ПОЛЬСКИЙ ЯЗЫК
ТАБЛИЦЫ
АЛФАВИТ
Русский алфавит
Польский алфавит
Буква
Фонетическое значение
Буква
Фонетическое значение
А
[a] лапа, [^] лапта, [ъ] лапа
А, a
[a] włada
-
Ą, ą
[ǫ] chcą, mąż, [om] gołąmb, [on] kąt, [on’] sądzi, [oŋ] krąg, [o] minął
Б
[b] бук, [b’] белый, [p] дуб, [p’] вглубь
В, b
[b] babusia, [b’] białogłowa, [p] ząb
В
[v] вода, [v’] ветка, [f] вплавь, [f’] вплавь
W, w
[v] waga, [v’] wiatr, [f] twarz, [f’] kwiat
Г
[g] гусь, [g’] гитара, [k] луг
G, g
[g] głowa, [g’] kręgi, [k] krąg
Д
[d] дуб, [d’] дед, [t] дед, [t’] медведь
D, d
[d] mądry, [t] dziad
Е
[je] ель, [‘e] лес, [jie] еловый, [ie] лесник, [ь] лесовик
E, e
[e] drzewo
-
Ę, ę
[ę] męski, [em] gołębie, [en] prętko, [en’] będzie, kręgi[eŋ], [e] minęła, chcę
Ё
[jo] ёлка, [o] нёс
-
Ж
[ž] ножны, [š] нож
Ż, ż
[ž] różа, [š] ryż
Rz, rz
[ž] morze, [š] krzyk
-
Ź, ź
[ž’] rzeźba, [š’] zwieźć
З
[z] роза, [z’] резьба, [s] воз, [s’] гвоздь, [ž] езжу
Z, z
[z] ząb, [ž’] zima, [s] wóz
И
[i] игра, [y] в игре
I, i
[i] zima, [-] dziad, [j] historia
Й
[j] мой
J, j
[j] jog
К
[k] кот, [k’] кит, [g] вокзал
K, k
[k] kobieta, [k’] ręki
Л
[л] лак, [л’] лис
-
-
L, l
[l] lekcia, [l’] kalina
-
Ł, ł
[u9] człowiek
М
[m] мать, [m’] мять
M, m
[m] mąż, [m’] miasto
Н
[n] кон, [n’] конь
N, n
[n] wiosna, [n’] rzęcznik
Ń, ń
[n’] przestań
О
[o] кот, [^] кота, [ъ] котёнок
O, o
[o] gorąco
П
[p] папа, [p’] пять, [b] утоп бы, [b’]
P, p
[p] płacz, [p’] pięć
Р
[r] рука, [r’] река
R, r
[r] rąka
С
[s] коса, [s’] косить, [z] сдоба, [z’] косьба, [š] с шумом
S, s
[s] wiosna, [š’] siostra
Т
[t] ток, [t’] тень, [d] вот бы, [d’] молотьба
T, t
[t] świtanie
У
[u] путь
U, u
[u] uczeń
Ó, ó
[u] stół
Ф
[f] фара, [f’] ферт, [v] асфальт
F, f
[f] facet, [f’] fikus
Х
[h] хмель, [h’] хитрый, лёгкий
H, h
[h] hasło, [h’] historia
Ch, ch
[h] chory
Ц
[c] царь
C, c
[c] gorąco, [č’] cień
Ч
[č’] чай
Ć, ć
[č’] pięć
-
Cz, cz
[č] czysty
Ш
[š] шар, [ž] волшба
Sz, sz
[š] mieszkać
-
Ś, ś
[š’] święto, [ž’] prośba
Щ
[š’š’] щит
-
Ъ
[-] въехал
-
Ы
[y] бык
Y, y
[y] kandydat
Ь
[-] мель
-
Э
[e] этот, [ye] этажерка
-
Ю
[ju] юла, [‘u] люк
-
Я
[ja] яма, [а] рябь, [ie] мякина, [ь] рябоватый
-
-
Dz, dz
[ʒ] dzwon
-
Dź, dź
[Ǯ’] dźwięk, [č‘] żołądź
-
Dż, dż
[Ǯ] dżdżysty
ФОНЕТИКА
Вокальная система польского языка
Подъём
Зона образования
Передняя
Средняя
Задняя
Верхний
i
y
u
Средний
e en
o on
Нижний
a
Огубленность
Нелабиализованные
Лабиализованные
Консонантная система польского языка
участие шума
способ образования
место образования
губные
язычные
губно-губные
губно-зубные
переднеязычные
среднеяз.
заднеязыч-ные
зубные
нёбно-зубные
альвеолярные
нёбные
нёбно-зубные
шумные
взрывные
b b’
p p’
d
t
g g’
k k’
щелевые
v v’
f f’
z
s
ž
š
ž‘
š‘
h h’
аффрикаты
ʒ[1]
c
ǯ[2]
č
Ǯ’[3]
č’
сонорные
щелевые
u9
j
смычно-проходные
носовые
m m’
n
n'
ŋ
ртовые
l
дрожащие
r
МОРФОЛОГИЯ
Nazwy przypadków
Pytania
Przekład
Mianownik
Kto? Co?
Именительный
Dopiełnacz
Kogo? Czego?
Родительный
Celownik
Komu? Czemu?
Дательный
Biernik
Kogo? Co?
Винительный
Narzędnik
Z kim? Z czym?
Творительный
Miejscownik
O kim? O czym?
