Hoe beïnvloedt China’s strategie de relatie met de Verenigde Staten en de academische wereld?

De relatie tussen China en de Verenigde Staten is in het afgelopen decennium complexer en geladen geworden, vooral op het terrein van academische uitwisseling, technologisch onderzoek en geopolitieke veiligheid. Een cruciaal aspect hiervan is de wijze waarop de Chinese Communistische Partij (CCP) via diverse initiatieven en instellingen haar invloed uitbreidt binnen Amerikaanse universiteiten en onderzoeksinstituten. Confucius Instituten, Chinese Studenten en Geleerden Verenigingen, en verborgen financiering van onderzoek zijn voorbeelden van mechanismen waarmee Beijing academische openheid benut als een instrument voor strategische belangen. Dit leidt tot een voortdurende spanning tussen de Amerikaanse waarde van academische vrijheid en de realiteit van concurrentie en politieke controle.

De Amerikaanse overheid reageert hierop via een veelheid aan instanties en maatregelen. Het ministerie van Justitie arresteert Chinese spionnen en onderzoekers die intellectueel eigendom proberen te stelen, terwijl de Federal Communications Commission bedrijven als Huawei en ZTE bestempelt als bedreigingen voor de nationale veiligheid. De Commerce Department en het Congres hebben sancties en handelsbeperkingen ingesteld om Chinese technologische en economische expansie in te perken, waarbij vooral mensrechtenschendingen en veiligheidsrisico’s als argument worden gebruikt.

Bovendien speelt het beleid rondom talentenwerving een belangrijke rol. Het Amerikaanse ministerie van Onderwijs verbood betrokkenheid bij Chinese talentenprogramma’s voor ambtenaren en subsidieontvangers vanwege zorgen over ongecontroleerde beïnvloeding en intellectuele diefstal. Tegelijkertijd blijft de discussie over de balans tussen openheid en beveiliging op academisch terrein actueel, wat onderstreept hoe technologie, onderwijs en internationale betrekkingen onlosmakelijk met elkaar verweven zijn.

Naast deze institutionele en beleidsmatige reacties, moeten we ook de geopolitieke context niet uit het oog verliezen. Het conflict over handelsbelemmeringen, de Indo-Pacific strategie, en veiligheidskwesties zoals de Zuid-Chinese Zee en militaire rapportages benadrukken een bredere rivaliteit die niet beperkt blijft tot wetenschappelijk en economisch domein, maar ook politieke en militaire dimensies heeft. De rol van China als ‘sterkeman’ onder leiding van Xi Jinping, die een nationalistische koers vaart en de interne controle aanscherpt, drukt eveneens een stempel op de internationale samenwerking en de houding van de VS ten opzichte van Beijing.

Voor een volledig begrip van deze dynamiek is het noodzakelijk te erkennen dat de relatie niet zwart-wit is. Er bestaat ook een economische verwevenheid, waarbij Amerikaanse markten en financiële instellingen betrokken zijn bij Chinese ondernemingen, ondanks risico’s en beperkingen. Deze ambiguïteit zorgt voor politieke spanning en beleidsdiscussies binnen de VS zelf, waar bipartite coalities soms moeite hebben om een coherent en eenduidig China-beleid te formuleren.

Hoe beïnvloedde de Mar-a-Lago top de handels- en veiligheidsdynamiek tussen de VS, China en Japan?

De Mar-a-Lago top tussen Trump en Xi markeerde een belangrijk keerpunt in de complexe relatie tussen de Verenigde Staten en China. Waar eerdere gesprekken vooral werden gekenmerkt door langdurige dialogen zonder concrete resultaten, leidde deze bijeenkomst tot een duidelijke overwinning voor de Chinese delegatie. Zij wisten niet alleen het instellen van strafmaatregelen tegen China uit te stellen, maar ook het idee van een persoonlijke vriendschap tussen Trump en Xi te versterken. Dit vertrouwen gebruikte Beijing om gunsten te verkrijgen gedurende de volgende vier jaar, terwijl Trump kon claimen dat hij diplomatiek succesvol was geweest en dat de meer agressieve stemmen binnen zijn eigen delegatie tijdelijk waren buitengesloten.

Japan speelde een opvallende rol in dit geheel. Premier Shinzo Abe was eerder al op bezoek geweest in Mar-a-Lago en had zich met Trump verbonden via gezamenlijke golfsessies en informele ontmoetingen. Abe's inzet om zo dicht mogelijk bij Trump te staan was ingegeven door de enorme afhankelijkheid van Japan van de VS en zijn bezorgdheid over de onvoorspelbaarheid van de Amerikaanse president. Om die reden ondernam Abe zelfs intensieve voorbereidingen om Trumps reacties te voorspellen en zijn diplomatieke positie te versterken.

Deze nauwe band bood aanvankelijk voordelen, waardoor Japan beter kon navigeren door de grillige Amerikaanse politiek dan andere bondgenoten, die regelmatig doelwit waren van Trumps publieke aanvallen. Echter, wanneer het ging om het cruciale thema Noord-Korea, bleek Abe's persoonlijke relatie met Trump geen garantie voor succes. Ondanks Abe’s dringende oproepen om hard te blijven en Kim Jong Un niet te vertrouwen, koos Trump uiteindelijk voor een mildere koers.

