De diplomatieke strategie van de Trump-administratie in de beginjaren kenmerkte zich door een onverzettelijke houding tegenover zowel bondgenoten als tegenstanders, waarbij multilateralism werd afgezworen ten gunste van een agressievere, eenzijdige benadering. Trump’s afkeer van multilaterale overeenkomsten en allianties gaf aanzienlijke ruimte aan andere mondiale spelers, zoals Peking, om hun invloed uit te breiden, zonder dat de VS effectief tegenwicht boden. Deze strategie, vaak gepromoot door harde tegenstanders van China zoals Peter Navarro, leidde tot interne spanningen en conflicten binnen de administratie, vooral over de richting van het handelsoorlogbeleid.
Een van de meest markante incidenten vond plaats na een handelsvergadering waarin Navarro een gedetailleerd visueel plan presenteerde aan Trump, waarin hij de zogenaamde “Zeven Dodelijke Structurele Zonden” van China uiteenzette. Dit plan, dat onder meer cyberaanvallen, intellectuele eigendomsdiefstal en valutamanipulatie omvatte, werd gepresenteerd als een visueel overzicht van de aanpak die de VS moesten volgen in hun handelsconflict met China. Het was duidelijk dat Navarro de voorkeur gaf aan confrontatie en een politieke verschuiving naar decoupling van de Chinese economie, ondersteund door belastingen en andere restrictieve maatregelen. Hoewel het team rond Trump, waaronder Gary Cohn en Steven Mnuchin, tegen dit voorstel was, werd het door de president goedgekeurd. Het conflict binnen de regering liep op door de persoonlijke vijandigheid tussen de verschillende beleidsmakers, waarbij Navarro zich gesteund voelde door Trump’s voorkeur voor zijn aanpak, ondanks de breuk van administratieve protocollen.
Dit conflict weerspiegelt niet alleen de interne strijd binnen de Trump-administratie, maar ook de bredere gevolgen van het afwijzen van multilateralisme in het wereldsysteem. Terwijl de VS zichzelf isoleren door belangrijke diplomatieke posten niet in te vullen, werden de kansen voor China om zijn invloed in Azië te vergroten aanzienlijk vergroot. De Trump-administratie faalde in het invullen van cruciale diplomatieke functies, zoals die van ambassadeur voor Japan en Zuid-Korea, wat leidde tot maandenlange vacuüm in de communicatie met belangrijke Aziatische partners.
Deze structurele leemtes in de Amerikaanse diplomatie werden door Peking goed benut. De Chinese regering had strategisch belang bij het tegenhouden van een mogelijke confrontatie met figuren zoals admiraal Harry Harris, die door Bannon en Navarro gepromoot werd als ambassadeur voor Australië. Harris, bekend om zijn harde standpunten tegenover China, zou de relatie tussen de VS en de Aziatische regio significant hebben beïnvloed, maar zijn nominatie werd door interne conflicten uitgesteld. Zelfs na de benoeming van Mike Pompeo als staatssecretaris, werd Harris’ nominatie gesaboteerd ten gunste van diplomatie over Noord-Korea, wat leidde tot verdere wrijving met bondgenoten zoals Australië.
Dit tekort aan actieve diplomatie met Azië weerspiegelde een bredere trend van politieke ineffectiviteit, waar zelfs belangrijke posten in de diplomatieke en veiligheidsstructuren van de VS maandenlang vacante bleven. Het niet invullen van deze posities kan worden gezien als een gevolg van Trump’s onwil om het ambtelijke apparaat serieus te nemen, evenals zijn ongekende benadering van buitenlands beleid, waarbij hij vertrouwde op loyaliteit boven expertise.
Wat belangrijk is om te begrijpen, is dat deze interne conflicten en diplomatieke leemtes niet enkel de Amerikaanse positie verzwakten, maar ook het machtsvacuüm vergrootten waarin andere landen zoals China hun strategieën konden versnellen. Het gebrek aan strategische visie en consistentie in het buitenlands beleid leidde niet alleen tot verwarring onder bondgenoten, maar stelde tegenstanders in staat om zich te hergroeperen en hun invloed uit te breiden. De gemiste kansen in de vroege jaren van de Trump-administratie, waarbij diplomatieke netwerken verwaarloosd werden, benadrukken de waarde van lange termijn strategisch denken in internationale betrekkingen.