Местный
Wołacz
-
Звательный (только в ед. ч. у сущ. м. и ж. р.)
ИМЯ СУЩЕСТВИТЕЛЬНОЕ
I склонение существительных. Мужской род
Единственное число (liczba pojedyncza)
M.
chłop
naród
syn
robotnik
gołąb
koń
dworzec
chłopec
D.
chłopa
narodu
syna
robotnika
gołębia
konia
dworca
chłopca
C.
chłopu
narodowi
synowi
robotnikowi
gołębiowi
koniowi
dworcowi
chłopcu
B.
chłopa
naród
syna
robotnika
gołębia
konia
dworzec
chłopca
N.
chłopem
narodem
synem
robotnikiem
gołębiem
koniem
dworcem
chłopcem
Msc.
o chłopie
o narodzie
o synu
o robotniku
o gołębiu
o koniu
o dworcu
o chłopcu
M.
chłopie!
narodzie!
synu!
robotniku!
gołębiu!
koniu!
dworcu!
chłopcze!
Родительный падеж (dopiełnacz):
Окончание -а имеют существительные:
1) Одушевлённые: chłop – chłopa, syn – syna, lekarz – lekarza, koń – konia, gołąb – gołębia. Искл.: wół – wołu, bawół – bawołu.
2) Названия месяцев, частей тела, посуды, инструментов, мер, веса, денежных единиц, танцев: czerwiec – czerwca, palec – palca, dzban – dzbana, nóż – noża, metr – metra, gram – grama, dolar – dolara, walc – walca.
3) Уменьшительно-ласкательные: nożyk – nożyka, stolik – stolika, kwiatek – kwiatka, papierek – papierka. Искл.: domek – domku.
4) С суффиксами -ik/-yk: słownik – słownika, imbryk – imbryka.
5) Славянские и некоторые заимствованные названия городов и названия на -burg (Kraków – Krakowa, Bierlin – Bierlina, Wiedeń – Wiednia, Hamburg – Hamburga).
Окончание -u имеют существительные:
1) Абстрактные: czas – czasu, nastroj – nastroju, ból – bolu, spokój – spokoju.
2) Неодушевленные заимствованные: sztandar – sztandaru, autobus – autobusu, komitet – komitetu, atrament – atramentu.
3) Собирательные: las – lasu, tłum – tłumu, jddział – oddziału, narod – narodu, lud – ludu, deszcz – deszczu, śnieg – śniegu, ogrod – ogrodu.
4) Вещественные: granit – granitu, miód – miodu, cukier – cukru, piasek – piasku.
5) Названия дней недели: wtorek – wtorku.
6) Названия стран или их частей: Uralu, Egiptu, Kazachstanu, Kaukazu, Krymu, Iranu.
7) Названия городов, которые заканчиваются на - grad, - gród, -gard, + некоторые заимствования: Belgradu, Leningradu, londynu, Budapesztu, Rzymu, Amsterdamu.
Дательный падеж (celownik):
Основное окончание –owi, но небольшая группа существительных имеет окончание -u: Bogu, bratu, chłopu, diabłu, katu, kotu, księdzu, lwu, ojcu, orłu, osłu, owsu, panu, psu, światu.
Винительный падеж (biernik):
У одушевленных сущ. Им. = Род., у неодушевленных – Им. = Вин.
Предложный и звательный падежи (miejscownik, wołacz):
Существительные syn, dom, dziad в Пр. и Зв. падежах, а существительное pan, Bóg в предложном падеже имеют окончание –u: o synu – synu!, o domu – domu!, o dziadu – dziadu!, o panu – panie!, o Bogu – Boże!
Сущ. с исторически мягкой основой и с основой на g, k, ch в Пр. и Зв. имеют окончание -u.
Существительные, оканчивающиеся на - ec, в Зв. имеют окончание -е, перед которым с (из *k)изменяется в cz: chłopcze.
Сущ. с твердой основой в Пр. и Зв. имеют окончание -‘e, перед которым происходит чередование согласных.
Чередования в формах единственного числа
p – p’
d – dź
t – ć
z – ź
s – ś
r – rz
ł – l
st – ść
zd – źdź
M.
chłop
naród
kąt
wóz
pas
autor
artykuł
list
zjazd
Msc.
o chłopie
o narodzie
o kącie
o wozie
o pasie
o autorze
o artykule
o liście
o zjaździe
ą – ę
ó – o
e – нуль звука
a – e (из э)
Им. – Вин.
błąd
stół
koniec
las
косвенные падежи
błędu
błędowi
błędem
o blędzie
błędzie!
stołu
stołowi
stołem
o stole
stole!
końca
końcowi
końcem
o końcu
końcu!
lasu
lasowi
lasem
o lesie
lesie!
Множественное число (liczba mnoga)
M.
chłopi
naródy
synowe
robotnicy
gołębi
konie
dworce
chłopcy
D.
chłopów
naródów
synów
robotników
gołębiów
koni
dworców
chłopców
C.
chłopom
naródom
synom
robotnikom
gołębiem
koniom
dworcom
chłopcom
B.
chłopów
naródy
synów
robotników
gołębi
konie
dworce
chłopców
N.
chłopami
naródami
synami
Robotnikami
gołębiami
końmi
dworcami
chłopcami
Msc.
o chłopach
o naródach
o synach
o robotnikach
o gołębiach
o koniach
o dworcach
o chłopcach
M.
chłopi!
naródy!
synowie!
robotnicy!
gołębi!
konie!
dworce!
chłopcy!