De situatie in Mar-a-Lago tijdens de top was ook een nachtmerrie op het gebied van veiligheid. Hoewel leden van de club vooraf werden gescreend, gold dit niet voor hun gasten. Dit creëerde een onveilige situatie waarin vrijwel iedereen dicht bij de president kon komen, wat zorgde voor ongewenste inmenging van zakenmensen en anderen.

Een voorbeeld hiervan was Stephen Schwarzman, CEO van Blackstone, die ondanks zijn status en banden met Trump en Chinese leiders, eigenlijk onterecht bij officiële ontvangsten aanwezig was. Schwarzman belichaamde de verwevenheid van zakelijke belangen en politieke invloed, met zijn grote investeringen in China en nauwe connecties aan de top van zowel Wall Street als het Chinese bedrijfsleven en CCP. Zijn rol tijdens de handelsconflicten was dubbelzinnig; terwijl hij zich inzette tegen hogere tarieven en pleitte voor een deal, had hij tegelijkertijd enorme zakelijke belangen die gebaat waren bij de status quo.

Hoewel Trump voorafgaand aan de top nog hard bleef in zijn kritiek op de handelsrelaties met China, waren er binnen zijn eigen kring zorgen dat hij te snel concessies zou doen. Adviseurs waarschuwden hem om niet verstrikt te raken in grote deals of langdurige persoonlijke verbintenissen die zijn handelingsvrijheid zouden beperken.

Naast het feitelijke verloop van de top en de concrete afspraken is het belangrijk om te begrijpen dat diplomatie in zo’n context altijd een mix is van machtsspelletjes, persoonlijke verhoudingen en strategische belangen die elkaar beïnvloeden. Het is niet enkel een kwestie van officiële statements en overeenkomsten, maar ook van onuitgesproken verwachtingen, geheime afspraken en voortdurende onderhandeling over invloed. Lezers moeten beseffen dat de wereldpolitiek vaak meer gestuurd wordt door informele ontmoetingen, vertrouwelijke contacten en zakelijke banden dan door officiële protocollen.

Hoe beïnvloedde de FIRRMA-wetgeving de Amerikaanse aanpak van Chinese investeringen en handel?

De totstandkoming van de Foreign Investment Risk Review Modernization Act (FIRRMA) onthult de complexe dynamiek binnen de Amerikaanse regering rond het thema nationale veiligheid en economische bescherming tegen China. Hoewel de Republikeinse commissievoorzitters Crapo en Hensarling aanvankelijk het gevoel hadden de regie te moeten voeren over de nieuwe wetgeving, werden ze buiten spel gezet door Cornyn en het ministerie van Financiën, die al maandenlang onzichtbaar aan concepten van het wetsvoorstel werkten. Dit leidde tot frustratie, vooral omdat het wetgevingsproces zich gedeeltelijk afspeelde zonder de goedkeuring van de financiële diensten- en bankcommissies, die uiteindelijk wel moesten instemmen met het voorstel.

Mnuchin speelde een cruciale rol in dit proces, ondanks zijn terughoudendheid tegenover andere veiligheidsmaatregelen tegen China. Hij steunde FIRRMA, mede omdat de wet geen expliciete vermelding van China bevatte, wat politiek gezien strategisch was. Echter, bij de eerste hoorzitting, onder voorzitterschap van Crapo, maakte Cornyn duidelijk dat China de centrale dreiging was die de wetgeving moest adresseren. Het ging niet alleen om een economische concurrent, maar om een unieke bedreiging die voortkomt uit een combinatie van staatsgestuurde economische strategieën, militaire modernisering en geopolitieke ambitie.

De dynamiek binnen de Trump-administratie was echter verdeeld. Terwijl sommigen als Peter Navarro en Steve Bannon aandrongen op snelle actie, probeerden anderen zoals Mnuchin de escalatie te temperen en onderhandelingen te stimuleren. De interne strijd culmineerde in het optreden van Wilbur Ross, die de invoering van staal- en aluminiumtarieven op basis van nationale veiligheidsredenen forceerde, wat controversieel was vanwege de toepassing op bondgenoten.

De uiteindelijke 301-rapportage legde een gedetailleerde lijst van Chinese producten bloot die mogelijk getarifeerd konden worden, wat leidde tot tegenmaatregelen van China en een dreigende handelsoorlog. De politieke en economische gevolgen van deze ontwikkeling waren verstrekkend. Voor het eerst werd de effectiviteit van harde economische druk op China aangetoond, waarbij het Chinese leiderschap ondanks dreigementen bleef onderhandelen, en de markten niet instortten.

Mnuchin’s steun voor FIRRMA kan ook worden gezien als een tactische zet om de strengere maatregelen van Lighthizer te omzeilen en een meer gematigde koers te bewaken. Dit benadrukt de vaak tegenstrijdige belangen binnen de regering, waar nationale veiligheid en economische belangen elkaar soms in de weg zitten.

