Populaire cultuur is een wereldwijd fenomeen, doordrenkt met verhalen, beelden en geluiden die we vaak consumeren voor ontspanning of vermaak. Maar het is veel meer dan dat; het is een ruimte voor geopolitieke actie. Of het nu gaat om de satire van Trevor Noah over de diplomatieke inspanningen van de Trump-administratie in The Daily Show, de weergave van droneoorlogvoering in Homeland, of de slechterik in de vorm van een Russische oligarch in Jack Ryan: Shadow Recruit, het is onmiskenbaar dat populaire cultuur vaak werkt als een spiegel van geopolitieke gebeurtenissen die als belangrijk worden beschouwd.

De geopolitiek van populaire cultuur opereert vaak onder onze radar. Denk bijvoorbeeld aan de countrymuziek van Toby Keith, met het nummer "Courtesy of the Red, White, and Blue," dat een patriottisch sentiment aanwakkert, of de vertoning van nationale trots tijdens sportevenementen, zoals het zingen van het volkslied of de militaire flyover. Deze voorbeelden tonen aan hoe wijdverspreid populaire cultuur is, altijd aanwezig om ons eraan te herinneren wie we zijn (of zouden moeten zijn). Vaak ligt de focus bij populaire cultuur op de negatieve aspecten, zoals geweld in videogames of vooringenomenheid in de nieuwsmedia. Wat echter minder vaak wordt onderzocht, is de subtiele manier waarop populaire cultuur ons informeert over minder controversiële onderwerpen.

Een goed voorbeeld hiervan is de film The Avengers uit 2012, die eindigt met een buitenaardse invasie van New York City. De Avengers strijden tegen de Chitauri-invaders in de straten en lucht van Manhattan, terwijl de chaos visueel doet denken aan de nasleep van de aanslagen op 11 september 2001, waarbij de Twin Towers in New York instortten en stof en puin overal achterlieten. De gelijkenissen tussen de geopolitieke gebeurtenis en de filmische weergave elf jaar later gingen niet ongemerkt voorbij bij het publiek. Sterker nog, het overkoepelende narratief van het Marvel Cinematic Universe (MCU) heeft sindsdien de impact van "wat er in New York gebeurde" op de relaties tussen de helden en de samenleving waarin ze zich bevinden, verder onderzocht. Dit speelt zich uit over tientallen films en verschillende tv-series, waarbij de relatie tussen macht, geweld en veiligheid in post-9/11 Amerika centraal staat.

De rol van film in de geopolitiek gaat echter verder terug dan de gebeurtenissen van 9/11. Veel mensen die de aanslagen in New York in 2001 aanschouwden, voelden zich gedwongen te zeggen dat het "net een film" was. Films zoals Independence Day uit 1996 gaven al een taal voor het praten over de gebeurtenissen die later zouden plaatsvinden, en waren daarmee een voorbereidende blik op de manier waarop populaire cultuur vaak toekomstige geopolitieke realiteiten verwerkte.

Het begrijpen van de relatie tussen populaire cultuur en geopolitiek vereist dus een kritisch oog. Films, muziek en games weerspiegelen vaak de waarden, ideologieën en machtsstructuren die in de echte wereld bestaan, en deze representaties hebben een diepgaande invloed op hoe mensen hun eigen plek in de wereld begrijpen. In feite vormen deze culturele producties onze perceptie van de wereldpolitiek, vaak zonder dat we ons daar bewust van zijn.

Populaire cultuur speelt in op collectieve emoties en gevoelens van nationale identiteit. De manier waarop we onszelf en anderen zien, wordt sterk beïnvloed door de beelden en verhalen die we consumeren. In deze context is het belangrijk om te beseffen dat geopolitieke boodschappen niet altijd expliciet zijn. Ze kunnen verborgen liggen in de subtiele weergaven van macht, conflict en nationale trots die door populaire cultuur worden uitgedragen.

De rol van affect is hierin niet te onderschatten. In tegenstelling tot representatie, die zich richt op de visuele en symbolische weergave van geopolitieke thema’s, gaat affect dieper, naar de lichamelijke ervaringen die populaire cultuur in ons oproept. Dit raakt aan hoe we, biologisch en emotioneel, reageren op geopolitieke gebeurtenissen zoals die worden gepresenteerd in films, muziek en games. De adrenaline, passie en andere fysieke reacties die we ervaren, spelen een cruciale rol in hoe we geopolitieke kwesties begrijpen en interpreteren.

Denk hierbij bijvoorbeeld aan populaire videogames zoals de militaire serie Call of Duty. Deze games geven niet alleen een representatie van conflict en oorlog, maar ze roepen ook fysieke reacties op van spanning en opwinding, wat bijdraagt aan een gevoel van verbondenheid met de actie en de geopolitieke thema’s die ze behandelen. Ze maken geopolitiek niet alleen zichtbaar, maar ook voelbaar, en beïnvloeden zo hoe spelers hun eigen rol in de wereld zien.