Именительный падеж (mianownik):
Окончание -i имеют существительные:
1) Лично-мужские с твёрдой основой. Перед -i происходит чередование согласных: chłop – chłopi, mężczyzna – mężczyźni.
2) Нелично-мужские с основой на g, k, ch: ptak – ptaki, pociąg – pociągi.
b – b’
p – p’
d – dź
t – ć
z – ź
r – rz
k – c
g – dz
ch – ś
Им.ед.
gołąb
chłop
sąsiad
student
Francuz
autor
robotnik
biolog
Czech
Им. мн.
gołębi!
chłopi
sąsiedzi
studenci
Francuzi
autorzy
robotnicy
biolodzy
Czesi
Окончание -y имеют существительные:
1) Нелично-мужские с твёрдой основой не на заднеязычный: kot – koty, dom – domy.
2) Лично-мужские с основой на заднеязычный и r. Перед этимологическим *i произошла мена согласных, а после отвердения новообразований iày: geolog – geolodzy, doktor – doktorzy.
3) С суффиксом -ec: chłopiec – chłopcy, głupiec – głupcy.
Окончание -e имеют существительные:
1) Лично-мужские и нелично-мужские с мягкой основой: lekarz – lekarze, kraj – kraje.
2) Заимствованные слова на -ans: kwadrans – kwadranse, alians – alianse.
3) С суффиксами –anin: mieszczanin – mieszczanie, włoszczanin – włoszczanie.
Окончание -owie имеют лично-мужские существительные:
1) Названия степеней родства: syn – synowie, wuj – wujowie, ojciec – ojcowie, mąż – mężowie, stryj – stryjowie.
2) Названия лиц, занимающих высокое место в социальной иерархии: wódz – wodzowie, król – królowie, senator – senatorowie.
3) Обозначения званий: generał – generałowie, mistrz – mistrzowie, profesor – profesorowie.
4) Формы с основой на -n: opiekun – opiekunowie, patron – patronowie.
5) C суффиксом -ek: marszałek – marszałkowie, dziadek – dziadkowie, wujek – wujkowie, staruszek – staruszkowie.
Нерегулярные образования: rok – lata, człowiek – ludzie, tydzień – tygodnie, brat – bracia, ksiądz – księża.
Родительный падеж (dopiełnacz):
Окончание -ów имеют существительные:
1) С основой на твердый согласный:pan – panów, dom – domów.
2) Некоторые существительные с основой на мягкий и отвердевший согласный: kraj – krajów, uczeń – uczniów.
Окончание -y имеют существительные с основой на отвердевший согласный: talerz – talerzy, wąż – węży.
Окончание -i имеют существительные с основой на мягкий согласный:gość – gości, nauczyciel – nauczycieli.
Винительный падеж (biernik):
У лично-мужских сущ. Им. = Род., у нелично-мужских – Им. = Вин.
Творительный падеж (narzędnik):
Основное окончание -ami. В некоторых случаях – -mi: gośćmi, liśćmi, ludźmi, braćmi, końmi, księżmi, pieniędzmi, przyjaciółmi.
II склонение существительных (ед. ч.)
Единственное число (liczba pojedyncza)
M.
jezioro
jabłko
pole
imię
pisklę
muzeum
D.
jeziora
jabłka
pola
imienia
pisklęcia
muzeum
C.
jezioru
jabłku
polu
imieniu
pisklęciu
muzeum
B.
jezioro
jabłko
pole
imię
pisklę
muzeum
N.
jeziorem
jabłkiem
polem
imieniem
pisklęciem
muzeum
Msc.
o jeziorze
o jabłku
o polu
o imieniu
o pisklęciu
o muzeum
M.
jezioro!
jabłko!
pole!
imię!
pisklę!
muzeum!
Множественное число (liczba mnoga)
M.
jeziora
jabłka
pola
imiona
pisklęta
muzea
D.
jezior
jabełk
pól
imion
piskląt
muzeów
C.
jeziorom
jabłkom
polom
imionom
pisklętom
muzeom
B.
jeziora
jabłko
pole
imiona
pisklęta
muzea
N.
jeziorami
jabłkami
polami
imionami
pisklętami
muzeami
Msc.
o jeziorach
o jabłkach
o polach
o imionach
o pisklętach
o muzeach
M.
jeziora!
jabłka!
pola!
imiona!
pisklęta!
muzea!
Склонение существительных на –um
Liczba poedyncza
Liczba mnoga
M.
muze-um
techik-um
muze-a
techik-a
D.
muze-um
techik-um
muze-ów
techik-ów
C.
muze-um
techik-um
muze-om
techik-om
B.
muze-um
techik-um
muze-a
techik-a
N.
muze-um
techik-um
muze-ami
techik-ami
Msc.
o muze-um
o techik-um
o muze-ach
o techik-ach
NB!
Иностранные слова на -о изменяются по твердой разновидности: palto – palta – paltu –...– w palcie, metro – metra – metru – ... – w metrze.
Предложный падеж единственного числа:
Окончание -е имеют существительные с твердой основой (искл. g, k; ch): okno – na oknie, krzesło – na krześle. (Чередования!)
b – b’
w – w’
m – m’
n – ń
d – dź
t – ć
r – rz
ł – l
Им.ед.
niebo
bogactwo
jarmo
kino
cudo
miasto
pióro
krziesło
Пр. ед.
o niebie
o bogactwie
o jarmie
o kinie
o cudzie
o mieście
o pórze
o krześle
Окончание -u имеют существительные:
1) С основой на мягкий согласный: zadanie – o zadaniu, imię – o imieniu.