Belangrijk is dat deze periode niet alleen een strijd om wetgeving was, maar een gevecht om de definities van nationale veiligheid en economische strategie in een tijdperk van globalisering en technologische rivaliteit. De combinatie van militaire, economische en technologische factoren maakt China tot een unieke uitdaging voor de Verenigde Staten, waarbij traditionele beleidsinstrumenten zoals handelstarieven en investeringsrestricties deel uitmaken van een bredere strategie.

Endtext

Wat Betekent Loyaal Zijn in de Wereld van Zakelijke Politieke Druk?

Loyaliteit aan een bepaalde politieke lijn kan leiden tot grote risico’s voor bedrijven die opereren in landen met een autoritaire regering. Dit werd pijnlijk duidelijk toen verschillende grote bedrijven, waaronder luchtvaartmaatschappijen, hotels en automerken, werden geconfronteerd met economische en politieke druk van de Chinese regering. In veel gevallen kozen deze bedrijven ervoor om te buigen voor de eisen van Beijing, wat hen niet alleen dwingt om zich politiek correct op te stellen, maar hen ook blootstelt aan enorme financiële risico's wanneer zij dit niet doen.

Marriott Hotels en Mercedes-Benz zijn slechts enkele van de grote ondernemingen die zich gedwongen zagen om online content te verwijderen die verband hield met Tibet, een gevoelig onderwerp in China. Marriott ging zelfs zo ver om een Amerikaanse medewerker te ontslaan, Roy Jones, die per ongeluk een tweet van een pro-Tibet groepering had "geliket". Ondanks het feit dat Jones zich de tweet niet eens herinnerde, leidde de actie tot een "criminal investigation" door de Chinese autoriteiten, waarna Marriott de werknemer ontsloeg en publiekelijk excuses aanbood. Deze situatie benadrukt hoe bedrijven, zelfs op het gebied van ogenschijnlijk onschuldige sociale media-interacties, niet ontsnappen aan de invloed van een autoritair regime.

In de zomer van 2019, toen de situatie in Hong Kong verder escaleerde, kwam de Chinese regering opnieuw in actie tegen bedrijven die Hong Kong op hun websites apart van China noemden. Grote merken zoals Versace, Coach, Asics en Givenchy werden gedwongen om zich publiekelijk te verontschuldigen. Apple werd zelfs bedreigd met een boycot vanwege het feit dat ze Hong Kong, Taiwan en Macau niet als delen van China hadden vermeld in hun mobiele besturingssysteem. Elke waargenomen belediging werd genadeloos bestraft, en geen enkel excuus leek ooit voldoende om de woede van de Chinese regering te kalmeren.

In dit geopolitieke spel kwamen Amerikaanse bedrijven vaak in een moeilijke positie terecht. Er was geen duidelijk plan van de Amerikaanse regering om bedrijven te beschermen tegen de economische druk van Beijing, noch om hen te overtuigen om de kant van de VS te kiezen in plaats van China. Het gebrek aan bescherming maakte deze bedrijven kwetsbaar voor de agressieve tactieken van de Chinese overheid, die haar macht steeds verder uitbreidde. Het werd duidelijk dat de Amerikaanse regering, hoewel verontwaardigd, geen strategie had om deze bedrijven te ondersteunen.

De situatie werd nog complexer door de betrokkenheid van Joseph Tsai, de eigenaar van de Brooklyn Nets en mede-oprichter van Alibaba, die bekend stond om zijn nauwe banden met Beijing. Tsai steunde de Chinese regering in zijn uitlatingen en noemde de Hongkongse protesten een "separatistische beweging", wat de NBA verder in een lastige positie bracht. Toen de NBA besefte dat de gekozen PR-strategie niet effectief was, was het al te laat. De kritiek op de NBA bereikte een hoogtepunt, met zowel Amerikaanse politici als de media die het merk verweet zijn waarden te verloochenen in ruil voor de Chinese dollar.

Het falen van de NBA om effectief om te gaan met politieke druk toonde de zwakte van Amerikaanse bedrijven in de context van de Chinese politiek. De kracht van de Chinese regering om bedrijven te manipuleren, had bedrijven in een onmogelijke situatie geplaatst, waarbij ze geconfronteerd werden met een onmiskenbare keuze: voldoen aan de eisen van Beijing of ernstige financiële gevolgen riskeren. Zelfs wanneer de NBA probeerde haar standpunt over de vrije meningsuiting te benadrukken, was het financieel verlies aanzienlijk. Het bleef duidelijk dat bedrijven onvoldoende voorbereid waren op de politieke risico's die gepaard gingen met hun activiteiten in China.

De les die hieruit te trekken valt, is duidelijk: bedrijven moeten zich bewust zijn van de gevaren die gepaard gaan met politieke betrokkenheid in autoritaire regimes. De gevolgen van een ogenschijnlijk onschuldige uitspraak of actie kunnen verwoestend zijn, en bedrijven moeten zich voorbereiden op de mogelijkheid dat ze gedwongen zullen worden om politieke keuzes te maken die hun waarde en ethiek op de proef stellen.