Wat zijn de strategische doelen van China in de internationale politiek en hoe beïnvloeden ze de wereld?

De geopolitieke en economische strategieën van China hebben een diepgaande invloed op wereldzaken. Het Chinese Communistische Partij (CCP) speelt hierin een centrale rol, waarbij het land zijn economische macht gebruikt als een belangrijk instrument om politieke invloed uit te oefenen op de wereldtoneel. China streeft naar regionale dominantie en probeert zijn macht wereldwijd te versterken door middel van initiatieven zoals de Belt and Road Initiative (BRI). Dit initiatief is bedoeld om China te verbinden met landen door middel van infrastructuurprojecten, maar het heeft ook implicaties voor de politieke en economische afhankelijkheid van de betrokken landen. De BRI is niet enkel een economisch project, maar een strategisch middel om politieke invloed te verkrijgen en het machtsevenwicht te verleggen in China’s voordeel.

Een ander belangrijk aspect van de Chinese invloed is de manier waarop het land zijn buitenlands beleid voert via een combinatie van diplomatie, economische prikkels en soms harde tactieken, zoals handelsboycots en andere economische sancties. Bijvoorbeeld, tijdens de coronapandemie heeft China geprobeerd zijn invloed te vergroten door middel van ‘maskerdiplomatie’ en controle over mondiale toeleveringsketens. Deze tactiek toont aan hoe China gebruikmaakt van crises om zijn politieke agenda te bevorderen, wat zowel de economie als de nationale veiligheidsinteresses van andere landen beïnvloedt.

China’s binnenlandse politiek heeft ook wereldwijde implicaties. De repressie in Xinjiang, waar etnische minderheden, voornamelijk Oeigoeren, worden onderdrukt, heeft niet alleen geleid tot mensenrechtenschendingen, maar ook tot spanningen tussen China en westerse landen. De Chinese Communistische Partij wordt regelmatig beschuldigd van systematische onderdrukking van religieuze en culturele minderheden, en de wereldwijde veroordeling van deze praktijken heeft de diplomatieke relaties tussen China en verschillende landen beïnvloed.

Daarnaast is de invloed van de Chinese staat in westerse bedrijven en organisaties een onderwerp van grote bezorgdheid. China oefent druk uit op multinationals om hun bedrijfsstrategieën af te stemmen op de politieke agenda van de CCP. Dit gebeurt onder meer door bedrijven te dwingen om geen kritiek te uiten op China, zoals te zien is bij de reactie van bedrijven zoals de NBA, die hun standpunten over Hong Kong moesten aanpassen om hun toegang tot de Chinese markt te behouden.

De Chinese strategie om wereldwijd invloed te verkrijgen is tevens zichtbaar in de activiteiten van de Chinese Communistische Partij via frontgroepen en invloedrijke netwerken die actief proberen invloed uit te oefenen op politieke besluitvormers in andere landen, inclusief de Verenigde Staten. Een belangrijk instrument is de Chinese United Front Work Department, dat actief werkt om politieke connecties te smeden en strategische allianties te creëren die gunstig zijn voor de CCP. In de VS heeft dit geleid tot zorgen over de invloed van China op politieke besluitvorming, vooral met betrekking tot technologie en nationale veiligheid.

Er moet echter ook worden opgemerkt dat China zijn economische invloed gebruikt om andere landen in een afhankelijkheidsrelatie te plaatsen. Het gebruik van leningen en infrastructuurprojecten in landen die anders moeilijk toegang zouden hebben tot kapitaal heeft geleid tot een nieuwe vorm van economische diplomatie. Dit is een belangrijk punt in de discussie over de strategische bedoelingen van China: het versterkt zijn eigen invloed door de economie van andere landen te integreren in de Chinese economische structuur.

In de context van de huidige geopolitieke verhoudingen, waarin China steeds meer wordt gepositioneerd als een wereldmacht die opkomt tegen de dominantie van de VS en andere westerse landen, is het belangrijk voor zowel beleidsmakers als burgers wereldwijd om de mechanismen en de verstrekkende invloed van China te begrijpen. Het is niet alleen een kwestie van economische dominantie, maar ook van het beïnvloeden van mondiale normen en waarden.