Hoe de Wuhan-cables een waarschuwing gaven voor de pandemie
Xi vertelde Trump dat China zich aan de andere kant van de piek bevond en dat het aantal gevallen daar aanzienlijk daalde. Hij beweerde dat nieuwe gevallen in China alleen afkomstig waren van mensen die het virus uit andere landen hadden geïmporteerd. Xi dreigde niet direct met het inhouden van persoonlijke beschermingsmiddelen als Trump China bleef bekritiseren, maar gaf aan dat er een oorzaak en gevolg bestond tussen de toon van de uitspraken van de VS en de Chinese samenwerking. Xi beweerde ook dat kruidenmiddelen zeer effectief waren tegen het virus. De twee leiders kwamen tot een tijdelijke wapenstilstand. Ze zouden hun functionarissen instrueren om het schuldspel stop te zetten en zich te richten op samenwerking om het virus te bestrijden. Toch overtuigde het feit dat Peking deze dreiging had uitgesproken, evenals de grimmige realiteit van de controlemaatregelen die China al op Amerikaanse fabrieken uitoefende, iedereen in het Witte Huis ervan dat de Amerikaanse afhankelijkheid van cruciale toeleveringsketens in China een enorm probleem was.
“We moeten onze monden houden totdat de vliegtuigen uit China hier aankomen,” zei een hoge functionaris tegen me op dat moment. “Maar laat me je dit vertellen: na dit alles gaan we ervoor zorgen dat we nooit meer in deze situatie terechtkomen.” De wapenstilstand hield ongeveer twee weken stand. Zonder het te willen, zou ik de ondergang ervan versnellen.
In de late herfst van 2017 hadden topgezondheids- en wetenschapsfunctionarissen van de Amerikaanse ambassade in Peking een conferentie in de Chinese hoofdstad bijgewoond. Daar zagen ze een presentatie van een nieuwe studie, uitgevoerd door een groep Chinese wetenschappers, waaronder enkele van het Wuhan Instituut voor Virologie (WIV), in samenwerking met de Amerikaanse National Institutes of Health (NIH). De NIH had verschillende projecten gefinancierd die wetenschappers van het WIV betrokken, inclusief veel van het werk van het Wuhan-laboratorium met vleermuizen-coronavirussen, als onderdeel van de internationale inspanning om de volgende SARS-achtige pandemie te voorkomen door te voorspellen hoe deze zou kunnen ontstaan. De nieuwe studie, getiteld “Discovery of a Rich Gene Pool of Bat SARS-Related Coronaviruses Provides New Insights into the Origin of SARS Coronavirus,” toonde aan dat de wetenschappers een populatie vleermuizen in de grotten van de provincie Yunnan hadden gevonden, die inzicht gaven in de oorsprong en verspreiding van SARS-coronavirussen.
Wat de Amerikaanse functionarissen echter opviel, was de volgende zin in het onderzoek: “Cell entry studies demonstrated that three newly identified SARSr-CoVs with different S protein sequences are all able to use human ACE2 as the receptor, further exhibiting the close relationship between strains in this cave and [the original 2002–3] SARS-CoV.” Het ACE2-receptor is een enzym dat zich aan de celmembranen in de longen, het hart, de aderen, de nieren en de darmen bevindt. Het was de primaire toegangspoort voor het originele SARS-coronavirus bij de infectie van menselijke longen, vanwege de zeldzame, eenvoudige en uiterst effectieve compatibiliteit tussen het virus en het menselijk lichaam: het S-eiwit in het virus linkte met het ACE2-receptor in de longcellen van de menselijke slachtoffers, waardoor het virus genetisch materiaal in de gastheercel kon injecteren, dat zich vervolgens repliceerde en verder cellen infecteerde. Nu hadden deze wetenschappers uit Wuhan drie nieuwe virussen ontdekt die hetzelfde konden doen.