Een ander belangrijk aspect van populaire cultuur is de manier waarop het een actieve rol speelt in de productie van geopolitieke kennis. Het is niet alleen de maker van films of games die invloed heeft op hoe geopolitiek wordt gepresenteerd, maar ook het publiek dat deze media consumeert en interpreteert. Deze wisselwerking tussen producenten en consumenten, die vaak als een 'assemblage' wordt gezien, toont aan hoe cultuur gezamenlijk wordt gecreëerd. Dit is niet een passief proces, maar een dynamisch en interactief proces waarin zowel makers als publiek bijdragen aan de vorming van geopolitieke opvattingen.

Daarom is het essentieel te begrijpen dat populaire cultuur niet zomaar een spiegel is van de wereldpolitiek; het is een actieve deelnemer in het vormgeven van hoe we geopolitieke kwesties begrijpen, interpreteren en ervaren. De invloed ervan reikt verder dan entertainment; het heeft de kracht om onze gedachten, overtuigingen en zelfs onze acties te sturen.

Hoe sociale media onze identiteit en geopolitiek beïnvloeden

In de hedendaagse wereld is de rol van sociale media niet te onderschatten. Ze vormen een platform waarop niet alleen onze persoonlijke identiteit wordt gevormd, maar ook geopolitieke dynamieken in stand worden gehouden. De netwerkstructuur van sociale media stelt het 'geïntegreerde zelf' in staat om macht uit te oefenen over grote afstanden. Tegelijkertijd maakt het ons kwetsbaar voor invloedsoefeningen en geopolitieke manipulaties. Dit fenomeen is niet nieuw, maar heeft een unieke vorm gekregen, vooral met de toenemende zorg over online pesten in scholen en de wereldwijde manipulatie van verkiezingen. De technologie achter sociale media, zoals algoritmes en de rol van niet-menselijke agenten in de productie van de online publieke sfeer, heeft dit proces complexer gemaakt.

We zijn degenen die de inhoud van sociale media produceren, maar deze inhoud wordt continu herwerkt door de platforms zelf en door de manier waarop andere mensen ermee omgaan. Dit betekent dat sociale media niet alleen een ruimte zijn voor politieke debatten, maar ook een manier om onze persoonlijke identiteit en ons potentieel voor (geo)politieke actie vorm te geven. Berichten, tweets en andere interacties dragen een affectieve lading die de manier waarop sociale media aanvoelen, beïnvloedt. Dit verklaart bijvoorbeeld waarom verschillende acteurs uit de film The Last Jedi van Twitter en andere sociale mediaplatforms zijn verdreven, en waarom online pesten in scholen wordt gekoppeld aan zelfmoorden in de echte wereld.

Sociale media zijn dus niet alleen een 'online publieke sfeer', maar ook een middel om de manier waarop we onszelf zien en de manier waarop we ons verhouden tot de wereld om ons heen, te beïnvloeden. Het is belangrijk te begrijpen dat, hoewel sociale media een platform bieden voor zelfexpressie, deze expressie altijd al beïnvloed wordt door een grotere netwerkomgeving van culturele, technologische en geopolitieke invloeden. De vraag is niet alleen hoe sociale media onze persoonlijke identiteit beïnvloeden, maar ook hoe ze bijdragen aan de geopolitieke krachten die onze wereld vormgeven.

Naast deze invloed van sociale media moeten we erkennen dat geopolitiek niet alleen bepaald wordt door staten of regeringen, maar ook door de alledaagse keuzes die we maken in onze consumptie van cultuur en informatie. De representatie van plaatsen en mensen, de verhalen die we vertellen en de affectieve reacties die we hebben op geopolitieke gebeurtenissen, zijn allemaal onderdeel van het grotere geheel. Wat we denken over 'de ander', de 'vreemde' natie of cultuur, wordt mede gevormd door de media die we consumeren.

In deze context wordt geopolitiek niet alleen gevormd door diplomatie of oorlog, maar ook door de manier waarop we dagelijks omgaan met informatie en cultuur. De veranderingen in de manier waarop mensen wereldwijd met elkaar communiceren, zullen de geopolitieke toekomst verder bepalen. Sociale media maken het mogelijk om wereldwijd verbonden te zijn, maar brengen tegelijkertijd nieuwe kwetsbaarheden met zich mee die de manier waarop we onszelf en anderen zien, beïnvloeden. Het is dus cruciaal te begrijpen dat deze platforms meer zijn dan slechts een middel van communicatie: ze zijn een krachtig instrument in de vorming van zowel persoonlijke als collectieve identiteit, wat uiteindelijk invloed heeft op wereldwijde geopolitieke verhoudingen.

Hoe worden 2D halfgeleidermaterialen geëxfolieerd en wat bepaalt hun eigenschappen?
Hoe Werkt Waterinjectie in Verbrandingsmotoren en Wat Zijn de Voordelen?
Hoe beïnvloeden cognitieve biases en autonomie ethische keuzes in de technologie?