Het is essentieel om te begrijpen dat de Chinese strategie geen isolatie kent. Het land opereert niet in een vacuüm, maar streeft actief naar invloed in internationale organisaties, op handelspaden, en in politieke allianties. Het Chinese model van staatskapitalisme heeft veel landen in de wereld een nieuw alternatief voor westerse liberale economieën gepresenteerd. Dit heeft geleid tot een herwaardering van de rol van de staat in de economie, zowel in ontwikkelingslanden als in opkomende markten.

Hoe werd de handelsoorlog met China vormgegeven binnen het Witte Huis?

De aanloop naar de handelsoorlog met China weerspiegelde een diepgeworteld conflict binnen de top van de Amerikaanse regering, waarin economische belangen, nationale veiligheid en politieke ambities met elkaar botsten. De zoektocht naar bewijs van China’s oneerlijke handelspraktijken leidde tot een uitgebreide, tijdrovende overheidsinvestigatie onder leiding van Lighthizer en Pottinger, gericht op het verzamelen van geheime informatie. Deze aanpak benadrukte niet alleen de omvang van de vermeende Chinese economische agressie, maar bepaalde ook het tempo waartegen sancties konden worden opgelegd—pas na maanden van onderzoek kon het formele invoeren van tarieven beginnen.

Belangrijk was ook de aanwezigheid van invloedrijke figuren zoals Tillerson, Mattis en McMaster, die vanuit een nationale veiligheidsoptiek keken naar China. Hoewel zij China erkenden als een strategische bedreiging, zagen zij het toepassen van economische sancties onder het mom van nationale veiligheid als problematisch. Hun ervaring in militaire en diplomatieke kringen had hen gevormd tot verdedigers van een internationaal economisch systeem gebaseerd op vrijhandel en stabiliteit, niet op protectionisme en confrontatie. De tegenstelling tussen hen en de hardliners, zoals Bannon en Navarro, weerspiegelde een fundamenteel verschil in begrip van wat economische veiligheid betekent: voor de laatsten was het essentieel om kritieke industrieën binnen de eigen landsgrenzen te houden en de afhankelijkheid van China te verminderen, om zo strategische kwetsbaarheden te vermijden.

De interne machtsstrijd werd verder bemoeilijkt door informatiecontrole binnen het Witte Huis, waarbij personen als Rob Porter en John Kelly de toegang tot de president beheersten en daarmee de invloed van bepaalde facties beperkten. Dit leidde tot manipulatie en frustratie, waarbij kritische documenten werden tegengehouden of vertraagd om beleidsbeslissingen te sturen. Dit mechanisme van controle benadrukte hoe beleidsvorming niet alleen afhankelijk was van inhoudelijke argumenten, maar ook van de controle over communicatie en informatie.

De focus op technologie en industriële innovatie in de 301-onderzoeken was geen toeval, maar een strategische keuze die het latere handelsakkoord onbereikbaar hoog legde. Deze focus diende om het debat te kaderen binnen de bredere strijd om technologische dominantie en industriële soevereiniteit, essentiële thema’s in de geopolitieke concurrentie tussen de VS en China.

Hoe werken buitenlandse invloedoperaties en wat maakt ze zo gevaarlijk?

De kwestie van buitenlandse invloedoperaties binnen de Verenigde Staten is moeilijk bespreekbaar, juist omdat ze zijn ontworpen om ondoorzichtig te zijn. Ze bevinden zich in een grijs gebied tussen openlijke zachte macht, propaganda en spionage. Deze activiteiten zijn in zekere zin openbaar, maar verbergen een geheime bedoeling: ze willen de binnenlandse politieke en elitegesprekken over buitenlands beleid beïnvloeden zonder dit expliciet te maken. Dit maakt ze kwaadaardig en gevaarlijk.

De Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 heeft het brede publiek een basisinzicht gegeven in hoe Moskou’s invloedoperaties werken. Een mengeling van staatsgestuurde propaganda, internetcampagnes door trollenlegers op Twitter en nep-Facebookgroepen. Het hoofddoel van Rusland is chaos zaaien in politieke discussies en het democratische proces verdelen en aanwakkeren, om zo het vertrouwen in het systeem te ondermijnen. In 2016 werkte dit het beste door Trump te steunen en Hillary Clinton aan te vallen, maar Rusland speelde meerdere kanten, soms puur voor eigen spel en onrust.