De Amerikaanse diplomaten waren vooral geschrokken omdat deze virussen nu in een laboratorium bevonden dat zij grotendeels onbekend waren. Wetende hoe belangrijk de ontdekking van de Wuhan-virologen was en zich bewust van het feit dat het BSL-4-laboratorium in Wuhan relatief nieuw was, besloten de Amerikaanse gezondheids- en wetenschapsfunctionarissen om naar Wuhan te gaan en de situatie ter plaatse te beoordelen. In totaal stuurde de ambassade drie teams van experts in late 2017 en begin 2018 naar het WIV, onder wie Shi Zhengli, vaak aangeduid als de "vleermuizenvrouw" vanwege haar uitgebreide ervaring met het bestuderen van coronavirussen die in vleermuizen werden aangetroffen. De Amerikaanse diplomaten maakten zich zorgen over het WIV-laboratorium vanwege de betrokkenheid bij zogenaamde “gain-of-function”-experimenten, waarbij de overdraagbaarheid of pathogenen van gevaarlijke ziekteverwekkers opzettelijk wordt vergroot. Het idee achter dergelijke experimenten is om te voorspellen hoe virussen zich zouden kunnen ontwikkelen op manieren die mensen schaden, voordat dit in de natuur gebeurt.
In 2014 had de regering van Obama een moratorium ingesteld op gain-of-function-experimenten, maar sommige onderzoeken, zoals dat aan de Universiteit van North Carolina, gingen door met toestemming. Shi Zhengli had bijgedragen aan dit onderzoek, dat een nieuw chimere vleermuis-coronavirus had gecreëerd dat gemakkelijker menselijke cellen zou kunnen infecteren. De diplomaten waren geschokt toen de Chinese wetenschappers hen vertelden dat ze niet genoeg goed opgeleide technici hadden om hun BSL-4-laboratorium veilig te kunnen bedienen. Ze vroegen om meer steun om het laboratorium op topniveau te krijgen.
De eerste twee delegaties bestonden uit technische experts en lagere functionarissen, maar de laatste delegatie van Amerikaanse functionarissen, in maart 2018, was de hoogste groep en werd geleid door Jamison Fouss, de consul-generaal in Wuhan, en Rick Switzer, de raadsman van de ambassade op het gebied van milieu, wetenschap, technologie en gezondheid. De diplomaten stuurden twee diplomatieke cables terug naar Washington, waarin ze hun bezoeken aan het Wuhan-laboratorium rapporteerden. Er moest meer worden gedaan om het laboratorium op de hoogste veiligheidsnormen te krijgen, gaven ze aan, en ze drongen er bij Washington op aan om actie te ondernemen. Ze waarschuwden ook dat de wetenschappers van het WIV hadden aangetoond dat vleermuis-coronavirussen gemakkelijker menselijke cellen konden infecteren dan eerder werd gedacht, via hetzelfde cellulaire receptor (ACE2) dat door het oorspronkelijke SARS-coronavirus werd gebruikt.
De Amerikaanse diplomaten waarschuwden hun collega's in Washington dat het onderzoek dat in het WIV-laboratorium werd uitgevoerd, een risico liep om een volksgezondheidscrisis te veroorzaken. De cables werden niet-geclassificeerd gehouden, zodat meer mensen in Washington ze konden lezen en delen. Helaas kwam er geen reactie van het ministerie van Buitenlandse Zaken, en naarmate de spanningen tussen de VS en China in de loop van 2018 toenamen, verloren de Amerikaanse diplomaten de toegang tot laboratoria zoals dat in Wuhan—en daarmee de zichtbaarheid op het probleem waar zij probeerden de aandacht op te vestigen.
De waarschuwing die de Amerikaanse diplomaten in de cables gaven, kwam helaas te laat om de tragische afloop van de pandemie te voorkomen. Het zou de wereld pas spoedig duidelijk worden, maar tegen die tijd was het al te laat.
Hoe de Invloed van China de Amerikaanse Politiek en Zaken Vormde
De invloed van China op de Amerikaanse politiek is de afgelopen decennia in snel tempo toegenomen, waarbij zowel zakelijke als diplomatieke belangen diep in elkaar verweven zijn. Onder de regering van Donald Trump werd deze dynamiek nog duidelijker zichtbaar. Zijn retoriek en zakelijke belangen in China leidden tot aanzienlijke conflicten van belangen, die zijn beleid en keuzes zowel binnen de Verenigde Staten als op het wereldtoneel beïnvloedden.
