanzienlijke invloed op de verkiezingen, waarbij kandidaten die zich distantieerden van de gevestigde politiek en zich aansloten bij de beweging, zoals Rand Paul in Kentucky, opmerkelijke overwinningen behaalden. Paul, een vergaande conservatief die zich regelmatig uitliet over complottheorieën, vestigde de aandacht op de steeds grotere invloed van onconventionele denkers binnen de Republikeinse Partij. Het succes van dergelijke kandidaten benadrukte de verschuiving van een op feiten gebaseerde politieke discussie naar een politieke cultuur die in toenemende mate werd gevoed door onwaarheden, angst en extremisme.

De opkomst van de Tea Party markeerde een keerpunt in de Amerikaanse politiek. Het was niet alleen een protest tegen het beleid van Obama, maar ook een afwijzing van de veranderende demografie van het land. Deze beweging was een weerspiegeling van de culturele spanningen die zich sinds de jaren ’60 begonnen af te tekenen, toen de burgerrechtenbeweging en de emancipatie van vrouwen en minderheden de fundamenten van de traditionele Amerikaanse samenleving uitdaagden. Wat begon als een reactie op de gezondheidszorgwet, transformeerde in een bredere strijd over identiteit, waarden en macht in de Amerikaanse samenleving.

Een belangrijk aspect om te begrijpen is dat de Tea Party-beweging niet slechts een voorbijgaand fenomeen was, maar een weerspiegeling van diepgewortelde culturele en politieke angsten. De beweging diende als een uitlaatklep voor degenen die zich bedreigd voelden door de snelle veranderingen in de samenleving, zoals de opkomst van nieuwe bevolkingsgroepen, de secularisatie van de cultuur en de globalisering van de economie. Het belang van media in het versterken van deze angsten en het creëren van een alternatieve realiteit kan niet worden overschat. In deze alternatieve realiteit werden politieke tegenstanders vaak geportretteerd als vijanden van de natie, wat de polarisatie in de samenleving verder aanwakkerde.

Hoe presenteer je zonne-energie effectief aan klanten en waarom is dat cruciaal?
Hoe Ferromagnetoelastische Materialen en Structuren Werken: Basisprincipes en Interacties
Wat is de Levi-Civita pseudotensor en hoe beïnvloedt oriëntatie de meetkundige structuur van een manifold?