Het Chinese model is echter totaal anders. De invloedscampagne van de Chinese Communistische Partij (CCP) in de VS is een langetermijnproject dat draait om het langzaam opbouwen van relaties met elites en belangengroepen die het regime kan inzetten. Het is een massaal, gecoördineerd netwerk, geleid door het United Front Work Department — een onderdeel van de partij dat teruggaat tot Mao. Dit orgaan coördineert inspanningen om kritiek te smoren en de partijbelangen te promoten binnen én buiten China. Het United Front wordt door de CCP gezien als een ‘magisch wapen’ om de machtspositie van de partij te versterken en de ‘Chinese Droom’ te verwezenlijken.

Deze ‘united front’-strategie is veelomvattend en omvat niet alleen het onderdrukken van dissidenten binnen China, maar ook het actief vormgeven van publieke opinie wereldwijd. Dit is in strijd met de officiële Chinese lezing van niet-inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van andere landen. De invloedreikwijdte van het United Front strekt zich uit over tientallen landen, waarbij Australië al jaren vooroploopt in het detecteren en tegengaan van deze operaties.

Onderzoeker Alex Joske beschreef het United Front als een export van het CCP-politieke systeem, dat sociale cohesie ondermijnt, raciale spanningen vergroot, politiek beïnvloedt, de integriteit van de media schaadt, spionage faciliteert en ongereguleerde technologische overdracht mogelijk maakt. United Front-groepen zijn betrokken bij wetenschappelijke samenwerkingen en beheren Confucius Instituten op buitenlandse universiteiten. Bovendien speelt het United Front een centrale rol in het coördineren van het beleid rondom Xinjiang, waar de CCP op brute wijze minderheidsgroepen onderdrukt.

Deze activiteiten richten zich op alle niet-partijleden, of ze nu Chinese staatsburgers zijn, Chinezen in het buitenland of mensen buiten die gemeenschappen. De CCP is actief in Amerikaanse universiteiten, media, Wall Street, Washingtonse denktanks en via talrijke zogenaamd ‘grassroots’ civiele organisaties die feitelijk gefinancierd worden door de Chinese overheid. FBI-directeur Christopher Wray noemde dit in 2018 een ‘whole-of-society threat’ waar een gezamenlijke respons van de samenleving tegenover moet staan.

Binnen de Amerikaanse overheid werd door beleidsmakers als Pottinger geprobeerd vastgeroeste aannames over China te doorbreken. Er werd geëxperimenteerd met nieuwe beleidsdocumenten waarin werd erkend dat China niet zou veranderen in een politieke systeemkopie van Amerika. Deze inzichten brachten interne bureaucratische strijd met zich mee, waarbij China-hardliners hun zegje deden en beleidslijnen probeerden te heroriënteren. Ondanks de politieke instabiliteit op hoog niveau werd achter de schermen hard gewerkt aan een nieuwe koers — een proces dat Pottinger omschreef als ‘bouwen aan het vliegtuig terwijl het al vliegt’.

Naast de geïllustreerde voorbeelden van Russische en Chinese invloed is het voor de lezer essentieel om te beseffen dat buitenlandse invloedoperaties zich niet beperken tot het openlijk manipuleren van verkiezingen of publieke opinie. Ze werken vaak via subtiele, langdurige en diepgewortelde netwerken, die culturele, economische en wetenschappelijke kanalen benutten om geleidelijk politieke en sociale structuren te beïnvloeden. Deze strategieën zijn systematisch en internationaal gecoördineerd, en vormen een uitdaging voor elke democratie die haar soevereiniteit en integriteit wil bewaren.

Bovendien is het belangrijk te begrijpen dat deze operaties niet louter kwaadwillig zijn vanuit het perspectief van de betrokken buitenlandse staten. Zij zien het als legitieme instrumenten om hun invloed uit te breiden en strategische doelen te realiseren. Het gevaar schuilt daarom niet alleen in de directe acties, maar ook in het onvermogen van ontvangende landen om deze complexe, gelaagde tactieken tijdig te detecteren en te neutraliseren zonder hun eigen open samenlevingen en waarden geweld aan te doen.