Trump zelf had diverse zakelijke belangen in China, wat zijn benadering van internationale betrekkingen bemoeilijkte. Volgens berichten van de Wall Street Journal waren de zakelijke banden van Trump met China tijdens zijn presidentschap onderwerp van bezorgdheid. In het bijzonder zijn vastgoedprojecten en de export van Trump-merkproducten naar China zorgden voor een fundamenteel conflict tussen zijn zakelijke belangen en zijn politieke beslissingen. Dit werd verder versterkt door de bemoeienis van familieleden zoals Ivanka Trump en Jared Kushner, die eveneens zakelijke verbindingen met China onderhielden, wat de perceptie van belangenverstrengeling versterkte.
Het blijkt dat dit soort banden niet alleen op economisch vlak plaatsvonden. Zo wordt er in de berichtgeving van Washington Post en andere media gesuggereerd dat enkele invloedrijke zakenmensen, waaronder Jack Ma van Alibaba, contacten hadden met de Trump-administratie. Deze connecties roept vragen op over de mate van invloed die China had op de Amerikaanse beleidsvoering, vooral als het ging om handel en buitenlandse investeringen.
In 2017 vond er een opvallende gebeurtenis plaats: Jared Kushner, de schoonzoon van Trump, hield een geheime ontmoeting in China die nadien aanleiding gaf tot veel speculatie. De aard van deze gesprekken en de betrokkenheid van belangrijke figuren in de Amerikaanse politiek creëerden een schimmig beeld van de onderlinge relaties tussen de VS en China. Tegelijkertijd werd Wendi Deng Murdoch, de ex-vrouw van Rupert Murdoch en een bekende invloedrijke figuur in de zakelijke en politieke wereld, gezien als een tussenpersoon tussen de Amerikaanse en Chinese elites. Sommige rapporten wezen erop dat zij mogelijk zelfs als een spion van de Chinese Communistische Partij werd beschouwd, hoewel deze beweringen nooit officieel zijn bevestigd.
De controverses rondom de Trump-familie worden niet alleen gekarakteriseerd door zakelijke belangen, maar ook door sociale en culturele verbindingen. Ivanka Trump, bijvoorbeeld, speelde een rol in het versterken van de zakelijke banden met China door haar merk te exporteren en door publiekelijk te pleiten voor handelsrelaties met het land. Toch ging deze diplomatie vaak gepaard met persoonlijke en zakelijke belangen, wat de complexiteit van de situatie vergrootte.
China's invloed strekt zich niet alleen uit naar de Verenigde Staten, maar beïnvloedt wereldwijd het politieke landschap. De Chinese Communistische Partij heeft niet alleen invloed op zakelijke relaties, maar probeert ook door middel van verschillende middelen en netwerken invloed uit te oefenen op beleidsbeslissingen in andere landen. Het is bekend dat China via economische druk, lobbygroepen, en zelfs politieke donaties probeert zijn belangen te bevorderen. Dit wordt bijvoorbeeld duidelijk in de invloed van Chinese miljardairs die strategisch beleidsonderzoek financieren in invloedrijke Amerikaanse denktanks en onderzoeksinstellingen.
Wat hierbij vaak over het hoofd wordt gezien, is de strategische inzet van 'soft power'. China gebruikt culturele, sociale, en diplomatieke kanalen om zijn positie in het buitenland te versterken. Het is essentieel voor beleidsmakers en bedrijven om zich bewust te zijn van de subtiele vormen van invloed die China kan uitoefenen, vooral wanneer deze invloed de economische en politieke autonomie van een land dreigt te ondermijnen. De rol van China in de wereld heeft daardoor verstrekkende implicaties voor de toekomst van de internationale betrekkingen, niet alleen tussen de VS en China, maar ook in andere geopolitieke contexten.
Het is van cruciaal belang te begrijpen dat, hoewel de Chinese invloed vaak gepaard gaat met economische voordelen voor zowel China als de ontvangende landen, de prijs die ervoor betaald wordt in termen van politieke concessies en strategische afhankelijkheid vaak groot is. Deze dynamiek creëert een spanningsveld tussen economische samenwerking en nationale veiligheid, waar landen steeds meer moeten navigeren tussen de voordelen van handel en de risico's van politieke beïnvloeding.

Deutsch
Francais
Nederlands
Svenska
Norsk
Dansk
Suomi
Espanol
Italiano
Portugues
Magyar
Polski
Cestina
Русский