In een tijdperk waarin wetenschap en technologie steeds meer invloed uitoefenen op het dagelijkse leven, is het van essentieel belang dat het bredere publiek zich bewust is van hun mogelijkheden en de impact die ze kunnen hebben, zowel positief als negatief. Wetenschappers ontvangen hun onderzoeksbeurzen en salarissen vaak uit publieke fondsen, en het is daarom niet meer dan terecht dat zij op hun beurt iets terugdoen voor de samenleving door deze wetenschappelijk literairer te maken. Wetenschappelijke geletterdheid betekent niet simpelweg het kennen van wetenschappelijke feiten, maar het begrijpen en waarderen van de kracht van wetenschap en technologie, evenals hun potentieel om zowel wonderen te verrichten als schade aan te richten.

Deze motivatie voor het populariseren van wetenschap komt vanuit twee verschillende hoeken. Enerzijds is het een manier om de samenleving te bedanken voor haar steun aan de wetenschappen. Anderzijds speelt er ook een bezorgdheid dat de samenleving niet wetenschappelijk genoeg is voorbereid op de veranderingen die de voortschrijdende technologieën met zich meebrengen. Wetenschappelijke vooruitgang heeft de controle over menselijk leven en de manier waarop we onze samenleving organiseren diepgaand veranderd. Dit roept de vraag op of we, als maatschappij, voldoende inzicht hebben in de technische capaciteiten die we ontwikkelen, evenals in de ethische en praktische implicaties daarvan.

De behoefte om wetenschap toegankelijk te maken voor een breder publiek is altijd aanwezig geweest. Veel mensen zijn van nature nieuwsgierig naar wetenschappelijke ontdekkingen en technologische innovaties. Maar deze nieuwsgierigheid moet op een begrijpelijke manier worden aangesproken, en dat kan het beste gebeuren in de moedertaal van de luisteraar of lezer. Dit benadrukt niet alleen het belang van wetenschappelijke communicatie in de lokale taal, maar ook de verantwoordelijkheid van wetenschappers, schrijvers, en andere communicators om de schoonheid van wetenschap over te brengen in een vorm die begrijpelijk is voor een breed publiek.

Op scholen, bijvoorbeeld, zou wetenschap tot het secundair onderwijs in de moedertaal moeten worden onderwezen. Wetenschap is een vak dat niet moet worden aangeleerd door mechanisch te memoriseren, maar door begrip. Dit vraagt niet alleen om bereidheid om in de lokale taal les te geven, maar ook om de ontwikkeling van aantrekkelijke en toegankelijke teksten die de complexe wetenschappelijke concepten helder uitleggen. Alleen dan kunnen we verwachten dat jongeren zich wetenschappelijk literairer gaan voelen en de waarde van wetenschap in hun leven beginnen te herkennen.

Daarnaast speelt de bredere maatschappelijke context van wetenschap ook een cruciale rol. In een samenleving waar het traditionele gezinsmodel verandert, is het belangrijk om de rol van vrouwen te erkennen, niet alleen in de wetenschappelijke wereld, maar in de samenleving in het algemeen. In India bijvoorbeeld, heeft de rol van vrouwen binnen het gezin gedurende de afgelopen decennia een ingrijpende verandering doorgemaakt. Waar ooit verwacht werd dat vrouwen volledig hun tijd zouden besteden aan het huishouden en de zorg voor hun kinderen en ouders, zien we nu dat economische omstandigheden steeds vaker leiden tot een situatie waarin beide ouders werken. Dit is een positieve verandering, die echter te laat kwam voor de generatie van vrouwen die in de jaren zeventig en tachtig hun belangrijkste jaren besteedden aan het ondersteunen van hun mannelijke partners, vaak ten koste van hun eigen professionele dromen.

Het is daarom belangrijk om verder te kijken dan de wetenschappelijke inhoud zelf en te reflecteren op de manier waarop maatschappelijke en culturele factoren het potentieel van individuen kunnen beïnvloeden. Wetenschap wordt niet in een vacuüm beoefend, en het succes van wetenschappers hangt vaak niet alleen af van hun intellectuele capaciteiten, maar ook van de sociale structuren die hen steunen, of juist belemmeren. In die zin is het niet genoeg om alleen maar kennis van wetenschap over te dragen. De bredere context, die zorgt voor gelijke kansen en de ruimte om talenten te ontwikkelen, is van minstens even groot belang.

In het licht van de groeiende invloed van technologie en wetenschap op ons leven is het dus essentieel dat we niet alleen wetenschappelijk onderlegd zijn, maar ook dat we ons bewust zijn van de ethische vraagstukken die gepaard gaan met technologische vooruitgang. Het is belangrijk om de mensheid te beschermen tegen de negatieve effecten van wetenschap, bijvoorbeeld door het bevorderen van bewustzijn over de schadelijke impact van nieuwe technologieën, evenals het stimuleren van verantwoorde wetenschappelijke en technologische ontwikkeling.

Het debat over de rol van God in de wetenschap biedt een ander aspect van deze discussie. De vraag of er een persoonlijke God is die individuen helpt op basis van hun acties is niet eenvoudig te beantwoorden. Wetenschappers hebben lange tijd geprobeerd om de universum en zijn wetten te begrijpen zonder het concept van een persoonlijke God, en in plaats daarvan hebben ze zich gericht op de universele en ordelijke aard van de natuurwetten. Toch blijft de vraag waarom het universum zo ordelijk is en zich volgens wetmatigheden gedraagt een mysterie. De antwoorden op deze vragen kunnen variëren, maar ze dwingen ons om na te denken over de plaats van de mens in een veel groter geheel, een geheel dat we nog niet volledig begrijpen.

Wat leert ons het onderzoek naar materiecreatie en de structuur van het universum?