2) С основой на отвердевший согласный: serce – o sercu, wybrzeże – na wybrzeżu.
3) С основой на заднеязычный согласный: jabłko – o jabłku, lotnisko – na lotnisku.
Родительный падеж множественного числа:
Окончание нулевое имеют существительные:
1) С твердой основой: drzewo – drzew.
2) Некоторые с мягкой основой: uczucie – uczuć.
3) Группы на -anie, - enie: mieszkanie – mieszkań.
4) Группы на -ę: dziewczę – dziewcząt.
Окончание -i имеют существительные с мягкой основой: narzędzie – narzędzi.
Окончание -y имеют существительные с основой на отвердевший согласный: wybrzeże – wybrzeży.
Окончание -ów имеют одушевленные существительные с суффиксом -sk- (увеличительное значение): chłopisko «мужичище» – chłopisków, kocisko «котище» – kocisków . У таких же неодушевленных окончание нулевое: lapisko «лапища» – lapisk, domisko «домище» – domisk.
Окончание -y имеют существительные с основой на отвердевший согласный: talerz – talerzy, wąż – węży.
Окончание -i имеют существительные с основой на мягкий согласный:gość – gości, nauczyciel – nauczycieli.
Нерегулярные формы
oko
ucho
dziecko
Множественное число
M.
oczy
uszy
dzieci
D.
oczu – oczów
uszu – uszów
dzieci
C.
oczom
uszom
dzieciom
B.
oczy
uszy
dzieci
N.
oczami – oczyma
uszami – uszyma
dziećmi
Msc.
w oczach
w uszach
o dzieciach
M.
oczy!
uszy!
dzieci!
Państwo «государство»
Państwo «супруги»
Им.
polskie państwo
państwo Nowakowie
Вин.
polskie państwo
państwa Nowaków
Пр.
o polskim państwie
o państwu Nowakach
III склонение существительных. Твердая основа.
Liczba pojedyncza
M.
żon-a
drog-a
poet-a
Fredr-o
koleg-a
D.
żon-y
drog-i
poet-y
Fredr-y
koleg-i
C.
żoni-e
drodz-e
poeci-e
Fredrz-e
koledz-e
B.
żon-ę
drog-ę
poet-ę
Fredr-ę
koleg-ę
N.
żon-ą
drog-ą
poet-ą
Fredr-ą
koleg-ą
Msc.
o żoni-e
o drodz-e
o poeci-e
o Fredrz-e
o koledz-e
W.
żon-o
drog-o
poet-o
Fredr-o
koleg-o
Liczba mnoga
M.
żon-y
drog-i
poet-y
Fredr-owie
koledz-y
D.
żon-□
dróg-□
poet-ów
Fredr-ów
koleg-ów
C.
żon-om
drog-om
poet-om
Fredr-om
koleg-om
B.
żon-y
drog-i
poet-y
Fredr-owie
koledz-y
N.
żon-ami
drog-ami
poet-ami
Fredr-ami
koleg-ami
Msc.
o żon-ach
o drog-ach
o poet-ach
o Fredr-ach
o koleg-ach
Чередования согласных
k – c
g – dz
ch – sz
t – ć
d - dź
M.
książka
droga
mucha
poeta
woda
C./Msc.
książce
drodze
musze
poecie
wodzie
s – ś
z – ź
r – rz
sł - śl
st – ść
zn – źń
M.
masa
bluza
siostra
Wisła
artysta
ojczyzna
C./Msc.
masie
bluzie
siostrze
Wiśle
artyście
ojczyźnie
NB! 1. В отличие от РЯ В. п.мн. ч. (B. l.mn.) одушевленных существительных совпадает с И. п.мн. ч. (M. l.mn.): mam siostry, widzę koleżanki.
Существительные с мягкой основой
Единственное число (liczba pojedyncza)
M.
ziemia
ulica
linia
wykładowca
gospodyni
pani
D.
ziemi
ulicy
linii
wykładowcy
gospodyni
pani
C.
ziemi
ulicy
linii
wykładowcy
gospodyni
pani
B.
ziemię
ulicę
linię
wykładowcę
gospodynię
panią
N.
ziemią
ulicą
linią
wykładowcą
gospodynią
panią
Msc.
o ziemi
o ulicy
o linii
o wykładowcy
o gospodyni
o pani
M.
ziemiu!
ulicu!
liniu!
wykładowco!
gospodyni!
pani!
Множественное число (liczba mnoga)
M.
ziemie
ulice
linie
wykładowce
gospodynie
panie
D.
ziem
ulic
linij
wykładowców
gospodyń
pań
C.
ziemiom
ulicom
liniom
wykładowcom
gospodyniom
paniom
B.
ziemie
ulice
linie
wykładowców
gospodynie
panie
N.
ziemiami
ulicami
liniami
wykładowcami
gospodyniami
paniami
Msc.
o ziemiach
o ulicach
o liniach
o wykładowcach
o gospodyniach
o paniach
M.
ziemie!
ulie!
linie!
wykładowce!
gospodynie!
panie!