Hoe China de Leider van Interpol Vaststelde: Geopolitieke Kracht en Manipulatie

Het verhaal van hoe China de leider van Interpol, Meng Hongwei, in 2018 detineerde, onthult een complex samenspel van geopolitieke belangen, internationale invloed en interne machtsstrijd. Meng, die op dat moment zowel hoofd was van de internationale politiedienst als een invloedrijk lid van het Chinese Communistische Partij (CCP), verdween plotseling tijdens een reis naar China. Zijn verdwijning markeerde een dramatisch moment in de geopolitieke relaties tussen China en de rest van de wereld, en de implicaties van dit incident reikten verder dan de wereld van de internationale wetshandhaving.

Meng Hongwei werd in 2016 gekozen als de voorzitter van Interpol, een positie die aanzienlijke macht en invloed met zich meebracht in de wereld van de internationale politiediensten. Zijn arrestatie, die officieel werd gepresenteerd als een "onderzoek naar corruptie", is in feite een voorbeeld van hoe China zijn interne politiek doortrekt naar het wereldtoneel. Het is geen geheim dat China de afgelopen jaren zijn invloed in internationale organisaties heeft vergroot, en Meng’s rol binnen Interpol was een manifestatie van deze trend.

De verdwijning van Meng was zorgvuldig geplande geopolitieke manipulatie. In plaats van te handelen als een neutrale speler binnen de wereldwijde rechtshandhavingsgemeenschap, was Meng een instrument geworden van China’s wereldwijde invloedsspel. Zijn arrestatie zette de wereld op scherp, omdat het de manier waarop China internationale instituties beïnvloedde, duidelijk zichtbaar maakte. Het incident was geen geïsoleerd geval, maar slechts een van de vele acties waarin China zijn politieke belangen doorvoerde, zelfs op het wereldtoneel van wetshandhaving.

Het is belangrijk te begrijpen dat deze zaak ook nauw samenhangt met de bredere context van de Chinese invloed in internationale politiek. De Chinese overheid is erin geslaagd om sleutelposities binnen internationale organisaties te veroveren, waaronder de Wereldbank, de Verenigde Naties en andere multilaterale instellingen. Deze strategie is onderdeel van China's "soft power"-benadering, die het land in staat stelt om zijn politieke en economische agenda wereldwijd door te drukken zonder directe militaire confrontaties aan te gaan.

China’s "Belt and Road Initiative" is een ander belangrijk voorbeeld van deze mondiale invloed, waarmee het land zijn politieke en economische heerschappij in veel regio's van de wereld uitbreidt. De Chinese regering heeft niet alleen strategisch geïnvesteerd in infrastructuurprojecten, maar ook in de politieke en sociale structuren van de landen die betrokken zijn bij dit initiatief. Het gebruik van soft power stelt China in staat om landen en bedrijven te beïnvloeden, wat zich vertaalt in diplomatieke concessies en economische voordelen. Dit kan zelfs inhouden dat bedrijven zich onderwerpen aan de politieke correctheid van China, zoals in het geval van Marriott en Mercedes-Benz, die zich moesten verontschuldigen voor opmerkingen of handelingen die als onterecht of onwenselijk werden beschouwd door de Chinese autoriteiten.

Dit voorbeeld van Meng Hongwei is slechts een van de vele aanwijzingen dat China vastbesloten is om zijn macht te consolideren binnen internationale organisaties, met als doel de wereldorde naar zijn eigen wensen te herstructureren. De manier waarop Interpol, een organisatie die ooit werd gezien als een neutrale instantie voor wetshandhaving, werd beïnvloed door China's politieke agenda, onderstreept de gevaren van geopolitieke manipulatie op het hoogste niveau. De vraag is niet of China zijn invloed zal blijven uitbreiden, maar hoe de rest van de wereld zich zal aanpassen aan deze nieuwe dynamiek van geopolitieke macht.

Het is dus van essentieel belang voor de wereld om een scherp oog te houden op de manier waarop China zijn invloed uitoefent binnen internationale instituties en organisaties. Dit gaat verder dan de kwestie van een enkele leider van Interpol en raakt de bredere vraag hoe landen zich verhouden tot een opkomende grootmacht die steeds meer haar wil oplegt op het wereldtoneel.