Het universum vertoont een opvallende regelmaat in zijn grote structuur, iets wat wetenschappers al lange tijd probeert te verklaren. Een van de benaderingen om dit te begrijpen is de theorie van de schepping van materie, die suggereert dat als het universum in het verre verleden een lange levensduur had, de voortdurende creatie van nieuwe materie een zekere mate van regelmaat in de grote structuur van het universum teweeg kan brengen. Deze benadering biedt een mogelijke verklaring voor de observatie dat de huidige structuur van het universum in veel opzichten opmerkelijk regelmatig is.

Tijdens mijn onderzoek in Herstmonceux, waar ik de gelegenheid had om met enkele van de meest vooraanstaande astronomen te werken, kwam ik een interessant resultaat tegen. Door wiskundige formalisme toe te passen op de creatie van materie, ontdekte ik een patroon dat leek aan te geven dat het bestaan van lange periodes in de geschiedenis van het universum noodzakelijk was voor het ontstaan van de regulering die we vandaag waarnemen. Dit idee sprak me aan en ik deelde mijn bevindingen met Fred Hoyle, een prominente astronoom. Hoyle was zo enthousiast dat hij arrangeerde voor een presentatie van dit werk bij een bijeenkomst van de Royal Society. Later zou dit werk de basis vormen voor mijn essay voor de Smith’s Prize.

Een van de hoogtepunten van mijn tijd in Herstmonceux was de kans om zelf te observeren met een van de grootste telescopen van de tijd, de 36-inch telescoop, samen met Bernard Pagel. We gebruikten deze telescoop om spectra van sterren te verkrijgen, en ik herinner me vooral een nacht, de nacht van mijn verjaardag, waarop we tot de vroege ochtenduren doorgingen. Die nacht was bijzonder helder, wat ons in staat stelde om het hele spectrum van de sterren nauwkeurig te bestuderen. Tijdens de nacht werd de ervaring aangenamer gemaakt door de maaltijden die Pagel had meegenomen – sandwiches, appels en thermosflessen met heet thee – die ons geholpen hebben om wakker en energiek te blijven.

De onvermijdelijke momenten van ontspanning waren ook een belangrijk onderdeel van mijn tijd in Herstmonceux. Er waren sociale evenementen georganiseerd, en hoewel de formele ballen en dansavonden vaak niet aansloten bij de voorkeuren van de meeste studenten, waren ze een kans om met collega’s en andere wetenschappers te socialiseren. Het contrast tussen wetenschappelijk werk en de sociale sfeer was soms groot, maar het creëerde een interessante dynamiek waarin we elkaar beter leerden kennen. De Astronoom Koninklijke, Sir Richard Woolley, was ook actief in het sociale leven van de studenten en werd bijvoorbeeld vaak gezien op de croquetvelden of tijdens de dansavonden, hoewel zijn betrokkenheid bij de wetenschappelijke wereld altijd voorop stond.

Na mijn werk in Herstmonceux had ik de kans om met de familie Hoyle een kampeervakantie in Cornwall door te brengen. Deze reis gaf me de gelegenheid om niet alleen meer te leren over astronomie, maar ook de wetenschappelijke ideeën van Bondi over de richting van de tijd te verkennen. De vraag of neutrino’s, net als fotonen, zowel vooruit als achteruit in de tijd zouden kunnen bewegen, was iets wat we verder onderzochten tijdens onze tijd in Cornwall. Hoewel dit idee destijds nog in de kinderschoenen stond, bood het een intrigerende mogelijkheid om het gedrag van subatomaire deeltjes in het kader van tijd en ruimte beter te begrijpen.

Tijdens deze vakantie in Cornwall kwam er ook een belangrijke gebeurtenis in het nieuws: de bouw van de Berlijnse muur, een gebeurtenis die het einde van de Koude Oorlog markeerde en een direct impact zou hebben op de wetenschappelijke wereld en de geopolitieke verhoudingen die onze waarnemingen en theorieën beïnvloeden. Barbara Hoyle, die de Franse taal goed beheerste, stelde voor dat we in september Parijs zouden bezoeken. Dit voorstel was een kans om het rijke culturele erfgoed van Parijs te ervaren, wat een welkome afwisseling was van het wetenschappelijke werk.

Het was op dit moment in mijn carrière dat ik de betekenis van de balans tussen onderzoek en persoonlijke ervaringen begon te begrijpen. Het combineren van wetenschappelijke nieuwsgierigheid met het genieten van persoonlijke avonturen is essentieel voor een gezond en evenwichtig leven als onderzoeker. Je kunt in de wetenschap doorbraken bereiken, maar het is de combinatie van theorie en ervaring die je begrip en perspectief verbreedt.

Het is belangrijk te beseffen dat de structuur van het universum en de processen die het bepalen niet volledig begrepen zijn. De ontdekking van de regelmaat in de kosmologische structuren kan leiden tot nieuwe theoretische kaders die de fundamentele wetten van het universum beter verklaren. De theorie van materiecreatie die ik tijdens mijn onderzoek ontwikkelde, biedt slechts één voorbeeld van hoe wetenschappers proberen de puzzel van de kosmos op te lossen. De sleutel tot vooruitgang ligt in het blijven vragen, onderzoeken en verbinden van verschillende concepten, wat onvermijdelijk leidt tot het ontdekken van nieuwe inzichten die ooit onvoorstelbaar waren.

Hoe herken je zeldzame Europese en Noord-Amerikaanse zangvogels aan hun uiterlijk en geluid?
Wat zijn stochastische gemiddelde methoden en hoe worden ze toegepast in niet-lineaire dynamica?
Wat zijn de voordelen van vaststof waterstofopslagtechnologie en de rol van materialen zoals MOF in de toekomst?