4 СКЛОНЕНИЕ. ЖЕНСКИЙ РОД
Единственное число (liczba pojedyncza)
M.
noc
brew
podróż
rzecz
dłoń
kolej
powieść
D.
nocy
brwi
podróży
rzeczy
dłoni
kolei
powieści
C.
nocy
brwi
podróży
rzeczy
dłoni
kolei
powieści
B.
noc
brew
podróż
rzecz
dłoni
kolej
powieść
N.
nocą
brwią
podróżą
rzeczą
dłonią
koleją
powieścią
Msc.
o nocy
o brwi
o podróży
o rzeczy
o dłoni
o kolei
o powieści
M.
nocy!
brwi!
podróży!
rzeczy!
dłoni!
kolei!
powieści!
Множественное число (liczba mnoga)
M.
noce
brwi
podróże
rzeczy
koleje
powieści
dłonie
D.
nocy
brwi
podróży
rzeczy
kolei
powieści
dłoni
C.
nocom
brwiom
podróżom
rzeczom
kolejom
powieściom
dłoniom
B.
noce
brwi
podróże
rzeczy
koleje
powieści
dłonie
N.
nocami
brwimi
podróżami
rzeczami
kolejami
powieściami
dłoniami
Msc.
o nocach
o brwiach
o podróżach
o rzeczach
o kolejach
o powieściach
o dłoniach
M.
noce!
brwi!
podróże!
rzeczy!
koleje!
powieści!
dłonie!
ПРИЛАГАТЕЛЬНОЕ
Изменение прилагательных, местоименных прилагательных и порядковых числительных (ср. р.)
Liczba pojedyncza
M.
now-e
wysoki-e
nasz-e
drugi-e
D.
now-ego
wysoki-ego
nasz-ego
drugi-ego
C.
now-emu
wysoki-emu
nasz-emu
drugi-emu
B.
now-e
wysoki-e
nasz-e
drugi-e
N.
now-ym
wysok-im
nasz-ym
drug-im
Msc.
now-ym
wysok-im
nasz-ym
drug-im
Liczba mnoga (niemęskoosobowa)
M.
now-e
wysoki-e
nasz-e
drugi-e
D.
now-ych
wysok-ich
nasz-ych
drug-ich
C.
now-ym
wysok-im
nasz-ym
drug-im
B.
now-e
wysoki-e
nasz-e
drugi-e
N.
now-ymi
wysok-imi
nasz-ymi
drug-imi
Msc.
now-ych
wysok-ich
nasz-ych
drug-ich
Имена прилагательные, местоименные прилагательные и порядковые числительные женского рода
Liczba pojedyncza
M./W.
now-a
wysok-a
nasz-a
drug-a
D.
now-ej
wysoki-ej
nasz-ej
drugi-ej
C.
now-ej
wysoki-ej
nasz-ej
drugi-ej
B.
now-ą
wysok-ą
nasz-ą
drug-ą
N.
now-ą
wysok-ą
nasz-ą
drug-ą
Msc.
now-ej
wysoki-ej
nasz-ej
drugi-ej
Liczba mnoga (niemęskoosobowa)
M./W.
now-e
wysoki-e
nasz-e
drugi-e
D.
now-ych
wysok-ich
nasz-ych
drug-ich
C.
now-ym
wysok-im
nasz-ym
drug-im
B.
now-e
wysoki-e
nasz-e
drugi-e
N.
now-ymi
wysok-imi
nasz-ymi
drug-imi
Msc.
now-ych
wysok-ich
nasz-ych
drug-ich
Обратите внимание на согласование существительных и прилагательных (местоименных прилагательных, порядковых числительных) в винительном (B.) и творительном (N.) падежах: B.: Piję czystą wodę. N.: Myję się czystą wodą.
Имена прилагательные, местоименные прилагательные и порядковые числительные мужского рода
Liczba pojedyncza
M./W.
now-y
wysok-i
nasz
drug-i
D.
now-ego
wysoki-ego
nasz-ego
drugi-ego
C.
now-emu
wysoki-emu
nasz-emu
drugi-emu
B.
now-ego, nowy
wysoki-ego, wysoki
nasz-ego, nasz
drug-i
N.
now-ym
wysok-im
nasz-ym
drug-im
Msc.
now-ym
wysok-im
nasz-ym
drug-im
Liczba mnoga (niemęskoosobowa)
M./W.
now-e
wysoki-e
nasz-e
drugi-e
D.
now-ych
wysok-ich
nasz-ych
drug-ich
C.
now-ym
wysok-im
nasz-ym
drug-im
B.
now-e
wysoki-e
nasz-e
drugi-e
N.
now-ymi
wysok-imi
nasz-ymi
drug-imi
Msc.
now-ych
wysok-ich
nasz-ych
drug-ich
Склонение указательных местоимений ten, ta, to
Rodzaj męski
Rodzaj nijaki
Rodzaj żeński
M./W.
ten
to
ta
D.
tego
tego
tej
C.
temu
temu
tej
B.
tego, ten
to
tę
N.
tym
tym
tą
Msc.
o tym
o tym
o tej
ЧИСЛИТЕЛЬНЫЕ
КОЛИЧЕСТВЕННЫЕ
ПОРЯДКОВЫЕ
КОЛИЧЕСТВЕННЫЕ
ПОРЯДКОВЫЕ
1 – jeden – ten
jedna – ta
jedno – to
pierwszy, - a, - e
11 – jedenaście
jedenasty, - a, - e
2 – dwa
dwie
drugi, - a, - ie
12 – dwanaście
dwunasty, - a, - e
3 – trzy
trzeci, - ia, - ie
13 – trzynaście
trzynasty, - a, - e
4 – cztery
czwarty, - a, - e
14 – czternaście
czternasty, - a, - e
5 – pięć
piąty, - a, - e
15 – piętnaście
piętnasty, - a, - e
6 – sześć
szósty, - a, - e
16 – szesnaście
szesnasty, - a, - e
7 – siedem
siódmy, - a, - e
17 – siedemnaście
siedemnasty, - a, - e
8 – osiem
ósmy, - a, - e
18 – osiemnaście
osiemnasty, - a, - e
9 – dziewięć
dziewiąty, - a, - e
19 – dziewiętnaście
dziewiętnasty, - a, - e
10 – dziesięć
dziesiąty, - a, - e
20 – dwadzieścia
dwudziesty, - a, - e
КОЛИЧЕСТВЕННЫЕ
ПОРЯДКОВЫЕ
КОЛИЧЕСТВЕННЫЕ
КОЛИЧЕСТВЕННЫЕ
10 – dziesięć
dziesiąty, - a, - e
100 – sto
1 000 tysiąc
20 – dwadzieścia
dwudziesty, - a, - e
200 – dwieście
2 000 dwa tysiące
30 – trzydzieścia
trzydziesty, - a, - e
300 – trzysta
4 000 cztery tysiące
40 – czterdzieścia
czterdziesty, - a, - e
400 – czterysta
5 000 pięć tysiący
50 – pięćdziesiąt
pięćdziesiąty, - a, - e
500 – pięćset
10 000 dziesięć tysiący
60 – sześćdziesiąt
sześćdziesiąty, - a, - e
600 – sześćset
51 000 pięćdziesiąt jeden tysiący
70 – siedemdziesiąt
sidemdziesiąty, - a, - e
700 – siedemset
52 000 pięćdziesiąt dwa tysiące
80 – osiemdziesiąt
osiemdziesiąty, - a, - e
800 – osiemset
55 000 pięćdziesiąt pięć tysiący
90 – dziewięćdziesiąt
dziewięćdziesiąty, - a, - e
900 – dziewięćset
100 000 sto tysiący
24 dwadzieścia cztery
dwudziesty czwarty
1 000 000 (jeden) milion
СОЧЕТАНИЕ СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ С ЧИСЛИТЕЛЬНЫМИ 1, 2, 3-4, 5-…
МУЖСКОЙ РОД
jeden
kwiat
dwa
kwiaty
trzy
kwiaty
pięć
kwiatów
portfel
portfele
portfele
portfeli
dzień
dnie
dnie
dni
tysiąc
tysiące
tysiące
tysiący
pies
psy
psy
psów
wilk
wilki
wilki
wilków
koń
konie
konie
koni
jeden
chlopiec
dwaj
chłopcy
trzej
chłopcy
pięciu
chłopców
dwóch
chłopców
trzech
chłopców
syn
dwaj
synowie
trzej
synowie
pięciu
synów
dwóch
synów
trzech
synów
mąż
dwaj
mężowie
trzej
mężowie
pięciu
mężów
dwóch
mężów
trzech
mężów
ojciec
dwaj
ojcowie
trzej
ojcowie
pięciu
ojców
dwóch
ojców
trzech
ojców
pan
dwaj
panowie
trzej
panowie
pięciu
panów
dwóch
panów
trzech
panów
brat
dwaj
bracia
trzej
bracia
pięciu
braci
dwóch
braci
trzech
braci
ksiądz
dwaj
księża
trzej
księża
pięciu
księżów
dwóch
księżów
trzech
księżów
włościanin
dwaj
włościanie
trzej
włościanie
pięciu
włościan
dwóch
włościan
trzech
włościan
mieszczanin
dwaj
mieszczanie
trzej
mieszczanie
pięciu
mieszczan
dwóch
mieszczan
trzech
mieszczan
jeden
mężczyzna
dwaj
mężczyźni
trzej
mężczyźni
pięciu
mężczyzn
dwóch
mężczyzn
trzech
mężczyzn
starosta
dwaj
starostowie
trzej
starostowie
pięciu
starostów
dwóch
starostów
trzech
starostów
wydawca
dwaj
wydawcy
trzej
wydawcy
pięciu
wydawców
dwóch
wydawców
trzech
wydawców
kolega
dwaj
koledzy
trzej
koledzy
pięciu
kolegów
dwóch
kolegów
trzech
kolegów
cieśla
dwaj
cieśle
trzej
cieśle
pięciu
cieślów
dwóch
cieślów
trzech
cieślów
kaznodzieja
dwaj
kaznodzieje
trzej
kaznodzieje
pięciu
kaznodziejów
dwóch
kaznodziejów
trzech
kaznodziejów
ЖЕНСКИЙ РОД
jedna
kobieta
dwie
kobiety
trzy
kobiety
pięć
kobiet
matka
matki
matki
matek
gospodyni
gospodynie
gospodynie
gospodyń
moneta
monety
monety
monet
torebka
torebki
torebki
torebek
droga
drogi
drogi
dróg
świeca
świece
świece
świec
wieża
wieże
wieże
wież
suknia
suknie
suknie
sukień
linia
linie
linie
linii
ręka
ręce
ręce
rąk
noc
noce
noce
nocy
nić
nicie
nicie
nici
СРЕДНИЙ РОД
jedno
miasto
dwa
miasta
trzy
miasta
pięć
miast
pióro
pióra
pióra
piór
okno
okna
okna
okien
biuro
biura
biura
biur
echo
echa
echa
ech
palto
palta
palta
palt
morze
morza
morza
mórz
ubranie
ubrania
ubrania
ubrań
stuleci
stulecia
stulecia
stuleci
imię
imiona
imiona
imion
zwierzę
zwierzęta
zwierzęta
zwierząt
dziecko
dzieci
dzieci
dzieci
oko
oczy
oczy
oczów
państwo
państwa
państwa
państw
ГЛАГОЛ
Спряжение глагола mieć «иметь» в настоящем времени
Osoba
Czas teraźniejszy
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
1
mam
mamy
2
masz
macie
3
ma
mają
Спряжение глагола być «быть»
Настоящее и простое будущее время
Osoba
Czas teraźniejszy
Czas przyszły
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
1
jestem
jesteśmy
będę
będziemy
2
jesteś
jesteście
będziesz
będziecie
3
jest
są
będzie
będą
Прошедшее время (czas przeszły)
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
1
byłem, byłam, byłom
byliśmy, byłyśmy
2
byłeś, byłaś, byłoś
byliście, byłyście
3
był, była, było
byi, były
Повелительное наклонение (tryb rozkazujący)
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
2
bądź
bądźcie
3
niech będzie
niech będą
Условное наклонение (tryb warunkowy)
Единственное число
Множественное число
Настоящее время
1 лицо
byłbym, byłabym, byłobym
bylibyśmy, byłybyśmy
2 лицо
byłbyś, byłabyś, byłobyś
bylibyście, byłybyście
3 лицо
byłby, byłaby, byłoby
byliby, byłyby
Прошедшее время
1 лицо
byłbym był, byłabym była, byłobym było
bylibyśmy byli,
byłybyśmy były
2 лицо
byłbyś był, byłabyś była, byłobyś było
bylibyście byli,
byłybyście były
3 лицо
byłby był, byłaby była,
byłoby było
byliby byli,
byłyby były
Причастие действительное ед. ч. będący, będąca, będące
Причастие действительное мн. ч. będący, będące
Деепричастие będąc
ИЗЪЯВИТЕЛЬНОЕ НАКЛОНЕНИЕ (Tryb oznajmujący)
Настоящее время (Czas teraźniejszy)
1 спряжение глаголов. – Czasowniki I koniguacji
Osoba
Czas teraźniejszy
Liczba pojedyncza
pić
myć
pisać
chcieć
móc
dawać
1
pij-ę
myj-ę
pisz-ę
chc-ę
mog-ę
daj-ę
2
pij-esz
myj-esz
pisz-esz
chc-esz
moż-esz
daj-esz
3
pij-e
myj-e
pisz-e
chc-e
moż-e
daj-e
Liczba mnoga
1
pij-emy
myj-emy
pizs-emy
chc-emy
moż-emy
daj-emy
2
pij-ecie
myj-ecie
pisz-ecie
chc-ecie
moż-ecie
daj-ecie
3
pij-ą
myj-ą
pisz-ą
chc-ą
mog-ą
daj-ą
Глаголы I спряжения с суффиксами –owa, -ywa
(rysować, zapisować)
Osoba
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
1
rys-uj-ę
zapis-uj-ę
rys-uj-emy
zapis-uj-emy
2
rys-uj-esz
zapis-uj-esz
rys-uj-ecie
zapis-uj-ecie
3
rys-uj-e
zapis-uj-e
rys-uj-ą
zapis-uj-ą
NB! –owa - / -uj-, - ywa - / - uj-
Глаголы I спряжения brać, nieść
Osoba
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
1
bior-ę
nios-ę
bierz-emy
niesi-emy
2
bierz-esz
niesi-esz
bierz-ecie
niesi-ecie
3
bierz-e
niesi-e
bior-ą
nios-ą
Первая разновидность основы (bior-, nios-) отражает результаты лабиализации гласного е под ударением перед твёрдым согласным (ę и ą в окончаниях глаголов 1 л. ед. ч. и 3 л. мн. ч. восходят к общеславянскому n – гласному непереднего ряда).
Вторая разновидность основы (bierz-, niesi-) отражает результаты вторичного смягчения полумягких согласных перед гласным переднего ряда.
Спряжение глаголов. Настоящее время. Глаголы II спряжения (mówić, leżeć)
osoba
liczba pojedyncza
liczba mnoga
1 os.
mów-i-ę
mów-i-my
2 os.
mów-i-sz
mów-i-cie
3 os.
mów-i
mówi-ą
Основа оканчивается на мягкий или отвердевший согласный. В основном совпадают с русскими глаголами 2 спряжения.
Запомните чередования согласных при изменении личных форм:
Твердый тип
1л. ед. ч., 3 л. мн. ч.
c
ż
sz
dz
żdż
szcz
Мягкий тип
2,3 л. ед. ч.,
1,2 л. мн. ч.
ć (ci)
ź (zi)
ś (si)
dź (dzi)
źdź (ździ)
ść (ści)
Примеры
lecę
wożę
proszę
chodzę
jeżdżę
czyszczę
lecisz
wozisz
prosisz
chodzisz
jeździsz
czyścisz
Спряжение глаголов. Настоящее время. Глаголы III спряжения (czytać, mieszkać)
Ед. ч. (liczba pojedyncza)
Мн. ч. (liczba mnoga)
1 os.
czyt-a-m
czyt-a-my
2 os.
czyt-a-sz
czyt-a-cie
3 os.
czyt-a
czyt-a-ją
Будущее время простое (Czas przyszły prosty)
Спр.
Лицо
1-2 спряжение
napisać, zakupić
3 спряжение
przeczytać
być
Единственное число
1
napiszę, zakupię
przeczytam
będę
2
napiszesz, zakupisz
przeczytasz
będziesz
3
napisze, zakupi
przeczyta
będzie
Множественное число
1
napiszemy, zakupimy
przeczytamy
będziemy
2
napiszecie, zakupicie
przeczytacie
będziecie
3
napiszą, zakupią
przeczytają
będą
Будущее время сложное (Czas przyszły złożony)
Спр.
Лицо
Сложное 1
Сложное 2
Единственное число
1
będę pisać
będę pisał (pisała, pisało)
2
będziesz pisać
będziesz pisał (pisała, pisało)
3
będzie pisać
będzie pisał (pisała, pisało)
Множественное число
1
będziemy pisać
będziemy pisali (pisały)
2
będziecie pisać
będziecie pisali (pisały)
3
będą pisać
będą pisali (pisały)
Формы будущего сложного первого и будущего сложного второго в современном польском языке равноправны, но будущее сложное второе имеет большую частотность употребления.
Прошедшее время (Czas przeszły)
Глагол
лицо
pisać
mieć
wziąć
nieść
wieźć
Мужской род
1
pisałem
miałem
wziąłem
niosłem
wiozłem
2
pisałeś
miałeś
wziąłeś
niosłeś
wiozłeś
3
pisał
miał
wziąłem
niosłem
wiozłem
Женский род
1
pisałam
miałam
wzięłam
niosłam
wiozłam
2
pisałaś
miałaś
wzięłaś
niosłaś
wiozłaś
3
pisała
miała
wzięła
niosła
wiozła
Средний род
1
pisałom
miałom
wzięłom
niosłom
wiozłom
2
pisałoś
miałoś
wzięłoś
niosłoś
wiozłoś
3
pisało
miało
wzięło
niosło
wiozło
Множественное число, лично-мужская форма
1
pisaliśmy
mieliśmy
wzięliśmy
nieśliśmy
wieźliśmy
2
pisaliście
mieliście
wzięliście
nieśliście
wieźliście
3
pisali
mieli
wzięli
nieśli
wieźli
Множественное число, нелично-мужская форма
1
pisałyśmy
miałyśmy
wzięłyśmy
niosłyśmy
wiozłyśmy
2
pisałyście
miałyście
wzięłyście
niosłyście
wiozłyście
3
pisały
miały
wzięły
niosły
wiozły
Преждепрошедшее время (Czas zaprzeszly)
Лицо
Osoba
Единственное число (Liczba pojedyncza)
Мужской род
Rodzaj męski
Женский род
Rodzaj żeński
Средний род
Rodzaj nijaki
1
czytałem był
czytałam była
czytałom było
2
czytałeś był
czytałaś była
czytałoś było
3
czytał był
czytała była
czytało było
Множественное число (Liczba mnoga)
Лично-мужская форма
Forma męskoosobowa
Нелично-мужская форма
Forma niemęskoosobowa
1
czytaliśmy byli
czytałyśmy były
2
czytaliście byli
czytałyście były
3
czytali byli
czytały były
Формы преждепрошедшего времени в современном польском языке используются редко и в разговорной речи свободно заменяются формами прошедшего времени: Mąż jej zginął (był) w czasie wojny.
ПОВЕЛИТЕЛЬНОЕ НАКЛОНЕНИЕ (Tryb rozkazujący)
Глагол
Лицо
pisać
ciągnąć
mówić
chodzić
czytać
Единственное число (Liczba pojedyncza)
2
pisz
ciągnij
mów
chodź
czytaj
3
niech pisze
niech ciągnie
niech mówi
niech chodzi
niech czyta
Множественное число (Liczba mnoga)
1
piszmy
ciągnijmy
mówmy
chodźmy
czytajmy
2
piszcie
ciągnijcie
mówcie
chodźcie
czytajcie
3
niech piszą
niech ciągną
niech mówią
niech chodzą
niech czytają
СОСЛАГАТЕЛЬНОЕ НАКЛОНЕНИЕ (Tryb warunkowy)
Лицо
Единственное число (Liczba pojedyncza)
Мужской род
Rodzaj męski
Женский род
Rodzaj żeński
Средний род
Rodzaj nijaki
1
czytałbym
czytałabym
czytałobym
2
czytałbyś
czytałabyś
czytałobyś
3
czytałby
czytałaby
czytałoby
Множественное число (Liczba mnoga)
Лично-мужская форма
Forma męskoosobowa
Нелично-мужская форма
Forma niemęskoosobowa
1
czytalibyśmy
czytałybyśmy
2
czytalibyście
czytałybyście
3
czytaliby
czytałyby
ПРИЧАСТИЯ И ДЕЕПРИЧАСТИЯ
Imiesłowy
читать
czytać
прочитать, умыть
przeczytać, umyć
читающий
czytający
-
-
читавший
-
прочитавший,
умывший
-
читанный
czytany
прочитанный, умытый
przeczytany, umyty
читая
czytając
прочитав, умыв
przeczytawszy, umywszy
[1] Соответствует слитному произношению dz.
[2] Соответствует слитному произношению звуков dž.
[3] Соответствует слитному произношению звуков d’ž‘.
